กามา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 16 / 29

…ทรถปฏิปฺปสฺสมฺภกานิ หุตวา ปวตฺติวา ๆ เตสํ ปวตฺติยาติ วุตต์ โหติ ฯ ปัจจเวกขณญาณานิติ มคฺคผลาทิวิสยาน กามา วจรญาณานิ ยานิ สนฺธาย วิมุตตสม วิมุตฺตมิติ ญาณ โหติ วุตต์ ฯ อิทานิ ปจจเวกขณาย ภูมิ ทเสตุ มคฺค ผลญชา…

บทนี้เป็นการอธิบายเกี่ยวกับอภิธรรมและแนวคิดทางปัญญา โดยใช้สำนวนทางพระพุทธศาสนาและอธิบายถึงความสำคัญของการพิจารณาในเรื่องต่าง ๆ เช่น ผลจิตตานี และโอกาสในการบรรลุนิพพาน โดยมีการพูดถึงการหยุดยั้งกิเลสและ

…ิก ๑ สสังขาริก ๑ จิตที่สหรคตด้วย อุเบกขา ไม่ประกอบด้วยญาณ เป็นอสังขาริก ๑ สสังขาริก ๑ ชื่อว่า สเหตุกกามาวจรวิบากจิต ฯ 9 จิต ๘ นี้ คือ จิตที่สหรคตด้วยโสมนัส ประกอบด้วยญาณ เป็นอสังขาริก ๑ สสังขาริก ๑ จิตที่…

ในงานเขียนนี้กล่าวถึงประเภทของจิต 8 ประเภทที่เชื่อมโยงด้วยโสมนัสและอุเบกขา รวมถึงการที่จิตเหล่านี้แบ่งออกเป็นหลายประเภทรวม 54 ประเภท ซึ่งถือเป็นการศึกษาที่สำคัญในอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาว

…ตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 5 วิบากจิต ๒๓ กุศลจิตกับอกุศลจิต ๒๐ และกิริยาจิต ๑๑ กามาวจรจิต จบบริบูรณ์ ฯ จิตทั้ง ๕ นี้ คือ ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยวิตก วิจาร สุข และเอกัคคตา ๑ ทุติยฌานก…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาจิต 5 ประเภทในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งรวมถึงปฐมฌานกุศลจิต, ทุติยฌานกุศลจิต, ตติยฌานกุศลจิต, ปัญจฌานกุศลจิต และรูปาวจรกุศลจิตโดยแสดงให้เห็นถึงลักษณะต่างๆ เช่น วิตก, วิจาร, ปี

…ข์ในอบายเป็นต้น และจากจิตที่ชื่อว่าอเหตุกะ เพราะ ไม่มีการสัมประโยคกับเหตุ มีประมาณ ๕๓ ด้วยสามารถแห่งกามา- วจรจริต ๒๔ มหัคคตจิตและโลกุตตรจิต ๓๕ อีกอย่างหนึ่ง จิตทั้ง ๕๑ เพราะแบ่งโลกุตตรจิต ๘ เฉพาะดวงหนึ่ง …

…งยิ่งจิตที่ไม่มีสัมฤทธิ์กับเหตุ สรุปถึงการแบ่งประเภทจิตเป็นหลายรูปแบบ พร้อมทั้งการวิเคราะห์เกี่ยวกับกามาวจรจิต และกุศลจิต การที่จิตประกอบด้วยโสมนัสว่าด้วยการมีศรัทธาและการเข้าใจธรรมชาติของการเรียนรู้ ซึ่ง…

…มะ และปณีตะ จึงเป็นจิต ๑๕๑๒๐ ๆ ส่วนคำที่ ท่านอาจารย์พุทธทัตตเถระกล่าวไว้ว่า บัณฑิตพึงแสดงไขออกไปว่า กามาวจร กุศลจิตมี ๑๒๒๘๐ ดังนี้ นั้น บัณฑิตพึงเห็นว่า ท่านอาจารย์มิได้คำนึงถึงการคำนวณที่ลดไป (ที่หักออก)…

