หน้าหนังสือทั้งหมด

อาทิตตปริยายสูตร และการเลือกธรรมะ
212
อาทิตตปริยายสูตร และการเลือกธรรมะ
…เวทนา ที่เกิดขึ้นเพราะ จักษุสัมผัสเป็นปัจจัย ก็เป็นของร้อน ร้อนเพราะอะไร เรากล่าวว่าร้อนเพราะไฟ คือ ราคะ โทสะ โมหะ ร้อน เพราะชาติ ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส และอุปายาส” ในทางปฏิบัติ การเลือกธรรมะต…
อาทิตตปริยายสูตรอธิบายถึงความร้อนในสิ่งทั้งปวงรวมถึงสุขเวทนาและทุกขเวทนาที่เกิดจากจักษุสัมผัส อย่างไรก็ตาม ในการแสดงธรรม พระภิกษุควรทราบภูมิหลังของผู้ฟังเพื่อปรับเนื้อหาให้เหมาะสมกับผู้ฟัง เนื้อหาแห่ง
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับคำว่า 'ภควา'
71
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับคำว่า 'ภควา'
…โลกุตตระ ทรงเป็นผู้ประสบแต่โชคดี ด้วยบุญบารมีของ พระองค์ 2) ผู้หักกิเลส หมายความว่า พระองค์ทรงกำจัด ราคะ โทสะ โมหะ ตัณหา อวิชชา ตลอดจน อกุศลธรรมทั้งปวงออกจากพระทัยได้เด็ดขาดแล้ว โดยสรุปก็คือ พระองค์ทรงเป็…
พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือที่ทรงพระนามว่า 'ภควา' มีความหมายที่ลึกซึ้ง อาทิเช่น ผู้มีภาคย์ ซึ่งแสดงถึงความเป็นบุญกุศลและความสุขที่พระองค์ประสบ รวมถึงการหักกิเลสที่หมายถึงความบริสุทธิ์ภายใน นอกจากนี้ยังมี
การดำเนินชีวิตด้วยอาชีพบริสุทธิ์ในพระธรรม
92
การดำเนินชีวิตด้วยอาชีพบริสุทธิ์ในพระธรรม
…องการจะตกแต่ง หมายความว่า ไม่มุ่งจะให้ผิวงาม ดังเช่น ตัวละคร เป็นต้น ทั้งนี้ก็เพื่อละอุปนิสัยกำหนัด ราคะ เช่นกัน บ ท ท 6 คุณ ธ ร ร ม ที่ ทำ ใ ห้ เ ป็ น ผู้ บ ริ สุท DOU 81
เนื้อหาเกี่ยวกับอาชีพบริสุทธิ์ของพระภิกษุซึ่งเกิดจากการบิณฑบาตหรือการได้รับจากผู้เลื่อมใส ศีลที่เกี่ยวข้องกับการบริโภคปัจจัย 4 มีความสำคัญต่อการหลีกเร้นจากกาม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าแนะนำการบริโภคด้วยวัตถ
กิเลสและกรรมในพระพุทธศาสนา
63
กิเลสและกรรมในพระพุทธศาสนา
…นไฟไม่อิ่มด้วยเชื้อ มหาสมุทรไม่เต็มด้วยน้ำฉันนั้น โลภะมีชื่อเรียกอย่างอื่นอีกคือ “โลภะนั้นเรียกว่า “ราคะ” ด้วยอำนาจความยินดี เรียกว่า “นันท์” ด้วยอำนาจความเพลิดเพลิน เรียกว่า “ตัณหา” ด้วยอำนาจความอยาก” (2…
