หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
501
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…นุตรชวนาน ๆ เอวสทฺโท อาวชฺชนานนุตร์ ชวน นิวตเตติ ฯ อา....วาติ สฤณี ฯ ปัจจ...นิ นามาติ สัญญา ฯ [๓๔๖] วิตก...ยาติ ฐปน ฯ ทุติย...หีติ โอฬาริกาติ อุปาทาน ฯ วิ...นนฺติ อนุปปาทายาติ สมพนฺโธ ฯ โอฬาริกานิ จ ตานิ …
เนื้อหาในอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยาเกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์และการทำความเข้าใจในด้านอภิธรรม ซึ่งมีการอ้างถึงเนื้อหาที่สำคัญในหน้าที่ 499 และ 500 โดยมีการกล่าวถึงว่าสภาวะจิตและการปฏิบัติในทัศนะที่แตกต่างนั้น
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
49
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
…แห่งรูปาวจรจิต นั้น โดยประการ ๕ อย่าง ด้วยความต่างแห่งการประกอบด้วยองค์ฌาน ท่านอาจารย์จึงกล่าวคำว่า วิตกก ฯลฯ สหิต เป็นต้นฯ [ปัญจกฌานจิต] ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยธรรมเหล่านี้ คือ วิตก ๑ วิจาร ๑ ปีติ ๑ สุข…
…อกุศลวิบากและกุศลวิบาก เช่น อกุศลจิตและกุศลจิต พร้อมรายละเอียดของปฐมฌานกุศลจิตที่ประกอบด้วยธรรมเช่น วิตก, วิจาร, ปีติ, สุข และเอกัคคตา บรรยายการประกอบด้วยองค์ฌาน และบรรยายอรรถต่างๆ ของวิตกและการตรึกในอารม…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
84
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
…ละนายช่างไม้ใหญ่เป็นต้น ยังกิจของตนและกิจ ของคนอื่นให้สำเร็จฉะนั้นฯ ร็จฉะนั้น ฯ การแดสงสรุปเอกัคคตา วิตก วิจาร และปีติ อย่างแจ่มแจ้ง มาแล้วในหนหลังนั่นแล้วๆ ชื่อว่าชีวิต เพราะ อรรถว่า เป็นเครื่องดำรงอยู่แ…
…ายถึงการปรุงแต่งสิ่งที่เป็นสังขตะ พร้อมด้วยคำอธิบายทางอภิธรรมเกี่ยวกับสัมปยุตธรรม พูดถึงความสำคัญของวิตก เจตนา และมนสิการ รวมถึงการประคับประคองสัมปยุตธรรมเหล่านั้นเพื่อติดตามเป้าหมายในอารมณ์ โดยนำเสนอความ…
วิสุทธิมรรค: ปฐมฌานและอารมณ์
137
วิสุทธิมรรค: ปฐมฌานและอารมณ์
…ี่ 135 ปาฐะเพียงเท่านี้แล้ว บัดนี้จะทรงแสดงองค์ที่พึงประกอบเข้า ( แห่ง ปฐมฌานนั้น ) จึงตรัสคำว่า " สวิตกุกิ สวิจาร์ " เป็นต้น ในคำเหล่านั้น ความตรึกชื่อว่า วิตก มีคำอธิบายไว้ว่า ความ จรด (จิต) ลงไป วิตกนี…
การศึกษาในวิสุทธิมรรคนี้นำเสนอการเข้าใจองค์ประกอบของปฐมฌาน โดยเฉพาะความสำคัญของวิตกและวิจารที่มีบทบาทในการนำจิตเข้ามาในอารมณ์ต่าง ๆ วิตกหมายถึงความจรดจิตลงไปในอารมณ์ ขณะที่วิจารคือการ…
ปฐมฌานและองค์ประกอบหลัก
147
ปฐมฌานและองค์ประกอบหลัก
