หน้าหนังสือทั้งหมด

ธรรมะเพื่อประชาชน
378
ธรรมะเพื่อประชาชน
…ุณ และไม่ใช่คุณ” พระพุทธองค์สดับเช่นนั้น จึงตรัสว่า “ดูก่อนภิกษุ บัณฑิตทั้งหลายในสมัยก่อน แม้เกิดใน กำเนิดสัตว์เดียรัจฉาน แม้เพียงวันเดียวก็ยังไม่ยอมอยู่ในถิ่น *มก. เล่ม ๕๙ หน้า ๔๖
เรื่องเล่าถึงภิกษุที่ไปปฏิบัติธรรมในหมู่บ้านที่ชาวบ้านเลื่อมใส ทว่าพบความยุ่งยากเมื่อมีคำสอนจากกลุ่มต่างๆ ทำให้ชาวบ้านหันเหไปตามคำสอนใหม่ ท้ายที่สุดภิกษุได้รับคำปรึกษาจากพระบรมศาสดาเกี่ยวกับการเรียนรู
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 299
299
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 299
…รือ แห่งกลาปเหล่านั้น) ด้วยสามารถแห่งความเกิด ด้วยสามารถแห่งปวัติ กาลและปฏิสนธิกาล และด้วยสามารถแห่งกำเนิด ท่านอาจารย์จึงได้ กล่าวคำว่า สพฺพานิปิ ปเนตานิ เป็นอาทิ ฯ บทว่า ยถาห์ ความว่า โดยสมควรแก่สัตว์ผู้มี…
บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับกลาปและสัตว์ตามที่เสนอในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการอธิบายถึงความสอดคล้องของแต่ละประเภทของสัตว์ที่มีภาวรูปและอายตนะในบริบทของการเกิดและปฏิสนธิกาล โดยยกตัวอย่างกลาปและแนวคิดที่เก
อธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
11
อธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
…ชายและเพศหญิง ถึงจะจัดไว้เป็น ๓ ก็จริง แต่ถึงดังนั้น เมื่อว่าโดยต้นเค้าแล้ว ก็มี က เป็น ๒ คือ จัดตามกำเนิดอย่าง ๑ จัดตามสมมติอย่าง ๑. จัดตาม กำเนิดนั้น ได้แก่จัดตามธรรมชาติของภาวะเช่น ปุริโส ชาย จัดเป็น ลิง…
…ีไวยากรณ์ โดยแบ่งนามออกเป็นลิงค์ต่างๆ เช่น ปุ๊ลิงค์ อิตถีลิงค์ และนปุสกลิงค์ พร้อมกับการจัดประเภทตามกำเนิดและสมมติ ด้วยการนำเสนอตัวอย่างที่เกี่ยวข้อง เช่น การจำแนกคำที่มีเพศชายและหญิง โดยจะอธิบายความหมายของ…
คำอธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
12
คำอธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
…ชือยาวไปสู่ประเทศอื่น เหตุนั้น ตัณหานั่นจึงชื่อว่าภูวเนตติ จึงน่าจะสันนิษฐานว่าศัพท์ที่เป็นลิงค์โดย กำเนิดจะไม่สมมติให้เป็นลิงค์อื่นก็ได้ คือคงไว้ตามภาวะเดิม คำว่า รชุชุ แท้จริงก็เป็นนปุสกลิงค์โดยกำเนิด แต่…
บทความนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ที่มุ่งเน้นไปที่การอธิบายนามและอัพยยศัพท์ โดยยกตัวอย่างการใช้งานของคำว่า 'ปุริโส' และ 'ปุริสา' เพื่ออธิบายหลักการของเอกวจนะและพหุวจนะ ซึ่งเพื่อให้ผู้ฟังเข้าใจควา
