คุณธรรมและการเพียรในพระพุทธศาสนา : หน้า 228/370

สมรสาคร ฉันใด คุณ ๕ ข้อนี้คือ ความมักน้อย ความสันโดษ ความขัดเกลากิเลส ความเป็นผู้ถึงง่าย และการปรารถนาความเพียร ของกิฐนั้นก็ฉันนั้นเหมือนกัน คือ บริบูรณ์แล้วก็ช่วยให้คุณธรรมเริ่มตั้งแต่กวด ๑๐ จนกระทั่งองค์พระนิพานให้สมบูรณ์ ม.ม. (อรรถ) มก. ๑๗/๒๔๙ ๑.๗ ผู้ใดพึงเป็นผู้มิกิสเดสัจจะฝาดอันคายแล้ว ตั้งมั่นในศีลทั้งหลาย ประกอบด้วยทะมะและสัจจะ ผู้นั่นแย่ ย่อมควรจุ่มผ้ากาสาวะ ช.ร. (โพธิ) มก. ๔/๑๓ ๑.๘ เหมือนมหาสมุทรตั้งอยู่เสมอผิผันเป็นธรรมดาไม้นิ้นผัง ฉันใด ก็ฉะทั้งหลาย เหล่าสาวกของเราก็จะไม่ล่วงละเมิดขอบที่เราตาดดนบัญญัติแล้วแก่สาวกทั้งหลาย แม้เพราะเหตุแห่งชีวิต ฉนั้น ขิติ (พุธ) มก. ๕/๑๖ ๑.๙ บุคคลเขาไม่รู้โยบปิติ ไม่รู้ว่า เป็นมุสิ เพราะความเป็นผู้ถึงหนึ่ง ส่วนผู้ใดเป็นอันติ ติอธรรมอันประเสริฐ จุดบุคคลประกองตาชั่ง เริ่มบาบทั้งหลาย ผู้นั่นเป็นมุสิ เพราะฉนั้น นี่ใด ข.อ. (อรรถ) มก. ๔/๖๒ ๑.๑๐ ปัจจันตนครอาหาร ๕ ประการ ได้ตามปรารถนา ได้โดยไม่ยาก ไม่ลำบาก ดูก่อนภิจกุทั้งหลาย ในกาใด ปัจจันตนครของพระราชาอันกันไว้ ด้วยเครื่องป้องกัน ๗ ประการนี้ (เสาระเนียยด, คุลิกาว่าง, ทางเดินรอบคู, อาวุธ, กองทัพ, ทหาร, กำแพง) และอาหาร ๔ ประการได้ตามความปรารถนา ได้โดยไม่ยาก ไม่ลำบาก ในกาใดนั้น เรากล่าวว่า ศัตรูหมู่มิจฉามิทำอันตรายได้ ดู่อนภิจกุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกันแน่น ในกาใด อรัสวาทประกอบด้วยสัธรรม ๗ ประการ (ศรีธา หิริ โอตัปปะ สุตตะ ความเพียร สีต ปัญญา) และเป็นผู้มิกติได้ตามความปรารถนา ได้โดย ไม่ยาก ไม่ลำบาก ซึ่งมาน ๔ อันนี้ในตรัยยัง เป็นเครื่องอยู่เป็นสุขในปัจจุบันในกาลนั้น เรากล่าวว่า มารผู้มิบาปอันตรายอิฐสากามไม่ได้ อัง.สัทก. (โพธิ) มก. ๓๗/๒๔๕ ๑.๑๑ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงคุณสมบัติรับอาชีพ เปรียบเทียบกับคุณสมบัติของกิริยึ่งเหมือนกัน ๔ ประการ ได้แก่