หน้าหนังสือทั้งหมด

กิเลสกาม: ความใคร่และกิเลสที่ส่งผลต่อจิตใจ
129
กิเลสกาม: ความใคร่และกิเลสที่ส่งผลต่อจิตใจ
“กาม” หมายถึง ความใคร่ ความอยาก หรือสิ่งที่น่าปรารถนา ดังนั้น “กิเลสกาม” จึงหมายถึง ความชั่วที่แฝงอยู่ในใจ แล้ว ผลักดันให้ ทำสิ่งที่ผิด เพื่อให้ได้มาในสิ่งที่ปรารถนา กิเลสกามแบ่งออกเป็น ๑๐ อย่าง คือ ๑
เนื้อหานี้พูดถึง 'กาม' หมายถึงความใคร่และความต้องการที่สามารถนำไปสู่ความชั่วในจิตใจ โดยเฉพาะ 'กิเลสกาม' ท…
ธรรมวินัยและการประพฤติพรหมจรรย์
134
ธรรมวินัยและการประพฤติพรหมจรรย์
ธรรมวินัยได้โดยบริบูรณ์ กรณีเช่นนี้ย่อมเอื้ออำนวยให้พระภิกษุ ห่างไกลจากกามคุณได้มากทีเดียว ซึ่งจะยังผลให้การประพฤติ พรหมจรรย์นั้นบริบูรณ์บริสุทธิ์ได้ กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ชีวิต นักบวชมีโอกาสสร้างบุญก
เนื้อหานี้กล่าวถึงธรรมวินัยที่มุ่งสร้างโอกาสให้พระภิกษุห่างไกลจากกามคุณ อันส่งผลให้การประพฤติพรหมจรรย์บริ…
อาจาระและการโคจรในพระพุทธศาสนา
139
อาจาระและการโคจรในพระพุทธศาสนา
9 ก็ลูบคล่าศีรษะ เมื่อพบหญิงก็เข้าไปสนทนาซักถามถึงเรื่อง ภัตตาหารว่า เธอจะจัดถวายสิ่งใดให้บ้าง ความประพฤติดัง กล่าวแล้วนี้ล้วนเป็นตัวอย่างของอาจาระที่ไม่ดีทั้งสิ้น ในทางกลับกัน พระภิกษุที่มีความเคารพอ
เนื้อหาเกี่ยวกับอาจาระที่ดีและไม่ดีของพระภิกษุ โดยอธิบายถึงพฤติกรรมที่สมควรและไม่สมควร เช่น ความสำรวมกิริ…
ลักษณะอาชีพบริสุทธิ์และไม่บริสุทธิ์ของพระภิกษุ
148
ลักษณะอาชีพบริสุทธิ์และไม่บริสุทธิ์ของพระภิกษุ
ประพฤติทุศีล ย่อมพอใจปัจจัย ๔ ตามมีตามได้ จัดว่าเป็นผู้มี อาชีพบริสุทธิ์ ในทํานองกลับกันพระภิกษุที่มุ่งแสวงหาปัจจัย ๔ มาปรนเปรอตนเองด้วยกลวิธีทุศีลต่าง ๆ จัดว่าประพฤติมิจฉา อาชีวะ มีอาชีพไม่บริสุทธิ์
เนื้อหานี้พูดถึงความหมายของอาชีพบริสุทธิ์และไม่บริสุทธิ์ของพระภิกษุ โดยกล่าวถึงการแสวงหาปัจจัย ๔ ด้วยวิธี…
การไม่ตั้งใจรับของถวายและพฤติกรรมที่หลอกลวง
149
การไม่ตั้งใจรับของถวายและพฤติกรรมที่หลอกลวง
เป็นผู้สันโดษ มักน้อย ไม่ปรารถนาจะรับสิ่งของใด ๆ เพื่อท่าให้ ทายกนึกนิยมสรรเสริญตนและคิดว่า ถ้าจะหาเครื่องไทย ธรรมมาถวายพระภิกษุรูปนี้ก็จะได้บุญมาก ครั้นเมื่อทายกนำ สิ่งของมาถวาย ก็จะเสแสร้งกล่าวว่า ค
เนื้อหานี้กล่าวถึงพฤติกรรมของพระภิกษุที่แสร้งทำเป็นผู้สันโดษ เพื่อให้ทายกเห็นคุณค่าและนำสิ่งของมาถวาย แต่…
