วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๑ : หน้า 80/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 80 กระเพาะไรเล่า เต็มด้วยน้ำมูตรแล้ว ความขวนขวายว่า เราจะถ่าย ปัสสาวะ ย่อมมีแก่สัตว์ทั้งหลาย โดยตัดตอน กำหนดตัดด้วยด้านใน ของกระเพาะเบา และด้วยส่วนของน้ำมูตรเอาด้วย นี่เป็น (สภาคบริ เฉท) ตัดตอนด้วยส่วนของตนแห่งน้ำมูตรนั้น ส่วน (วิสภาคบริเฉท) ตัดตอนด้วยส่วนที่ผิดกับตน ก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล [สรุป] ก็แล เมื่อพระโยคาวจรกำหนดโกฏฐาสทั้งหลาย มีผมเป็นอาทิ โดยสี สัณฐาน ทิศ โอกาส และตัดตอนอย่างนี้แล้ว มนสิการว่าปฏิกูล ๆ โดยประการ ๕ ทางสี สัณฐาน กลิ่น ที่อาศัย และโอกาส โดยนัย (มนสิการโกศลวิธี) มีโดยลำดับ โดยไม่เร่งนักเป็นต้นอยู่ ในที่สุด แห่งมนสิการตอนล่วงเสียซึ่งบัญญัติ พิจารณาดูกายนี้อยู่ว่า "อตฺถิ อิมสฺมึ กาเย เกสา ผมทั้งหลายมีอยู่ในกายนี้ เป็นอาทิ ธรรม ทั้งหลายทั้งปวงนั้น ย่อมจะปรากฏดังว่าไม่ก่อนไม่หลังกัน อุปมา เหมือนเมื่อบุรุษตาดีมองดูพวงมาลาที่ร้อยดอกไม้ ๓๒ สีไว้ด้วยด้ายเส้น เดียวกัน ดอกไม้ทั้งปวง (ในพวงนั้น) ย่อมจะปรากฏ ดังว่าไม่ก่อน ไม่หลังกันฉะนั้น เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าจึงกล่าวไว้ในตอนว่าด้วยมน สิการโกศลว่า "ก็เมื่อพระอาทิกัมมิกะมนสิการ (โดยอนุโลม เริ่ม) ว่า เกสา มนสิการก็ดำเนินไปจนสุดจุโกฏฐาสปลาย คือ มุตติ นี้ ทีเดียว" ดังนี้ ก็ถ้าว่าพระโยคาวจรนั้น จะนำ (ปฏิกูล) มนสิการ ออกไปนอกตัวบ้างไซร้ ครั้นโกฏฐาสทั้งปวงปรากฏชัดอย่างนั้นแล้ว มหาฎีกาว่า ธรรมทั้งหลาย คือ โกฏฐาสที่ปรากฏโดยอาการปฏิกูล