บุคคล : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 216 / 223

…กพร้อมทั้งเทวโลก. ม.ม. (อรรถ) มก. ๑๙/๕๙ ๒.๓ จิตเสวยด้วยผ้าเช็ดเท้า คือ เมื่อเท้าเปื้อนหรือไม่เปื้อนบุคคลเช็ดด้วย ความยินดี ความยินร้ายอ่อนไม่มีแก่เช็ดเท้า ฉันใด ก็เป็นผู้มีจิตเมตติมีไมตรีในอุจารามณ์ และอิ…

เนื้อหานี้พูดถึงการอุปมาอุปมัยจากพระไตรปิฎกที่ชี้ให้เห็นถึงคุณค่าของความอ่อนตนและการพิจารณาในชีวิตประจำวันของมนุษย์ การทำความดีที่มาจากการคิดพิจารณาตนเอง เช่น การตรวจสอบกาย วาจา ใจ ว่ามีความบริสุทธิ์เ

…อกเกวียน ย่อมอาจนำแอกเกวียนไม่ได้ ไม่ย่อท้อ ต่อภาระอันหนัก ไม่ทอดทิ้งเกวียนอันเขาเทยมแล้ว แม้นฉันใด บุคคลเหล่าใดบริบูรณ์ด้วยปัญญาเหมือนมหาหมูทรอันเต็มด้วยน้ำ บุคคลเหล่านั้นย่อมไม่ดูหมิ่นผู้อื่น ฉันนั้น ขุน…

…ม่ดูหมิ่นในพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างจากคำสอนของพระอัญอุรพิหลายและพระพุทธวจนะที่มีความหมายลึกซึ้งว่าบุคคลที่มีปัญญาจะไม่แสดงออกถึงความสูงส่งของตนเอง และจะไม่ดูหมิ่นผู้อื่น การมีความเพียรและปัญญาถือเป็นสิ่ง…

๒๐๙ อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก ๑. ความมักตัญญู ๑.๑ บุคคลซึ่ง หรือนอที่ร่มเงาของต้นไม้ใด ไม่พึงพักก้านถึงของต้นไม้นั้น เพราะบุคคลผู้ประทุษร้ายติเตียนคนเป็นซ้…

…ตัญญูบ่งบอกถึงกรรมที่่ทำไม่ดีจะส่งผลเสีย ตลอดจนมีอุปมาอุปไมยเพื่ออธิบายให้เห็นภาพชัดเจน เช่น กรรมที่บุคคลทำในอดีตบรุษย่อมฉิบหาย เช่นเดียวกับพิธีที่ว่านในไฟ ซึ่งทำให้เห็นถึงผลของการกระทำในแต่ละกรณีอย่างชัดเ…

มงคลที่ 26 ฟังธรรมตามกาล บุคคลมีปัญญามาก (เหมือนหมองหยาย) คือ ขณะฟังธรรม หรือเลิกฟังยังใส่ใจอยู่ เหมือนเทนำลงไปในหม้อ น้ำหย่อมยังอ…

…ประเภทนี้จึงจำต้องรักษาคนให้ประดาษด้วย คนใช้ ๓ จำพวกนี้เปรียบได้กับคนที่อยู่ในโลกนี้ ๓ จำพวก คือ ๑. บุคคลที่ไม่ว่าจะได้พบตกตาย ได้ฟังธรรมวินัยหรือไม่ก็ได้มาภธรรรมตามจริง ๒. บุคคลที่ไม่ว่าจะได้พบตกตาย ได้ฟั…

บทความนี้สำรวจประเภทผู้งมงธรรมตามพระไตรปิฎก โดยกล่าวถึงคนใช้ 3 จำพวกที่เปรียบเหมือนบุคคลในโลกที่มีความเชื่อมโยงกับการได้ยินและการปฏิบัติธรรม ซึ่งมีหลักการว่าผู้ที่ได้รับฟังธรรมวินัยจะได้รั…

222 อุปมาอปมจากพระไตรปิฎก ๑.๒ ผู้มีปัญญา ๓ จำพวก ๑. บุคคลมีปัญญาดังม้อว่า คือ ขณะฟังธรรมหรือเมื่อเลิกฟังไม่สใจ เหมือนราณาดงลงไปบนหม้อว่า น้ำยอใสไม่ให้ขงอยู่ …

