เหตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 164 / 294

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 237 รูปเป็นสัญญาแห่งอารมณ์นั้น เหตุนั้น อารมณ์นั้นจึงชื่อ รูปสัญญะ (มีรูปเป็นสัญญา) อธิบายว่า ฌานนั้นมีรูปเป็นชื่อ" ดังนี้ พึงทราบว่า เ…

เนื้อหาเกี่ยวกับรูปสัญญาและอารมณ์ที่มีความสัมพันธ์กับฌาน และอธิบายถึงการก้าวล่วงสัญญาที่ไม่มีแก่ผู้ที่ยังไม่หายรักในอารมณ์ โดยรายละเอียดคลุมถึงการเข้าถึงอากาสานัญจายตนะ ซึ่งสำคัญต่อการปฏิบัติในทางพุทธ

…ว่าเป็นที่อาศัยอยู่แห่งฌานนี้ พร้อมทั้งสัปยุต ธรรม ดังคำว่า เทวายตนะ (คือ เทวสถาน) ของเทวดาทั้งหลาย เหตุนั้น ฌานนั้นจึงชื่ออากาสานัญจายตนะ (ฌานมีอากาศหาที่สุดมิได้ เป็นที่อาศัยอยู่) คำว่า "เข้าถึง----อยู่…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการเข้าถึงอากาสานัญจายตนะ ซึ่งเป็นฌานที่ไม่มีที่สุดในอากาศ โดยมีการวิเคราะห์ความหมายของคำว่าอากาสานัญจายตนะ ทำให้เข้าใจถึงการเข้าถึงและวิธีการทำสมาธิในระดับนี้ รวมไปถึงการพิจาร

…ุด มิได้ ส่วนในคำว่า "เข้าถึงวิญญาณัญจายตนะอยู่" นั้น มีอรรถวิเคราะห์ ว่า ที่สุดแห่งวิญญาณนั้นไม่มี เหตุนั้น วิญญาณนั้นจึงชื่อ อนันตะ อนันตะนั่งเองเป็นอานัญจะ ท่านไม่กล่าววิเคราะห์ว่า วิญญาณเป็น อานัญจะ ช…

ในบทนี้พูดถึงการวิเคราะห์ความหมายของวิญญาณที่เชื่อมกับอากาศ โดยใช้หลักของมนสิการที่กล่าวถึงลักษณะของวิญญาณว่าเป็นอนันตะ ซึ่งไม่สามารถนับจำนวนได้และวิเคราะห์เพิ่มเติมเกี่ยวกับวิญญาณในทางพระพุทธศาสนา บท

…ะ โดยอรรถว่าเป็นที่อาศัยอยู่แห่งฌานนั้น พร้อมทั้งสัมปยุตธรรม ดุจคำว่าเทวายตนะของเทวดาทั้งหลาย เพราะ เหตุนั้น ฌานนั้นจึงชื่อ วิญญาณัญจายตนะ (ฌานมีวิญญาณหาที่สุด มิได้เป็นที่อาศัยอยู่) คำที่เหลือมีอรรถเช่นท…

บทความนี้นำเสนอคำอธิบายเกี่ยวกับอายตนะที่มีความหมายเป็นที่อาศัยของฌาน พร้อมเปิดเผยความสำคัญและลักษณะของวิญญาณัญจายตนะในบริบทของวิสุทธิมรรค โดยยกตัวอย่างและชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างฌานและสัมปยุต

…ิด ดังคำว่า 'แคว้นกัมโพชาเป็นอายตนะ (คือถิ่นกำเนิด) ของม้าทั้งหลาย" เป็น ต้น เพราะวิญญาณัญจะนั้นเป็นเหตุกำเนิดแห่งฌานนั้นเหมือนกันด้วย" ดังนี้ก็ได้ เพราะเหตุที่อากิญจัญญายตนะนี้ พระโยคาวจรจำต้องก้าว ล่วงเ…

…รม ภายในวิสุทธิมรรค นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงวิญญาณัญจายตนะที่เกี่ยวโยงกับอารมณ์และการกำเนิดของฌาน เหตุที่พระโยคาวจรต้องก้าวล่วงไปยังวิญญาณัญจายตนะ เพื่อให้สามารถเข้าถึงธรรมะได้ โดยไม่มีการทำให้วุ่นวายทั…

