รูปาวจร : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 6 / 10

…มารถแห่งองค์สำหรับละเป็นต้น จักมีแจ่มแจ้งต่อไปข้างหน้าฯ ความพิเศษ (แปลก) ที่ได้อยู่ แม้ในจิตที่เป็นอรูปาวจรและโลกุตตระ จักมีแจ่มแจ้งต่อไปข้างหน้า เช่นกัน ฯ ถามว่า เหตุไฉนในรูปาวจรกุศลนี้ ท่านจึงไม่ถือเอาความ…

เนื้อหาในส่วนนี้เน้นถึงความแตกต่างระหว่างฌานในรูปาวจรกุศลและกามาวจรกุศล รวมถึงการวิเคราะห์ความเป็นไปของฌานตามหลักอภิธรรม อธิบายถึงการเกิดขึ้นและคุณลักษณะ…

…งวิบาก จิต ก็เพื่อแสดงอรรถนี้เท่านั้น แล้วจึงทรงจำแนกมหัคคตโลกุตตร วิบากไว้ในลำดับแห่งกุศลจิตนั้น ๆ รูปาวจรจิตเป็น ๕ อย่าง ได้แก่ มี ๕ ประการ คือมีองค์ ๕ มีองค์ ๔ มีองค์ ๓ มีองค์ ๒ และมีองค์ ๒ อีก โดยความต่า…

บทที่ 55 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี รวมประเด็นต่างๆ เกี่ยวกับนวกนัยและความแตกต่างในวิบากจิตที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติของพุทธศาสนา เช่น การเข้าใจอารมณ์และปฏิปทาที่ส่งผลต่อการบรรลุธรรม รวมถึงการแสดงออกของจิ

…ๆ แต่เพื่ออนุเคราะห์เหล่าชนผู้กลังคัมภีร์ ข้าพเจ้าจึงประสงค์เอาแต่สังเขปกถา ในปกรณ์ฯ เหมือนอย่างว่า รูปาวจรจิต บัณฑิตถือเอาในความต่าง แห่งฌาน ๕ อย่าง มีปฐมฌานเป็นต้น เรียกโดยชื่อว่าปฐมฌานเป็นต้น

เนื้อหาที่อธิบายเกี่ยวกับการนิยมองค์ฌานและวิปัสสนาในพระพุทธศาสนา โดยวิปัสสนาถือเป็นวุฏฐานคามินี ในขณะที่ฌานมีหน้าที่เป็นบาท แต่พระผู้สุกขวิปัสสกไม่จำเป็นต้องใช้ฌานในการบรรลุมรรค นอกจากนี้ การพิจารณาว่

… โดย ประกอบด้วยอุเบกขากับเอกัคคตา ฯ อธิบายว่า ย่อมได้ชื่อว่าปัญจม ฌาน ฯ อีกอย่างหนึ่ง ประกอบความว่า รูปาวจรจิตและโลกุตตรจิต บัณฑิตถือเอาในความต่างแห่งปฐมฌานเป็นต้น โดยชื่อมีอาทิว่า ปฐม ฌานกุศลจิต ปฐมฌานโสดาป…

ข้อความนี้กล่าวถึงการตีความฌานทั้งรูปและอรูปในเชิงอภิธัมม โดยเน้นถึงความหมายของอนุตตรจิตและการแบ่งแยกในความต่างของฌานต่างๆ โดยเฉพาะฌานที่ ๕ ซึ่งมีการกล่าวถึงว่าบัณฑิตได้แบ่งและถือเอาอย่างไรในทางปฏิบัต

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 69 รูปาวจรจิตและโลกุตตรจิต เพราะฉะนั้น ฌานอย่างหนึ่ง ๆ มีปฐมฌาน เป็นต้น ท่านจึงได้กล่าวไว้ ๑๑ อย่าง คือ โลกียฌ…

…ะเภทของฌานและความสำคัญของอำนาจแห่งฌานในการคำนวณกุศลและวิบาก พร้อมทั้งการนำเสนอข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับรูปาวจรและโลกุตตรจิต เพื่อความเข้าใจที่ลึกซึ้งในศาสตร์นี้อย่างถูกต้อง สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ dmc.tv.