เนื้อหาในพระไตรปิฎกได้จัดแบ่งผู้มีปัญญาออกเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ บุคคลที่มีปัญญาเฉพาะในขณะฟัง คือ ขณะฟังธรรมก็ไม่ใส่ใจเหมือนการตั้งอยู่ น้ำที่ไหลไม่เต็มอ่าง และแบ่งการแสด…

…ุร้ายโจรนี้ ไม่มีว่าจะทำตามคำสอนของพระบรมศาสดา. ขุ.สุ. (พุทธ) มก. ๖๒/๒๔ ความอดทนต่อความเจ็บใจ ๒.๑ บุคคลแม้เมื่อกลังที่เสียนแล้วด้วยของไม่สะอาดมลาย และน้ำมูกเป็นต้น ด้วยของไม่สะอาดเหล่านั้น ย่อมไม่อาจทำให…

เนื้อหาเกี่ยวกับการอดทนต่อทุกข์และความเจ็บใจซึ่งมีบทบาทสำคัญในพระพุทธศาสนา บทเรียนจากตัวละครที่อดทนและการเข้มแข็งในธรรม นี้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการมีสติ การเข้าถึงใจคน และการหลีกเลี่ยงการทำร้ายผู้

…รดูหมิ่นของคนทั้งปวง ถึงความเป็นบันดิบรมีแล้ว จักบรรลุพระสัมโพธิญาณได้. ข.อฺ. (โพธิ) มก. ๓๐/๕๔ ๒.๔ บุคคลผู้อภิบาลไม่ลานเม้นดับเบินของตนไปอยู่อื่นแล้ว ควรรสร้างนใหญ่ไว้ สำหรับเก็บคำหยามคายหลายหลาย. ข.ชาด. …

เนื้อหานี้สำรวจอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก โดยระบุถึงการอดกลั้นคำล่วงเกิน เปรียบเทียบกับช้างในสงครามและพื้นดินที่อดทนต่อสาธารณะ วิถีชีวิตและการกระทำของผู้ที่มีความอดทนต่อคำพูดต่างๆ เช่นเดียวกับช้างที่ต้อ

๒๑๙ อุบาสมาไมใชจากพระใครจึงถูก ธรรมะ คือ ขันธ์ และโสธจะตั้งอยู่ในบุคคลใด บุคคลผู้นั้นบูชา ผมปัญญา มี ความประพฤติดีเงียบพระอริยะ แม้นชาติชำฉา ฉันนั้นเหมือนกัน สัง.สม. (ทฤษ…

เนื้อหานี้สำรวจความสำคัญของธรรมะในชีวิตประจำวัน โดยระบุว่าบุคคลที่มีจิตใจสงบและพิจารณาในธรรมจะสามารถบูชาความเป็นเลิศได้ แม้จะพบกับอุปสรรคต่างๆ เช่น ความโกรธ การดำเ…

…ดขอบที่เราตาดดนบัญญัติแล้วแก่สาวกทั้งหลาย แม้เพราะเหตุแห่งชีวิต ฉนั้น ขิติ (พุธ) มก. ๕/๑๖ ๑.๙ บุคคลเขาไม่รู้โยบปิติ ไม่รู้ว่า เป็นมุสิ เพราะความเป็นผู้ถึงหนึ่ง ส่วนผู้ใดเป็นอันติ ติอธรรมอันประเสริฐ จ…

บทความนี้นำเสนอเกี่ยวกับคุณธรรมที่สำคัญในพระพุทธศาสนา ซึ่งได้แก่ ความมักน้อย ความสันโดษ ความขัดเกลากิเลส ความเป็นผู้ถึงง่าย และการปรารถนาความเพียร โดยมีการอ้างอิงถึงคำสอนต่างๆ ในพระไตรปิฎกที่เกี่ยวข้อ