ความหมายและพฤติกรรมของพระภิกษุในธรรม
150
ความหมายและพฤติกรรมของพระภิกษุในธรรม
จึงพากันน้อมนำสักการะมาถวายมากมาย ๒) ลปนา หมายถึง พูดพิรี้พิไร ได้แก่ การพูดประจบ เลียบเคียงต่าง ๆ นานา โดยมีเจตนาจะได้ปัจจัยไทยธรรมจาก ทายก พระอรรถกถาจารย์ได้ยกอุทาหรณ์ไว้หลายอย่าง เป็นต้นว่า เมื่อพร
เนื้อหานี้กล่าวถึงวิธีการที่พระภิกษุจะสื่อสารและประพฤติตนในการน้อมนำสักการะจากทายก โดยมีการพูดจาประจบและเ…
วิธีการชักชวนให้ทายกถวายลาภสักการะ
152
วิธีการชักชวนให้ทายกถวายลาภสักการะ
นี้มีอยู่เหมือน ๆ กัน คือ เพื่อให้ได้มาซึ่งลาภสักการะ ๓) เนมิตติกตา หมายถึง พูดหว่านล้อม ได้แก่การกระทำ หรือการพูดอ้อมค้อม เพื่อล่อใจให้ทายกถวายของ เพราะจะขอ กันตรง ๆ ก็รู้สึกเก้อเขิน และเป็นอาบัติ พร
เนื้อหาเกี่ยวกับการชักชวนทายกให้ถวายลาภสักการะโดยใช้วิธีการพูดและการกระทำต่าง ๆ เช่น เนมิตติกตา ที่พระภิก…
มิจฉาอาชีวะของพระภิกษุ
153
มิจฉาอาชีวะของพระภิกษุ
นิปเปสิกตานี้ พระอรรถกถาจารย์อธิบายว่า หมายถึง การ ค่าด้วยวัตถุสําหรับค่า ๑๐ อย่าง คือ พูดข่ม พูดใส่ร้าย พูดขับเขา พูดไล่เขา พูดหยันเขา พูดเย้ยเขา พูดเหยียดเขา พูดหยามเขา พูดโพนทะนา และต่อหน้าพูดหวาน
เนื้อหาเกี่ยวกับแนวทางการหาเลี้ยงชีพด้วยวิธีการที่ไม่บริสุทธิ์ของพระภิกษุ โดยระบุถึง 5 วิธีที่พระภิกษุใช้…
ปัจจัยบริสุทธิ์และการปฏิบัติของพระภิกษุ
156
ปัจจัยบริสุทธิ์และการปฏิบัติของพระภิกษุ
ปัจจัยที่เกิดขึ้นอย่างบริสุทธิ์นั้นมีอยู่หลายทาง เช่น ปัจจัยที่ฆราวาสถวายเพราะมีความเลื่อมใสศรัทธาในคุณของ พระภิกษุ เช่น ศรัทธาในการแสดงธรรม เป็นต้น รวมทั้งปัจจัย ที่เกิดขึ้นจากการบิณฑบาตก็ถือว่าบริสุ
เนื้อหานี้สำรวจถึงปัจจัยที่เกิดขึ้นอย่างบริสุทธิ์ในสายพระพุทธศาสนา โดยเน้นไปที่ปัจจัยที่ได้จากการบิณฑบาตแ…
หลักการอภิบาลในพระพุทธศาสนา
163
หลักการอภิบาลในพระพุทธศาสนา
9 สะอาดอยู่เสมอ ๓. ประพฤติพรหมจรรย์ เว้นขาดจากเมถุนธรรม ซึ่งเป็น เรื่องของชาวบ้าน และไม่ทำสิ่งที่เป็นข้าศึกแก่พรหมจรรย์ ๔. ละเว้นจากการพูดเท็จ พูดแต่คำจริง รักษาคำสัตย์ พูดจาเป็นหลักเป็นฐาน เชื่อถือได
เนื้อหาในบทเรียนนี้กล่าวถึงการปฏิบัติตนที่ดีตามหลักคำสอนในพระพุทธศาสนา ซึ่งรวมถึงการประพฤติพรหมจรรย์ การพ…
ข้อห้ามและพระวินัยเกี่ยวกับการดำรงชีวิตของพระภิกษุ
170
ข้อห้ามและพระวินัยเกี่ยวกับการดำรงชีวิตของพระภิกษุ