…้งสัมปยุตธรรมชื่อว่ามีสัญญาก็มิใช่ ไม่มีสัญญาก็มิใช่โดยแท้ เพราะไม่มีสัญญาหยาบ แต่ว่ามีสัญญาละเอียด เหตุนั้น ฌานนั้นจึงชื่อว่าเนวสัญญานาสัญญะ (ฌานมีสัญญาก็มิใช่ไม่มี สัญญาก็มิใช่) เนวสัยญานาสัญญะ (ฌาน) ด้…

ข้อความนี้เป็นการอธิบายความหมายของคำว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับฌานและถูกอธิบายโดยการอ้างถึงทั้งจิตและเจตสิกของผู้ที่เข้าถึงฌานนี้ ความละเอียดและความเข้าใจในธรรมที่เกิดขึ้นทำให้เนวสัญญานา

…) ที่ชัดแจ้งได้ จัดว่าไม่เป็นสัญญาก็มิใช่ เพราะเป็นสิ่งที่มีอยู่โดยความเป็นเศษสังขารที่ละเอียด เพราะเหตุนั้น สัญญานั้นจึงชื่อ เนวสัญญานาสัญญา (สัญญาที่นับว่าเป็นสัญญาก็มิใช่ ไม่เป็นสัญญาก็มิใช่) เนวสัญญาน…

เนื้อหานี้กล่าวถึงสัญญาในอารูปที่ ๔ ซึ่งมีลักษณะเฉพาะคือ เป็นสิ่งที่สามารถมีอยู่ได้ แต่ไม่นับว่าเป็นสัญญาที่ชัดเจนหรือไม่เป็นสัญญา ความเข้าใจนี้ช่วยชี้ให้เห็นถึงธรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น เวทนา จิต ผัสสะ

… ดังนี้ มาถึงแล้ว โดยลำดับ บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยในอาหารเรปฏิกูลสัญญานั้น ดังต่อไปนี้ สภาพใดย่อมนำมา เหตุนี้ สภาพนั้นจึงชื่อว่า อาหาร (แปล ว่า สภาพผู้นำมา) อาหารนั้นมี 4 อย่าง คือ กพฬิงการาหาร ผัสสาหาร มโน…

…าหาร, มโนสัญเจตนาหาร และวิญญาณาหาร รวมถึงความหมายของอาหารแต่ละประเภทและผลกระทบที่เกิดจากอาหารที่เป็นเหตุในชีวิต เพื่อให้ผู้ปฏิบัติธรรมได้เข้าใจในหลักของการภาวนาอย่างลึกซึ้ง www.dmc.tv

…่อว่า วาโย เพราะอำนาจแห่งความเป็นสิ่งทำให้ฟุ้งไป สิ่งใดไปในวาโยทั้งหลายโดยนัยที่กล่าวแล้วเหมือนกัน” เหตุนั้น สิ่งนั้น จึงชื่อว่า วาโยคต สิ่งนั้นได้แก่อย่างไร ? สิ่งนั้นได้แก่ลักษณะคือการไหว ตัวได้ คำว่า อ…

บทความนี้เสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับธาตุและลมในร่างกายมนุษย์ โดยอธิบายถึงฟังก์ชันและความสำคัญของลมในกระบวนการต่างๆ เช่น การไหวตัวและการกำจัดของเสียออกจากร่างกาย รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวและ

* ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 59 อาการ ๑๒ โดยนัยว่า ดี เสมหะ เป็นต้นนี้ใด เหตุที่ในอาการเหล่านั้น เพราะความประชุมกันแห่งธรรม ๘ คือ สี กลิ่น รส โอชา และธาตุทั้ง ๔ ความสมมติว่า "ผม…

บทความนี้พูดถึงอาการ ๑๒ ตามแนวคิดของวิสุทธิมรรค ซึ่งอธิบายถึงธรรม ๘ ที่รวมกันเพื่อสร้างความสมมติในคำว่า "ผม" และการทำงานของธาตุทั้ง ๔ ในสรีระมนุษย์ โดยเน้นเรื่องการทำงานร่วมกันระหว่างปฐวีธาตุ อาโปธาตุ

