พระสัมมาสัมพุทธ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 38 / 173

6.2.5 ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ เมื่อตรัสอธิบายเรื่องคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลายจบลงแล้ว พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงแสดง อย่างไรภิกษุจึงชื่อว่าเป็นผู้ประกอบด้วย สติสัมปชัญญะแก่พระเจ้าอชาตศัตรูว่า “มหาบพิตร …

เนื้อหาเกี่ยวกับสติสัมปชัญญะในพระพุทธศาสนา แสดงให้เห็นว่าภิกษุที่ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะจะทำความรู้สึกตัวในทุกการกระทำ รวมถึงการพูด คิด และทำต่างๆ ซึ่งมีความสำคัญมากในการไม่ให้เกิดความเสียหาย และเป็นพื

…งายหรือไม่ 4. อสัมโมหสัมปชัญญะ ความรู้สึกตัวว่า สิ่งที่ตนกำลังทำนั้นเป็นความหลงเข้าใจผิด หรือ การที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า “ภิกษุชื่อว่าเป็นผู้ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ” ย่อมหมาย ความว่า ทุกอิริยาบถที่พระภิกษุกระทำ…

…นี้ยังกล่าวถึงความเสียหายที่อาจเกิดจากการขาดสติซึ่งส่งผลต่อชีวิตและทรัพย์สินของทั้งตัวเองและผู้อื่น พระสัมมาสัมพุทธเจ้ายืนยันว่าภิกษุจำเป็นต้องมีสติสัมปชัญญะในการดำเนินชีวิต และสามารถปฏิบัติตนได้อย่างเหมาะสม

…การงานก็เช่นเดียวกัน ถ้าขาดสันโดษก็อาจเป็นเหตุให้เกิด การฉ้อราษฎร์บังหลวงหรือการรับสินบนได้ ทั้งนี้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้ามิได้ทรงสอนให้เราไม่คิดปรับปรุง ตนเองให้เจริญก้าวหน้า แต่ทรงสอนให้เราพอใจตามมีตามได้และแสวงหาโดย…

เรื่องราวเกี่ยวกับคำว่า 'สันโดษ' ซึ่งหมายถึง ความยินดีในของของตน พร้อมอธิบายถึงความแตกต่างระหว่าง 'สันโดษ' และ 'อัปปิจฉา' ที่หลายคนเข้าใจผิดว่าเหมือนกัน นอกจากนี้ยังยกตัวอย่างความรักในครอบครัวและสถาบั

… สิ่งใดก่อให้เกิดความสบายแก่ตน ก็ยินดีต่อสิ่งนั้น สิ่งใดสมควรแก่ตน ก็ยินดี ต่อสิ่งนั้น อย่างไรก็ตาม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงยกย่องว่า ภิกษุผู้มีบริขาร 8 เท่านั้น เป็นผู้สันโดษ ส่วน พระภิกษุที่มีบริขารมากกว่านี้ ไม่ถือ…

…ใจในสิ่งที่มี แม้จะเป็นเพียงเครื่องมือที่มีคุณภาพต่ำก็ตาม รวมถึงความสำคัญของการมีบริขาร 8 อย่าง ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงยกย่องให้เป็นความสันโดษที่แท้จริง กล่าวถึงการไม่แสวงหาสิ่งที่ดีกว่าในระหว่างอาศัยอยู่ในเสนาสน…

…รือนำมาประพรมเสนาสนะ ย่อมเป็นเครื่องบริหารกาย แต่ ถ้าใช้กรองน้ำดื่ม ย่อมเป็นเครื่องบริหารท้อง การที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า ภิกษุเป็นผู้สันโดษด้วยจีวรเป็นเครื่องบริหารกาย ด้วย บิณฑบาตเป็นเครื่องบริหารท้องเช่นนี้ …

เนื้อหาเกี่ยวกับการใช้อุปกรณ์ต่างๆ เช่น จีวร บาตร และมีดโกน ในการบริหารกายและท้องของภิกษุ โดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนให้ภิกษุใช้จีวรบริหารกาย และบาตรเพื่อยังชีวิต การมีความสันโดษเป็นคุณสมบัติที่นำมาซึ่งความส…