…มีสิทธาร มีเปรียบได้กับกิขู สันสาห์ยายเปรียบได้กับผลการคลหัทบูรณ์นัวว่า ก่อนให้เกิดทุข์ ราคาถูก คือ บุคคลลวยาทานแก้กิขูนี้ จะได้บุญน้อย ผ้าเปลือกไม้เมื่อเก่าแล้ว เขาเอาไปทิ้งขยะ คือ เมื่อกล่าวธรรมได้ไม่มีโ…

เนื้อหานี้นำเสนอการใช้ความเปรียบเทียบในพระไตรปิฎกซึ่งมีการเปรียบกิขูมักจะถูกตีความว่าต่ำต้อยและไม่สามารถเจริญเติบโตได้ เช่นเดียวกับผ้าเปลือกไม้ที่ไม่ว่าใหม่หรือเก่ามักจะมีความหมายเปรียบได้กับความไม่คง

๒๒๓๓ อุบามาอุไมจากพระไตรปิฎก ๕๗ เปรียบภิกษาชาวชงบ้านหรือออยู่ในบ้าน ถุมบุคคลล่าวว่าภิกษุปิ เป็นหนามของชาวบ้าน เหมือนกับบุคคลที่มีผลพวงทั้งตัว เข้าไปในเขาหญ้า ถูกตัดขาดเต็มตัว ส…

เนื้อหาในบทนี้ได้กล่าวถึงการเปรียบเทียบระหว่างภิกษุและบุคคลในธรรมวินัย ซึ่งพบว่ามีการประพฤติที่ไม่เหมาะสม รวมถึงการวิจารณ์ถึงความผิดของภิกษุ พร้อมทั้งตั้งคำถาม…

…ร้าย เที่ยวพูดอดว่าน เป็นพระอรหันต์ คนเหล่านี้เป็นสัญลักษณ์ ขุ.ย. (โพธิ) มก. ๒๓/๑๘ ๒.๓ หญิงคาที่บูดบุคคลจับไม่ดี ย่อมาบมือยืนเอง ฉันใด คุณเครื่องสมณะที่บูดคล้ำไม่ดี ย่อมคร่าเขาไปนรสก ฉันนั้น ข.ธ. (อรรถ) …

เนื้อหาเกี่ยวกับอุปมาอุปไมยในพระไตรปิฎก กล่าวว่าอาหารชั่วคราวส่งผลต่อบุคคล คนบางกลุ่มมีลักษณะเช่น พระอรหันต์ แม้ว่าจะมีรูปลักษณ์ภายนอกแสดงถึงความบริสุทธิ์ แต่ความจริงอาจแตกต่…

…มไม่ตั้งใจฟัง ไม่เฝ้าพึง ไม่เข้าใจจิต เพื่อความรู้ทั่ว และหลากเสียงประพฤติภายนอกคำสอนของศาสดา เหมือนบุคคลตัดเครื่องจองจำเก่าได้แล้ว สร้างเครื่องจองจำอย่างอื่นขึ้นใหม่ ที่ส.ส. (พุทธ) มก. ๑๒/๒๕๐ 2. การต…

…รูปแบบเปรียบเทียบต่างๆ โดยมีการยกตัวอย่างที่แสดงถึงการแยกแยะและการฟังเพื่อความรู้ที่ถูกต้อง และเมื่อบุคคลได้รับการแก้ไขปัญหาในด้านต่างๆ ย่อมแสดงถึงคุณค่าของความเข้าใจที่ถูกต้องตามหลักธรรมของศาสนา เป็นการรำ…

…ป็นบันติ ย่อมรักษาอินทรีย์ทั้งหลาย ดูดังว่านายสารธ้อบังเหียน ฉะนั้น สง.ส. (ทั่วไป) มก. ๒๔/๒๐๑ ๓.๗ บุคคลผู้นั่งกล่าว เมื่อไม่ไม้ ย่อมต่อกลิ้มด้วยลิ้ม ฉันใด ภิกษุปัจจาความเพียรด้วยอินทรีย์ ฉันนั้น ขุ.เถร.…

เนื้อหาของบทความนี้อธิบายถึงหลักการบำเพ็ญเพียรและการสำรวมในวาจาของพระไตรปิฎก โดยเน้นให้เห็นความสำคัญของการรักษาอินทรีย์และการมีสติในชีวิตประจำวัน ซึ่งมีการเปรียบเทียบธรรมแห่งการฝึกฝนเพื่อความเจริญแห่ง

