ศึกษาวิชาธรรมบาลเปล่าภาค ๓ ตอน ๑ : หน้า 291/405

ประโยค- วิชาธรรมบาลเปล่า ภาค ๓ ตตอน ๑ หน้า ที่ 290 ทั้งหลาย เพราะความทีอธิษฐานั้นเป็นสังเกตุที่เป็นประธานแห่ง สังเกตุอื่น ๆ มันตั้งแต่เป็นต้น โดยพระบาลว่า "ตันกบ่อพอ- พูนแก่อกผู้คอยดูแลส่วนที่น่าอิฐดี (ในส่งโษธิธรรม)...!" เป็นต้น และโดยพระบาลว่า "ความเกิดขึ้นแห่งอาสะ ย่อมมีเพราะความเกิด ขึ้นแห่งอิวชา" เพราะเป็นเหตุปรากฏและเพราะเป็นเหตุอาสะธานะ ด้วย โดยพระบาลว่า "อุครภิญทังหลาย บุคคลผู้ไม่เฉยตลอดอยู่ในอิวชา ย่อมสร้างบุญญาธิษฐานขึ้นบ้าง..." เป็นต้น ก็แปลประโยชน์ในการ ทรงแสดงเอกเหตุอรูปผลในบททั้งบ่วง พิธีทราบโดยคำเฉลยการทรง แสดงเอกเหตุอผล (ที่กล่าวมา) นั่นเทอญ [แก้ปัญหา ว่าวิชาธิษฐานเป็นเหตุแห่งสังเกตุได้หรือ] ในบท วิชาธิษฐานง สุขวา นี้ โจทย์การยกกล่าวว่า (อีก ประเด็นหนึ่ง) ว่า "ถึงเป็นอย่างกล้วมานั้น (แต่) กรณีวิชาธ ซึ่งเป็นสิ่งสืบไทย มีผลอันไม่่นปราถนาโดยส่วนเดียว มาเป็นปัจจัยแห่ง บุญญาธิษฐานและอนุญาธิษฐาน (ซึ่งมีผลันปราถนา) จะใช้ได้ ไฉน? เพราะว่าออธะจะเกิดแต่พัสสะเดาาได้ไหม" พึงเฉลยว่า "ไฉน จึงจ่าใช้ไม่ได้ล่ะ เพราะในโลก ปัจจัยแห่ง สภาวะ ธรรมทั้งหลาย ที่ผิดกัน (กับผล) ก็ผิดกันดีดี ที่เหมือนกันและาม