หน้าหนังสือทั้งหมด

ความหมายของชื่อและคำศัพท์ในพระไตรปิฎก
266
ความหมายของชื่อและคำศัพท์ในพระไตรปิฎก
1. อะไรหนอ ชื่อว่า จอมปลวก 2. อย่างไร ชื่อว่า การพ่นควันในเวลากลางคืน 3. อย่างไร ชื่อว่า การลุกโพลงในเวลากลางวัน 4. ใค…
ในบทนี้มีการอธิบายความหมายของคำศัพท์ต่างๆ ที่ถูกกล่าวถึงในพระไตรปิฎก เช่น จอมปลวกหมายถึงร่างกายที่ไม่เที่ยง, พราหมณ์เป็นชื่อของตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า, สุเมธคือภิกษุผู้เป็นเสขะ โดยแต่ละคำมีความหมา
ความสำคัญของกตัญญูกตเวที
115
ความสำคัญของกตัญญูกตเวที
ประโยค5 มัลลักษณ์นี้เป็นแปล เข้ม ๔ - หน้าที่ 115 ชื่อว่า กตฺวาที ในพวกบรรพชิต อาจารย์และพระอุปาชามะ ชื่อว่า บุพพาการี อันเตวาสิกและสัทวิภาริก ปฏิบัติในอาจาร…
บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับแนวคิดของกตัญญูกตเวที และบทบาทของอาจารย์และพระอุปาชามะในชุมชนทางศาสนา บุคคลเหล่านี้มีกิจกรรมเพื่อประโยชน์แก่ผู้อื่นและควรได้รับการยกย่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเปรียบเทียบกับบุคล
องค์ประกอบของธาตุทั้ง 18
143
องค์ประกอบของธาตุทั้ง 18
7.2 องค์ประกอบของธาตุทั้ง 18 ธาตุ แบ่งออกเป็น 18 ประการ มีชื่อเรียกดังต่อไปนี้ 1. จักขุธาตุ : จักขุ ชื่อว่า ธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งความใสที่รูปารมณ์มากระทบได้ องค์ธรรม ได้แก่ จักขุปสาท 2. โสตธาตุ : โสตะ ชื่อว่า
ธาตุทั้ง 18 มีบทบาทสำคัญในการเข้าสัมผัสโลกผ่านประสาทสัมผัสต่างๆ อาทิเช่น จักขุธาตุที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็นและโสตธาตุที่เกี่ยวข้องกับการได้ยิน โดยแต่ละธาตุมีองค์ธรรมที่สัมพันธ์และให้ความเข้าใจในธรรมช
ความหมายของจิตเกษม
145
ความหมายของจิตเกษม
ประโยค๙ - มังคลัตถทีเปิ้นแปล เล่ม ๕ หน้า ที่ 145 กว่าด้วยจิตเกษม [๕๕๓] จิตที่ปลอดจากโโยค ๔ ชื่อว่า เกษม โโยคมีเพียงอย่างเท่านั้น ด้วยสามารถแห่งโลกา ทิฏฐิ และ โมทิ ถึงกระนั้นโโยคนัน ยอมเป็น ๔ อย่าง โ…
เนื้อหาเกี่ยวกับจิตที่ปลอดจากโโยค สี่ ประเภท พร้อมด้วยการวิเคราะห์โยคในมิติทางพุทธศาสนา โดยอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงเกษมและประเภทของโยค ว่ามีความเชื่อมโยงกับสภาวะต่างๆ ของจิต การจัดประเภทของโโยคในแต่ละก
แบบเรียนบาลีวังนาฏลักษณ์
32
แบบเรียนบาลีวังนาฏลักษณ์
…แบบ นึกคตโน (คาโม) วิ นึกคตา ชนา ยษม ฯมา โส นึกคตโน (คาโม) อ. ชนาท ออกไปแล้ว จากบ้านใด อ. บ้านนั้น ชื่อว่า มันออกไปแล้ว นิริโย (ปาโทโล) วิ นิริโย ยษม ฯมา โส นิริโย (ปาโทโล) อ. ความเจริญ ออกไปแล้ว จากประเทศใ…
แบบเรียนบาลีวังนาฏลักษณ์นี้นำเสนอความเข้าใจในด้านการอ่านและเขียนบาลี ทั้งในเรื่องสมาสและการตีความหมายของคำต่าง ๆ ที่มีความสำคัญในวรรณกรรมบาลี โดยเนื้อหาถูกจัดเรียงอย่างเป็นระเบียบเพื่อให้ผู้เรียนสามาร
ความหมายของจิตที่ไม่หวั่นไหว
120
ความหมายของจิตที่ไม่หวั่นไหว
อุทธัจจะ ราคะ พยาบาท ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 120 (๒) จิตที่ไม่ฟูขึ้น ชื่อว่า อาเนญชะ เพราะไม่หวั่นไหวด้วย (๓) จิตที่ไม่โอบไว้ ชื่อว่า อาเนญชะ เพราะไม่หวั่นไหวด้วย (๔) จิตที่ไม่…
