หน้าหนังสือทั้งหมด

วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
96
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
…จเข้า” มีคำอธิบายว่า เป็นสโตการี (ผู้มี สติทํา) บัดนี้ พระโยคาวจรเป็นสโตการด้วยอาการเหล่าใด เพื่อจะ ทรงแสดงอาการเหล่านั้น จึงตรัสคำว่า ทีฆ์ วา อสฺสนฺโต เป็นอาทิ จริงอยู่ ในปฏิสัมภิทาท่านก็กล่าวคำ (ต่อไป) นี้…
บทนี้กล่าวถึงการตั้งสติในกรรมฐานและการเจริญงอกงาม โดยเสนอความหมายของคำต่าง ๆ เช่น สติที่มีความมั่นคงและการไม่หลงลืม นอกจากนี้ ยังเสนอวิธีการที่พระโยคาวจรสามารถสังเกตพฤติกรรมเหล่านั้นเพื่อพัฒนาอารมณ์ดี
การทำโยคะเพื่อบรรลุจตุตถฌาน
95
การทำโยคะเพื่อบรรลุจตุตถฌาน
…้าที่ 95 [วิธีทำโยคะ] ก็แลโยคะ ในการทำอิทธะให้สำเร็จนั้น จะพึงทำด้วยวิธีใด พระผู้มีพระภาคเจ้าจะทรงแ ทรงแสดงวิธีนั้น จึงตรัสว่า "โส เอว์ สมาหิเต จิตฺเต - ภิกษุนั้น ครั้นเมื่อจิตตั้ จิตตั้งมั่นอย่างนี้แล้ว " ด…
เนื้อหาในบทนี้มีการวิเคราะห์วิธีการทำโยคะเพื่อบรรลุจตุตถฌาน โดยเริ่มจากการตั้งมั่นของจิตในขั้นตอนต่างๆ โดยอ้างถึงบทพระบาลี เช่น "โส เอว์ สมาหิเต จิตฺเต" และวินิจฉัยความหมายของคำต่างๆ เพื่อทำความเข้าใจ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่
131
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่
…ตรเถระ (ขึ้น) ไปถวายบังคมพระผู้มี ๑. ท่านเล่าเรื่องที่ซึมทราบกันดีมาโดยลำดับ ครั้นถึงตอนสำคัญ คือตอนทรงแสดง อภิธรรม แทนที่จะว่าตามที่ซึมทราบกันว่า ทรงแสดงอภิธรรมแก่พระพุทธมารดา หรือ ว่า แก่เทวดาทั้งหลายมีพระ…
ในตอนนี้ของวิสุทธิมรรคแปล ได้กล่าวถึงการกระทำของพระผู้มีพระภาคเจ้าหลังจากทรงทำยมกปาฏิหาริย์,ปลดเปลื้องสัตว์ที่ถูกกักตัวด้วยมิจฉาทิฏฐิ,และทรงดำเนินไปสู่ดาวดึงส์ ซึ่งเป็นที่ที่อดีตพุทธเคยเสด็จไป นอกจากน
ลำดับแห่งการปฏิบัติในพระพุทธศาสนา
115
ลำดับแห่งการปฏิบัติในพระพุทธศาสนา
…้งหลายเป็นรูปวาร" ดังนี้ชื่อว่าลำดับแห่งภูมิ ลำดับ เช่นว่า "สติปฎฐาน ๔ สัมปปธาน ๔----" หรือว่า "(ทรงแสดง) ทานกถา สีลกถา---" ดังนี้ ชื่อว่า ลำดับแห่งการแสดง ในลำดับเหล่านั้น ก่อนอื่น ลำดับแห่งความเกิดไม่ใช…
เนื้อหานี้อธิบายลำดับแห่งการปฏิบัติในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการเกิดขึ้นและการละธรรมตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงอธิบายถึงลำดับของสีลวิทูธและจิตวิทูธ ความสำคัญของลำดับที่ถูกต้องในการปฏิบัติ โดยอ้างอิงถึงธรรมทั้
