อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก : หน้า 190/370

๙๘ อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎก เปรียบเหมือนต้นไม้ที่มีรัง และใบสมบูรณ์ แม้กะเทาะของต้นไม้นั้นก็อ่อนสมบูรณ์ แม้แตะเลือด แม้กระพี้ แม้ก้นของต้นไม้นั้นก็อ่อนบริบูรณ์ ฉันนั้น อัง.อัฏลูก. (พุทธ) มก. ๓๗๙/๖๙๙ ๑๑.๑๑ พระเจ้ามิลินทร์สรามพระนาคเสนว่า สติลักษณะอย่างไร พระนาคเสนุตอบว่า สติมีการเตือนเป็นลักษณะ คือ เมื่อเกิดขึ้นมาก็เตือนให้รู้สิ่งที่เป็นกุศล ออกศลมิใหโม่ ไม่มีโทษ เหมือนขุนคลังของพระราชา คอยทูลรายงานพระราชาในยามเช้า เย็น สติมีการเข้าไปในลักษณะ คือ เมื่อเกิดขึ้น ก็อาจเอาแต่ธรรมมีประโยชน์ มีอุปการะเหมือนนายประตูของพระราชาที่กำจัดพวกไม่มีประโยชน์ ให้เข้าไปตำพวกมีประโยชน์. มิลิน. ๓๙ ๑๑.๒ การเจริญสติ ๑๑.๒.๑ นรชนในพระศาสนานี้ พึงผูกจิตของตนให้มั่นในอารมณ์ ให้มันด้วยสติ เหมือนคนเลี้ยงโค เมื่อจะฝึกโค ก็ผูกมันไว้ที่หลัก ฉะนั้น. ที.ม. (อรรถ) มก. ๑๙/๒๙๓ ๑๑.๒.๒ บานประตู คือ สติที่รู้ว่านภาระสำรวมทางจักขุทรีปัจเจก เป็นเหมือนคนปิดบานประตูที่ประกรีดร้อน ฉะนั้น. ม.ม. (อรรถ) มก. ๓๗/๑๘๐ ๑๑.๒.๓ มีสติ และสัมปชัญญะในการกระทำทุกอย่าง แล้วไม่มีความติดข้องในรสมทั้งปวงเหมือนหยาดน้ำไม่ติดบนใบบัว ฉะนั้น. ข.อ. (พุทธ) มก. ๔๕/๕๕๙ ๑๑.๒.๔ มนีพิ้งค์ตั้งสติอย่างไวในบ้าน เหมือนบุรุษผู้ไม่ใส่รองเท้า ตั้งสติเที่ยวไปในที่มีหนาม ฉะนั้น. ข.เณร. (อรรถ) มก. ๓๕/๖๘๘ ๑๑.๒.๕ บุคคลพึงประคองภาชนะอันเต็มเปี่ยมไปด้วยน้ำมัน ฉันใด บัณฑิตผู้ปรารถนาไปสู่อีกที่ยังไม่เคยไป ก็พิพากษารักษาจิตของตนไว้ด้วยสติ ฉันนั้น. ข.ชา. (พุทธ) มก. ๕๕/๕๓ ๑๑.๒.๖ ธรรมช้างอย่ามีสติอยู่ทุกเวลายกเท้าขึ้น วางเท้าลง เวลาอย่างงั้น ฉันใด ก็ภิกษุผูปรารถนาความเพียรจำก็มีสติสัมปชัญญะทุกเวลายกเท้าขึ้น วางเท้าลง เดินไปเดินมา ฉันนั้น. มิน. ๔๔๘