…ัตตารมณ์ เพราะเหตุนั้น ความที่ปฐมฌานประกอบองค์ ๕ บัณฑิตพึงทราบโดยเป็นความเกิดขึ้นแห่งองค์ ๕ นี้ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข จิตเตกัคคตา ด้วยเมื่อองค์ ๕ นี้เกิดขึ้นแล้ว ฌานจึงได้ชื่อว่า เกิดขึ้นแล้ว ด้วยเหตุนั…
ในฉบับนี้กล่าวถึงความสำคัญขององค์ ๕ ที่ประกอบขึ้นในปฐมฌาน ได้แก่ วิตก วิจาร ปีติ สุข และจิตเตกัคคตา โดยชี้ให้เห็นว่าทุกองค์นี้มีบทบาทสำคัญในการเข้าถึงฌาน พร้อมทั้งอธิบาย…
ปฐมฌานและองค์ฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
52
ปฐมฌานและองค์ฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ำดับเทศนา และตามลำดับการเกิด จัดเป็นฌาน เพราะเพ่งอารมณ์ และเพราะเผาธรรมที่เป็นข้าศึก ได้แก่องค์ ๕ มีวิตก เป็นต้น ฯ จริงอยู่ เพราะความประชุมแห่งองค์ฌานเท่านั้น เรียกว่าฌาน ดุจการเรียกว่ารถ เพราะความประชุมแ…
…ตถสังคหบาลีกล่าวถึงปฐมฌานซึ่งเป็นฌานเบื้องต้นที่เกิดจากการเพ่งอารมณ์และการเผาธรรมที่เป็นข้าศึก เช่น วิตก วิจาร ปีติ และสุข รวมถึงการตั้งจิตเป็นเอกัคคตา โดยองค์ฌานทั้ง 5 มีบทบาทสำคัญในการสร้างสมดุลและความส…
ปฐมสมันตปาฐกถาแปล: การศึกษาและการเข้าใจลักษณะ
272
ปฐมสมันตปาฐกถาแปล: การศึกษาและการเข้าใจลักษณะ
… ในอธิการว่าวด้วยอนามนี้ พระอาจารผู้โจทก์ท้วงว่า " ชื่ออานาม ที่ควรจะพึงอึงอย่างนี้ว่า เป็นไปกับด้วยวิตก เป็นไปกับด้วยจิตรา ฯลฯ มีดีเท่า andสุข ดังนี้ นั้นเป็นในแล? ข้าแจ้ จะกล่าวเจตสฏต่อไป :- " เปรียบเห…
บทนี้เสนอการศึกษาเกี่ยวกับลักษณะในปรัชญา โดยเฉพาะการเข้าไปพิจารณาองค์ 5 ได้แก่ วิตก ความตรึก วิจาร ความตรอง ปีติ และสข เพื่อทำความเข้าใจลักษณะที่แท้จริงแห่งนิโรธ การประสงค์ในกรณีนี้ทำ…
สมาธิ: สมาธิเบื้องต่ำและสมาธิเบื้องสูง
22
สมาธิ: สมาธิเบื้องต่ำและสมาธิเบื้องสูง
…ในธรรมวินัย สงัดแล้วจากกาม อกุศลทั้งหลายเข้าถึง ปฐมฌาน ความเพ่งที่หนึ่ง ประกอบด้วย องค์ ๕ ประการคือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา สงบวิตก วิจาร ได้แล้ว เข้าถึง “ทุติยฌาน” ความเพ่งที่ ๒ ประกอบด้วย “ปีติ” แล…
บทเทศนานี้กล่าวถึงสมาธิในสองระดับ: สมาธิเบื้องต่ำและสมาธิเบื้องสูง โดยอธิบายลักษณะและวิธีการเข้าถึงสมาธิตามคำสอนของพระพุทธเจ้า หลวงพ่อวัดปากน้ำสรุปสมาธิเบื้องต่ำว่าจำเป็นต้องสละอารมณ์ทั้ง 5 และเข้าใจว
สาระสำคัญพระธรรมเทศนา
23
สาระสำคัญพระธรรมเทศนา
…นาคืบหนึ่ง กายมนุษย์ละเอียด เข้าฌานแล้วจะไปไหนก็คล่องแคล่ว เมื่อเข้าฌานเช่นนั้นแล้วก็คล่องแคล่ว เกิดวิตกว่านี่อะไร ไม่เคยเห็น ตรึกตรอง วิจาร เกิด วิตก คือ ตรวจตรา ดูสีสันวรรณะ รอบเนื้อรอบตัวซ้ายขวา หน้าหล…
บทความนี้กล่าวถึงสาระสำคัญของพระธรรมเทศนาเกี่ยวกับสมาธิในพุทธศาสนา โดยชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการสละอารมณ์และการเข้าถึงฌาน ซึ่งทำให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าใจธรรมชาติที่แท้จริงของจิตได้อย่างชัดเจน นอกจาก
