เหตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 163 / 294

…่า นั้นนั่นแล คำว่า 'โดยทิศ' อธิบายว่า ในสรีระนี้ เหนือนาทีขึ้นไป เป็นทิศบน ใต้นาภีลงไป เป็นทิศล่าง เหตุนั้น จึงกำหนดทิศว่า "โกฏฐาสนี้ (อยู่) ในทิศชื่อนี้ คำว่า ' โดยโอกาส" ความว่า พึงกำหนดโอกาสของโกฏฐาสน…

บทความนี้เสนอการสาธยายกรรมฐานด้วยวาจาและใจ โดยเน้นบทบาทของการสาธยายที่ช่วยให้จิตมุ่งมั่นและไม่วอกแวก เพื่อการเข้าถึงโกฏฐาสได้ชัดเจน โดยมีการอธิบายถึงมิติสี สัณฐาน ทิศ และโอกาสของโกฏฐาสที่ช่วยให้ผู้ปฏิ

…ณฺหนฺตสฺส... ท่าเดียวกัน ๖. ปาฐะว่า นาฬิกานิ ตีณี อฏฐิสตานิ จะต้องบอกทำอะไรว่า "ไม่เกิน" คิดไม่เห็น เหตุ แต่ว่า นาฬิกานิ นั้น ฉบับพม่าเป็นวิสาธิกาน เลยกลายเป็นกระดูก ๓๒๐ ไป ได้ พบในปรมัตถโชติกาอรรถกถาขุทท…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเปรียบเทียบเนื้อในวิสุทธิมรรค โดยมีการบรรยายรูปร่างของเนื้อในทิศต่าง ๆ และทำการเปรียบเทียบกับสิ่งอื่น ๆ เช่น ใบตาลและมะม่วงแผ่น การใช้คำศัพท์ในบริบทต่าง ๆ เพื่อให้เห็นภาพชัดเจน นอ

…รียบด้วยคนทิสอ ๆ นั้นว่าสีครามอ่อน ๓. อวัยวะข้างใน มีอันเป้นออกมาข้างนอก ก็เป็นอาการร้ายแรงทั้งนั้น เหตุไร ท่านจึงมา กล่าวที่ตรงม้ามนี่แห่งเดียว ? ศัพท์ ปารณ ปหาเรน นั้น ถ้าแปลตรง ๆ ว่า ประหารด้วย เครื่อง…

เนื้อหานี้มีการวิเคราะห์ถึงพังผืดทั้งสองประเภทในร่างกายรวมถึงแนวทางในการตัดตอนและอธิบายลักษณะของม้าม ความสำคัญของม้ามในกระบวนการทางกายวิภาคถูกชี้แจงว่าเป็นอวัยวะที่สำคัญ สำหรับการทำงานภายในร่างกายและผ

…ท่านจะเชื่อมฌานนั้นได้โดยเวลาถึงเดือน กว่า ๆ แต่ถ้าเข้าวันละฌาน ท่านจะเชื่อมได้โดยเวลาเดือนกว่า ๆ" [เหตุที่เรียกกายคตาสติ] 0 ก็กรรมฐานนี้ แม้ว่าสำเร็จด้วยอำนาจปฐมฌาน (คือได้เพียง ปฐมฌานเหมือนอสุภกรรมฐานที…

ในตอนนี้ได้กล่าวถึงดวงตามและการเกิดของพระโยคาวจรที่สามารถเข้าใจธรรมะจากการปฏิบัติฌานแตกต่างกันตามวิธีการเข้าฌาน นอกจากนี้ยังพูดถึงความสำคัญของการพัฒนากายคตาสติและอานิสงส์ที่เกิดขึ้นจากการฝึกปฏิบัติกรร

…ฏิเวธ ชื่อว่าประณีต คือ ไม่ทำให้เบื่อ เพราะทั้งประณีตโดย อารมณ์ เพราะทั้งประณีตโดยองค์" ดังนี้ เพราะเหตุนั้น จึงตรัสว่า "(อานาปานสติสมาธิ) เป็นธรรมละเมียดแท้ด้วย ประณีตแท้ด้วย" [แก้ อเสจนโก] ส่วนในคำว่า "…

