ชีวิตของจันทราในวัยเด็ก : หน้า 36/82

ป้าจึงพาแม่มาส่งให้ยาย นับแต่นั้นมาแม่อยู่กับยายมาตลอด ตั้งแต่ แม่น้ำจันทรามาอยู่กับยาย แม่ไม่เคยสนใจเลี้ยงดูจันทราเลย ทำให้ จันทราเข้าใจว่าตายายคือ พ่อแม่ และเรียกท่านทั้งสองว่าพ่อแม่ และเรียกแม่ว่า “อีเจ” โดยเรียกตามน้องๆ ของแม่ จันทราอายุได้ 2 ขวบ พอจันทราอายุได้ 2 ขวบ แม่ก็มีสามีใหม่ และมีลูกติดๆ กัน ถึง 3 คน จนจันทราอายุได้ 4 ขวบ แม่จึงมาขอจันทราจากยายให้ไป เลี้ยงน้องๆ ซึ่งเกิดกับสามีใหม่ของแม่ แม่มีอาชีพพายเรือขายขนม ส่วนพ่อเลี้ยงทํานา จันทราอายุได้ 4 ขวบ เมื่อมาอยู่กับแม่ หน้าที่ของเด็ก 4 ขวบอย่างจันทรา ตัวเล็กๆ ต้องตื่นแต่เช้าพร้อมแม่ เพื่อช่วยแม่ทำขนมขาย พอได้ยินเสียงกุกกักๆ จะต้องรีบตื่นเก็บที่นอน พับเสื่อให้มีขนาดกว้างแต่ละล็อกให้เท่ากัน จะม้วนส่งเดชหรือพับใหญ่บ้างเล็กบ้างไม่ได้ หากทำเช่นนั้นจะถูก พ่อเลี้ยงตบแล้วเอาออกมาพับใหม่ ต้องรีบเก็บที่นอนให้เร็วที่สุด แล้ว เข้าครัวไปช่วยแม่ทำงานตามแต่แม่จะใช้ เช่น ล้างถั่วเขียว กวนแป้งมัน ขนพื้น เมื่อแม่ทำขนมเสร็จ จะยกหม้อขนมออกมา เรียงไว้นอกชาน นำผ้าขาวบางสะอาดๆ ชุบน้ำเช็ดข้างหม้อ และ ฝาหม้อให้สะอาด เตรียมอุปกรณ์ตักขนม ถ้วย กระติกน้ำ ฯลฯ หลังจากนั้นแล้วจะไปกินข้าวรวมกันทั้งหมด ซึ่งมีกับข้าวอยู่เพียง กรณีศีกษา กฎแห่งกรรม | 34 ม ม '