…ฯ บรรดากิจเหล่านั้น จิต ๑๕ คือ สันตีรณ จิตที่สหรคตด้วยอุเบกขา ๒ มหาวิบากจิต ๘ และรูปารูปวิบากจิต ๕ (รูปาวจรวิบากจิต ๔ อรูปาวจรวิบากจิต ๔) ชื่อว่าปฏิสนธิภวังค์และ จุติเป็นกิจ (มีกิจ คือ ปฏิสนธิ ภวังค์ และจุติ…

เนื้อหานี้อธิบายถึงประเภทต่างๆ ของอกุศลและกุศล โดยระบุตัวอย่างของจิตที่ถูกแบ่งตามเหตุและกิจต่างๆ เช่น โลภะ โทสะ โมหะ รวมถึงกิจที่สัมพันธ์กับจิตประเภทต่างๆ และรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการจำแนกจิตตาม

…ุคคลอื่น และเพราะพระพุทธเจ้าและพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งหลาย ไม่ เกิดในที่อื่นนอกจากมนุษยโลกฯ หสนจิต และรูปาวจรจิตทั้งหลาย ย่อมไม่เกิดขึ้นในอรูปภพ เพราะไม่มีกาย (และ) เพราะพวกอรูปพรหม คลายความยินดีแม้ในฌานทั้งหล…

ข้อความนี้เสนอการศึกษาเกี่ยวกับจิตและวิญญาณธาตุตามอภิธัมม ซึ่งชี้ถึงการเกิดและธรรมชาติของจิตในสภาวะต่างๆ โดยเฉพาะในมนุษยโลก และแยกแยะประเภทของจิตตามกฎแห่งธรรมชาติ โดยการอ้างอิงถึงวัตถุและภาวะที่ส่งผลต

…คหะนี้ ฯ ก็วิถีจิตแม้ทั้งหมดนี้ ย่อมได้ในกามาวจรภูมิตามสมควร เว้น ปฏิฆชวนะและตทาลัมพนะเสีย ย่อมได้ในรูปาวจรภูมิ ฯ และเว้น ปฐมมรรค รูปาวจรชวนะ หสิตุปบาทจิต และอรูปวจร ข้างท้าย เสียแล้ว ย่อมมีได้ในอรูปาวจรภูมิ…

ในบทนี้นำเสนอรายละเอียดเกี่ยวกับวิถีจิตในอภิธัมมัตถสังคหะ โดยอธิบายถึงกิริยาชวนะและอัปปนาชวนะที่มีต่อบุคคลในแต่ละประเภท รวมถึงการเข้าถึงวิบากและการแสดงถึงความต่างของบุคคลในโลกุตตรชวนะซึ่งเกิดขึ้นเฉพาะ

…ตุฯ จริงอยู่ ตทารมณ์นั้น อันกรรมที่กามตัณหา เป็นเหตุ ให้เกิดแล้ว ย่อมเกิดขึ้นไม่ได้ในลำดับชวนจิตฝ่ายรูปาวจร อรูปาวจร และโลกุตตระ อันไม่มีสภาพเช่นนั้น ๆ เหตุไรหรือ? เพราะชวนจิตฝ่ายรูปาวจรเป็นต้นนั้น ไม่ใช่ตัว…

…ะความสัมพันธ์ระหว่างจิตอันเกิดจากกรรม รวมถึงการที่กามตัณหามีผลต่อการกำเนิดของจิตในรูปแบบต่าง ๆ เช่น รูปาวจรและอรูปาวจร ไม่ว่าจะเป็นการยกตัวอย่างเช่น เด็กที่พยายามออกไปจากบ้าน โดยมีเอกลักษณ์ของกามาวจรที่จะนำพ…

…รคัดค้านแม้ ฆานวิญญาณเป็นต้น เพราะฉะนั้น ท่านอาจารย์จึงคัดค้านเฉพาะตทา ลัมพนะที่ประกอบด้วยปฏิฆชวนะในรูปาวจรภูมิ ฯ บทว่า สพฺพตฺถาปิ ન્ คือ ในกามภพและในรูปภพ ฯ ในกามภพบัณฑิตย่อมได้วิถีจิต ๘๐ เว้นจิตที่พ้นจากวิ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงจิตในภพต่าง ๆ ที่มีการพิจารณาและวิเคราะห์ตามอภิธัมมิติ โดยเฉพาะในกามภพและรูปภพ รวมถึงความแตกต่างของวิถีจิตในแต่ละภพ และการมีอยู่ของอนิฏฐารมณ์ในโลกแห่งวิบากจิต ซึ่งเป็นการแสดงถึงลักษณ