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
195
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
…ยก) เป็นพระอริยะ และปุถุชน คำว่า เทวา มนุสฺสา วินิปาติกา - เทวดา มนุษย์ วินิปาติกะ กล่าวโดยอุปบัติ (กำเนิด) ส่วนในทิสาผรณะ อัปปนาเป็น ๔๘๐ คือ ตามนัย (ตอน อาการ ๕) มี สพฺเพ ปุรถมาย ทิสาย สตฺตา----เป็นข้อต้น …
บทนี้กล่าวถึงการเจริญเมตตาของพระโยคาวจร ตามอัปปนาในบทต่าง ๆ โดยอธิบายเกี่ยวกับจำนวนอัปปนาในแต่ละประเภทอาการ พร้อมเหตุผลในการแบ่งประเภททั้งหญิงและชาย รวมถึงอานิสงส์ ๑๑ ประการที่เกิดจากการเจริญเมตตา โดย
ความรู้เกี่ยวกับการตายและการเกิดใหม่ในวิสุทธิมรรค
86
ความรู้เกี่ยวกับการตายและการเกิดใหม่ในวิสุทธิมรรค
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 86 สตฺตานํ จุตูปปาตญาณ ความรู้ในเรื่องตายไปและได้ กำเนิดขึ้นแห่งสัตว์ทั้งหลาย พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้โดยนัยว่า "ภิกษุนั้น ครั้นเมื่อจิตตั้งมั่น บริสุทธิ์ส…
ข้อความดังกล่าวในวิสุทธิมรรคแสดงถึงความรู้เกี่ยวกับการตายและการเกิดใหม่ของสัตว์ โดยอ้างอิงถึงการพัฒนาจิตที่บริสุทธิ์ซึ่งสามารถนำไปสู่การบรรลุฤทธิ์หลายประเภท เช่น การเป็นคนเดียวหรือหลายคนได้ ซึ่งการทำส
วิสุทธิมรรค: การศึกษาเรื่องนิวุฏฐธรรม
180
วิสุทธิมรรค: การศึกษาเรื่องนิวุฏฐธรรม
…ิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 180 อีกนัยหนึ่ง นิวุฏฐธรรม (เรื่องหรืออาการต่าง ๆ ที่อาศัยขันธ์ เช่น กำเนิด ชื่อ โคตร เพศ ผิวพรรณ ?) ทั้งหลาย ก็ชื่อนิวุฏฐ” หมาย ความว่าเป็นสิ่งที่อาศัยอยู่โดยเป็นโคจร (คือ เป…
เนื้อหาเกี่ยวกับนิวุฏฐธรรมที่ตั้งอยู่บนขันธ์ ซึ่งหมายถึงเรื่องต่าง ๆ ที่สามารถระลึกได้ด้วยวิญญาณ การศึกษานี้เน้นถึงการเข้าใจนิวุฏฐธรรมที่มีได้เฉพาะพระพุทธเจ้า และถึงวิธีการระลึกถึงปุพเพนิวาสา ความหมาย
วิภาคีธรรมแปล ภาค ๑ ตอน ๑
59
วิภาคีธรรมแปล ภาค ๑ ตอน ๑
…พนะ ชนะ ตารัมมะนะ และจติ ถามว่า เป็นอย่างไร ? [๓. ปฏิสันธิ] แกว่า ก็ในกลาดใด สัตว์ทั้งหลายเกิดใน (กำเนิด) เทวตา และ มนุษย์ ด้วยอานุภาพแห่งกามาวจรอรุก ๘ ในกลาดนั้น วิภาคี ด คง คือ สาเหตุถูกกามาวจรวิภา ๘ แล…
บทรวมเกี่ยวกับวิญญาณและกรรม ซึ่งระบุถึงจำนวนและชนิดของวิญญาณ รวมถึงการเกิดขึ้นในกลาดต่าง ๆ โดยมีการกล่าวถึงอำนาจของกรรมและอิทธิพลที่ทำให้เกิดวิบากในชีวิตสัตว์ตามคุณลักษณะต่าง ๆ คำอธิบายเหล่านี้อยู่บนพ