ในบทความนี้พูดถึงอาการต่าง ๆ ของจิตที่เรียกว่า 'อาเนญชะ' ซึ่งหมายถึงจิตที่ไม่หวั่นไหว ไม่เกาะเกี่ยว ไม่พัวพันกับกิเลส เช่น อุทธัจจะ ราคะ และพยาบาท การหลุดพ้นนี้จะทำให้จิตมีความสงบและอยู่นิ่งในอารมณ์เป
ทฤษฎีสนับปากกาสี่กากาเปล
21
ทฤษฎีสนับปากกาสี่กากาเปล
…งนั้น พึงทราบวิจัยฉบับนี้:- ความยินดีเพื่อจะ ให้ลูกะเคลื่อน ชื่อโมนัสสาทะ ความยินดีในขณะอสูญเคลื่อน ชื่อว่า มงคลสาทะ ความยินดีในเมื่ออสูญเคลื่อนแล้ว ชื่อว่า มุตตสาทะ ความยินดีในเมฆุน ชื่อว่า เมนัสสาทะ ความยิ…
เนื้อหาเสนอการพิจารณาประโยค ๑๑ ที่เกี่ยวกับทฤษฎีสนับปากกาสี่กากาเปล โดยอธิบายรายละเอียดของความยินดีในหลายด้าน รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียน ผลงานวิจัยได้แสดงความยินดีในสถานการณ์ต่าง ๆ เช่น ค
มูลวาสาและโทษที่เกี่ยวข้อง
106
มูลวาสาและโทษที่เกี่ยวข้อง
…นี่นเปล เล่ม ๒ - หน้า ๑๐๖ บุคคลผู้ประสงค์จะยังผู้อื่นให้ทราบเรื่องอันไม่จริง โดยความเป็น เรื่องจริง ชื่อว่า มูลวาสา เพราะวิเคราะห์ว่า "คำเท็จ อันบุคคลอ้อม กล่าว คือ ย่อมพูด คำๆนั้นนั่น." ที่ในอภิธรรมแห่งม…
บทความนี้กล่าวถึงมูลวาสา หมายถึงการพูดคำเท็จและผลกระทบของมัน โดยมูลวาสาสามารถมีโทษทั้งน้อยและมาก ขึ้นอยู่กับความตั้งใจและจำนวนผู้ที่ได้รับผลกระทบ อีกทั้งยังได้พิจารณาถึงมุมมองต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับมูล
แนวคิดเกี่ยวกับอาคมในพุทธศาสนา
238
แนวคิดเกี่ยวกับอาคมในพุทธศาสนา
… (แต่หน้าอาจดูมุทุร รุช ธาตุเป็นต้น ลง ส ป้อจ่าย) แล้วแสดงอุทธรณ์ว่า "สถานี สถาคุจฉา" (การสนทนากัน ชื่อว่า สถาคุจฉา) เพราะเหตุฉนั้น แม้ว่าอเทตก ส คำศัพท์เป็น ๓ เพราะเท่านั้น แม้ว่าอเทต ส คำศัพท์เป็นอรรถ …
เนื้อหานี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับอาคมในพุทธศาสนา ซึ่งท่านพระอรรคครมามเทสะได้กล่าวถึงการประกอบพยัญชนะและวิธีการสนทนาในบริบทต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับพระสูตร ทั้งนี้เนื้อหายังกล่าวถึงความสำคัญของอาคมที่เป็นการ
วิสัชนธรรมแปล ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ)
283
วิสัชนธรรมแปล ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ)
ประโยค - วิสัชนธรรมแปล ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ) หน้าที่ 283 ชื่อว่า สมฺพละ เพราะอธฺมคือไม่วํานไหวในเพราะวิจิตวิจารด้วย ทุติยามาน ฯลฯ ชื่อว่า สมฺพละ เพราะอธฺมคือไม่วําน…
เนื้อหาในหน้าที่ 283 แสดงให้เห็นถึงการอธิบายวิสัชนาธรรม โดยเฉพาะสมฺพละและวิสัชนาพละ ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญในการทำความเข้าใจเกี่ยวกับความไม่เที่ยงและทุกข์ในสังขาร โดยอธิบายถึงลักษณะต่างๆ เช่น อนิจจาปุปฺปส
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - ความหมายของปาริภฏยตา
61
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - ความหมายของปาริภฏยตา