บทความนี้สำรวจลักษณะและอำนาจของกิเลสสามประเภท ได้แก่ โลภะ โทสะ และโมหะ ซึ่งส่งผลกระทบต่อจิตใจและการกระทำของบุคคล โลภะเป็นความปรารถนาที่ไม่มีที่สิ้นสุด โทสะเป็นความโกรธและความเกลียดชัง ขณะที่โมหะเป็นคว
ตัณหาและภวตัณหา
158
ตัณหาและภวตัณหา
…ลสตระกูลโลภะดังที่ได้กล่าวแล้วในบทที่ 3 ว่า “โลภะนั้นเรียกว่า “ตัณหา” ด้วย อ้านาจความอยาก เรียกว่า “ราคะ” ด้วยอำนาจความยินดี เรียกว่า “นันท์” ด้วยอำนาจความเพลิดเพลิน” ส่วนอวิชชาหรือโมหะคือความไม่รู้หรือคว…
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับตัณหาที่เกิดจากความอยากได้สิ่งต่าง ๆ อาทิเช่น ความอยากให้สิ่งที่มีอยู่นั้นคงอยู่ต่อไปหรือวิภวตัณหาซึ่งมีความอยากที่จะไม่ก่อให้เกิดความทุกข์ คำสอนตามพระพุทธศาสนาของหลวงปู่วัดปาก
การแสดงธรรมด้วยการย้อนถาม
277
การแสดงธรรมด้วยการย้อนถาม
…. มีอยู่จริงๆ พราหมณ์ เหตุที่เขากล่าวหาเราว่า ช่างกำจัด ชื่อว่ากล่าวถูก เพราะเรา แสดงธรรมเพื่อกำจัด ราคะ โทสะ และโมหะ แต่ไม่ใช่ช่างกำจัดในสิ่งที่ท่านมุ่งกล่าว 2. ท่านพระโคดมช่างเผาผลาญ ภ. มีอยู่จริงๆ พราห…
การแสดงธรรมด้วยการย้อนถามช่วยให้ผู้ฟังมีส่วนร่วมในการรับฟังมากขึ้น โดยจะต้องตรองคำถามและคิดหาคำตอบ ทำให้พวกเขาตั้งใจฟังและเข้าใจธรรมะได้ดีกว่าเมื่อไปนั่งฟังเฉยๆ มีตัวอย่างจากการสนทนาระหว่างพระผู้มีพระ
การทำลายโลกและจิตใจมนุษย์
135
การทำลายโลกและจิตใจมนุษย์
…ด ซึ่งถ้าจิตใจมนุษย์หนาแน่นด้วยกิเลสตระกูลโทสะ โลกจะถูกทำลายด้วยไฟ ถ้ามนุษย์มีจิตใจที่หนาแน่นไปด้วย ราคะ โลกจะถูกทำลายด้วยน้ำ และถ้าจิตใจของมนุษย์หนาแน่นด้วยกิเลสตระกูลโมหะ โลกก็จะถูกทำลาย ด้วยลม เมื่อรู้…
…่งผลต่อการทำลายด้วยไฟ น้ำ และลม ขึ้นอยู่กับกิเลสภายในจิตใจ หากมนุษย์มีโทสะ โลกจะถูกทำลายด้วยไฟ หากมีราคะ จะถูกทำลายด้วยน้ำ และหากมีโมหะ จะถูกทำลายด้วยลม ดังนั้นการทำให้โลกปลอดภัยจากการทำลายขึ้นอยู่กับการไ…
ความหมายของนิพพาน
169
ความหมายของนิพพาน
…ามหมายของนิพพานได้ในหลาย แง่มุมมากขึ้น ก. ความหมายตามพระบาลีในพระไตรปิฎก คือ ความหมายที่ 1 ความกำจัดราคะ ความกำจัดโทสะ ความกำจัดโมหะ นี้เป็นชื่อแห่งนิพพานธาตุ เพราะเหตุนั้น จึงเรียกว่า ธรรมเป็นที่สิ้นอาสว…
…้อธิบายความหมายของนิพพานตามพระบาลีในพระไตรปิฎกและอรรถกถา โดยแบ่งความหมายออกเป็นหลายข้อ เช่น การกำจัดราคะ โทสะ และโมหะ เป็นการบ่งบอกถึงการหลุดพ้นจากทุกข์ และความสงบที่ปราศจากกิเลสอาสวะ โดยนิพพานถูกเรียกในช…
