การศึกษาอภิธัมมะในสุคติภพ : หน้า 437/442

ન ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 437 ในสุคติภพเป็นกามาวจร ๒ ครั้ง คือ ๓ วาระ เป็นอย่างยิ่ง ๆ อธิบายว่า ก็ท่านหาไปสู่กามภพ ตั้งแต่ภพที่ 4 เป็นต้นไปไม่ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงหมายเอาพระโสดาบันบุคคลไรเล่า ตรัสไว้ว่า "บุคคลเหล่านั้น ย่อมไม่ถือเอาภพที่ 4 " ฯ ท่านอาจารย์ทั้งหลายกล่าว ว่า "แต่พระโสดาบันสัตตักขัตตุปรมะ ยังไปสู่สุคติภพเป็นรูปาวจร และอรูปาวจร ยิ่งกว่า ๓ วาระได้บ้าง " ฯ โมห ศัพท์ ในบทว่า "ราคโทสโมหานิ" พึงเห็นว่า "หมายเอาโมหะที่ตั้งอยู่ในฐานเดียว กันกับราคะและโทสะ" ฯ พระอริยบุคคลผู้ชื่อว่าขีณาสพ เพราะ อาสวะ ๔ ของท่านหมดสิ้นแล้ว ฯ พระขีณาสพชื่อว่าเป็นอัครทักขิไณย เพราะความที่ท่านเป็นผู้เลิศ ในบรรดาท่านผู้ควรซึ่งทักษิณาทั้งหลาย ฯ บทว่า สพฺเพสมฺปิ คือ แก่พระอริยาบุคคลแม้ทั้ง ๔ ฯ การ เข้าถึงความดับ กล่าวคือความไม่เป็นไปแห่งจิตและเจตสิก ชื่อว่า นิโรธสมาบัติ ได้แก่การถึงความหยุดแห่งจิต แล้วยังอยู่ในปัจจุบันชาติ นี้แหละ ฯ บทว่า อนาคามีนญฺจ ความว่า ย่อมมีได้แก่พระอนาคามี ทั้งหลาย เฉพาะที่ได้สมาบัติ ๘ ผู้ยังดำรงอยู่ในกามภพและรูปภพฯ และแก่พระขีณาสพทั้งหลาย ทำนองนี้ (คือเฉพาะที่ได้สมาบัติ ๘ ผู้ยัง ดำรงอยู่ในกามภพและรูปภพ) 1 บทว่า ตตฺถ คือ ในนิโรธสมาบัติ ฯ สองบทว่า ยาวากิญฺจญฺญายตน คนฺตฺวา ความว่า พระอริยาบุคคลดำเนิน ไปจนกระทั่งถึงอากิญจัญญายตนะ ด้วยอำนาจการให้สมถะและวิปัสสนา ถึงความเป็นธรรมเนื่องติดกันเป็นคู่อย่างนี้ ฯ บทว่า อธิฏเฐยยาก ๑. สากงฺขติ l