วิถีธรรมครบท้อง: การเข้าใจและการพิจารณาในธรรม
116
วิถีธรรมครบท้อง: การเข้าใจและการพิจารณาในธรรม
…นตัวตน) ในชนทั้ง ๕ โดยไม่แบ่งกั้น ให้หลุดพ้นจากอัดตะกะ ด้วย (ให้ออก) เห็นโดยกระจายกลุ่มก่อนออกไป จึงทรงแสดงอารบอันเป็นส่วนหยาบเป็นวิสัยแห่งจิตุกวามเป็นคันก่อน เพื่อ (ให้เข้าใจ) ชนนัน (กำหนด) จับเอาได้ง่าย ต่…
เนื้อหาเกี่ยวกับการแสดงธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้า เพื่อช่วยให้ผู้คนรู้จักการพิจารณาและเข้าใจอารมณ์ โดยมีการแสดงความเข้าใจเกี่ยวกับจิต วิญญาณ และสัญญาณในฐานะที่เป็นที่ตั้งของการรู้สึกต่างๆ เป็นการแสดงให
วิทยามิรรมเปล ภาค ๓ ตอนที่ ๑๓๑
132
วิทยามิรรมเปล ภาค ๓ ตอนที่ ๑๓๑
…้ จริงในเหล่าอายตนะภายใน จักขายตนะเป็นอายตนะ ที่ปรากฏ เพราะเป็นวิสิฐที่เห็นได้และกระทบได้ เหตุนี้จึงทรงแสดง เป็นข้อแรก ต่อบนี้จึงทรงแสดงอายตนะที่เหลือมีโสดาตนะเป็นต้น อืนเป็นวิสิฐที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้ อีก…
บทความนี้อธิบายถึงการจัดลำดับการแสดงของอายตนะภายในและภายนอกในวิทยามิรรมเปล โดยเริ่มจากอายตนะที่สำคัญที่สุดและดำเนินเรื่องผ่านโครงสร้างที่เกี่ยวข้องกับความเข้าใจในอายตนะ ร่วมถึงการเชื่อมโยงถึงวิญญาณและ
ความหมายของคำปฏิสนธิสมมุตา
224
ความหมายของคำปฏิสนธิสมมุตา
…งราชอย่างไร ?" พึงแก่รู้ "ทรงได้โดย พระดำรัสของพระผู้มีพระภาคเจ้า" จริงอยู่พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อ ทรงแสดงปฏิสนธิสมมุติในพระสูตร อันว่าด้วยการแสดงปฏิสนธิสมมุติ และปฏิสนธิบุรณธรรมไว้ดังนี้ว่า "อุกกฤษฎุหลาย ก…
ในบทนี้ได้ศึกษาเกี่ยวกับความหมายของคำว่า 'ปฏิสนธิสมมุตา' ซึ่งหมายถึงธรรมที่เกิดจากปัจจัยหลายอย่าง และอธิบายถึงการแสดงปฏิสนธิสมมุติในพระสูตร โดยการทำความเข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างการเกิดและการไม่เกิด
การอายัติกันและกันในธรรม
234
การอายัติกันและกันในธรรม
…ป็นปฏิสัมบูรณ์ด้วยตนเอง [ปฏิสัมบูรณ์เป็นมัชฌิมาปฏิปทา] ก็แล้ว พระมุณเจ้าฯ เมื่อรัสอย่างนี้ ก็เป็นอันทรงแสดงความไม่เป็นสัตย์ตวาทะ เป็นต้น ด้วยบทหน้า และทรงแสดงความแต่งต่ออุทธาวาถะ เป็นอาทิด้วยบทหลัง ทรงแสดงคว…
บทความนี้กล่าวถึงกลุ่มปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กันในการทำให้ธรรมต่าง ๆ เกิดขึ้น โดยพระมุณเจ้าฯ ได้ตรัสถึงความสำคัญของการอายัติกันและกัน ซึ่งเป็นเหตุร่วมในการทำให้ธรรมต่าง ๆ เกิดขึ้นด้วยกันอย่างสม่ำเสมอ