เป็นหัวคะแนนให้นักการเมือง ดังนี้เป็นต้น ๑๐. เว้นขาดจากการพูดหลอกลวง พูดเลียบเคียง เพื่อ ล้วงความลับ พูดหว่านล้อมยกยอปอปั้น เพื่อเห็นแก่ลาภ ดังนี้ เป็นต้น มหาศีล เป็นพระวินัยที่มุ่ง ห้ามพระภิกษุไม่ให้
เนื้อหานี้สื่อถึงพระวินัยที่ห้ามพระภิกษุไม่ให้ใช้ติรัจฉานวิชาต่าง ๆ ในการดำรงชีวิต เช่น การทายอวัยวะ การท…
การหลีกเลี่ยงการประกอบอาชีพด้วยติรัจฉานวิชา
171
การหลีกเลี่ยงการประกอบอาชีพด้วยติรัจฉานวิชา
หมอทายเสียงกา หมอทายอายุ หมอเสกกันลูกศร หมอทาย เสียงสัตว์ ดังนี้เป็นต้น ๒. เว้นขาดจากการเลี้ยงชีพผิดด้วยติรัจฉานวิชา นับ ตั้งแต่การทายลักษณะแก้วมณี ลักษณะไม้พลองลักษณะศาสตรา ลักษณะดาบ ลักษณะศร ลักษณะธ
เนื้อหาเกี่ยวกับการหลีกเลี่ยงการประกอบอาชีพที่เกี่ยวข้องกับติรัจฉานวิชา โดยเน้นถึงการทายเสียงสัตว์ ลักษณะ…
ความสงบในใจและศีลของพระภิกษุ
174
ความสงบในใจและศีลของพระภิกษุ
ไม่มีภัยใด ๆ มากล้ำกราย ๆ เปรียบเสมือน กษัตริย์ผู้กำจัดอริราชศัตรูหมดสิ้นแล้ว ย่อมไม่ ประสบภัยทั้งปวงจากภายนอก ส่วนภายใน จิตใจนั้นเล่า ย่อมรู้สึกสงบ สบาย ปราศจาก ความเดือดร้อน กระวนกระวาย จึงกล่าวได้ว
เนื้อหาพูดถึงความสำคัญของศีลในการให้ความสุขแก่พระภิกษุ อธิบายว่าศีลที่ดีทำให้มีจิตใจที่สงบและปราศจากภัยจา…
การอบรมจิตตามศาสตร์พระพุทธเจ้า
183
การอบรมจิตตามศาสตร์พระพุทธเจ้า
9 lo คําอธิบายที่กล่าวมาทั้งหมดนี้เป็นเรื่องของทฤษฎี ซึ่งดู เหมือนเป็นเรื่องง่าย แต่ในเชิงปฏิบัติ เพื่อที่จะไม่ถือนิมิต ไม่ถือ อนุพยัญชนะ หรือเพื่ออบรมจิตนั้น ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย พระเดช พระคุณพระมงคลเ
เนื้อหาของการอบรมจิตตามศาสตร์ของพระพุทธเจ้า ซึ่งมีการแนะนำให้ตั้งใจที่ศูนย์กลางกาย เพื่อรักษาและป้องกันกา…
ความสำคัญของการควบคุมใจในการเผชิญกับความรู้สึก
185
ความสำคัญของการควบคุมใจในการเผชิญกับความรู้สึก
หรือไม่เอาใจก็หยุดกึกเสียไม่ได้ อ้ายนี่ถ้าปล่อย ไว้ไปติดมันเข้า เดี๋ยวก็ดีใจ เดี๋ยวก็เสียใจ ทำใจ ของเราให้ต่ำ มันเป็นอภิชฌาโทมนัส มันเป็น ข้าศึกต่อเราแท้ ๆ ใจก็หยุดนิ่งอยู่ในศูนย์กลาง ดวงธรรมที่ทําให้
…กษาความนิ่งไม่ให้ไปติดกับความสุขหรือความทุกข์ ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาจิตใจให้สูงส่งหรือนักปราชญ์ เนื้อหายังชี้ให้เห็นว่าเมื่อใจไม่มั่นคงสามารถนำไปสู่อันตรายได้ ดังนั้นการฝึกฝนจิตใจให้เข้มแข็งจึงเป็นสิ่ง…