…ำนาจของกรรมที่มีผลต่อผลลัพธ์ เช่น กายกรรม วจีกรรม และมโนกรรม พร้อมด้วยการทำความเข้าใจในการแสดงออกของกามาวจรจิตที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังมีการอธิบายคำว่า 'กุศล' ว่ามีความหมายอย่างไรและทำไมจิตชนิดนี้จึงมีคว…

… คือถาง หรือเพราะกระทำบาปธรรมที่น่าเกลียด ให้เบาบางลง หรือเพราะทำให้จมลงฯ กุศลเหล่านั้นแหละ ชื่อว่า กามาวจร และชื่อว่าจิต เพราะอรรถตามที่กล่าวแล้ว เพราะฉะนั้น จึงเรียกว่า กามาวจรกุศลจิต ฯ แต่ว่ากุศลจิตเหล…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการทำความเข้าใจลักษณะของกุศลจิตและกรรม โดยให้เห็นถึงความแตกต่างของวิบากตามแต่ละสาเหตุ รวมถึงอิทธิพลของความสามารถแห่งกรรมและความเพียรพยายามในการนับ ซึ่งมีความสำคัญในการศึกษาพุทธวจนเพื

…ี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 77 [สังคหคาถา] ธรรม ๓๘-๓๗-๓๗ (๓๗ สองคร้ง) และ ๓๖ มี ในสุภจิต (กามาวจรโสภณจิต) ธรรม ๓๕-๓๔-๓๔ (๒๔ สองครั้ง) และ ๓๓ มีใน กิริยาจิต ธรรม ๓๓ มีในวิบากจิตธรรม ๓๒-๓๒ (๓๒ สอง…

บทนี้กล่าวถึงธรรมในจิตประเภทต่าง ๆ รวมถึงกามาวจรโสภณจิต, กิริยาจิต และวิบากจิต โดยลงลึกในธรรม 13 ประการ และอธิบายความเชื่อมโยงกับโลภะและมานะ รวมถ…

…ว้ในโลกิยจิต ด้วยอำนาจเยวาปนเจตสิก แต่ในโลกุตตรจิตนี้ ตรัสแสดงโดยย่ออย่างเดียว ๆ ด้วยอวธาณะในบท ว่า กามาวจรกุสเลเสฺวว นี้ ท่านอาจารย์ห้ามการเกิดขึ้นแห่งวิรัติในกามา ๆ วจรวิบากจิต กิริยาจิต และในมหัคคตจิตฯ…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของการวิรัติในมาตรฐานของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา การพูดถึงการตัดทุจริตด้วยอำนาจของจิต โดยเฉพาะเมื่อเปรียบเทียบกับโลกุตตรจิตและโลกิยจิต การวิเคราะห์มีจุดมุ่

…กุตตรวิรัติเหล่านั้น ในสิกขาบทวิภังค์นั้นๆ ท่านอาจารย์กล่าวคำว่า อปฺปมญผยา วิรติวชฺชิตา ดังนี้ เพราะกามาวจร วิบากมีกามาวจรเป็นอารมณ์โดยส่วนเดียว เพราะอัปปมัญญามีสัตว์เป็น อารมณ์ และเพราะแม้วิรัติก็เป็นกุศ…

เนื้อหาเกี่ยวกับวิรัติในบริบทของจิตตุปบาทและอารมณ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา การวิเคราะห์ถึงผลของวิรัติและความสัมพันธ์กับกุศลและอัปปมัญญา โดยเฉพาะเกี่ยวกับโลกิยวิรัติและโลกุตตรวิรั

…วทนาทั้ง ๕ นั้น จิตที่สหรคตด้วยสุข ได้แก่กายวิญญาณฝ่ายอกุศลวิบาก ๆ ส่วน จิตที่สหรคตด้วยโสมนัส ได้แก่กามาวจรจิต ๑๘ คืออกุศลจิตเป็นโลภมูล ๔ กามาวจร โสภณจิต ๑๒ สุขสันตีรณจิตและหสนจิต ๒ และมหัค คตจิต และโลกุต…

บทนี้นำเสนอการวิเคราะห์อภิธัมมัตถสังคหะซึ่งเน้นการศึกษาธรรมที่ประกอบด้วยจิตและเจตสิก 53 อย่าง โดยการจัดแยกธรรมเหล่านั้นตามเวทนา เหตุ กิจ และอารมณ์ รับรู้ถึงเวทนาทั้ง 5 ได้แก่ สุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส แ