วิชาธรรมวรรณเปล่า ภาค ๓ ตอน ๑
130
วิชาธรรมวรรณเปล่า ภาค ๓ ตอน ๑
…าเป็นสถานที่อยู่ ๑ โดยอรรถว่าเป็น บ่อเกิด ๑ โดยอรรถว่าเป็นทุ่มหนุม ๑ โดยอรรถว่าเป็นถิ่น (หรือ แห่ง) กำเนิด ๑ โดยอรรถว่าเป็นเหตุ ๑ โดยอรรถดังกล่าวมานะนี้แล เพราะเหตุนี้นิจ วิจฉาในอายตนะเหล่านี้พึงทราบโดยอรรถ…
ในวิชาธรรมวรรณเปล่า ภาค ๓ ตอน ๑ กล่าวถึงทวารและอารมณ์ตามหลักธรรมว่ามีจักุและรูป เป็นเหตุแห่งจิตเจตสิก การเข้าใจในอายตนะ เช่น สถานที่เกิดและที่อยู่นั้นเป็นสิ่งสำคัญที่บัณฑิตพึงทราบ พร้อมกับอธิบายลักษณะ
วิทยาธรรมภาค ๓ ตอนที่ 254
255
วิทยาธรรมภาค ๓ ตอนที่ 254
…ตนะ เป็นนิยตะ อนันตะ มี ๓ อย่าง โดยความเป็น อภิสงฆะ มีภูติญาณสงสารเป็นต้น มี ๑ อย่าง โดยให้เป็นไปใน กำเนิด ๔ มี ๕ อย่าง โดยยังสัตว์ให้ไปสู่สุด ๕ วิญญาณ มีอย่างเดียว โดยเป็นโลภิวิมากเป็นต้น มี ๒ อย่าง โดยเป็…
…ียนนี้เกี่ยวกับการสำรวจประเภทต่างๆ ของวิญญาณและนามรูป โดยแสดงให้เห็นถึงการอธิบายที่หลากหลายเกี่ยวกับกำเนิด สัตว์และพฤติกรรมที่มีความสัมพันธ์กับวิญญาณและกรรม โดยใช้หมวดหมู่และลักษณะเฉพาะในแต่ละประเภท ซึ่งทำใ…
วิถีธรรมรมเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๓
325
วิถีธรรมรมเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๓
…ยค - วิถีธรรมรมเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๓ 324 [ขยายความ] ความในคำถามนั้นว่า แหล่งเกิดเหล่านี้ คือ ภาพ ๓ กำเนิด ๔ คติ ๕ วิญญาณ ๖ สัตว์ทวา ๗ ชื่อลำหลังเกิดมิเป็นต้น ส่งบรรทัดหลายบรรทัด ย่อมเป็นปัจจัยแห่งวิญญาณเหล…
บทความนี้ขยายความคำถามเกี่ยวกับแหล่งเกิดในพระพุทธศาสนา โดยมีการอธิบายถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับวิญญาณและกรรมในรูปแบบต่างๆ มีการแบ่งประเภทของบุญญาสังข์บรร และการใช้หลักธรรมเพื่อทำความเข้าใจระบบของการเกิ
วิถีมิตรกรรมเปล่ากล ค ตอน ๑
328
วิถีมิตรกรรมเปล่ากล ค ตอน ๑
…นี้จึงเป็นปัจจัยโดยอันที่กล่าวแล้ว (คือเป็นนามานาฎกรรม- ปัจจัยและอุปนิสัย) นันแล แห่งวิญญาณ ๒ ในผ ๒ กำเนิด ๔ คิด ๒ วิญญาณจิต ๔ และสัตวาวาส ๔ เหล่านี้ ทั้งในปฏิสถานและในปัจจตกาล ตามมิ่งเป็น ส่วนอนุญาติสังขา…
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงบุญญาสังกาขซึ่งเป็นปัจจัยในการปฏิสถานในสังคม โดยสำรวจความแตกต่างของสัตว์ตามสัญญาและรูปภาพ รวมถึงการจัดประเภทวิญญาณจิตและสัตวาวาส การให้ความสำคัญกับปัจจัยต่างๆ นั้นเป็นเรื่องสำคัญ