… และใจ เมื่อได้เจริญสมาธิภาวนา ย่อมได้รับอานิสงส์คือ ละนิวรณ์ได้ จนกระทั่งมีสมาธิในฌานระดับต่างๆ 2. พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงอุปมานิวรณ์ 5 ซึ่งเป็นเครื่องกั้นใจไม่ให้บรรลุความดี ได้อย่างชัดแจ้ง เป็นสิ่งที่ควรศึกษา 3. ก…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของการละนิวรณ์และการเจริญสมาธิในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการอธิบายเกี่ยวกับนิวรณ์ 5 ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการบรรลุความดี อธิบายถึงความสำคัญของการมีสมาธิและการเจริญภาวนา รวมถึงรายละเอียด

…นได้แก่รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส เนื่องจากใจยังหลงติดในรสของกามคุณทั้ง 5 นั้น จนไม่สามารถสลัดออกได้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเปรียบกามฉันทะเหมือน “หนี้” คือ ผู้ที่เป็นหนี้เขา แม้จะถูกเจ้าหนี้ ทวงถามด้วยคำหยาบ ก็ไม่อาจโ…

เนื้อหานี้พูดถึงนิวรณ์ 5 ประการที่เป็นอุปสรรคต่อการเจริญภาวนา สำหรับพระภิกษุที่ประพฤติปฏิบัติอย่างเคร่งครัด แม้จะมีศีลและสติปัญญา แต่หากยังไม่สามารถละนิวรณ์ได้ ก็ไม่สามารถสงัดจากกามและอกุศลธรรมได้ โดย

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเปรียบพยาบาทเหมือน “โรค” ผู้ที่เป็นโรคต่างๆ ย่อมมีความทุกข์ มีความเจ็บป่วย ไม่สบายทั้งกายและใ…

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเปรียบพยาบาทเหมือนโรค หลายคนที่มีพยาบาทย่อมมีความทุกข์และเจ็บปวดในกายและใจ จึงต้องฝืนทำทุกอย่…

…้นแห่งจิตอยู่ในระดับใด มีสมาธิหรือไม่ ดังมีเรื่องปรากฏอยู่ในอาฬวกสูตรว่า “สมัยหนึ่ง อาฬวกยักษ์ไปเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเพื่อถามปัญหา ยักษ์คิด อยู่ในใจว่า ถ้าพระพุทธองค์ไม่สามารถตอบปัญหาได้ ก็จะจับโยนข้าม มหาสมุทรเสี…

บทความนี้กล่าวถึงการรู้ใจผู้อื่นโดยการใช้ญาณกำหนดรู้ ซึ่งเป็นความสามารถของพระพุทธเจ้าที่สามารถรับรู้ความคิดและสภาวะจิตของผู้อื่นได้ เช่น การเข้าใจถึงความรู้สึกของสัตว์และบุคคลอื่นเมื่อจิตสะอาดไร้ซึ่งก

…ะลึกชาติแต่หนหลังได้นี้ มีศัพท์ทางศาสนาโดยเฉพาะว่า “ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ” อนึ่ง ประวัติความเป็นมาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ตั้งแต่ครั้งก่อนที่จะเป็นพระโพธิสัตว์ และขณะ ที่เป็นพระโพธิสัตว์ บำเพ็ญทศบารมีอยู่ในช่วงเวลาที่…

…บริสุทธิ์ เช่นเดียวกับการจากบ้านไปกลับ การมีสมาธิในจิต ช่วยให้เห็นการเกิดและการตายของสัตว์ผู้มีกรรม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้กล่าวถึงเรื่องนี้ในวัสดุทางพระพุทธศาสนา ซึ่งตัวอย่างที่สำคัญ ได้แก่ เวสสันดรชาดก ที่แสดงถึงกา…

…้งหลายให้ช่วยคลี่คลายข้อข้องใจ แต่กลับทรงผิดหวังมาโดยตลอดนั้น บัดนี้พระเจ้าอชาตศัตรู ได้ทรงพบแล้วว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเพียงพระองค์เดียวเท่านั้นที่ทรงสามารถปลดเปลื้องทุกข์อันใหญ่หลวง ในพระทัยของพระองค์ได้ จึงทรงกราบ…