แนวทางการบริโภคเพื่อการละอุปนิสัย
158
แนวทางการบริโภคเพื่อการละอุปนิสัย
…ต้องการจะตกแต่ง หมายความว่า ไม่มุ่งจะให้ผิวงามดังเช่นตัวละครเป็นต้น ทั้งนี้ก็ เพื่อละอุปนิสัยกำหนัด ราคะ เช่นกัน จะเห็นได้ว่า จุดมุ่งหมายที่แยบคายของ ๒ แนวทางหลังนี้ ก็เพื่อป้องกันอาสวะอันจะบังเกิดขึ้นในต…
…ดใจในกามคุณ เพื่อป้องกันอาสวะที่อาจเกิดขึ้นทั้งในตนเองและผู้อื่น การลดความต้องการที่มาจากความโลภะและราคะจะช่วยให้ความเพียรพยายามในการจัดการบริโภคอย่างเหมาะสมและมีสติสัมปชัญญะ
ความรู้เกี่ยวกับเจโตปริยญาณ
242
ความรู้เกี่ยวกับเจโตปริยญาณ
น้อมจิตไปเพื่อ “เจโตปริยญาณ" เธอย่อม กําหนดรู้ใจของสัตว์อื่น ของบุคคลอื่นด้วยใจ คือจิตมีราคะก็รู้ว่าจิตมีราคะ หรือจิตปราศจาก ราคะก็รู้ว่าจิตปราศจากราคะ จิตมีโทสะก็รู้ว่า จิตมีโทสะ หรือจิตปราศจ…
…ี่เป็นจริง เผยให้เห็นถึงวิธีการรู้จักใจของสัตว์หรือบุคคลอื่น ซึ่งรวมถึงการรู้สภาวะต่าง ๆ ของจิตอาทิ ราคะ โทสะ โมหะ ตลอดจนการหลุดพ้นจากจิต และการทำสมาธิ โดยยกตัวอย่างเปรียบเทียบกับหญิงสาวชายหนุ่มที่รักการแ…
กามฉันทะและวิธีแก้ไข
27
กามฉันทะและวิธีแก้ไข
…กาม ความเร่าร้อนในกาม ความหลงในกาม ความติดใจในกาม ความประกอบในกาม ความ ยึดถือในกาม นั่นคือ ตัวกิเลส ราคะ ที่เข้าไปยึดมั่นในวัตถุกาม จึงเกิดเป็นกิเลสขึ้นมาได้ ในโลกมนุษย์ใบนี้ ได้รับการขนานนามว่า กามภพ หรื…
บทที่ 2 นี้จะพูดถึงกามฉันทะซึ่งเป็นนิ่วรณ์อย่างหนึ่งที่ส่งผลต่อสมาธิ โดยจะอธิบายลักษณะของกามฉันทะ ทั้งจากวัตถุกามและกิเลสกาม รวมถึงวิธีการแก้ไข เพื่อช่วยให้จิตใจสงบและมีสมาธิมากขึ้น ความเข้าใจเกี่ยวกั
ปัจจัยในการฟังธรรม
56
ปัจจัยในการฟังธรรม
…รมเกี่ยวกับไฟแก่เหล่าชฎิล ไฟที่พระองค์ทรง แสดงไม่ใช่ไฟภายนอก แต่เป็นไปภายในที่มีพิษร้ายแรงคือ ไฟคือ ราคะ โทสะ และโมหะ ทรงให้ดับไฟ เหล่านี้เสีย ก็จะถึงที่สุดทุกข์ได้” เมื่อชฎิลฟังแล้วก็บรรลุธรรมเป็นพระอรหั…
การฟังธรรมเพื่อให้บรรลุธรรมมีปัจจัยหลายอย่าง เช่น ความศรัทธาและความพร้อมของผู้ฟัง พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมตามจริตอัธยาศัยของผู้ฟัง รวมถึงการเปลี่ยนแปลงความคิดเพื่อให้เกิดการบรรลุธรรมจริงๆ ตัวอย่างเช่น ช