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - 5 - หน้าที่ 58 นั้น ชื่อว่า มุคครูปตา ความเป็นพี่เลี้ยง ชื่อว่า ปาริภฏยตา อธิบายว่า ก็ภิกษุใดเลี้ยงดู คืออุ้มชูเด็กในสกุล ด้วยส…
ในบทนี้กล่าวถึงความหมายของการเลี้ยงเด็กและการกระทำของภิกษุที่อาจมีผลต่อการใช้ชีวิตของผู้อื่น โดยเน้นการสื่อสารผ่านการถามตอบในชีวิตประจำวัน เช่น การถามถึงลูกโคและการกระตุ้นให้เด็กบอกกล่าวเรื่องราวต่อบิ
โครงสร้างนรกในพระพุทธศาสนา
82
โครงสร้างนรกในพระพุทธศาสนา
…มี 8 ขุม อุสสทนรกมี 128 ขุม ยมโลกมี 320 ขุม รวมกันทั้งหมดเป็น 456 ขุม มหานรกมี 8 ชั้น คือ ชั้นที่ 1 ชื่อว่า สัญชีวมหานรก ชั้นที่ 2 ชื่อว่า กาฬสุตตมหานรก ชั้นที่ 3 ชื่อว่า สังฆาฏมหานรก ชั้นที่ 4 ชื่อว่า โรรุว…
เนื้อหาเกี่ยวกับลักษณะโครงสร้างนรกที่แบ่งออกเป็นชั้นต่าง ๆ ได้แก่ มหานรก อุสสทนรก และยมโลก โดยมหานรกมี 8 ขุม อุสสทนรก 128 ขุม และยมโลก 320 ขุม รวม 456 ขุม ซึ่งในแต่ละขุมมีบทบาทและคุณสมบัติที่แตกต่างกั
บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค: การใช้ศัพท์ตามปัจจัย
44
บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค: การใช้ศัพท์ตามปัจจัย
…นมีไม้เท้า [ วิเคราะห์เหมือนทณฺฑิโก ] สุข อสฺส อตฺถิ-ติ สุขี สุข ของชนนั้น มีอยู่ เหตุนั้น [ชนนั้น] ชื่อว่า มีสุข, โภโค อสฺส อตฺถิ-ติ โภคี โภคะ [สมบัติ] ของชนนั้น มีอยู่ เหตุนั้น [ ชนนั้น] ชื่อว่า มีโภคะ. ศั…
เนื้อหาด้านหน้าของบาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค บทนี้เน้นการวิเคราะห์ศัพท์ที่ลงท้ายด้วยปัจจัยต่างๆ เช่น อี, ร, และ วนต โดยอธิบายความหมายและการประยุกต์ใช้ในประโยค ที่ทำให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างคำและความหมาย
การวิเคราะห์และการอธิบายธรรมในวิสุทธิมรรค
292
การวิเคราะห์และการอธิบายธรรมในวิสุทธิมรรค
…ิ ) พยัญชนะ (พากย์) อาการ ( จำแนกพากย์ออกไป) นิรุติ (วิเคราะห์ศัพท์ ) นิเทศ (ขยาย นิรุติให้พิสดาร ) ชื่อว่า สาตฺถะ เพราะความเป็นคุณลึกโดยอรรถ และความ เป็นคุณลึกโดยปฏิเวธ ชื่อว่า สพฺยญฺชนะ เพราะความเป็นคุณลึก…
บทวิเคราะห์นี้ครอบคลุมการศึกษาธรรมในวิสุทธิมรรค โดยแยกแยะความเป็นคุณลึกของสาตฺถะและสพฺยญฺชนะ ซึ่งส่งผลให้ผู้มีปัญญาและประชาชนทั่วไปเกิดความเลื่อมใสทั้งในด้านอรรถและเทสนา โดยอธิบายถึงความสำคัญของพยัญชน
วิสุทธิมรรคแปล: บริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง
293
วิสุทธิมรรคแปล: บริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 291 (บริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง] ชื่อว่า บริบูรณ์สิ้นเชิง เพราะความเป็นธรรมเต็มเปี่ยมทั่วถึง โดยที่ไม่มีข้อที่จะต้องเติมเข้า ชื่อว่า บริสุทธ…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับการอธิบายความหมายของคำว่า 'บริบูรณ์สิ้นเชิง' และ 'บริสุทธิ์' ในบริบทของธรรมที่ไม่มีโทษและการประกอบด้วยธรรมขันธ์ 5 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแง่ของการเล่าเรียนและการปฏิบัติธรรม ซึ่งเน้นถึงค