การศึกษาเกี่ยวกับวิญญาณและนามรูป
329
การศึกษาเกี่ยวกับวิญญาณและนามรูป
… ทั้ง ในปฏิสันถารและในปวดตกาล ส่วนอนุญาติสิ่งรบรงา ให้ผลโดย (ให้) ปฏิสันนิอรูปภาพ ๆ เดียวเท่านั้น ในกำเนิดโอปปาติกะกำเนิดเดียว ในเทวต เตเดียว ในวิญญาณฐิติ มีชื่นอาคาสับบาญตะเป็นต้น เหตุใด เพราะ เหตุนี้น อญญ…
เนื้อหานี้เป็นการสำรวจและวิเคราะห์วิญญาณ และนามรูป โดยคำนึงถึงการกำเนิดและสภาพของวิญญาณแต่ละภพ รวมถึงการปฏิสันถารและการกำเนิดในปัจจุบัน สิ่งที่มีความหมายและอำนาจในกระบวนกา…
วิวัฒนาการของสัตว์และภาวะการเกิด
331
วิวัฒนาการของสัตว์และภาวะการเกิด
…รรม ๑๓ จากสันติสีสละ ๒ หมวด ออกเสียดิอีกที (เหลizo) ๑๕ (ชื่อว่า วิญญาณปัจจุบา นามรูป สำหรับ สัตว์ ๒ กำเนิดนั้น) ส่วนในเหล่าสัตว์โอปปาติจะกำเนิด เหตุที่ในปฏิสนธิณะแห่ง · ในคำนี้ที่ท่านบัญญัติว่าเรียกรูปกลาบ…
…รูปต่างๆ เช่น สันติสีสล รูปกลาบที่มีส่วนประกอบของอัฏฐกะ เช่น ดิน น้ำ ไฟ ลม ซึ่งล้วนมีบทบาทสำคัญในการกำเนิดชีวิต โดยมีการจับมือกับปัจจัยต่างๆ ที่มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์รูปแบบของสัตว์ในช่วงพัฒนาการและการปรั…
วิญญาณิมครแปลก ภาค ๓ ตอน ๑
335
วิญญาณิมครแปลก ภาค ๓ ตอน ๑
…หล่านั้น กรรมรูป (รูปเกิดแต่กรรม มีกรรมเป็น สมุฏฐาน) นั้นได้ กรรมรูปนั้นแต่งตั้งขึ้นก่อนเพื่อน ในภพ กำเนิด คติ (วิญญาณ) ดูด และสัตววาททั้งหมด (แต่หา) รูป ๓ สมุฏฐาน (คือ ดูด จิต อาหาร) ไม่ช่วยอุปถัมภ์แล้ว ก็…
เนื้อหาว่าด้วยการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างกรรมรูปและสมุฏฐานในวิญญาณ โดยให้ความสำคัญกับนามและอุปมิ รวมถึงการวินิจฉัยและวิเคราะห์ภาษาศาสตร์ในบริบทของพุทธศาสนา ระบุความสำคัญของปัจจัยต่างๆ ในการเกิดการรับร
วิสัยทัศน์แปลภาค ๑ ตอน ๒
140
วิสัยทัศน์แปลภาค ๑ ตอน ๒
…น ๒ (ตอนจบ) หน้าที่ 140 ส่งขาวทั้งปวงเป็นอารมณ์อย่างนั้น ส่งขาวทั้งหลายอันแตกอยู่ตามสภาพ อยู่ในภาพ กำเนิด คิด สิทธิ และสัตวารทั้งปวง ย่อมปรากฏเป็นสิ่ง น่ากลัวอย่างใหญ่ ดังสิ่งที่น่ากลัวทั้งหลาย มี สิงห์ เส…
บทนี้กล่าวถึงความกลัวที่เกิดขึ้นจากการเห็นสภาพต่างๆ ซึ่งนำไปสู่การตัดสินใจและการเข้าใจในธรรมชาติของสังขาร ทั้งอดีต ปัจจุบัน และอนาคต โดยเน้นไปที่การใช้ญาณในการวิเคราะห์และทำความเข้าใจ เพื่อให้ตระหนักถ
