ความเข้าใจเกี่ยวกับความปฏิกูลในวิสุทธิมรรค : หน้า 48/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 48 ไปแต่หมู่บ้าน ย่อมเป็นของน่าเกลียดไม่น่าบริโภคสำหรับคนชาวเมือง ฉันใด แม้ผมก็ฉันนั้น ชื่อว่าน่าเกลียด เพราะเกิดด้วยน้ำที่ซึมออก มาแต่โกฏฐาสมีน้ำเหลือง เลือด บุตร กรีส น้ำดีและเสมหะเป็นอาทิ นี้แลเป็นความปฏิกูลโดยที่อาศัยแห่งผมทั้งหลายนั้น อนึ่ง อันผมทั้งหลายนี้ เกิดในกองโกฏฐาส ๓๑ ดุจผักที่ขึ้นใน กองคูถ มันจึงเป็นของน่าเกลียดนัก เพราะเกิดในที่ไม่สะอาด ดุจผัก ที่เกิดในที่โสมมทั้งหลายมีที่ป่าช้าและที่เทขยะเป็นต้น และดุจดอกไม้ (น้ำ) มีดอกบัวหลวงและดอกบัวสายเป็นอาทิ ที่เกิดในที่ไม่สะอาด ทั้งหลาย มีคูเมือง เป็นต้น นี้แลเป็นความปฏิกูลโดยโอกาสแห่งผล ทั้งหลายนั้น พระโยคาวจรจึงกำหนดความปฏิกูล ๕ ส่วน โดยสี สัณฐาน กลิ่น ที่อาศัย และโอกาส แห่งโกฏฐาสทั้งปวง ดุจกำหนดความปฏิกูล แห่งผมทั้งหลายฉะนั้นเถิด แต่ว่าโดย (ลักษณะคือ) สี สัณฐาน ทิศ โอกาส และการตัดตอน ต้องกำหนดแยก ๆ กันทุกโกฏฐาส . [ขน] ในโกฏฐาสเหล่านั้น จึงกำหนด โลมา ขนทั้งหลายก่อน ขนปกติ มีประมาณ ๕๐,๐๐๐ ขุม โดยสีปกติ ไม่ดำแท้เหมือนผม แต่เป็นคำปน เหลือง โดยสัณฐาน ปลายโค้ง สัณฐานดังรากตาล โดยทิศ เกิดใน ทิศทั้ง ๒ โดยโอกาส เว้นโอกาสที่ผมตั้งอยู่และฝ่ามือฝ่าเท้าเสีย เกิดอยู่ตามหนังหุ้มสรีระนอกนั้นโดยมาก โดยตัดตอน เบื้องล่าง ผม เกิดด้วยบุพโพโลหิต พอคิดเห็น แต่เลยไปถึงมูตร และกรีส...นั้น ติดจะลึก