หน้าหนังสือทั้งหมด

นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
213
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
… นามรูป คือ นามธรรม 5 อย่าง ได้แก่ เวทนา (ความเสวยอารมณ์) สัญญา (ความจำได้หมายรู้) เจตนา (ความจงใจ) ผัสสะ (ความกระทบ หรือสัมผัส) มนสิการ (ความกระทำไว้ในใจ) หรือนามขันธ์ 3 คือ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขั…
นามรูปในพระพุทธศาสนาแบ่งเป็นนามธรรม 5 อย่าง ได้แก่ เวทนา สัญญา เจตนา ผัสสะ และ มนสิการ มีการจำแนกเป็นนามขันธ์ 3 ส่วนรูปเรียกว่ามหาภูตรูป 4 ซึ่งได้แก่ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธา…
การวิเคราะห์นามรูปและอายตนะในภพต่างๆ
253
การวิเคราะห์นามรูปและอายตนะในภพต่างๆ
…ัจจัยแห่งอายตนะ ๓ ในรูปภพ นามในอรูปภพ เป็นปัจจัยแห่งอายตนะ ๑ ในอรูปภพ อายตนะ ๖ ในกามภพเป็นปัจจัยแห่งผัสสะทั้ง 5 ในกามภพ อายตนะในรูปภพเป็นปัจจัยแห่งผัสสะ ๓ ในรูปภพอายตนะ ๑ ใน อรูปภพเป็นปัจจัยแห่งผัสสะ ๑ ในอ…
บทนี้พูดถึงการเป็นปัจจัยของนามรูปและอายตนะในภพต่างๆ โดยแสดงให้เห็นว่าในกามภพมีความสัมพันธ์กับเวทนาและตัณหาอย่างไร รวมถึงการกระทำที่อาจเกิดจากกามตัณหา การทำผิดศีลเพื่อให้บรรลุสิ่งที่ต้องการ จึงต้องพิจา
อวิชชาและปัจจัยแห่งการเกิดสังขาร
196
อวิชชาและปัจจัยแห่งการเกิดสังขาร
…อย่าง ในอรูปภาพ ๑ อายตนะในรูปภาพ เป็นปัจจัย แก่ ๓ ผลสละในอรูปภาพ ๑ อายตนะในรูปภาพ ย่อมเป็นปัจจัยแก่ ผัสสะในอรูปภาพ ผัสสะ ๓ ในอรูปภาพ ย่อมเป็นปัจจัยแก่เทวนา ๖ ในอรูปภาพ นั้น ๆ ผัสสะ ๓ ในอรูปภาพ ย่อมเป็นปัจจ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงอวิชชาเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการเกิดสังขารในทั้งอรูปภาพและรูปภาพ โดยเชื่อมโยงระหว่างอวิชชาและอายตนะ รวมถึงผลกระทบที่ตามมาจากการมีอวิชชา ซึ่งมีผลต่อการเกิดตัณหาและอุปาทาน ชี้ให้เห็
อุเบกขาและพละ 5
176
อุเบกขาและพละ 5
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อุเบกขินทรีย์อาศัยผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งอุเบกขาเวทนาเกิดขึ้น ภิกษุนั้นก็รู้สึกเฉยๆ ก็รู้ชัดว่าเรารู้สึกเฉยๆ ย่อมรู้ชัดว่าเ…
…ารอธิบายเกี่ยวกับอุเบกขาและพละ 5 ในการเสวยอารมณ์และความรู้สึกของสัตว์ทั้งหลาย โดยเน้นถึงความสำคัญของผัสสะที่มีบทบาทในการเกิดเวทนาในใจและการพัฒนาจิตใจจากอินทรีย์ของปุถุชนสู่พระอริยเจ้า ธรรมเหล่านี้มีอิทธิพล…
ปฏิจจสมุปบาท
207