ความอ่อนหวานและความบันเทิงในวาจา
33
ความอ่อนหวานและความบันเทิงในวาจา
…นบันทรีว่า สลิลา." อรรถกถาพทุกนิบาต อังฤตตรนิยายว่า "ความที่บุคคลบั้นเทิงอยู่ด้วยสามารถอาจอ่อนหวาน ชื่อว่า ลลาย." กีฎีกทุกนิบาต อังฤตตรนิยายว่านั้นว่า "บุคคลผู้มาจอ่อนหวาน ท่านเรียกว่า สลิลา. ภาษะแห่งบุคคล…
เนื้อหานี้พูดถึงความอ่อนหวานในวาจาของบุคคลตามคำอรรถกถา โดยนิยามคำว่า 'สลิลา' ซึ่งแสดงถึงความเป็นผู้มีวาจาไพเราะและอ่อนโยน อรรถกถาและกีฏีกาให้ความสำคัญกับคุณสมบัติของการเป็นบุคคลที่มีความบันเทิงในวาจา
มังคลัตถีกบ: สันโดดและการทำความสะอาดจีวร
60
มังคลัตถีกบ: สันโดดและการทำความสะอาดจีวร
ประโยค - มังคลัตถีกบนี้นี้แปล เล่ม ๔ หน้าที่ ๖๐ ของคนโน้น " แล้วเที่ยวไปตามลำดับประตู ชื่อว่า โลลูปวิวรรชน- สันโดด ( สันโดดในเว้นความโลเลเสีย ). การที่ภูมิอาจอัดภาพให้เป็นไป แล้วธีมที่สร้างหมอ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการทำความสะอาดจีวร โดยมีการอธิบายเกี่ยวกับการที่ทั้งผู้ทำและวัสดุที่ใช้มีส่วนในการพัฒนาจิตใจ ผ่านขั้นตอนต่าง ๆ ของการทำงาน ซึ่งรวมถึงการกำหนดปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพของการทำงาน ปลำดับแล
ความอดทนและขันติในพระพุทธศาสนา
185
ความอดทนและขันติในพระพุทธศาสนา
ประโยคสัญลักษณ์นี้เป็นของเล่ม ๔ - หน้าที่ 185 พระปุณณเจริญและขันติวิทวัสิ ชื่อว่า ขันติ ด้วยประการฉะนี้ แม้ในอรรถกถาสังคดีสูตร ท่านก็กล่าวไว้ว่า "ความอดทน คือความอดกลั้น ที่พระผู้พร…
เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของความอดทนและขันติในพระพุทธศาสนา โดยการอ้างอิงถึงบทความในอรรถกถาและสูตรต่างๆ เพื่อเน้นถึงความหมายและการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมอารมณ์และการไม่ตอบโต้ต่อความโกรธ เพื่
ความหมายและพระนามของพุทธะ
107
ความหมายและพระนามของพุทธะ
…ะ” ในนัยอื่น ๆ ที่ปรากฏอยู่ในอรรถกถา ดังนี้ คำว่าพุทธะมีคำแปลไว้หลายนัยดังที่บันทึกไว้ในอรรถกถาว่า “ชื่อว่า พุทธะ เพราะอรรถว่า ตรัสรู้ สัจจะทั้งหลาย, ชื่อว่า พุทธะ เพราะอรรถว่า ทรงปลุกหมู่สัตว์ให้ตื่น, ชื่อว…
ในบทนี้กล่าวถึงความหมายของพุทธะ ซึ่งแปลว่า ตรัสรู้สัจจะ, ทรงปลุกสัตว์ให้ตื่น และผู้สิ้นกิเลส โดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นผู้เข้าถึงพระธรรมกายและตรัสรู้อริยสัจ 4 พระองค์มีพระนามหลายชื่อเช่น พระพุทธเจ้า,
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
320
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…หล่าสัตว์ไว้ในวัฏฏะ หรือในเครื่องยนต์คือภพเนืองนิตย์ กับ ผลกรรม หรือกับภพอื่นเป็นต้น หรือกับทุกข์ ฯ ชื่อว่ากายคันถะ เพราะอรรถว่า ร้อยรัดรูปกายกับด้วยนามกาย หรือกายที่ยังไม่มาถึง กับด้วยกายปัจจุบัน คือเกี่ยวป…
ในบทนี้ มีการอธิบายเกี่ยวกับการยึดมั่นและการถือศีลวัตรในทางพระพุทธศาสนา ซึ่งการยึดถือเหล่านี้ส่งผลต่อกรรมและวัฏฏะของสัตว์. คำว่า กามุปาทาน และ สีลัพพตุปาทาน ถูกกล่าวถึงเพื่อชี้ให้เห็นถึงการมีอยู่ของคว