พระเจ้าอชาตศัตรูได้ขอสวามิภักดิ์ต่อพระรัตนตรัยเพื่อเป็นสรณะในชีวิต หลังจากที่ทรงเผชิญกับความผิดซึ่งส่งผลให้พระบิดาที่ดำรงธรรมถูกปลงชีพไป พระพุทธเจ้าได้ทรงรับทราบคำสารภาพของพระเจ้าอชาตศัตรูโดยไม่ทำให้ร

…้าสารภาพความผิดนั้น และนับเป็นบุญ อย่างยิ่ง อีกประการหนึ่ง ที่ทรงได้โอกาสสารภาพความผิดเฉพาะพระพักตร์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ดังนั้นการ ผูกเวรระหว่างพระราชบิดากับพระองค์ที่มีมาแต่อดีตชาติ จึงเป็นอันยุติแต่เพียงเท่านี้ เห…

…อุปนิสัยกล้ายอมรับผิดในการทำปิตุฆาตเมื่อทรงตรองเห็นว่ามันเป็นความผิดใหญ่หลวง โดยทรงได้โอกาสสารภาพต่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งการทำปิตุฆาตขัดขวางหนทางไปสวรรค์นิพพาน ทรงรับรู้ถึงบาปและแม้จะต้องเสวยทุกข์ในนรก โลหกุมภีเป…

…งคำถาม เหมือนถามถึงเรื่องมะม่วง แต่ได้รับคำตอบ เป็นเรื่องขนุน จึงทรงกังขาอยู่ในพระทัย ตลอดเวลา ครั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จพร้อมด้วยภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่ไปประทับ ณ สวนอัมพวัน ใกล้กรุง ราชคฤห์ ซึ่งหมอชีวกโกมารภัจจ์ถวายเ…

…อชาตศัตรูมีความต้องการรู้ถึงประโยชน์ของการเป็นสมณะ จึงได้ไปสอบถามกลับได้รับคำตอบที่ไม่ชัดเจน จนได้พบพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและได้รับคำตอบ 14 ข้อ แบ่งออกเป็น 3 หมวด ได้แก่ การยกฐานะทางสังคมของผู้บวช การฝึกจิตให้มีสมาธิ แ…

…ชชา 8 เหล่านี้จัดว่าเป็น “อุตตริมนุสสธรรม” คือ ธรรมอันยวดยิ่ง ของมนุษย์ หรือธรรมของมนุษย์ผู้ยอดยิ่ง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงห้ามภิกษุบอก หรือแสดงแก่ผู้อื่นว่าตน บรรลุความรู้วิเศษเหล่านี้ ดังมีคำที่เรามักได้ยินกันอยู่เ…

…จากนี้ วิชชา 8 ซึ่งรวมถึงวิปัสสนาญาณและมโนมยิทธิ เป็นเครื่องมือในการพัฒนาจิตไปสู่การบรรลุธรรมสูงสุด พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงห้ามมิให้ภิกษุอวดอุตตริมนุสสธรรม และผู้ที่กระทำเช่นนั้นจะต้องได้รับโทษหนักถึงขั้นขาดจากความเป…

…สามารถเป็นเหตุชักนำไปสู่กุศลได้บ้าง สำหรับบุคคลที่มีปัญญา” ดังนั้น ขณะที่พระเจ้าอชาตศัตรูเสด็จไปเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น ถือได้ว่าทรงเริ่มมุ่งเป้าหมายบนฟ้าแล้ว อนึ่ง บุรุษทั้งหลายที่มองเห็นว่า “ชีวิตฆราวาสนั้นคับ…

…รรคผลนิพพาน การศึกษาหลักการเหล่านี้จึงเป็นสิ่งสำคัญในการดำเนินชีวิตตามพระพุทธศาสนา โดยมีการยืนยันจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในสามัญญผลสูตร

…เภทนี้ไว้ และแสดงความจริงใจต่อเขาเสมอ เพื่อสัมพันธภาพที่ยั่งยืนต่อไปและเพื่อประโยชน์สุขของเราเอง แม้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ทรงย้ำเตือนให้ คบกัลยาณมิตร ดังพุทธภาษิตว่า “บุคคลไม่ควรคบมิตรเลว ไม่ควรคบคนต่ำช้าเลวทราม ควรค…

…อเรามีมิตรที่มีความจริงใจและช่วยสนับสนุนการทำความดี จะนำไปสู่ชีวิตที่มีความสุขและสำเร็จอย่างยั่งยืน พระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังเตือนให้เลือกคบคนดีเพื่อหลีกเลี่ยงความชั่วร้าย อย่างเช่น ตัวอย่างจากพระเจ้าอชาตศัตรูที่สูญเสี…

…กโกมารภัจจ์ นับเป็นบุญของพระเจ้า อชาตศัตรู ที่ทรงวางพระทัยหมอชีวกโกมารภัจจ์ ยอมให้เขานำพระองค์ไปเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่เช่นนั้นแล้ว พระองค์อาจจะถูกราชอำมาตย์ของพระองค์เอง ชักนำไปเลื่อมใสเจ้าลัทธิอื่น ซึ่งอาจจะชั…

พระเจ้าอชาตศัตรูได้พบกัลยาณมิตรคือหมอชีวกโกมารภัจจ์และพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งช่วยชี้แนะให้พระองค์เริ่มต้นชีวิตใหม่ และลดผลกรรมหนักได้อย่างมีนัยสำคัญ การมีพระสัมมาสัมพุท…

…บชำระล้างความเศร้าหมองไปจากใจโดยเร็ว มิฉะนั้นแล้ว ใจที่ยังไม่บริสุทธิ์หมดจดก็จะนำเรากลับไป ทำบาปอีก พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงชี้แนะเรื่องนี้ไว้ว่า “บุคคลพึงรีบขวนขวายในความดี จึงห้ามจิตเสียจากบาป เพราะว่า เมื่อบุคคล…

เมื่อจิตใจเศร้าหมองเกิดขึ้น หากปล่อยไว้อาจนำไปสู่การกระทำที่ผิดศีลธรรมและบาป พระพุทธเจ้าสอนว่า การชำระล้างจิตใจต้องทำด้วยบุญเท่านั้น เช่น การทำความดี, การให้, การรักษาศีล และการปฏิบัติภาวนา เพื่อให้ใจ

จากเรื่องราวในสามัญญผลสูตรนี้จะเห็นว่าในทันทีที่พระธรรมเทศนาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจบลง พระเจ้าอชาตศัตรูก็ทรงซาบซึ้งในพระธรรมเทศนานั้นเป็นอย่างยิ่ง ทั้งนี้ย่อมหมายความว่าสัมมาทิฏฐ…

บทความนี้อธิบายถึงการสร้างบุญในพระพุทธศาสนา และผลกระทบที่มีต่อจิตใจของบุคคล รวมถึงสังคม การมีสัมมาทิฏฐิช่วยให้ผู้คนสามารถหลีกเลี่ยงการทำบาป และสร้างความสุขในชีวิต นอกจากนี้ยังพิจารณาถึงผลกระทบของการกร

… ก็อาจจะไม่ได้ผลจริง ยิ่งกว่านั้น ถ้าหากจะให้การสารภาพผิดมีประสิทธิภาพ อย่างสมบูรณ์ จะต้องกระทำโดยมีพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์เป็นประธาน มิฉะนั้นแล้ว ผู้ที่เคย สารภาพผิด อาจหวนกลับไปทำความผิดอย่างเดิมหรือร้าย…

…พแสดงว่ารู้ตัวว่าผิดและมีเจตนาจะไม่ทำผิดอีก การสารภาพที่มีประสิทธิภาพนั้นควรทำต่อหน้าผู้อื่นโดยเฉพาะพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์ ซึ่งจะช่วยให้เกิดความมั่นใจในการปรับปรุงตนเองและหลีกเลี่ยงการทำผิดซ้ำ โดยเฉพาะเมื…