ปฏิจจสมุปบาท
…คิด 1. ปฏิจจสมุปบาท คือ การเกิดขึ้นร่วมกันของธรรม 12 ประการ คือ อวิชชา สังขาร วิญญาณ นามรูป สฬายตนะ ผัสสะ เวทนา ตัณหา อุปาทาน ภพ ชาติ ชรามรณะ 2. ความสัมพันธ์ของปฏิจจสมุปบาท มีทั้งสายเกิด และสายดับ โดยสายเก…
ปฏิจจสมุปบาทคือการเกิดขึ้นร่วมกันของธรรม 12 ประการที่เกี่ยวข้องกับวงจรของสังสารวัฏ โดยมีความสัมพันธ์ทั้งสายเกิดและสายดับ。ที่มาของความสัมพันธ์นี้คือ อวิชชา ทำให้เกิดสังขาร และดำเนินต่อไปจนถึงชรามรณะ。กา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
70
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
…ีอารมณ์และวัตถุ อย่างเดียวกัน บัณฑิตลงมติว่าเจตสิก ฯ คืออย่างไร ? คืออย่างนี้ เจตสิก ๓ เหล่านี้ คือ ผัสสะ ๑ เวทนา ๑ สัญญา ๑ เจตนา ๑ เอกัคคตา ๑ ชีวิตนทรีย์ ๑ มนสิการ ๑ ชื่อว่าสัพพจิตตสาธารณะ (มีทั่วไปแก่จิต…
…รรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึงการชนิดต่างๆ ของเจตสิกที่มีผลต่อการทำงานของจิต ปัจจุบันบทนี้ถูกแปลโดยพระอริย…
ศึกษาเจตสิกธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
82
ศึกษาเจตสิกธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…อจะกล่าว สรุป (ธรรม ๕๒) และอาการคือสัมประโยค (ที่ท่านกล่าวไว้ในคำว่า ประกอบกับจิต) ฯ ธรรมที่ชื่อว่า ผัสสะ ด้วยอรรถว่าถูกต้อง ๆ ผัสสะ นี้นั้น มีการถูกต้องเป็นลักษณะ ฯ แท้จริง ผัสสะนี้แม้เป็นอรูปธรรม ก็เป็นไ…
…วกัน รวมถึงหลักการทางภูมิศาสตร์ของธรรมที่มีลักษณะเฉพาะ คำว่า เอกนิโรธ และ เอกวัตถุ รวมไปถึงเสน่ห์ของผัสสะในอารมณ์และอาการที่เป็นไปได้ โดยยกตัวอย่างในการรับรู้ของมนุษย์
การอธิบายผัสสะในสภาวธรรม
72
การอธิบายผัสสะในสภาวธรรม
ประโยค - วิภัชธรรมะแปล ภาค ๑ ตอน ๑ หน้า ที่ 71 สภาวธรรมนี้จึงชื่อว่า ผัสสะ (ผู้ถูกต้อง) ผัสสะนี้นั้น มีการถูกต้อง เอาเป็นลักษณะ มีการทำให้กระทบเป็นรส มีความร่วมกันเข้า (แห่งจ…
บทความนี้สำรวจคำว่า 'ผัสสะ' ในสภาวธรรม โดยระบุแนวคิดเกี่ยวกับการสัมผัสและความสัมพันธ์ระหว่างจิตใจและอารมณ์ ในการทำให้เกิดความร…
วิทยุธรรมวาระแปล ภาค ๓ ตอน ๒
267
วิทยุธรรมวาระแปล ภาค ๓ ตอน ๒
…ได้ปฐมาน เราเป็นผู้เชี่ยวชาญในปฐมาน ปฐมานนั้นเราทำให้แจ้งแล้ว" เป็นต้น ชื่อว่า โลกียสัจธิฤยก คำว่า "ผัสสะ- ได้สัมผัส" คือบรรลุแล้ว ได้ถูกต้องโดยญาณ- ผัสสะ (คือรู้) อย่างประจักษ์ว่า "สิ่งนี้เราได้บรรลุแล้ว"…
