สมุดไทยและมรดกทางวัฒนธรรม : หน้า 72/132

แต่เดิมสมุดไทยมีไว้สำหรับบันทึกหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนา ต่อมา จึงใช้บันทึกข้อมูลความรู้เกี่ยวกับวิทยาการด้านต่าง ๆ ซึ่งบรรพบุรุษไทยสร้างสรรค์ไว้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ นอกจากบันทึกเรื่องราวเป็นลายลักษณ์อักษรแล้วบางเล่มโดยเฉพาะสมุดบ่อยที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ยังมีความจิตกรรมประกอบเรื่องราวอยู่ด้วย ซึ่งล้วนเป็นภาพพงษ์งามตามคตินิยมของจิตวิศาลไทยที่ิดกิฏฐในแต่ละยุคสมัยบัณฑ์ สมุดภาพ ๒ เล่ม ของวัดปากคลอง จ.เพชรบูรณ์ เรื่องพระมาลัย ๑ เป็นสมุดไทยขาว เขียนด้วยหมึกสีดำ ตัวอักษรขอ เป็นภาพชายตัดฟันกำลังเก็บดอกบัวเพื่อถวายแก่พระมาลัย สมุดภาพเล่มที่ ๑ รูปแบบงานจิตรกรรมและตัวอักษรเป็นลูกจ้างที่สืบทอดมาจากสมีย่อยยกโดยตรง จิตรกรรมรงองค์ประกอบของภาพได้อย่างลงตัว และให้สีกลมกลืนได้อย่างลงตัว ไม่ว่าจะเป็นสีน้ำตาลของพื้นดิน สีภาคีทรงของพระมาลัย และสีแดงของดอกไม้