ในบทนี้พระพุทธเจ้าตรัสถึงการฝึกอานาปานสติสมาธิว่าเป็นธรรมที่มีความละเมียดและประณีตโดยไม่ขึ้นอยู่กับความละเอียดหรือความหยาบของอารมณ์ ทั้งนี้อานาปานสติสมาธิจะช่วยให้เกิดความสงบและมีกำลังในการทำกรรมฐาน โ

…ภิกษุทั้งหลาย สมณะมีอยู่ในศาสนานี้ เท่านั้น ฯลฯ วาทะ” (ลัทธิ) อื่น ๆ ว่างเปล่าจากสมณะทุกจำพวก" เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าจึงแก้ (อิธ ภิกขุ) ว่า อิมสฺมึ สาสเน ภิกฺขุ -ภิกษุในศาสนานี้ (เหตุที่ตรัส อรญฺญคโต ฯเปฯ…

ในคำสอนของศาสนานี้ คำว่า 'อิธ ภิกฺขเว' หมายถึง 'ดูกรภิกษุทั้งหลาย' ซึ่งแสดงถึงความสำคัญของศาสนาในการสร้างอานาปานสติสมาธิ พุทธพจน์นี้ชี้ชัดให้เห็นว่าศาสนานี้มีสมณะเฉพาะที่เป็นที่มาของการพัฒนาใจและความส

…าเอาโสดาปัตติมรรค สกทาคามิมรรค อนาคามิมรรค และอรหัตมรรค และอริยผลตามลำดับได้ ฉันนั้นเหมือนกัน เพราะ เหตุนั้น พระโบราณาจารย์ทั้งหลายจึงกล่าวไว้ว่า อุปมาดังเสือเหลืองซุ่มตัวอยู่ จึงจับสัตว์ป่าได้ ฉันใดก็ดี …

ในบทนี้กล่าวถึงการสร้างเมืองและเลือกสถานที่สำหรับการปฏิบัติกรรมฐาน โดยเชื่อมโยงกับประสบการณ์ของพระพุทธเจ้าและการเป็นผู้บรรลุธรรมของพระโยคี โดยเปรียบเปรยถึงการประพฤติของพระภิกษุเหมือนเสือเหลืองที่ซุ่มอ

…ี นิยยาน (ความออกไป) เป็นอรรถ มี ศัพท์ว่า สติ มี อุปฏฐาน (ความเข้าไปตั้งอยู่ ไม่ลืมเลือนป เป็น อรรถ เหตุนั้น จึงตรัสว่า ปริมุข สรี" ดังนี้ก็ได้ นี่เป็นอธิบาย สังเขปในคำนั้น คือ "ทำสติให้มีความออก (จากปฏิป…

บทนี้กล่าวถึงการตั้งสติในกรรมฐานและการเจริญงอกงาม โดยเสนอความหมายของคำต่าง ๆ เช่น สติที่มีความมั่นคงและการไม่หลงลืม นอกจากนี้ ยังเสนอวิธีการที่พระโยคาวจรสามารถสังเกตพฤติกรรมเหล่านั้นเพื่อพัฒนาอารมณ์ดี

…ยทั้งจิตของภิกษุผู้ปรารภความเพียร เป็น (กัมมนิยะ) ควรแก่การ (ภาวนา ด้วยความเพียรใด ความเพียร อันเป็นเหตุควรแก่การแห่งกายและจิต) นี้ เรียกว่า ปธาน ถามว่า ประโยคเป็นไฉน ? แก้ว่า อุปกิเลสทั้งหลาย ภิกษุผู้ ปร…

บทความนี้เน้นการอธิบายหลักการของความเพียรในพระพุทธศาสนา โดยกล่าวถึงการฝึกกายและจิตเพื่อการละอุปกิเลสและการเข้าถึงธรรมวิเศษ ทั้งสามอย่าง ได้แก่ ปธาน ประโยค และธรรมวิเศษ จะช่วยให้ภิกษุสามารถพัฒนาตนเองได

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 127 หยาบ เหมือนเม็ดฝ้ายและเหมือนเสี้ยนไม้แก่นก็มี ลางท่านเหมือน สายสังวาลยาว เหมือนพวงดอกไม้และเหมือนเปลวควันก็มี ลางท่าน เหมือนใยแมลงมุมที่ขึงแล้ว เหมือ

…้นไม้ที่มีผลดกเพื่อแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างในประสบการณ์การรับรู้ของพระภิกษุในขณะสวดพระสูตรเดียวกัน เหตุผลในการปรากฏต่างกันอาจเกิดจากสัญญาและความเข้าใจของผู้ศึกษา เช่นเดียวกับที่แต่ละคนมองเห็นข้าวของแตกต่…