๒๒๖ อุปมาอปมจากพระไตรปิฎก ๒.๒ บุคคลผู้เห็นอย่ากามทั้งหลายเปรียบด้วยโครงกระดูก เพราะอธรรว่า เป็นของมีความเย็นดีน้อย ย่อมฉขาดถามโดยการขมไ…

บทอุปมาในพระไตรปิฎกแสดงถึงโทษและอันตรายของกาม โดยเปรียบเทียบกามกับสิ่งต่างๆ เช่น โครงกระดูก ชิ้นเนื้อ เพลงหย่า และของร้อน เพื่อเตือนใจให้ระมัดระวังในการเสพกาม และให้เห็นถึงความทุกข์ที่มาจากการติดอยู่ใ

254 อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก บุคคลมีใจไม่ฟังซานด้วยถามรคะ? ไม่ถูกถามรคะเหยียวรังไปและย่อมรู้ ย่อมเห็นอายเป็นเครื่องสลัดออก ซึ่งถามรคะท…

บทความนี้สำรวจอุปมาอุปไมยในพระไตรปิฎก ซึ่งชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของความเพียรและจิตใจในเรื่องการหลุดพ้นจากกามและความทุกข์ อุปมาถึงร่างกายและจิตใจที่ปรากฏความงามแต่แฝงไว้ด้วยความหรืออารมณ์ที่มืดมน เช่นเ

…ธ (พุธ) มก. ๒๑/๒๑ ๒.๘๕ ควาามกำหนัดเมื่อจะเกิดขึ้นก็เกิดขึ้น เหมือนกำลังทำเครื่องหมายสำหรับจำไว้ว่า บุคคลชื่อว่าผู้มีความกำหนด เพราะฉะนั้น ท่านจึงว่าเป็นเครื่องทำเป็นเครื่องหมาย เหมือนลูกวัว ตัวที่เหมือนกั…

บทความนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับอารมณ์และความรู้สึกของมนุษย์ โดยการเปรียบเทียบกับธรรมชาติและสถานการณ์ต่าง ๆ อันเกี่ยวข้องกับการมีชีวิต ทั้งนี้ยังกล่าวถึงอารมณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตและวิธีที่จะช่วยให้เข้าใจต

…. (พุทธ) มก. ๒๐/๑๑ ๓. โทษของการครองเรือน ๓.๑ หน่อไม้ยอ้องนองงาม เจริญด้วยกิ่นก้านโดยร่อง ย่อมเป็นของบุคคลชนได้โดยยาก ฉันใด เมื่อโยมบารดนำรยามาให้นั้นแล้ว ถ้ามีบุตรหรือธิดาขึ้น ก็ยจะถอดตนออกบวชได้ ฉันนั้น. …

บทความนี้นำเสนอการอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกที่อธิบายถึงความรุนแรงของราคะและโทษของการครองเรือน โดยใช้การเปรียบเทียบกับสัตว์และธรรมชาติ บรรยายถึงความยากลำบากในการละทิ้งความผูกพันอย่างการมีบุตรหรือภริยา แ

…นกัน อุปปัทหลายในแฉล เป็นเหตุเศรโศกของชน เพราะคนไม่มีอสีปริหราโศกไม่. สัง.ส. (พุทธ) มก. ๒๕/๒๔ ๓.๑๑ บุคคลที่ยิ่งครองเรือนอยู่ จะประพฤติพรหมจรรย์จให้สมบูรณ์โดยส่วนเดียว ให้บริสุทธิ์โดยส่วนเดียว ดูสังข์ขัดแล…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงอุปมาอุปไมยที่ทรงคุณค่า มาจากพระไตรปิฎก ซึ่งอธิบายถึงความสำคัญของราคะในจิตใจของมนุษย์ และการอธิบายเปรียบเทียบการมีความหวังและการทำดีให้บริสุทธิ์ โดยอ้างถึงคำสอนจากพระพุทธเจ้าเกี่