บทความนี้เสนอการวิเคราะห์และตีความเกี่ยวกับสัจธิฤยกทั้งสองประเภท คือ โลกียสัจธิฤยกและโลกุตรสัจธิฤยก ซึ่งมีความแตกต่างกันและเชื่อมโยงกับคำสอนเกี่ยวกับการสัมผัสและปัญญาในการเข้าใจธรรม. โดยเนื้อหายังบอกว
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
227
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
…าทาน จัดเป็นกิเลสวัฏ 2. สังขาร (กรรม) ภพ (ส่วนที่เป็นกรรมภพ) จัดเป็นกรรมวัฏ 3. วิญญาณ นามรูป อายตนะ ผัสสะ เวทนา ภพ (ส่วนที่เป็นอุปัตติภพ) ชาติ ชรามรณะ จัดเป็นวิปากวัฏ 1 วศิน อินทสระ, หลักคำสอนสำคัญในพระพุท…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการแสดงปฏิจจสมุปบาทซึ่งมีจุดเริ่มที่แตกต่างกัน เพื่อช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าใจและกำจัดทุกข์ได้อย่างตรงจุด โดยเปรียบเทียบเป็นการหาทางออกจากเถาวัลย์ที่มีการตัดและดึงเพื่อใช้งาน นอกจ
อุตุสังขังโลกภูมิ ภาค ๑ ตอน ๑
88
อุตุสังขังโลกภูมิ ภาค ๑ ตอน ๑
…ุจิตคัมปฏ องสมบูร มี ๑๓ คือเป็นเนื้อมามโดยรูปองตน ๑๓ เป็นอาวปะ ๔ ในอุตุสังขัง ๑๓ นั้น สังขาร ๑๓ คือ ผัสสะ เดตนา วิภา วิจาร ปีติ วิริยะ อิสาระ อโณคัปปะ โลกะ โมทะ มิจฉาทิฏฐิ เหล่านี้เป็นเนื้อมามโดยรูปองตน สั…
ในบทนี้พูดถึงอุตุสังขังที่เกี่ยวข้องกับสังขาร ๑๓ ประเภทในโลก พร้อมทั้งอธิบายถึงวิญญาณเดวที่ ๑ และแนวความคิดเกี่ยวกับความเป็นอายและความไม่อาย รวมถึงอภิฤกษะโบตัตปะ ซึ่งเป็นแนวคิดที่สื่อถึงความสงบและความ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 360
360
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 360
…ังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 360 ว่าอายตนะ ฯ อายตนะ ๖ และอายตนะที่ ๖ ชื่อว่าสฬายตนะ ผัสสะ ที่เป็นไปในทวาร ๖ ด้วยอำนาจแห่งจักขุสัมผัสเป็นต้น ชื่อว่าผัสสะ ฯ เวทนามี ๓ คือ สุขเวทนา ทุกขเวทนา แ…
ในหน้าที่ 360 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงอายตนะ ๖ และการรับรู้ผ่านสัมผัส การแบ่งประเภทเวทนาเป็น ๓ ประเภท รวมถึงการจัดประเภทตัณหาและอุปาทาน โดยอธิบายเกี่ยวกับความแตกต่างระ
วิภัฏธิมรร: วิญญาณดวงที่ 3 และ เจตสิกธรรมนัน
94
วิภัฏธิมรร: วิญญาณดวงที่ 3 และ เจตสิกธรรมนัน
…าณดวงที่ 1 (คือโถมบุสารคต ปฏิสัมปย อังษะ) มียวาปนะ ๔ เป็นอนิยตะใน อุปจารธิยะแดง ๘ นั้น สังขาร ๑ คือ ผัสสะ เจตนา วิญญาณ วิจัย ชีวิต สมาธิ อริสเทรา มโนตัปปะ โถมะ เหล่านี้เป็น นิยะเทสะโดยรูปของตน สังขาร ๔ คือ…