…เจริญ การเข้าเมตตาฌานของข้าพเจ้า คล่องแคล่วทีเดียว แต่ (เวลานี้) ข้าพเจ้าไม่อาจเข้าเมตตาฌานนั้น ได้ เหตุอะไรเล่าหนอ ?" พระเถระแนะว่า "เธอจงหานิมิตดูเถิด อาวุโส" ภิกษุนั้นหา (นิมิต) ดูไปจึงรู้ความที่อาจารย…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเข้าเมตตาฌานและความสำคัญของการพัฒนาตนเองก่อนการแผ่เมตตาไปยังผู้อื่น โดยมีพระมหาเถระแนะนำให้หานิมิตและศึกษาเกี่ยวกับการเข้าเมตตาฌาน เพื่อไม่ให้เกิดการเบียดเบียนและสร้างความสุขให้กั

…ะ โกรธ) อยู่แท้ ๆ (๒) อนึ่ง ถ้า (เห็นว่า) พวกศัตรูขึ้น (คือเดินไป) สู่ทางอำมหิต คือความโกรธแล้วไซร้ เหตุไฉน คำนี้เข้าใจว่ามาจากศัพท์ อหิต นี่เอง ความหมายก็ไปกันได้ คือดุร้าย เดิมก็จะเพียงแผลง อะเป็นอ๋ เป็…

ในบทนี้วิเคราะห์การละความโกรธซึ่งถือเป็นศัตรูที่ทำลายศีลธรรม ผู้เขียนตั้งคำถามว่า ทำไมเราจึงต้องให้ความโกรธมีอิทธิพลในชีวิต และทบทวนว่าการโกรธนั้นจะทำให้เราและผู้อื่นต้องทุกข์ไปด้วยกัน โดยชี้ให้เห็นถึ

…ยู่ในที่แห่งหนึ่ง ต่างว่า พวกโจรมาบอกว่า "ท่านให้ภิกษุรูปหนึ่งแก่พวกข้าพเจ้า" เมื่อเธอ ถามว่า "เพราะเหตุไร" ก็ตอบว่า "เพื่อฆ่าภิกษุรูปนั้นแล้ว เอาเลือดคอทำพลีกรรม" ดังนี้ไซร้ หากว่าภิกษุ (โยคาวจร) นั้น คิ…

ในบทนี้อธิบายถึงการทำเมตตา โดยเฉพาะการทำสีมสัมเภทในสถานการณ์ต่าง ๆ และการควบคุมจิตใจในขณะนั้น ความสำคัญของการมีจิตเสมอในตัวเองและผู้อื่น รวมถึงการระบุความผิดต่างๆ ที่เกิดขึ้นเมื่อเกิดความคิดที่ไม่ดีต่

…มีความพอใจ ความกำหนัด ความ ยินดี ความปรารถนาในรูป ผู้นั้นชื่อว่าข้องอยู่ในรูปนั้น ติดอยู่ใน รูปนั้น เหตุนั้นแลจึงได้ชื่อว่า สัตว์ ผู้ใดมีความพอใจ ความกำหนัด ความยินดี ความปรารถนาใน เวทนา----สัญญา----สังขา…

ในบทความนี้ พระพุทธเจ้าตรัสถึงการรักษาตนให้อยู่ในสภาพที่ไม่มีเวร และความสุข โดยบรรยากาศที่หลากหลายของบุคคล ไม่ว่าจะเป็นสตรี บุรุษ หรือเทพ ซึ่งส่วนใหญ่ถูกขังอยู่ในความชอบธรรมต่าง ๆ และมีความยินดีในรูปท

…191 ผู้นั้นชื่อว่าข้องอยู่ในเวทนา----สัญญา----สังขาร ---- วิญญาณนั้น ติดอยู่ใน เวทนา ฯลฯ วิญญาณนั้น เหตุนั้นแล จึงได้ชื่อว่า สัตว์"" ดังนี้ แต่ด้วยรุฬหิศัพท์ (ศัพท์งอก) โวหาร (ว่าสัตว์) นี้ ใช้ในท่านผู้ ป…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และตีความคำว่า 'สัตว์' ตามหลักธรรมในวิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ โดยเฉพาะคำว่า สัตว์ ที่มีการใช้ศัพท์ที่เกี่ยวข้อง เช่น เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ และการเข้าใจในมิติของการเกิดแ