อรรถาธิบายคำประพันธ์และธรรมแห่งอำนาจปัจจัย
235
อรรถาธิบายคำประพันธ์และธรรมแห่งอำนาจปัจจัย
…กล่าวว่ามีพระอิศวร อาตมัน หรือพระไชยดี คือพรหม เป็นผู้รองรับสัตว์ไว้ในอำนาจ คือเป็นผู้นับคา) เป็นอน ทรงแสดงด้วยบทปฏิปัจจ์ ซึ่งส่องความพร้อมเพรียงแห่งปัจจัย เพราะ ปวัตตธรรม (ธรรมฝ่ายปวัตติ - หมุนไป) มีความเป็…
บทความนี้วิเคราะห์คำประพันธ์ที่เกี่ยวข้องกับอำนาจปัจจัยและความเป็นอยู่ของธรรมอย่างละเอียด โดยมีการแยกประเภทต่าง ๆ เช่น สัจจวตะ อนุภาพ และวิสถีถวา ที่ชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลในจักรวาลแ
วิถีธรรมประกเปล่าก ตอน ๑
238
วิถีธรรมประกเปล่าก ตอน ๑
… นบว่า "โดยประเภทแห่งทานา" มีวิจฉัณฑ์ว่า กิริยาแสดงปฏิจจสมุทานแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้า มี ๔ อย่าง คือ ทรงแสดง ตั้งแต่ต้นไปจนถึงปลายบ้าง ตั้งแต่กลางไปจนถึงปลายบ้าง นัยเดียวกัน
ในบทนี้เป็นการกล่าวถึงแนวทางการศึกษาวิถีธรรมจากพระบูรพาจารย์ โดยเฉพาะการฟังคำสอนและการเข้าถึงความรู้ที่พระองค์เคยทำให้เห็นว่าเป็นไปได้ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงสิ่งที่คนสนใจฟังและผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น ก
วิชาธรรมะเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๒๓๘
239
วิชาธรรมะเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๒๓๘
ประโยค - วิชาธรรมะเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๒๓๘ นั่น ทรงแสดงแต่ปลายขอบรัง้นบ้าง แต่กลางมาถึงขอบรัง้นบ้าง จุดความ (ซัก) เอาเวลัยแห่งคนหาเวลัย ๔ คนจะนั้น [แสดงแต่…
ในบทนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงธรรมเกี่ยวกับการเข้าถึงปิโมกข์ทั้งจากปลาย ขอบ หรือต้นขอบ ขึ้นอยู่กับการเข้าใจและการใช้งานของผู้ศึกษา…
วิถีมีกรรมเปล่า: คาถา ๑
240
วิถีมีกรรมเปล่า: คาถา ๑
…นเข้าที่ปลายและจับเอามดจนถึงโคน โดยสาวไปแต่ปลายนั้นแหละ นำไปใช้งานฉินใด พระผู้มีพระภาคเจ้าก็ฉันนั้น ทรงแสดงปฏิสนธิสมบูรณ์ ตั้งแต่ปลายไปจนถึงต้นว่ “ถึงแลคำที่เรากล่าวว่า ธรรมะจะมีพระ ปัจจัยคือชาติ ดั้งนี้ ฤทธ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของธรรมะที่มีปัจจัยคือชาติ พระผู้มีพระภาคเจ้าแสดงถึงการสะสมและการเข้าใจถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องในชีวิต การดำรงอยู่ของธรรมมะมีความสอดคล้องกับปัจจัยต่าง ๆ เช่น ชาติ และวิศษฏา เร
