วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ : หน้า 96/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 96 เจริญงอกงามขึ้น คำว่า ดำรงสติไว้เฉพาะหน้า คือตั้งสติให้มุ่งหน้าต่อ กรรมฐาน อีกนัยหนึ่ง อรรถาธิบายในคำนี้พึงทราบโดยนัยที่กล่าวไว้ใน ปฏิสัมภิทาอย่างนี้ว่า "ศัพท์ว่า ปริ มี ปริคคห (ความกำหนดถือเอา เป็นอรรถ ศัพท์ว่า มุข มี นิยยาน (ความออกไป) เป็นอรรถ มี ศัพท์ว่า สติ มี อุปฏฐาน (ความเข้าไปตั้งอยู่ ไม่ลืมเลือนป เป็น อรรถ เหตุนั้น จึงตรัสว่า ปริมุข สรี" ดังนี้ก็ได้ นี่เป็นอธิบาย สังเขปในคำนั้น คือ "ทำสติให้มีความออก (จากปฏิปักขธรรม) อัน กําหนดถือเอาแล้ว" [สโตการี] คำว่า "เธอคงมีสติหายใจเข้า" เป็นต้น ความว่า ภิกษุนั้น นั่งอย่างนี้และตั้งสติไว้มั่นอย่างนี้แล้ว ไม่ละสตินั้นอยู่ ชื่อว่าคงมีสติ หายใจออก คงที่สติหายใจเข้า” มีคำอธิบายว่า เป็นสโตการี (ผู้มี สติทํา) บัดนี้ พระโยคาวจรเป็นสโตการด้วยอาการเหล่าใด เพื่อจะ ทรงแสดงอาการเหล่านั้น จึงตรัสคำว่า ทีฆ์ วา อสฺสนฺโต เป็นอาทิ จริงอยู่ ในปฏิสัมภิทาท่านก็กล่าวคำ (ต่อไป) นี้ไว้ในวิภังค์แห่ง ปาฐะว่า "โส สโตว อสฺสสติ สโต ปสฺสติ" นั้นนั่นแหละว่า "โยคาวจรภิกษุย่อมเป็นสโตการด้วยอาการ ๓๒ คือ (๑) เมื่อเธอรู้ ๑. มหาฎีกาช่วยให้ความตรงนี้ว่า ทำสติให้มีความไม่หลงลืมอันถือเอาได้แล้ว คือว่าสละความ หลงลืมทิ้งเสียแล้ว ๒. มหาฎีกาแนะให้ประกอบ เอว ศัพท์ ในสโตทั้ง ๒ บท