…ตุกจิตเหล่านั้น โมมูหจิต ๒ ชื่อว่าเอกาเหตุกจิต (จิตมีเหตุเดียว) ฯ จิต ๒๒ คือ อกุศลจิตที่เหลือ ๑๐ และกามาวจร โสภณจิตที่เป็นญาณวิปยุต ๑๒ ชื่อว่าทุเหตุกจิต (จิตมีเหตุ ๒ )ฯ จิต ๔๓ คือ กามาวจรโสภณจิต เป็นญาณสั…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการศึกษาจิตและเวทนาในอภิธัมมัตถสังคหะ โดยแยกประเภทของจิตได้เป็น 6 แบบ และเวทนาที่มีอยู่ 3 แบบ คือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา ซึ่งมีการระบุจำนวนจิตที่สอดคล้องกับประเภทต่างๆ ของเวทนา และ

…าทวารเหล่านั้น จิต ๔๖ ด้วยอำนาจปัญจทวาราวัชชนจิต จักขุ วิญญาณ สัมปฏิจฉันนจิต สันตีรณจิต โวฏฐัพพนจิต กามาวจรชวนจิต และตทาลัมพนจิต ย่อมเกิดในจักขุทวารตามสมควร ฯ อนึ่ง จิต ๔๖ นั่นแหละ ด้วยอำนาจแห่งปัญจทวาราว…

บทความนี้นำเสนอรายละเอียดเกี่ยวกับทวารทั้งห้าตามอภิธัมมัตถสังคหะ ได้แก่ จักขุทวาร, โสตทวาร, มานทวาร, ชิวหาทวาร, กายทวาร, และมโนทวาร โดยอธิบายถึงการเกิดของจิต ๔๖ ภายใต้ปัญจทวารและทวารวินิมุตจิตที่มีงาน

…ีอารมณ์ได้เฉพาะอย่างหนึ่ง ๆ มีรูปเป็นต้นตามลำดับ ส่วน มโนธาตุ ๓ มีอารมณ์ทั้ง ๕ อย่าง มีรูปเป็นต้น ฯ กามาวจรวิบากจิต ที่เหลือและหสนจิต มีอารมณ์เป็นกามาวจรเท่านั้น แม้โดยประการทั้ง ปวงฯ อกุศลจิตและกามาวจรชว…

…ิธัมมัตถสังคหะบาลีกล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ โดยเฉพาะความหมายของจิตในประเภทต่าง ๆ เช่น กามาวจรวิบากจิต อกุศลจิต และกามาวจรกิริยาจิต ซึ่งมีอารมณ์ได้ทั้งสิ้น เว้นแต่โลกุตตระ สำหรับอรูปาวจรจิตยั…

…ทว่า เสสานิ คือที่เหลือจากจิตที่สหรคตด้วย สุข ทุกข์ โสมนัส และโทมนัส จากอกุศล 5 จากอเหตุกจิต ๑๔ จาก กามาวจร โสภณ ๑๒ เป็นไปในปัญจมฌาน ๒๓ ทั้งหมด จึงรวมจิตที่ สหรคตด้วยอุเบกขา ๕๕ ด้วยประการฉะนี้ ฯ การสงเครา…

เนื้อหานี้เน้นการวิเคราะห์อุเบกขาเป็นกลางซึ่งเกี่ยวข้องกับมหัคคตจิตและโลกุตตรจิต มาจากการสังเคราะห์โลภะและเหตุอันมีส่วนเกี่ยวโยง สิ่งเหล่านี้ถูกพิจารณาว่าเป็นรากเหง้าของการดำรงอยู่ของธรรม โดยใช้หลักกา

…ารตามสมควร ฯ จิต ๔๖ คือ ปัญจทวาราวัชชนะ ๑ จักขุวิญญาณเป็นต้น ๓ ด้วยอำนาจแห่งวิบากทั้ง ๒ โวฏฐัพพนะ ๑ กามาวจรชวนะ ๒๕ ด้วยอำนาจแห่งกุศลจิต อกุศล จิต และกิริยาจิต ที่เว้นจากอาวัชชนะ และตทาลัมพนะ ๘ โดยการถือ เ…