จริตและสาเหตุที่มีความแตกต่างกันตามคัมภีร์
97
จริตและสาเหตุที่มีความแตกต่างกันตามคัมภีร์
…ลจิตปรารภในการมีหน้ามีตา มีชื่อเสียง ได้เสวยมนุษย์สมบัติ ทิพยสมบัติ เหล่านี้เป็นต้น อันเป็นตัวตัณหา ราคะ ครุ่นคิดไปในการถือว่าเป็นตัวตนเราเขา อันเป็นตัวทิฏฐิ กุศล ที่เจือไปด้วยตัณหา มานะ ทิฏฐิ เช่นนี้ ย่อ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงจริตในมนุษย์ที่แบ่งออกเป็นสามประเภท คือ สัทธาจริต, พุทธจริต, และราคจริต โดยแต่ละประเภทมีลักษณะและพฤติกรรมที่แตกต่างกัน โดยมีสาเหตุที่มาจากการบำเพ็ญบุญกุศล รวมถึงภพภูมิก่อนเกิดที่มีผล
แรงบันดาลใจจากพระพุทธเจ้า
22
แรงบันดาลใจจากพระพุทธเจ้า
…รถทำได้เพียงคล้ายๆ เท่านั้นเอง เมื่อพระเถระ มองดูรูปที่มารเนรมิต ก็ คิดว่า “นี่ขนาดมารผู้เต็มไปด้วย ราคะ โทสะ โมหะ เมื่อแปลงกายเป็นพระพุทธเจ้ายังงาม ถึงเพียงนี้ แล้วถ้าเป็นพระพุทธเจ้าองค์จริงจะ งดงามสักเพ…
ในบทความนี้พูดถึงแรงบันดาลใจที่เกิดจากการเผชิญหน้ากับมารที่แปลงร่างเป็นพระพุทธเจ้า พระเถระได้เห็นความงามและได้เกิดความปีติจากพระพุทธเจ้า จึงสามารถเจริญวิปัสสนาจนบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ได้ในขณะนั้น ฤทธ
ข้าศึกของมุทิตาและอุเบกขา
37
ข้าศึกของมุทิตาและอุเบกขา
…ด้สดับ เป็นคนหนาแน่น อุเบกขา เช่นนี้นั้น ไม่ละเลยรูปไปได้ เพราะฉะนั้น จึงเรียกว่า อุเบกขาอาศัยเรือน ราคะ ความกำหนัด, ความยินดีในกาม ปฏิฆะ ความขัดเคือง, แค้นเคือง, ความซึ้งเคียด เป็นข้าศึกไกลของอุเบกขา เพร…
…นทางกลับกัน อรติก็ถูกกล่าวถึงในแง่ของความไม่ยินดี ควบคู่กับอุเบกขาที่มีอัญญานุเบกขาเป็นข้าศึกใกล้และราคะ ปฏิฆะเป็นข้าศึกไกล การพิจารณาเหล่านี้ช่วยให้ผู้ปฏิบัติธรรมสามารถเข้าใจวิธีการเจริญมุทิตาและอุเบกขาไ…
ลักษณะของกิเลสในมนุษย์และภายหลังจากตาย
47
ลักษณะของกิเลสในมนุษย์และภายหลังจากตาย
…ลสในกายมนุษย์ คือ อภิชฌา พยาบาท มิจฉาทิฏฐิ กิเลสในกายทิพย์ คือ โลภะ โทสะ โมหะ กิเลสในกายรูปพรหม คือ ราคะ โทสะ โมหะ กิเลสในกายอรูปพรหม คือ กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย อวิชชานุสัย” จากการที่พระมงคลเทพมุนีได้กล่…
บทความนี้สำรวจลักษณะของกิเลสในกายต่างๆ ผ่านการสอนของพระมงคลเทพมุนี โดยแบ่งแยกประเภทกิเลสตามระดับของกาย ทั้งกายมนุษย์ที่มีการแสดงตัวเป็นกิเลสหยาบที่สุด จนถึงกายนอกภพที่มีรายละเอียดในการครอบงำและอุปสรรค