…นกันและกันก็หาได้ ที่ตั้งอยู่ภายนอกกัน และกันก็หาไม่ได้ และมันมิได้อาศัยกันและกันอยู่ก็หาก็ได้ เพราะเหตุ นั้น ธาตุทั้งหลายนั้นจึงได้ชื่อว่า มหาภูต เพราะเสมอด้วยภูตใหญ่ มี ยักษ์เป็นต้น เหตุว่ามีที่อยู่อันค…

ในบทนี้พูดถึงภูตใหญ่และการตีความหมายของมหาภูต ว่ามีการเข้ามาหรือตั้งอยู่ภายในและภายนอกกันไม่ได้ นอกจากนี้ยังได้มีการแยกและวิเคราะห์ภาษาศาสตร์ในประโยคต่างๆ เพื่อให้เข้าใจความหมายที่ถูกต้อง โดยเฉพาะในกร

…วดทรงองค์อวัยวะน้อยใหญ่อันน่าชอบใจ ในร่างทั้งหลายมีร่างหญิง และชายเป็นต้น ไม่ให้เห็นสภาพแห่งตน เพราะเหตุนั้น ธาตุทั้งหลาย นั้นจึงได้ชื่อว่ามหาภูก เหตุเสมอด้วยภูตใหญ่คือยักษิณี" เพราะความ ที่เป็นสิ่งลวง ปร…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงการเปรียบเทียบภูตที่น่ากลัวกับการหลอกลวงของธาตุที่มีรูปลักษณ์น่าพอใจ ซึ่งทำให้คนโง่หลงเชื่อ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงบทบาทของปัจจัยต่างๆ ที่มีผลต่อการดำรงอยู่และการบริหารชีวิต โดยเฉ

…ได้ด้วยความพยายามอันใหญ่ (เพราะ สภาวะเป็นสิ่งที่รู้ยาก) ชื่อว่าเป็นของจริง เพราะเป็นของมีอยู่ เพราะ เหตุนั้น จึงได้ชื่อว่ามหาภูต เหตุเป็นของใหญ่ และเหตุเป็นของจริง ด้วย ด ธาตุทั้งปวงนั้น ได้ชื่อว่ามหาภูต …

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงความหมายของธาตุทั้งหลายว่ามีความเป็นใหญ่และเป็นของจริง อธิบายว่าธาตุเป็นสิ่งที่กำหนดได้ด้วยความพยายามอันยิ่งใหญ่ และเป็นที่ตั้งของทุกข์ในรูปแบบต่างๆ ธาตุจึงมีคุณสมบัติเป็นของไม่เที

…งนี้ไม่ แม้มหาภูต * ... ปติฏฐา หุตวา ปจฺจโย โหติ เอา หุตวา เป็น ภาเวน ตามนัยอรรถกถาอภิธรรม ที่แก้บท เหตุปจฺจโย คือท่านแยกเป็น เหตุ หุตวา ปจฺจโย แล้วก็ไขเป็น เหตุภาเวน ปจฺจโย - ธรรมเป็นเหตุจึงเป็นปัจจัย อธ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงธาตุทั้ง ๔ และบทบาทของมหาภูต ๓ ที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะการช่วยยึดและรักษาของธาตุต่างๆ โดยไม่มีความคิดคำนึงว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของธาตุ แสดงถึงความเชื่อมโยงกันระหว่างธาตุเพื่อทำให้ร่างกายค

…้วจักทำวิปัสสนาทั้ง จิตที่ยังตั้งมั่นอยู่ ชื่อว่ามีวิปัสสนาเป็นอานิสงส์ เพราะสมาธินั้นเป็น ปทัฏฐาน (เหตุใกล้ที่สุด) แห่งวิปัสสนา เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระ ภาคเจ้าจึงตรัสไว้ว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย ท่านทั้งห…

ในบทนี้กล่าวถึงการเจริญฌานธรรมและการมีวิปัสสนาเป็นอานิสงส์ ทั้งการเจริญอัปปนาสมาธิและการทำวิปัสสนา โดยสมาธิถือเป็นปทัฏฐานหลักที่นำไปสู่การรู้ตามความเป็นจริง พระผู้มีพระภาคเจ้าได้สอนให้ภิกษุทั้งหลายพึง

