การสร้างวัดในสมัยพุทธกาล : หน้า 86/128

๖. เพื่อใช้เป็นสถานที่ประกอบบุญใหญ่ประจำแคว้น โดยมีพระราชาและชาวพุทธ เป็นเจ้าภาพร่วมกันทั้งแผ่นดิน ในสมัยพุทธกาล บุคคลที่สร้างวัดเพื่อการเผยแผ่นี้ ส่วนใหญ่ได้แก่ “พระราชา” ผู้ปกครองแคว้น และ “อัครมหาเศรษฐี” ประจำแคว้น ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการปกครอง บริหารและพัฒนาสังคมเศรษฐกิจของบ้านเมืองในยุคนั้น เนื่องจากได้ฟังพระธรรมคำสอน จากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าโดยตรงแล้ว ต่างก็ประจักษ์ซาบซึ้งว่า พระธรรมคำสอนนั้น สามารถนำพาผองชนให้หลุดพ้นจากทุกข์ในวัฏสงสารได้จริง จึงประกาศตนเป็นศิษย์ของ พระบรมศาสดา ทุ่มเทกำลังทรัพย์และกำลังสติปัญญา เพื่ออุปถัมภ์ค้ำจุนพระภิกษุสงฆ์ และอำนวยความสะดวกในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาไปทั่วทุกแว่นแคว้น ด้วยการสร้าง วัดให้เป็นศูนย์กลางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาขึ้นในบ้านเมืองของตัวเอง ในสมัยพุทธกาล ประเทศอินเดียแบ่งเป็น ๑๖ แคว้นใหญ่ ได้แก่ อังคะ, มคธ, กาสี, โกศล, วัชชี, มัลละ, เจดี, วังสะ, กุรุ, ปัญจาละ, มัจฉะ, สุรเสนะ, อัสสกะ, อวันตี, คันธาระ, กัมโพชะ และ ๕ แคว้นเล็ก ได้แก่ สักกะ, โกลิยะ, ภัคคะ, วิเทหะ, และอังคุตตราปะ แคว้นที่เป็นอาณาจักรใหญ่ครอบครองแคว้นส่วนใหญ่ คือ “แคว้นมคธ” กับ “แคว้น โกศล” พระราชาและมหาเศรษฐีของทั้ง ๒ แคว้นนี้ มีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธ ศาสนาอย่างยิ่ง โดยเฉพาะการสร้างวัดเพื่อเป็นศูนย์กลางการเผยแผ่พระพุทธศาสนา มี จำนวนถึง ๓ อารามใหญ่ ได้แก่ เวฬุวนาราม พุทธอารามแห่งแรกในพระพุทธศาสนา พระเจ้าพิมพิสาร พระราชาแห่งแคว้นมคธเป็นผู้สร้างถวาย โดยดัดแปลงอุทยาน ส่วนพระองค์ ซึ่งตั้งอยู่นอกเมืองราชคฤห์ (นครหลวงของแคว้นมคธ) มีเนื้อที่กว้างขวาง ใหญ่โต ร่มรื่นด้วยป่าไผ่ อาคารและถาวรวัตถุต่าง ๆ ส่วนมากเป็นเครื่องไม้สร้างอย่างแข็งแรง ทนทาน ประณีต สมกับที่กษัตริย์เป็นผู้ทรงสร้างถวาย เวฬุวนารามมีความสำคัญทางพระพุทธศาสนาอย่างมาก เนื่องจาก เป็นวัดแห่งแรกที่บังเกิดขึ้นในพระพุทธศาสนา ๑. ๒. เป็นวัดที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประกาศโอวาทปาฏิโมกข์ในวันมาฆบูชา ซึ่ง เป็นหลักธรรมแม่บทการเผยแผ่พระพุทธศาสนา โดยเป็นการประชุมกันเป็นครั้งแรกของ พระอรหันตสาวก จำนวน ๑,๒๕๐ รูป โดยสถานที่ไม่แออัดคับแคบ ๓. เป็นวัดศูนย์กลางการเผยแผ่และอบรมปลูกฝังศีลธรรมให้แก่ประชาชนในระยะ ต้นพุทธกาล ต่อเมื่อพระองค์เสด็จไปประทับที่เชตวนาราม กรุงสาวัตถี แคว้นโกศล ก็ทรง มอบหมายให้พระสารีบุตร อัครสาวกเบื้องขวา พระอรหันตสาวกผู้เลิศด้วยปัญญา อยู่บริหาร