…่าอัตภาพนี้ ก็เป็นแต่คำที่หมายเอาขันธ์ ๕ บัญญัติขึ้นโดยสภาวะ สัตว์ทั้งหลายนับเนื่องอยู่ในอัตภาพนั้น เหตุนั้นจึงชื่อ อตฺตภาวปริยา ปนฺน คำ ปริยาปนฺน - นับเนื่อง หมายความว่ากำหนดไว้ (ในนั้น) อยู่ภายใน (นั้น)…

ในเนื้อหานี้ได้มีการวิเคราะห์คำว่าอัตภาพซึ่งหมายถึงขันธ์ ๕ และการทำความเข้าใจสัตว์ทั้งหลายในแง่มุมต่าง ๆ คำเหล่านี้ช่วยชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของคำในปรัชญาและการปฏิบัติในแนวทางแห่งการทำจิตให้บริสุทธ

…กระมัง ๓. ฟังจนจบแล้วก็ไม่ทราบว่าพระวิสาขะท่านบำเพ็ญเมตตาอย่างไร อมนุษย์ถึงได้รักนัก ท่านเล่า แต่ผล เหตุไม่เล่า

ในเนื้อหานี้ท่านพระเถระเดินทางไปที่จิตตลบรรพตและพบกับเทวดาที่ชี้ทางให้ ท่านพักอยู่ที่นั่น ๔ เดือน ก่อนจะเกิดความคิดที่จะไปต่อ เทวดามนิลิยานั่งร้องไห้เพราะกลัวว่าหากท่านออกไปจะเกิดความขัดแย้งกันในหมู่พ

…น ๑ เพราะเป็นภาวนาที่ท่องเที่ยวอยู่ใกล้ความยิน ร้าย (ปฏิฆะ) และความยินดี ๑ เพราะเป็นภาวนาที่ยังหยาบ เหตุยัง ประกอบด้วยโสมนัส ๑ และ (เห็น) อานิสงส์ในอุเบกขาโดยความเป็น ธรรมละเมียดแล้ว บุคคลใดเป็นกลาง ๆ อยู…

ในบทความนี้กล่าวถึงการเจริญมุทิตาและอุเบกขาพรหมวิหาร โดยมีรายละเอียดในการเริ่มทำอุเบกขาภาวนาออกจากฌานที่ ๓ หรือ ๔ ผ่านการสังเกตเห็นโทษและอานิสงส์ของการปฏิบัติภาวนาต่าง ๆ ผู้ที่มีความสนใจและต้องการเจริ

…้ฉันใด เว้นตติยฌานในพรหมวิหาร ๓ က ข้างต้นเสีย ก็ไม่อาจทำ (อุเบกขา) จตุตถฌานให้เกิดได้ฉันนั้นแล [เพาะเหตุไรจึงเรียกพรหมวิหาร เพราะอะไรจึงมา ๔ ฯลฯ] ในที่นี้ปัญหาจึงมีว่า ก็เพราะเหตุอะไร เมตตา กรุณา มุทิตา อ…

บทความนี้พูดถึงพรหมวิหารและการเจริญอารมณ์ในภาวนาต่างๆ อธิบายความสำคัญของเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา โดยเน้นที่ผลที่ได้จากการปฏิบัติในด้านสมาธิและวิปัสนา โดยสรุปว่าพรหมวิหารมีลักษณะพิเศษและความสำคัญใ

…าค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 220 ภาวนาเหล่านั้น เป็นเพราะอำนาจแห่งอาการมีความ คิดเกื้อกูลเป็นต้น อนึ่ง เพราะเหตุที่ภาวนาเหล่า นั้นเป็นไปในอารมณ์ (คือสัตว์) หาประมาณมิได้ จึงชื่ออัปปมัญญา (๓ พรหมวิหารข้างต้นสำเร็จ…

ในข้อความนี้กล่าวถึงการภาวนาและผลลัพธ์ที่เกิดจากความคิดเกื้อกูล โดยเฉพาะการเข้าถึงฌาน ๓ และ ฌาน ๔ ซึ่งมีลักษณะเป็นอันเดียวกันโดยมีอารมณ์ที่หาประมาณไม่ได้ กล่าวถึงความสำคัญของอุเบกขาและการเข้าใจในพฤติก