…นึ่ง การมสุคติภูมินี้นั้น แม้มีตั้ง ๑๑ อย่าง ก็ถึงความ สงเคราะห์เข้าในคำว่า "กามาวจรภูมิ" นั่นเอง ฯ รูปาวจรภูมิมี ๑ ชั้น คือ ๑๖ ภูมิแห่งทุติยฌาน (มี ๓ ชั้น) คือ ปริตตาภา ๑ อัปปมาณภา ๑ อาภัสสรา ๑ ฯ ภูมิแห่งตต…

บทความนี้กล่าวถึงประเภทของภูมิในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งแบ่งออกเป็นหลายชนิด โดยเฉพาะกามสุคติภูมิที่มี 11 ประเภท รวมถึงมนุษย์และเทวดาในชั้นต่างๆ ในที่นี้ยังมีการระบุจำนวนและชั้นของภูมิแห่งฌานแต่ละประเภ

…นธิ ย่อมมีในกามภพ ฯ ปฏิสนธิ ทั้งหลาย (ทุเหตุกปฏิสนธิ และติเหตุก ปฏิสนธิ) เว้นอเหตุกปฏิสนธิ มีต่อจาก รูปาวจรจุติ ปฏิสนธิทั้งปวง มีอเหตุกปฏิ สนธิเป็นต้น มีต่อจากามาวจรติเหตุกะ (คือต่อจากจุติจิตเป็นกามาวจรติเหต…

ในเนื้อหานี้ศึกษาเกี่ยวกับปฏิสนธิและจิตตสันตติ โดยพูดถึงปฏิสนธิที่เกิดในกามภพ รวมถึงทุเหตุกปฏิสนธิและติเหตุกปฏิสนธิ แสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงกันระหว่างปฏิสนธิ การเกิดและดับของจิตที่เกิดขึ้นในชีวิต น

…่างนี้ " ฯ และท่านอาจารย์ก็ได้แสดงบุญกิริยาวัตถุไว้ ๓ ประการ เหมือนอย่างนั้นนั่นแล ในหนหลังๆ [อธิบายรูปาวจรกุศลที่เป็นฝ่านมโนกรรม] รูปาวจรกุศล ชื่อว่าเป็นมโนกรรมอย่างเดียว เพราะไม่เป็นไป ในทวารทั้งหลายมีกายท…

…ีฎีกา กล่าวถึงการผนวกบุญกิริยาวัตถุ ๓ อย่าง ได้แก่ ปัตติทาน โดยอำนาจของทาน ศีล และภาวนา. ที่กล่าวถึงรูปาวจรกุศลว่ามีลักษณะเป็นมโนกรรมอย่างเดียว และได้มีการอธิบายถึงองค์ฌานที่เกิดจากการปฏิบัติด้วยอำนาจการก้าว…

…เพราะความที่ภาวะแห่งอุปจารฌานมีกำลังฯ ทุเหตุกปฏิสนธิและติเหตุกปฏิสนธิ ที่เว้นจากอเหตุกะ พึงมีต่อจาก รูปาวจรจุติ (จุติแห่งรูปวจรสัตว์) ด้วยอานุภาพแห่งอุปจารฌาน อย่างเดียว ฯ ปฏิสนธิที่เป็นอเหตุกะเป็นต้น ที่นับ…

บทความนี้กล่าวถึงการตีความของพระอาจารย์เกี่ยวกับปฏิสนธิและจุติของสัตว์ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างกรรมกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในวาระสำคัญในการเกิดใหม่ โดยมีคำอธิบายเกี่ยวกับกรรมนิมิตและจุติในแต่ละชั้นของอรู

…(อาคม) ฯ ส่วนยุกติจึงทราบ อย่างนี้ ธาตุทั้ง ๒ (คือมโนธาตุ มโนวิญญาณ- ธาตุ) ของเหล่ากามาวจรสัตว์ และ รูปาวจรสัตว์ มีนิปผันนรูปและหทัยวัตถุ อาศัยภูตรูปเป็นที่รองรับ เพราะภาวะแห่ง ธาตุเหล่านั้น มีความเป็นไปเนื่…

เนื้อหาได้บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างหทัยวัตถุและธาตุ โดยเฉพาะมโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ นอกจากนี้ยังอธิบายว่าหทัยวัตถุมีความสำคัญเป็นที่อาศัยแห่งธาตุทั้งคู่ และบทบาทของธาตุเหล่านี้ในประสบการณ์ของชีวิต