วิถีธรรมรรลุภาย ภาค 3 ตอน 2
142
วิถีธรรมรรลุภาย ภาค 3 ตอน 2
…ี่เป็นปัจจุบันก็กลิ้ง ที่เป็นอนาคตก็จักดับ" ดังนี้ เท่านั้นเอง แต่เพราะสังขารทั้งหลายอันไปอยู่ในภาพ กำเนิด คติ จิต และนิ้วาส * ท่านใช้ ฉาน มาสองหนา หนึ่งใช้ ขนฺ กร ไปอันว่า ฉาน ในที่นี้ หมายถึงกลาด โอกาส นะ…
บทสรุปนี้พูดถึงเรื่องของกิยภฏิญาณญาณและความกลัว โดยเน้นว่ากิยภฏิญาณญาณนั้นไม่ใช่เรื่องที่ต้องกลัว สังขารทั้งหลายที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป แสดงให้เห็นว่าเป็นเพียงการวิจารณ์เกี่ยวกับความตายและอนิจจั
ปรโภค- วิสุทธิ์ธรรมแปลภาค ๓ ตอน ๒
144
ปรโภค- วิสุทธิ์ธรรมแปลภาค ๓ ตอน ๒
…กฎ ที่ ไปปรากฎ ที่พึ่งอาศัยอัปปรากฏเลย หรือความผิดก็เอาไว้ได้ดัง ในสังขารทั้งหลายที่เป็นไปอยู่ในภาพ กำเนิด คติ จิต และนิวาสทั้งปวง * คือ เมื่อมานาในอากาศ (ดูสงจรร ๒ หน้า ๑๑๑)
ในบทนี้มีการอธิบายถึงภิกษุที่เรียนรู้การเห็นนิมิตและความไม่เที่ยง โดยกล่าวถึงการเห็นพุทธธรรมทั้งในรูปแบบที่น่ากลัวและความงาม โดยเน้นถึงความเป็นอนัตตาและการใจจดจ่อในอนาคต จึงส่งผลต่อการมองเห็นสิ่งต่าง
วิสุทธิมรรคแปลภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ)
149
วิสุทธิมรรคแปลภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ)
…้แก่ความอุบัติขึ้น (ในพกพ) ต่อไป ปฐมว่า "คติ" ได้แก่คำที่ปฏิสนธิมิขึ้น ปฐมว่า "นิพพิตตต" ได้แก่ความ กำเนิดแห่งขันธ์ทั้งหลาย ปฐมว่า "อุปปติ" ได้แก่ความเป็นไปแห่ง วิบาก ที่กล่าวไว้ย่อมมีแก่ผู้ถึงพร้อมบ้างแก่ผ…
บทความนี้นำเสนอความหมายและคำอธิบายเกี่ยวกับคำศัพท์ในวิสุทธิมรรคแปลภาค ๓ ตอน ๒ โดยเฉพาะคำว่า อุปปาทะ, ปัจตะ, นิสิทธตะ, อายหนา และปฏิสนธิ โดยกล่าวถึงกระบวนการเกิดขึ้นของสัตว์และร่วมถึงกรรมที่เป็นปัจจัยใ
ประโยคศ - วิชญธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๒
152
ประโยคศ - วิชญธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๒
…็นผงสังขารโดยเป็นโทษอยู่โดยนั่น ย่อม เมื่อหน่าย เอม่งระ อาณานาปูสนาญในสังขารคังคแตกอยู่ทั่ว ๆ ไปในภ กำเนิด คติ วิญญาณ จิตติ และสัตตวา ทั้งปวง เปรียบประดุจอสุวรรณ- ราชาหลังผู้ภิรมย์อยู่ที่ชิงจิตรกุฏ (ในหิมพา…
เนื้อหานี้สนทนาเกี่ยวกับการเห็นชัดในสังขารและความไม่ยินดีในสิ่งที่ไม่ใช่ของที่ดี ความเข้าใจในนิพพานและปรมฤทธิมินิพพานจึงเป็นจุดสำคัญที่สามารถศึกษาได้ เพื่อเข้าใจคุณค่าในธรรมและการดำเนินชีวิตในทางพระพุ