บทความนี้สำรวจความหมายของวิญญาณดวงที่ 3 และมานะภายในสังขารตามทฤษฎีวิภัฏธิมรร เน้นการเชื่อมโยงระหว่างอุเบกขาสารคตและเจตสิกธรรม เพื่อนำเสนอความเข้าใจที่ดีขึ้นเกี่ยวกับธรรมชาติและลักษณะของสังขารในความคิด
ความสำคัญของพระอภิธรรมปิฎกในพระพุทธศาสนา
13
ความสำคัญของพระอภิธรรมปิฎกในพระพุทธศาสนา
…รมนี้ ชื่อสติปัฏฐาน อริยมรรคมีองค์ ๘ ขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย์ ๒๒ อริยสัจ ๔ เหตุ ๙ อาหาร ๔ ผัสสะ ๗ เวทนา ๗ สัญญา ๗ เจตนา ๗ จิต ๗ ธรรมทั้งหมดเหล่านี้ แบ่งเป็นกา มาวจรธรรม รูปาวจรปรียาปันนธรรม อรูปา…
เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาพระอภิธรรมปิฎกที่มีความสำคัญในพระพุทธศาสนา โดยกล่าวถึงการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในช่วงแรก การพิจารณาอภิธรรมที่ทอดเวลาเป็นสัปดาห์ และการสอนให้แก่พระสาวกเพื่อให้เข้าใจในธรร
อารมณ์ในฌานระดับต่างๆ
220
อารมณ์ในฌานระดับต่างๆ
…องฌานต่าง ๆ แต่มิได้หมายความว่าในฌาน ต่าง ๆ จะมีเฉพาะอารมณ์เหล่านี้เท่านั้น เพราะในฌานทุกระดับยังมี ผัสสะ เวทนา สัญญา เจตนา วิญญาณ ฉันทะ อธิโมกข์ วิริยะ สติ อุเบกขา มนสิการ ด้วย (ม. อุ. ๑๔/๑๕๕-๑๕๘/ ๑๑๖-๑๑๙…
บทเรียนนี้อธิบายอารมณ์ที่เกิดขึ้นในฌานระดับต่าง ๆ รวมทั้งผัสสะ เวทนา สัญญา เจตนา วิญญาณ และอื่น ๆ โดยเฉพาะอุเบกขาที่เด่นชัดในจตุตถฌาน โดยไม่มีข้อจำกัดที่อารมณ์เหล…
บทสวดพระอภิธรรมพร้อมคำแปล
84
บทสวดพระอภิธรรมพร้อมคำแปล
…ะเป็นรูปารมณ์ก็ดี สัททารมณ์ก็ดี คันธารมณ์ก็ดี รสารมณ์ก็ดี โผฏฐัพพารมณ์ก็ดี ธรรมารมณ์ก็ดี ในสมัยนั้น ผัสสะ ความฟุ้งซ่านย่อมมี อีกอย่างหนึ่งในสมัยนั้น ธรรมเหล่าใดแม้อื่น มีอยู่ เป็นธรรมที่ไม่มีรูป อาศัย กันแ…
บทสวดพระอภิธรรมนี้กล่าวถึงธรรมทั้งหลายที่เป็นกุศลและอกุศล รวมถึงการเกิดขึ้นของสภาวะจิตในรูปแบบต่างๆ โดยสนับสนุนให้เข้าใจในอารมณ์และธรรมที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการส่งผลในชีวิตประจำวัน หนุนเสริมการปฏิบัติที
ความทุกข์และเหตุแห่งการเกิดขึ้น
226
ความทุกข์และเหตุแห่งการเกิดขึ้น
…ป็นแดนเกิด ก็เวทนานี้มีอะไรเป็นเหตุ มีอะไรเป็นที่ตั้งขึ้น มีอะไรเป็นกำเนิด มีอะไรเป็นแดนเกิด เวทนามีผัสสะเป็นเหตุมีผัสสะเป็นที่ตั้งขึ้นมีผัสสะเป็นกำเนิดมีผัสสะเป็นแดนเกิด ก็ผัสสะนี้มีอะไร เป็นเหตุ มีอะไรเป…
…ชชาเป็นหัวหน้าแห่งเหตุทั้งปวง โดยอธิบายการเชื่อมโยงของอาหาร 4 ประเภทและความสัมพันธ์ของตัณหา, เวทนา, ผัสสะ, สฬายตนะ, นามรูป และวิญญาณ ภายในพระพุทธศาสนา.
ปฏิจจสมุปบาทนัยในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
347
ปฏิจจสมุปบาทนัยในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 347 เป็นปัจจัยเกิดสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเป็นปัจจัยจึงเกิดผัสสะ เพราะผัสสะเป็นปัจจัยจึงเกิดเวทนา เพราะเวทนาเป็นปัจจัยจึงเกิดตัณหา เพราะตัณหาเป็นปัจจัยจึงเกิดอุปาทา…
…าวถึงปฏิจจสมุปบาทนัยซึ่งอธิบายการเกิดขึ้นของทุกข์ โดยเริ่มต้นจากสฬายตนะซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดผัสสะและเวทนาจนถึงชาติและมรณะ ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นตามลำดับของปัจจัยที่เครือข่ายและเกี่ยวข้องกัน โดยอธิบายถึ…
สมุดปาฏิหาริย์ นาม วิญญาณถนอม (ตุโนโยภาโก) - หน้า 32
27
สมุดปาฏิหาริย์ นาม วิญญาณถนอม (ตุโนโยภาโก) - หน้า 32
…ตติ ๆ เอตภะ ปณ โย อิติถิยา คหิโต ด ฯ อนุโน สรีรา โมมฺปฏิมา ปฏิปฺปาปนามดิ วา ปรคฺคา วา ยาเนวน วามมติ ผัสสะ ปฏิวฺธานาติ โย อาคุตนวติ ทีสวา ตโต มจิฏฺฐาโม อุตตเสวา ปลาเปติ อย๋ กาเนย วายเนย น ว ผลัส ปฏิวฺธานาติ…
เนื้อหาส่วนนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับจิตและผลหรือนิจกุคิเตนในบริบทของอนาปุตติ มุ่งเน้นความสำคัญของการเข้าใจวิญญาณและการปฏิบัติในชีวิต การเชื่อมโยงระหว่างสรีรากับจิตโดยใช้อานาปุตติเป็นเครื่องมือในการวิเค
วิสุทธิมรรถเปล ภาค 3 (ตอนจบ)
47
วิสุทธิมรรถเปล ภาค 3 (ตอนจบ)
… คือ ธรรมทั้งหลายอันเป็นไปในทาง พร้อมทั้งตัววาระและอารมณ์ (๑) นี้ ธี ๕ (๑) อาวุธ ๖ (๑) วิญญาณ ๖ (๑) ผัสสะ ๖ (๑) เวทนา ๖ (๑) สัญญา ๖ (๑) เจตนา ๑ (๑) ต้นหา ๖ (๑) วิถี ๖ (๑) วิจาร ๖ (๑) ธาตุ ๓ (๑) กสิณ ๑๐ (๑)…
ในเนื้อหาเล่มนี้พูดถึงการอธิษฐานแม่ในอนาคตและการศึกษาธรรมในปัจจุบัน พร้อมเชื่อมโยงกับปัญญาที่สามารถเรียนรู้ได้จากธรรมชาติของจิตใจ ปัญญาในอนาคตโดยการสงเคราะห์ธรรม ทั้งนี้ยังเสนอภาพรวมของกลุ่มธรรมชาติที