…ิดขึ้นได้ การเจริญ อัปปนาสมาธิแห่งภิกษุเหล่านั้น ชื่อว่ามีอภิญญาเป็นอานิสงส์ เพราะ สมาธินั้น ในเมื่อเหตุ (ที่จะให้ได้อภิญญา) มีพร้อมอยู่ เป็นปทัฏฐาน แห่งอภิญญาได้ เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสไว…

…ื่อมลง การบรรลุอภิญญาผู้ที่ถือปฏิบัติอย่างจริงจังจะสามารถเข้าใจและประจักษ์ในธรรมที่ลึกซึ้งได้เมื่อมีเหตุการณ์ที่พร้อม

…สำราญในทิฏฐธรรมนี่สัก ๒ วันเถิด การเจริญอัปปนาสมาธิแห่งพระอริยะเหล่านั้น ชื่อว่ามีนิโรธเป็นอานิสงส์ เหตุนั้น พระสารีบุตรจึงกล่าวไว้ว่า "ความรู้ในการเจริญความเป็นวสี (คล่องแคล่วในการเข้านิโรธสมาบัติ) ด้วยญ…

ในบทนี้พูดถึงการเจริญอุปจารสมาธิและอานิสงส์ของนิโรธสมาบัติในเหล่าพระอริยะ โดยเฉพาะการเข้าถึงนิโรธนิพพานที่มีผลต่อจิตใจและการดำรงอยู่ในสุขชั้นสูงในภพชีวิต โดยพระสารีบุตรได้เสนอความรู้เกี่ยวกับการเป็นวส

…เปี่ยมแห่งภาวนา จิตประกอบด้วยองค์ ๘ แม้โดยนัยนี้ ก็เป็นจิตควรแก่การนำมุ่งไป คือเป็นบาท เป็นปทัฏฐาน (เหตุใกล้) เพื่อทำให้แจ้งด้วยความรู้ยิ่ง ซึ่งอภิญญาสัจฉิกรณียธรรมทั้งหลาย แล [วินิจฉัยศัพท์ อิทธิ - ฤทธิ์…

การศึกษาความหมายของอิทธิในบริบทของจิตอ่อนและการตั้งอยู่ นำเสนอว่าจิตที่เต็มเปี่ยมด้วยการฝึกฝนสามารถนำไปสู่ความเป็นอิทธิ โดยการทำให้เกิดความไม่หวั่นไหวและความประณีตในภาวนา ทั้งนี้ได้มีการอ้างถึงบาลีสูต

…เป็นชื่อแห่งอุปายสัมปทา (ความถึงพร้อมแห่งอุบาย) จริงอยู่ อุปายสัมปทา ย่อมสำเร็จ (คือให้ผล) เพราะเป็นเหตุเกิดผล ที่ประสงค์ ดังบาลีว่า "จิตตะคฤหบดีนี้แล เป็นผู้มีศีล มีธรรมอันงาม ถ้าปรารถนาว่า "ในอนาคตกาล ข…

ในบทความนี้จะกล่าวถึงคำว่า 'ฤทธิ์' ซึ่งหมายถึงความสำเร็จและการบรรลุผลในธรรมะ ตามที่ปรากฏในวิสุทธิมรรค ภาค ๒ โดยการอธิบายแสดงให้เห็นว่า ฤทธิ์นั้นสัมพันธ์กับอุปายสัมปทา ซึ่งเป็นการถึงพร้อมแห่งอุบายที่ก่

…ก็กล่าวโดยเล็งเอาญาณในอภิญญา (ไม่ใช่ ญาณที่สัมปยุตด้วยบริกรรมจิต หรือญาณที่เป็นกามาวจรอื่น ๆ) เพราะ เหตุนั้น บัณฑิตพึงเห็นความในคำว่า "อธิษฐานด้วยญาณ" นั้น ดังนี้ ว่า (พระโยคี) นึกให้เป็นคนมาก ครั้นแล้วใน…

บทความนี้กล่าวถึงกระบวนการอธิษฐานจิตโดยการนึกถึงจำนวนคนที่มากซึ่งในพระโยคีกำหนดให้มีจิตสัมปยุตด้วยรูปาวจรจตุตถฌานแบบเฉพาะ อธิบายถึงการเกิดขึ้นของจิตในสมาบัติและการอธิษฐานด้วยญาณในอภิญญา โดยแสดงความสำค