…ยได้ จัดว่าสำเร็จแล้วฯ ન ต่อจากนั้น เมื่อพระโยคาวจรเสพปฏิภาคนิมิตนั้นนั่นแลสม่ำเสมอ ด้วยอุปจารสมาธิ รูปาวจรปฐมฌาน ย่อมสำเร็จได้ฯ ต่อจากนั้น

บทความนี้สำรวจความแตกต่างในการภาวนาผ่านกรรมฐาน ๔๐ โดยเน้นที่นิมิตและผลลัพธ์การทำสมาธิ อธิบายถึงการสำเร็จในการฝึกจิตผ่านประสบการณ์ที่ได้จากนิมิตต่างๆ เช่น ปริกรรมนิมิตและอุคคหนิมิต พร้อมทั้งบทบาทของอุป

…เป็นต้นไป ก็ย่อมเกิดขึ้น ๆ นัยกรรมฐาน ๔๐ จบ ฯ [อธิบายอภิญญา ๕] สองบทว่า อภิญญาวเสน ปวตฺตมาน ความว่า รูปาวจรปัญจม ฌานนั่นแล ที่เป็นไปโดยอำนาจแห่งโลกิยอภิญญา ๕ มีอิทธิวิธีเป็นต้น ที่เรียกว่าอภิญญา โดยอรรถว่า ร…

บทนี้กล่าวถึงการเจริญกรรมฐานและความสำคัญของสมาธิในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการประณีตและการข่มนิวรณ์เพื่อพัฒนาจิตสู่ระดับอภิญญา ซึ่งเป็นการรู้ยิ่ง และการใช้กรรมฐาน ๑๐ เพื่อเจริญจิตอันเป็นเลิศ รวมถึงความหมาย

…นอย่างเดียวเป็นอารมณ์ ฯ อภิญญาเหล่านั้น มีวิภาคแห่ง อารมณ์ดังพรรณนามาฉะนี้ ฯ บทว่า ยถารหมปุเปติ คือ รูปาวจร ปัญจมฌาน ย่อมแนบแน่น โดยอนุรูปแก่บริกรรมนั้น ๆ ฯ [อธิบายความต่างกันแห่งอภิญญา ๕] บัดนี้ เพื่อจะแสดง…

บทนี้กล่าวถึงการบริกรรม ๓ หรือ ๔ หน สามารถเข้าถึงจิตของผู้อื่นได้ด้วยเจโตปริยญาณ คล้ายกับการมองด้วยทิพยจักษุ นอกจากนี้ยังอธิบายถึงการกำหนดอารมณ์ของจิตที่มีราคะและความแตกต่างระหว่างอภิญญา โดยเน้นความหม

…มไม่ถือเอาภพที่ 4 " ฯ ท่านอาจารย์ทั้งหลายกล่าว ว่า "แต่พระโสดาบันสัตตักขัตตุปรมะ ยังไปสู่สุคติภพเป็นรูปาวจร และอรูปาวจร ยิ่งกว่า ๓ วาระได้บ้าง " ฯ โมห ศัพท์ ในบทว่า "ราคโทสโมหานิ" พึงเห็นว่า "หมายเอาโมหะที่ต…

…พและพระอริยบุคคล เช่น พระโสดาบันและพระขีณาสพ และการเข้าถึงนิโรธสมาบัติ และความแตกต่างระหว่างกามาวจร รูปาวจร และอรูปาวจร โดยระบุถึงการดับแห่งจิตและเจตสิก การดำเนินไปสู่ความเป็นธรรม การให้สมถะและวิปัสสนา และคว…

…ระมาทในบุญกิริยา การทำบุญทั้งหลายอันเป็นไปในกายวาจาจิตและกุศลสุจริต ซึ่งเป็นไป ณ ภูมิ ๔ คือ กามาวจร รูปาวจร อรูปาวจร โลกอุดรทุกประการ บัณฑิตชนผู้ไม่ประมาทแล้ว ย่อมยึดประโยชน์ทั้งสองไว้ได้ คือประโยชน์ในทิฏฐธร…

บทความนี้เน้นการศึกษาหลักการบำเพ็ญพระราชกุศลในพระพุทธศาสนา เพื่อสร้างความเจริญสุขในทั้งพระราชวงศ์และประชาชน โดยมีการอ้างอิงถึงการแผ่พระราชกุศล การทำบุญเพื่ออายุ วรรณะ และความสำเร็จในชีวิต โดยใช้หลักธร