เครื่องบริหารกายและท้องตามคำสอนของพระพุทธเจ้า : หน้า 201/371

ใช้จิ้มผลไม้ หรือขนมเพื่อฉัน ย่อมเป็นเครื่องบริหารท้อง ประคดเอว ถ้าใช้คาดเอว ย่อมเป็นเครื่องบริหารกาย แต่ ถ้าใช้มัดอ้อย ย่อมเป็นเครื่องบริหารท้อง กระบอกกรองนํ้า ถ้าใช้กรองน้ำอาบ หรือนำมาประพรม เสนาสนะ ย่อมเป็นเครื่องบริหารกาย แต่ถ้าใช้กรองน้ำดื่ม ย่อมเป็นเครื่องบริหารท้อง การที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า ภิกษุเป็นผู้สันโดษ ด้วยจีวรเป็นเครื่องบริหารกาย ด้วยบิณฑบาตเป็นเครื่อง บริหารท้องเช่นนี้ คำว่า “จีวร” ย่อมหมายถึง “ไตรจีวร” อัน ประกอบด้วยสบง จีวร และสังฆาฏิ ซึ่งใช้พันกาย แล้วคาดให้ แน่นด้วยประคดเอว ดังนั้นจีวรจึงได้ชื่อว่าเป็นเครื่องบริหารกาย ส่วนบริขารอื่น ๆ ก็รวมกันใส่ไว้ในบาตร เมื่อจะเดินทางไปแห่ง ใดก็คล้องบาตรนั้นไว้ที่จะงอยบ่า ครั้นถึงเวลาเช้าก็ถือบาตร นั้นออกเดินบิณฑบาตเพื่อยังชีวิต ด้วยเหตุนี้บิณฑบาต จึงได้ ชื่อว่าเป็นเครื่องบริหารท้อง ด้วยเหตุนั้น เมื่อภิกษุเพียงแต่สะพายบาตรใบเดียว ก็ สามารถไปทุกทิศทุกภาค เปรียบเสมือนนกมีปีกก็สามารถไปได้ ทั่วทุกหนทุกแห่ง ภิกษุผู้สันโดษย่อมบริโภคเสนาสนะอันเงียบ ๑๙๙