หน้าหนังสือทั้งหมด

อธิบายรูปทรงและธาตุในอภิธัมมะ
260
อธิบายรูปทรงและธาตุในอภิธัมมะ
… อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ ชื่อว่ามหาภูตรูป ๑ จักขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา กาย ชื่อว่าปสาทรูป ๑ รูป เสียง กลิ่น รส และโผฏฐัพพะ กล่าวคือภูตรูปทั้ง ๔ เว้นอาโปธาตุ ชื่อว่าโคจรรูป ๑ ความเป็นหญิง ความเป็นชาย ชื่อว่าภ…
เอกสารนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับรูปทรงและธาตุต่างๆ ในอภิธัมมะ โดยแยกรูปทรงออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น มหาภูตรูป, ปสาทรูป, และลักษณะรูป รวมถึงการแสดงออกถึงลักษณะต่างๆ ที่สำคัญในการดำรงชีวิตและการเข้าถึงควา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 261
261
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 261
…อารมณ์ที่มาถึง ชื่อโคจรคาฬิกรูป รูปนอกนี้ ชื่อ อโคจรคาฬิกรูปฯ รูปทั้ง ๔ อย่าง คือ วรรณะ (สี) คันธะ (กลิ่น) รส โอชะ และภูตรูปทั้ง ๔ ชื่ออวินิพโภครูป รูปนอกนี้ ชื่อวินิพโภครูป ฯ ค
เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์รูปทั้ง ๑๒ อย่าง อธิบายถึงความแตกต่างระหว่างรูปภายในและรูปภายนอก พร้อมทั้งปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเป็นสังขตะ โลกิยะ และกามาวจร รูปต่างๆ เช่น อัชฌัตติกรูป และพาหิรรูป ถูกนำ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - หน้าที่ 272
272
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - หน้าที่ 272
…โป- નૂ ๆ ธาตุอันชาวโลกไม่สามารถสัมผัสได้ โดยเป็นธาตุละเอียด ท่านอาจารย์ จึงได้กล่าวไว้ว่า รูป เสียง กลิ่น รส และโผฏฐัพพะ กล่าวคือภูตรูป ทั้ง ๓ เว้นอาโปธาตุ ชื่อว่าโคจรรูปฯ ความเป็นของเย็นชาวโลกจะ ถูกต้องจั…
ในบทนี้กล่าวถึงโคจรรูปและความหมายของประสาทในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเน้นถึงอาการของประสาทที่ส่งผลต่อการรับรู้และการสัมผัสของมนุษย์เมื่อประสาทนั้นทำงาน. มีการอธิบายถึงลักษณะของประสาทและการสัมผัสกับอาโปธ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
286
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
… การประจวบถึงด้วย ตนเอง สำหรับโผฏฐัพพะ (กับกาย) 1 การประจวบด้วยสามารถ ที่อาศัย สำหรับ จมูก สิ้น กาย กลิ่น ลิน รส ฯ การไม่ประจวบถึง แม้ ด้วยอาการทั้ง ๒ สำหรับ จักขุ โสตะ รูป เสียง ดังนี้ ฯ แม้รูป ๑๖ อย่างนอ…
เนื้อหานี้พูดถึงการกระทบกระทั่งระหว่างคนและวัตถุ โดยเชื่อมโยงเข้ากับภวังคจิตที่ไม่มีกำลังและการประจวบกันด้วยอารมณ์ นอกจากนี้ยังมีการแยกแยะระหว่างรูปที่มีความหยาบและละเอียด รวมถึงการอธิบายถึงนิทัสสนะแล
พระโสดาปัตติผลในเรื่องราวพระราชา
80
พระโสดาปัตติผลในเรื่องราวพระราชา
…ี่คอยประโลมล่มให้หลงแล้วตกไปสู่อำนาจ ไม่อาจ ไปถึงเมืองตักกสิลานั้นได้แก่ เบญจพิธกามคุณ คือรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ที่ยวนใจ ให้ กําหนดมัวเมา (๑) ขุ. เอก. ๒๗/๔๓. ตาฏฐกถา ๒/๓๕๒.
เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์และศึกษาความเป็นไปของพระราชาในมุมมองทางศาสนา โดยเฉพาะเรื่องราวของพระโสดาปัตติผลและการเผชิญกับอุปสรรคในชีวิต การเน้นย้ำถึงความสำคัญของมิตรภาพและการสมัครสมานของพระราชาและพระเ
บทเรียนแห่งทางการเติบโตในพระธรรม
296
บทเรียนแห่งทางการเติบโตในพระธรรม
…่คอยประโลมล่อให้ หลง แล้วตกไปสู่อำนาจไม่อาจจะถึงเมืองตักกศิลานั้น ได้แก่เบญจพิธกามคุณ คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ที่ยวนใจให้กำหนัดมัวเมว แต่จะชักให้เสียคนซึ่งกุลบุตรจะพึงพบในระยะ แห่งวัย, ผู้หลงแลตกอย…
พระพุทธโฆษาจารย์ได้สรุปถึงความสำคัญของการกำหนดทางเดินในชีวิตของกุลบุตร โดยมีความยากลำบากและความล่อหลอกที่จะถ่วงการก้าวหน้า การประพฤติตามคำแนะนำของผู้มีปัญญาเป็นสิ่งสำคัญต่อการบรรลุถึงความดีและความงาม
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
80
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
…รั่วรดเรือนที่มุงดีแล้วไม่ได้ ฉะนั้น สมด้วยพระพุทธพจน์ว่า ภิกษุพึงรักษาอินทรีย์ ในเพราะรูป เสียง รส กลิ่น และผัสสะทั้งหลาย เพราะว่าทวาร ทั้งหลายที่ปิดแล้วระวังดีแล้วนั้น หาทำร้าย (ผู้ระวัง) ไม่ เหมือนพวกโจ…
เทศนานี้สอนถึงความสำคัญของการป้องกันจิตจากราคะและกิเลส โดยเปรียบเทียบกับบ้านที่มีการปิดประตูหรือมุงดี หากเรารักษาอินทรียสังวรให้พร้อม มันจะช่วยให้จิตไม่ถูกทำร้ายจากกิเลสได้ คล้ายกับบ้านที่มีการป้องกัน
การกำหนดนิมิตในผมและโกฏฐาส
45
การกำหนดนิมิตในผมและโกฏฐาส
…ทั้งปวง โดยสี สัณฐาน ทิศ โอกาส (ที่ตั้ง) และตัดตอนแล้ว จึงกำหนดความเป็นปฏิกูล ๕ ประการ โดยสี สัณฐาน กลิ่น ที่อาศัย อยู่ และโอกาส (ต่อไป) นี้เป็นอนุบุพพิกถาในการกำหนด (ลักษณะและความ เป็นปฏิกูล) นั้นในโกฏฐาส…
บทความนี้กล่าวถึงวิธีการพิจารณานิมิตในผม ซึ่งรวมถึงการถอนผมและการตรวจสอบลักษณะของโกฏฐาสตามสีและสัณฐาน . เนื้อหายังระบุถึงการพิจารณาความเป็นปฏิกูลของโกฏฐาสและการเลือกลักษณะซึ่งมีความสำคัญในการปฏิบัติธร
ความเข้าใจเกี่ยวกับความปฏิกูลในวิสุทธิมรรค
48
ความเข้าใจเกี่ยวกับความปฏิกูลในวิสุทธิมรรค
…ต้น นี้แลเป็นความปฏิกูลโดยโอกาสแห่งผล ทั้งหลายนั้น พระโยคาวจรจึงกำหนดความปฏิกูล ๕ ส่วน โดยสี สัณฐาน กลิ่น ที่อาศัย และโอกาส แห่งโกฏฐาสทั้งปวง ดุจกำหนดความปฏิกูล แห่งผมทั้งหลายฉะนั้นเถิด แต่ว่าโดย (ลักษณะคื…
…งจากเกิดในที่ไม่สะอาด เช่น ป่าช้าและเทขยะ พระโยคาวจรได้กำหนดความปฏิกูลออกเป็น 5 ส่วนตามสี สัณฐาน และกลิ่น ที่เกี่ยวข้องกับโกฏฐาส ทั้งนี้ยังมีการอธิบายลักษณะของขนว่ามีจำนวนและความแตกต่างอย่างไร ซึ่งการทำควา…
วิเคราะห์ความหมายของอาหารในวิสุทธิมรรค
67
วิเคราะห์ความหมายของอาหารในวิสุทธิมรรค
…67 ด้วยมือคือลิ้น เคล้าด้วยน้ำย่อยคือเขฬะแล้ว ทันทีนั้น มัน (กลาย) เป็นของปราศจากความถึงพร้อมแห่งสี กลิ่น และรสเป็นต้นไป ดู ประหนึ่งข้าวลงด้ายของช่างหูกและรากสุนัข” (กลืน) ลงไปแล้ว น้ำดี เสมหะและลม (ออกมา)…
เนื้อหานี้พูดถึงกระบวนการย่อยอาหารในวิสุทธิมรรค อธิบายถึงการเปลี่ยนแปลงของอาหารและความไร้ค่าเมื่อกลายเป็นขยะในร่างกาย เปรียบเหมือนกับสิ่งที่เกิดขึ้นในธรรมชาติ มีการใช้เปรียบเทียบเพื่อให้เห็นภาพชัดเจน
วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๑
80
วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๑
…ผมเป็นอาทิ โดยสี สัณฐาน ทิศ โอกาส และตัดตอนอย่างนี้แล้ว มนสิการว่าปฏิกูล ๆ โดยประการ ๕ ทางสี สัณฐาน กลิ่น ที่อาศัย และโอกาส โดยนัย (มนสิการโกศลวิธี) มีโดยลำดับ โดยไม่เร่งนักเป็นต้นอยู่ ในที่สุด แห่งมนสิการ…
…จน์เกี่ยวกับพวงมาลาของดอกไม้เพื่อสื่อถึงการรับรู้ในธรรมชาตินั้นน่าสนใจ โดยการพิจารณาทางสี สัณฐาน และกลิ่น เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ชัดเจนในกระบวนการสำนึกและค้นหาความจริงเกี่ยวกับตนเองและสิ่งรอบตัวในขั้นสุด…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - สมาธินิเทศ
1
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - สมาธินิเทศ
…ิดเพราะอาหารเป็นเหตุ] ในอาหาร ๔ อย่างนั้น ภัยคือความนิยมยินดี ย่อมมีในเพราะ * คือมหาภูตรูป ๔ และ สี กลิ่น รส โอชา
บทความนี้เป็นการวิเคราะห์และอธิบายเกี่ยวกับอาหารเรปฏิกูลสัญญา พร้อมพูดถึงประเภทอาหาร ๔ อย่าง ได้แก่ กพฬิงการาหาร, ผัสสาหาร, มโนสัญเจตนาหาร และวิญญาณาหาร รวมถึงความหมายของอาหารแต่ละประเภทและผลกระทบที่เ
การเจริญจตุธาตุววัฏฐาน
16
การเจริญจตุธาตุววัฏฐาน
…ล้วโดยลำดับ [อธิบายคำบทมาติกา] วินิจฉัยในบทมาติกานั้น บทว่า ววัฏฐาน (วิเคราะห์ดู) ๑. เพราะรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ สงเคราะห์ในรูปขันธ์ (?) ๒. หมายความว่าการพิจารณาความปฏิกูลแห่งอาหารโดยอาการต่าง ๆ นั้น …
เนื้อหาในบทนี้เริ่มต้นด้วยการอธิบายเกี่ยวกับเบญจกามคุณและวิธีการเจริญกายคตาสติ โดยใช้ข้อมูลเกี่ยวกับอาหารและความปฏิกูลเพื่อความก้าวหน้าในธรรมะ อธิบายความหมายของววัฏฐาน และการพิจารณาอาการต่อไปของอาหาร
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - อาการและธาตุ
59
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - อาการและธาตุ
…าการ ๑๒ โดยนัยว่า ดี เสมหะ เป็นต้นนี้ใด เหตุที่ในอาการเหล่านั้น เพราะความประชุมกันแห่งธรรม ๘ คือ สี กลิ่น รส โอชา และธาตุทั้ง ๔ ความสมมติว่า "ผม"จึง มีได้ เพราะธรรมเหล่านั้นแยกกันเสีย ความสมมติว่า "ผม" ก็ห…
บทความนี้พูดถึงอาการ ๑๒ ตามแนวคิดของวิสุทธิมรรค ซึ่งอธิบายถึงธรรม ๘ ที่รวมกันเพื่อสร้างความสมมติในคำว่า "ผม" และการทำงานของธาตุทั้ง ๔ ในสรีระมนุษย์ โดยเน้นเรื่องการทำงานร่วมกันระหว่างปฐวีธาตุ อาโปธาตุ
การแปลความแยกกันได้และแยกกันมิได้ในวิสุทธิมรรค
70
การแปลความแยกกันได้และแยกกันมิได้ในวิสุทธิมรรค
…ภายนอก" นัน วิเสสนะอยู่นอกสมาสบ้างก็ได้ สุทธัฏฐากกลาป คือกลุ่มรูปที่เป็นหมวด ๘ คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชา อันเป็นรูปแท้ดั้งเดิม เรียกว่า อวินิพโภครูป แยกกัน ไม่ได้ ในกามภพนี้ ถ้ามีอะไรมาผสมอีกก็เป็…
เนื้อหานี้สืบค้นถึงหลักการของความแยกกันได้และแยกกันมิได้ในวิสุทธิมรรค โดยเน้นที่การที่ธาตุต่างๆ เกิดร่วมกัน ไม่สามารถแยกออกจากกันได้ แม้ในกรณีที่มีธาตุหลายชนิดปรากฏอยู่ร่วมกัน ทั้งยังมีการวิเคราะห์ควา
วิทยาธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๑
21
วิทยาธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๑
…้นแต่มีธาตุที่เหลืออีก ๑ เป็นปฐวีฐาน [อุปาทายรูป] อุปาทายรูปมี ๒๕ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย รูป เสียง กลิ่น รส อิตถีธาราย ปรัสิธาย วิชิตธาย อากาสาธ รูปสุทธิ ลมหุตา (ความเมาแห่งรูป) รูปสุทธิ มุตตา (ความอ่อนแห…
บทนี้กล่าวถึงภูตรูปที่ประกอบด้วย ๕๗ รูปและอุปาทายรูปซึ่งมีจำนวน ๒๕ รูป ทั้งนี้ได้มีการอธิบายลักษณะต่าง ๆ ของอุปาทายรูป รวมถึงคุณสมบัติของตาและการทำงานของมันในแง่มุมของปรัชญาและวิทยาศาสตร์ รวมถึงความไม
การศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยและวิญญาณธาตุ
147
การศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยและวิญญาณธาตุ
…าร (คืออ่าวชนะ) เกิดจากวิญญาณธาตุ อาทิตย์โสด เสียง ช่อง (หู) และมนสิการ เกิดโสดวิญญาณขึ้น อาทิตย์นะ กลิ่น ลม และมนสิการ เกิดมานุญาณขึ้น อาทิตย์วิหา รส น้ำ (ลาย) และมนสิการ เกิดวิญญาณขึ้น อาทิตย์กาย โผฏฐัพพ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่างๆ และการเกิดขึ้นของวิญญาณธาตุในแง่มุมต่างๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะและบทบาทของเหตุการณ์ต่างๆ เช่น อาทิตย์ญาณ แสงสว่าง และเสียง ผ่านปรากฏการณ์ทางปร
วิถีทิฏฐิมรรคเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๒๕
256
วิถีทิฏฐิมรรคเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๒๕
… เพราะท่าศัยของอัศจุโลตะ และท่าศัยของ รูปเสียงนั้นไม่ติดกัน ส่วนมานชีวิหาและกาย รับได้โดยอารมณ์คือ กลิ่น รส โภคุ์พะ ที่มาถึงตัวเข้า เพราะท่าศัยของกลิ่นรสโภคุ์พะคือลอยค่ายที่อัศจุโยมนะวิหาร และมานะวิหาเก…
…มไม่ขาดตอนของวงล้อแห่งภาคมรรค พร้อมการตรวจสอบความหมายต่างๆ ผ่านภูติกับอารมณ์ต่างๆ เช่น รูป เสียง และกลิ่น รส จากการสัมผัสและการปฏิสัมพันธ์
การแสดงเหตุและผลในวิชาธรรมประกอบ
289
การแสดงเหตุและผลในวิชาธรรมประกอบ
…ตุหลายอันเล่า ก็ไม่มี แต่ผลหลายอย่าง (เกิด) แต่เหตุ หลายอันนั้นมี จริงอย่างนั้นผลหลายอย่างได้แก่รูป กลิ่น รสเป็นต้น และหน่อ (ไม้) นับเกิดขึ้นแต่เหตุหลายอันกล่าวคือดูกุน พื้น และน้ำปัจจออยู่ แต่การแสดงเหตุอ…
เนื้อหานี้มีพลิกแง่ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลในวิชาธรรมประกอบ อธิบายถึงความนำเสนอเอกการณ์เทคนิค 'อริชาปจุยา สงขา' ว่ามีบทบาทในการแสดงเหตุให้กับผล โดยยกตัวอย่างผลที่เกิดจากหลายเหตุ และการแสดงประ
ความเข้าใจในศาสตร์ธรรม
8
ความเข้าใจในศาสตร์ธรรม
…นั่น ทางขันธ์ ๕ กำหนดอย่างไร ภูกในพระศาสนานี้ กำหนดว่า "รูป ๑๓ ในสรระนี้ คือ ธาตุ ๔ ทั้งสิญญูญาณ สี กลิ่น รส โอฬ ท้อศัยชด๕ นั่นอยู่ ประสาน ๕ มีัญญฎปะสมบัตินั่น วัตถุรูป ภาวะ ชีวิตนทรัย เลียงทั้งสองสมบูญ นั…
บทความนี้กล่าวถึงการกำหนดธรรมชาติของมนุษย์ที่เชื่อมโยงกับอายตนะ ๑๒ และขันธ์ ๕ โดยนำเสนอแนวทางปฏิบัติและการพิจารณาในพระศาสนา. รูปแบบของอายตนะ โดยแบ่งออกเป็นรูปและนาม ที่ส่งผลต่อการสร้างความเข้าใจด้านธร