วิทยาธรรมภาค ๓ ตอนที่ ๒๘๙
290
วิทยาธรรมภาค ๓ ตอนที่ ๒๘๙
…มื่อเหตุแห่ง สังขารทั้งหลายอันมิ้วดดู อารมณ์และสหธรรมเป็นตันิอันมีอยู่ ก็ทราบว่าเพราะผผู้พระภาคเจ้า ทรงแสดง โดยความเป็นเหตุแห่งสังขาร ๑. เช่นว่า เวทนา อาทิผสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งสุขวามเนิดขึ้น ชื่อว่าสุขเวทนา…
บทวิทยาธรรมนี้พูดถึงเหตุผลและผลในทางวิทยาธรรม โดยเฉพาะการวิเคราะห์เวไนยสัตว์และเวทนาอย่างละเอียด พระผู้พระภาคเจ้าตรัสว่าเหตุและผลมีความสัมพันธ์กัน โดยยกตัวอย่างที่เห็นได้ชัด เช่น ว่าผัสสะทำให้เกิดเวทน
ศึกษาวิชาธรรมบาลเปล่าภาค ๓ ตอน ๑
291
ศึกษาวิชาธรรมบาลเปล่าภาค ๓ ตอน ๑
…ิญทังหลาย บุคคลผู้ไม่เฉยตลอดอยู่ในอิวชา ย่อมสร้างบุญญาธิษฐานขึ้นบ้าง..." เป็นต้น ก็แปลประโยชน์ในการ ทรงแสดงเอกเหตุอรูปผลในบททั้งบ่วง พิธีทราบโดยคำเฉลยการทรง แสดงเอกเหตุอผล (ที่กล่าวมา) นั่นเทอญ [แก้ปัญหา ว่า…
ในบทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของวิชาธรรมบาลเปล่าและการอธิษฐานที่เป็นประธานในการสร้างบุญญาธิษฐาน โดยมีการยกตัวอย่างข้อธรรมที่เกี่ยวข้องเพื่อแสดงถึงความเชื่อมโยงระหว่างอาสะและการเกิดขึ้นของอุปสรรค ในการเ
วิทยาธรรมกรเปล่าภ ค ตอนที่ 353
354
วิทยาธรรมกรเปล่าภ ค ตอนที่ 353
…ทว่า ผัสสปวจฉยา เวทนา [แก้บท เวทนาปัจจุบา คณูหา] คาถาสังเขปก็ได้ ตันตา ๖ โดยแยกเป็นรูปตันหาเป็นต้น ทรงแสดงในบทนี้ ในตันหาหล่านั้น ตันหาข้อหนึ่ง ๆ ทราบกันว่เป็น ๓ (๓) อย่าง ตามอาการ์ที่เป็นไป [ขยายความ] จริง…
เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับกามาภวิบากซึ่งเป็นการดำเนินไปโดยอำนาจของตาทรามมนิทิต รวมถึงการอธิบายถึงตันหาที่แบ่งได้เป็น 3 ประเภท ตามอาการที่เป็นไป เช่น รูปตันหา, สัททตันหา, และอื่น ๆ โดยมีการเชื่อมโยงกับก
วาสสัมพันธ เล่ม 2 - หน้า ที่ 67
68
วาสสัมพันธ เล่ม 2 - หน้า ที่ 67
…านีโรติ. "พระทอดคะยอมตรัสสุโลด ย่อมทรงทราบตรอก ถาถนั่น, ครับตรัสสุโลด ครับทรงราบตลอดแล้ว ย่อมทรงบอก ทรงแสดง ทรงบัญญัติ ทรงกำหนด ทรงเปิดเผย ทรงจำแนก ทรง ทำให้ตื่น." อภิสมุชพฤติ อภิสมิต เป็นไพรพจน์กัน, อภิสมุท…
บทนี้นำเสนอกลุ่มคำและความหมายของวาสสัมพันธที่เกี่ยวข้องกับการทรงรู้และการแสดงออกในธรรม โดยมีการอธิบายคำต่างๆ ที่เป็นไพรพจน์ ซึ่งสะท้อนถึงความสัมพันธ์ระหว่างธรรมกับการปฏิบัติ เช่น การอดทน อดกลั้น การทร
ปัญหาและฉายาบารมีในกรรมฐาน
54
ปัญหาและฉายาบารมีในกรรมฐาน