การบำเพ็ญศีลในพระพุทธศาสนา
187
การบำเพ็ญศีลในพระพุทธศาสนา
อนึ่ง เมื่อพระภิกษุบำเพ็ญอินทรียสังวรศีลได้บริบูรณ์แล้ว อภิชฌาและโทมนัสก็ไม่อาจเข้าครอบงำใจได้ ยังผลให้สามารถ บำเพ็ญปาฏิโมกขสังวรศีลได้บริสุทธิ์บริบูรณ์ด้วย เพราะมีสติ เป็นตัวกํากับศรัทธาอีกต่อหนึ่ง จ
เนื้อหาเกี่ยวกับการที่พระภิกษุบำเพ็ญอินทรียสังวรศีลจนสำเร็จ ทำให้ไม่ถูกอภิชฌาและโทมนัสครอบงำจิตใจ ส่งผลให…
ความสันโดษในธรรมวินัย
192
ความสันโดษในธรรมวินัย
“มหาบพิตร ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้ สันโดษด้วยจีวรเป็นเครื่องบริหารกาย ด้วย บิณฑบาตเป็นเครื่องบริหารท้อง เธอจะไปทาง ทิสาภาคใด ๆ ก็ถือไปได้เอง มหาบพิตร นกมี ปีกจะบินไปทางทิสาภาคใด ๆ ก็มีแต่ปีกของตัว
เนื้อหาเกี่ยวกับมหาบพิตรภิกษุ ที่มีความสันโดษด้วยจีวรและบิณฑบาตเป็นเครื่องบริหารกายและท้อง ในการใช้ชีวิตต…
ความยินดีในเสนาสนะและคิลานปัจจัย
198
ความยินดีในเสนาสนะและคิลานปัจจัย
๔) ยถาพลสันโดษในเสนาสนะ คือ ความยินดีตามกำลัง ในเสนาสนะ เช่น เมื่อภิกษุได้รับเสนาสนะที่ใช้แล้วเกิดความสบาย เหมาะกับสุขภาพร่างกายของตน ก็พอใจใช้เสนาสนะนั้น แม้ ว่าจะเป็นของเก่า หรือของไม่มีราคา ก็มีควา
เนื้อหาพูดถึงความยินดีตามกำลังและความยินดีตามสมควรในเสนาสนะของภิกษุ ซึ่งพบว่าเมื่อได้เสนาสนะที่เหมาะสม คว…
เครื่องบริหารกายและท้องตามคำสอนของพระพุทธเจ้า
201
เครื่องบริหารกายและท้องตามคำสอนของพระพุทธเจ้า
ใช้จิ้มผลไม้ หรือขนมเพื่อฉัน ย่อมเป็นเครื่องบริหารท้อง ประคดเอว ถ้าใช้คาดเอว ย่อมเป็นเครื่องบริหารกาย แต่ ถ้าใช้มัดอ้อย ย่อมเป็นเครื่องบริหารท้อง กระบอกกรองนํ้า ถ้าใช้กรองน้ำอาบ หรือนำมาประพรม เสนาสนะ
เนื้อหาพูดถึงเครื่องบริหารกายและท้องตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยจีวรที่ใช้พันกายและบิณฑบาตที่ใช้ยัง…
ความสันโดษในพระธรรม
202
ความสันโดษในพระธรรม
สงัดได้ตามที่ปรารถนา ไม่ว่าจะเป็นในป่า โคนไม้ ซอกเขา ชะง่อนผา ในถ้ำ ป่าช้า ป่าชัฏ ที่โล่งแจ้ง หรือลอมฟาง เป็นต้น โดยไม่มีห่วงใยในสิ่งใด ๆ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสรรเสริญความสันโดษไว้ว่า “ความสันโดษเป็น
เนื้อหาเน้นความสำคัญของความสันโดษในชีวิตตามหลักพระธรรม ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสรรเสริญว่าความสันโดษเป็…