อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 261 : หน้า 261/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 261 [รูปวิภาค] ก็แล รูปทั้งหมดนี้ แม้มีอย่างเดียวเช่นนี้ (คือ) เป็นอเหตุกะ มีปัจจัย มีอาสวะ เป็นสังขตะ เป็นโลกิยะ เป็นกามาวจร ไม่มีอารมณ์ ละไม่ได้เลย ก็ถึงความแตกต่างกันมากหลาย ด้วยอำนาจรูปที่เป็น ภายในและรูปภายนอกเป็นต้น ฉะนั้น ๆ อย่างไร ? คือรูปแม้ทั้ง ๕ อย่าง กล่าวคือปสาทรูป ๕ ชื่อว่าอัชฌัตติกรูป (รูปภายใน) รูปนอกนี้ ชื่อว่าพาหิรรูป (รูปภายนอก) ๆ รูปทั้ง 5 อย่าง คือปสาทรูป ๕ กับ หทัยรูป ๑ ชื่อว่าวัตถุรูป รูปนอกนี้ ชื่ออวัตถุรูปฯ รูปทั้ง ๒ อย่าง คือ ปสาทรูป ๕ และวิญญัติรูป ๒ ชื่อทวารรูป รูปนอกนี้ ชื่อ อทวารรูปฯ รูปทั้ง ๔ อย่าง คือ ปสาทรูป ๕ ภาวรูป ๒ ชีวิตรูป ๑ ชื่อว่าอินทรียรูป รูปนอกนี้ ชื่ออนินทรียรูปฯ รูปทั้ง ๑๒ อย่าง คือ ปสาทรูป ๕ วิสัยรูป ๒ ชื่อโอฬาริกรูป สันติเกรูป และสัปปฏิฆรูป รูปนอกนี้ ชื่อว่าสุขุมรูป (รูปละเอียด) ทูเรรูป (รูปในที่ไกล) และ อัปปฏิฆรูป (รูปไม่มีการกระทบ)ฯ กัมมชรูป (รูปเกิดแต่กรรม) ชื่อ อุปาทินนกรูป รูปนอกนี้ ชื่อว่าอนุปาทินนกรูป ฯ รูปายตนะ (อายตนะ คือรูป ชื่อสนิทัสสนรูป (รูปที่เห็นได้) รูปนอกนี้ ชื่ออนิทัสสนรูป (รูปที่เห็นไม่ได้)ฯ แม้รูปทั้ง ๕ อย่าง คือ รูปทั้ง ๒ มีจักขุเป็นต้น ด้วยสามารถแห่งการรับอารมณ์ที่ยังไม่มาถึง รูป ๓ มีฆานะเป็นต้น ด้วยสามารถแห่งการรับอารมณ์ที่มาถึง ชื่อโคจรคาฬิกรูป รูปนอกนี้ ชื่อ อโคจรคาฬิกรูปฯ รูปทั้ง ๔ อย่าง คือ วรรณะ (สี) คันธะ (กลิ่น) รส โอชะ และภูตรูปทั้ง ๔ ชื่ออวินิพโภครูป รูปนอกนี้ ชื่อวินิพโภครูป ฯ ค