การสละอายตนะเพื่อเข้าถึงธัมมายตนะ
137
การสละอายตนะเพื่อเข้าถึงธัมมายตนะ
…ารสละความยินดีเหล่านั้น ก็ใช้หลักการเดิมคือการทำใจให้ หยุดนิ่ง แล้วแสวงหาธัมมายตนะคือพระนิพพานนั้น “ราคะ โทสะ โมหะเกิดมาจากจักขุบ้าง รูปบ้าง ความรู้ทางจักขุบ้าง ความสัมผัสทาง 1 วัดปากน้ำภาษีเจริญ และสมาคม…
เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับอายตนะ 12 ที่มีโทษและสามารถดึงดูดสรรพสัตว์ให้ถูกขังไว้ในสังสารวัฏ โดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้แนะนำให้ค้นหาธัมมายตนะที่พาเราพ้นจากความทุกข์ พระมงคลเทพมุนีได้แนะนำให้สละความยินดีใ
คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘
26
คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘
…กกุฏิ ปท์ ภเว, ทุฏฐสส โหติ สหสานปีฟิต, มู ทสฺส โหติ อวกฑุฒิต ปท วิวฏจฉทสฺส อิทมีทิสํ ปทนฺติ ก็คนเจ้าราคะ พึงมีรอยเท้ากระหย่ง (เว้ากลาง), คนเจ้าโทสะ ย่อม มีรอยเท้าอันสั้นบีบ(หนักส้น), คนเจ้าโมหะ ย่อมมีรอยเ…
คาถาธรรมบทนี้เป็นการสอนเกี่ยวกับพฤติกรรมและผลของกิเลส เช่น ราคะ โทสะ และโมหะ ที่ส่งผลต่อความเป็นมนุษย์และการกระทำในชีวิตประจำวัน การเจริญปัญญาและศึกษาธรรมนี้ จะช่ว…
คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘
30
คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘
คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘ (๓๐) ราคะ ชื่อว่าธุลี, แต่เรณู (ละออง) ท่านหาเรียกว่า (ธุลี) ไม่: คำว่า “ธุลี” นั่นเป็นชื่อของราคะ, ภิกษุเหล่…
คาถาธรรมบทนี้เน้นความสำคัญของการละราคะที่เรียกว่า 'ธุลี' และการดำรงอยู่ในศาสนาของพระพุทธเจ้า ผู้มีปัญญาเหล่านั้นสามารถรู้แจ้งในการกระทำและ…
ผลของการทานในผู้มีราคะ โทสะ โมหะ และความอยาก
64
ผลของการทานในผู้มีราคะ โทสะ โมหะ และความอยาก
ทานที่บุคคลให้แล้วในท่านผู้มีราคะไปปราศแล้วทั้ง หลาย จึงมีผลมาก นาทั้งหลายมีหญ้าเป็นเครื่องประทุษร้าย หมู่ สัตว์นี้มีโทสะเป็นเครื่องป…
บทความนี้กล่าวถึงผลของการให้ทานในผู้มีอารมณ์ เช่น ราคะ โทสะ โมหะ และความอยาก โดยแสดงให้เห็นว่าการให้ทานในกรณีเหล่านี้นั้นมีผลมาก เนื่องจากเงื่อนไขอารมณ์ที…