…แปลว่า "นั่น" อุทาหรณ์ อิคิยอายุโย โบ โโล ควม คามี เทนสต์ โน [เทสต] อนุญา พระผู้พระภาคเจ้า นั่น ย่อมทรงแสดง ซึ่งธรรม เพื่อความรู้ัง ไม่ [ทรงแสดง] เพื่อความไม่รู้ัง.[๒๕๕๙] ก. เต ปฐมาวาก ต ศพหุ คีม สุมท ต ศพหุ…
เนื้อหาในหน้านี้เสนอการวิเคราะห์และเปรียบเทียบระหว่างปัญหาที่เกิดจากการใช้ปฐมาวุธในศพหุและวิสสนสพนาม โดยมีการยกตัวอย่างเพื่อความเข้าใจในการศึกษาและการใช้ภาษาบาลี อาทิเช่น การเรียกชื่อและการแปลที่เกี่ย
ปฏิมสมณปมาเทศกาล
38
ปฏิมสมณปมาเทศกาล
…ก ตามลำดับ ความจริง บรรดาปฏิทั น อนุ ไซ- ปฏิทั นท่านให้ช่อว่า อาณาเทนาศ เพราะพระผู้มีพระภาคผู็อารา ทรงแสดงไว้โดยเป็นปฏิทั นกวา แดน, สุดตันปฏิทั น ท่านให้ช่อว่า โหราหเทนา เพราะพระผู้มีพระภาคผู็ฉลาดในโหรา ทรง…
เนื้อหาเกี่ยวกับการแสดงและการประกาศในปฏิทั นต่างๆ ซึ่งได้แบ่งออกเป็นหลายประเภทตามคำสอนของพระผู้มีพระภาค ที่พรรณาไว้เกี่ยวกับปฏิทั นที่ถือเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต เช่น อาณาเทนาศ ซึ่งส่งเสริมให้ผู้ปฏิ
เรื่องกบฟังธรรมของพระพุทธเจ้า
215
เรื่องกบฟังธรรมของพระพุทธเจ้า
…ภาค ๑ - หน้าที่ 210 [ เรื่องกบฟังธรรมของพระพุทธเจ้าเป็นเทพบุตร ] ได้ยินว่า เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงธรรมแก่มนชาว นครจำปา อยู่ที่ริมฝังสระ โบกขรณี ชื่อคัครา ยังมีกระ[ร]หนึ่งได้คือ เอานิมิตในพระสุริเสีย…
เนื้อหาเกี่ยวกับการแสดงธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้า ณ นครจำปา โดยมีการบรรยายถึงการรับรู้ของบรรดาเทพบุตรที่ได้ยินพระสุริเสียง และการเข้าร่วมในบทสนทนาเกี่ยวกับกรรมในอดีต นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงความเข้าใจ
ปฐมสัมมนาปากกาแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 221
226
ปฐมสัมมนาปากกาแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 221
…กลฺยาณํ มืิอธิบายว่า " พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น แม้ต้องสะสุข อันเกิดแล้วเว็จอย่างยอดเยี่ยมแล้ว ทรงแสดงธรรมอยู่ ก็เพราะทรง อาศัยความภูมิในสัตว์ทั้งหลาย. ก็แต่พระองค์เมื่อทรงแสดงธรรมนัน จะน้อยหรือมากคาถา …
บทนี้กล่าวถึงคำอธิบายของคำว่า 'สย' และบรรยายความหมายของคำต่างๆ ที่เชื่อมโยงกับการประจักษ์ในพระธรรม โดยเน้นการแสดงธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้า คำต่างๆ เช่น 'อภิญฺญา', 'สัณญา', 'ปวาเทติ' ถูกนำมาอธิบายถึงคว