เนื้อหาในหน้าที่ 127 นี้กล่าวถึงการเกิดขึ้นของจิตในจักขุทวารและทวารอื่นๆ โดยระบุถึงจิต ๔๖, ปัญจทวาราวัชชนะ และการเชื่อมโยงระหว่างจิตกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในทวารต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงอนุรูป, กุ

…ดยส่วนเดียว ที่สมมติว่าเป็นคตินิมิต เป็นอารมณ์แก่จิตทั้ง ๓ นั้น อารมณ์แห่งปฏิสนธิจิตเป็นต้น ที่เป็น กามาวจร อันทวาร ๖ ยึดถือแล้ว เป็นปัจจุบันและอดีต ที่สมมติว่า เป็นกรรม กรรมนิมิต และคตินิมิต โดยสมควรแก่ก…

บทความนี้สำรวจเนื้อหาเกี่ยวกับมโนทวารและอารมณ์จิตในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายความหมายของกรรมนิมิตและปฏิสนธิจิต, รวมถึงความเข้าใจเกี่ยวกับกรรมของสัตว์ในอดีตและการสร้างอารมณ์จากกรรมในอนาคต โดยนำเสนอม

… ที่ชื่อว่ารูปาท ปัญจาลัมพนะ เพราะอรรถว่า มีอารมณ์ ได้ทั้ง ๕ อย่างมีรูปเป็นต้น ฯ บทว่า เสสานิ ได้แก่กามาวจรวิบากจิต ๑๑ นอกจากทวิปัญจวิญญาณ และสัมปฏิจฉันนจิตฯ สองบทว่า สพฺพถาปิ กามาวจราลมุพนานิ ได้แก่จิตแม…

ในหน้าที่ 133 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา จะมีการกล่าวถึงการทำความเข้าใจในกรรมและกรรมนิมิต การอธิบายของสถานะกรรมว่าเป็นอะไรและมีอารมณ์อย่างไร ทั้งนี้ยังมีการจัดแบ่งประเภทของจิตและ

…าย ในโผฏฐัพพารมณ์ แก่พระ ขีณาสพผู้ยินดี ในเวลาบำเพ็ญอภิสมาจาริกวัตร ในธรรมารมณ์แก่ พระขีณาสพผู้ปรารภกามาวจรธรรม ที่ถือเอาด้วยบุพเพนิวาสญาณ เป็นต้น แล้วยินดีอยู่ฯ ท่านอาจารย์ทำในใจว่า จิต ๒๐ ด้วยอำนาจ อกุศ…

ในหน้านี้พูดถึงความเข้าใจในตัณหาที่เกิดจากความโลภและแสดงถึงความเห็นต่างของจิตที่มีอารมณ์แตกต่างกัน โดยมีการแบ่งแยกอารมณ์ตามประเภทของจิตและการใช้กรรมฐานในการบำเพ็ญธรรม เช่น การบูชาพระเจดีย์และการแจกบิณ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 135 แต่ที่ประกอบด้วยปฏิฆะ มีกามาวจรธรรม มหัคคตธรรม และบัญญัติ ธรรมเป็นอารมณ์ ในเวลาที่เป็นไปด้วยอำนาจแก่งความประทุษร้าย และความเดือน…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยนำเสนอเรื่องปฏิฆะ, กามาวจรธรรม, มหัคคตธรรม และบัญญัติธรรม เป็นอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับความไม่สงบและความไม่ตกลงในจิตของพระเสขะ…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 137 สามารถแห่งกามาวจรวิบาก ๒๓ ปัญจทวาราวัชชนะ ๑ หสนจิต ๑ ย่อม มีในอารมณ์เล็กน้อย คือในอารมณ์เป็นกามาวจรอย่างเดียว ฯ แท…

ในบทนี้กล่าวถึงกามาวจรวิบากที่มีในอารมณ์เล็กน้อยและการสำรวจวัตถุสังคหะ ที่บ่งบอกว่า วัตถุเป็นที่อยู่อาศัยของจิตและเจตสิ…