Understanding Meditation in Buddhism
171
Understanding Meditation in Buddhism
…ิ หมายถึงสมาธิระดับฌาน (หมายถึงข้อที่ 3) ซึ่งมีอยู่ 4 ขั้น ดังต่อไปนี้ 1. ปฐมฌาน มีองค์ประกอบ 5 คือ วิตก ความตรึกแต่ลมหายใจเข้าและออก วิจาร ความตรองหรือพิจารณาลมหายใจเข้าและออก ปีติ ความอิ่มเอิบใจ สุข เสว…
บทความนี้อธิบายถึงระดับต่าง ๆ ของสมาธิในพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งได้เป็น ขณิกสมาธิ, อุปจารสมาธิ, และอัปปนาสมาธิ พร้อมทั้งแสดงถึงประโยชน์ของสมาธิในการเข้าถึงนิพพาน ซึ่งหมายถึงการดับทุกข์และกิเลส การบรรลุถึงนิ
องค์ 5 และการบรรลุฌานในพระพุทธศาสนา
121
องค์ 5 และการบรรลุฌานในพระพุทธศาสนา
องค์ 5 คือวิตก (ความตรึกหรือคิด) วิจาร (ความตรองหรือพิจารณา) ปีติ (ความอิ่มใจ) สุข (ความสบายใจ) และเอกัคคตา (ความม…
บทความนี้ครอบคลุมการศึกษาองค์ 5 ในการปฏิบัติฌาน ซึ่งประกอบด้วยวิตก, วิจาร, ปีติ, สุข และเอกัคคตา. องค์เหล่านี้ช่วยสร้างสมาธิและความตั้งมั่นในการปฏิบัติจนสามารถบรรลุถึ…
สมาธิเบื้องต่ำและสมาธิเบื้องสูงในพระพุทธศาสนา
123
สมาธิเบื้องต่ำและสมาธิเบื้องสูงในพระพุทธศาสนา
…ย์ละเอียด เมื่อเห็นดวงจิต ของตนว่าเป็นสมาธิ จึงเข้าฌาน เมื่อเข้าฌานแล้วจะไปไหนก็คล่องแคล่ว จึงเกิด “วิตก” (คิด) ขึ้นว่า นี่อะไร รูปพรรณสัณฐานเป็นอย่างนี้ ไม่เคยพบเห็นมาก่อน จึงตรึกดู (ปักจิตลงสู่อารมณ์ฌาน…
เอกัคคตาในสมาธิและฌานเป็นสิ่งสำคัญในพระพุทธศาสนา โดยที่สมาธิเบื้องสูงนำไปสู่การเข้าถึงปฐมฌานและทุติยฌาน กายมนุษย์ละเอียดหรือกายฝันมีบทบาทในการเข้าฌาน โดยการทำจิตใจให้หยุดนิ่ง เริ่มจากสมาธิเบื้องต่ำจนถ
การบรรลุฌานในพระพุทธศาสนา
217
การบรรลุฌานในพระพุทธศาสนา
มหาบพิตร อีกประการหนึ่ง ภิกษุบรรลุ “ทุติยฌาน” มีความผ่องใสแห่งใจภายในเป็น ธรรมเอกผุดขึ้น เพราะวิตก วิจารสงบไป ไม่มี วิตก ไม่มีวิจาร มีปีติและสุขเกิดแต่สมาธิอยู่ เธอทํากายนี้แหละให้ชุ่มชื่น เอิบอิ่ม …
บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุฌานในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะ 'ทุติยฌาน' และ 'ตติยฌาน' ที่ถูกอธิบายถึงความผ่องใสภายในที่เกิดจากสมาธิ รวมถึงความรู้สึกปีติและสุขที่เกิดขึ้นในร่างกาย เมื่อภิกษุมีอุเบกขาและสติสัมปช
อารมณ์ในฌานระดับต่างๆ
220
อารมณ์ในฌานระดับต่างๆ
ตาราง แสดงอารมณ์ในฌานระดับต่างๆ อารมณ์ วิตก | วิจาร ปีติ ฌาน สุข อุเบกขา เอกัคคตา ปฐมฌาน 0 - ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน O=อารมณ์ที่เกิดขึ้นในองค…
บทเรียนนี้อธิบายอารมณ์ที่เกิดขึ้นในฌานระดับต่าง ๆ รวมทั้งผัสสะ เวทนา สัญญา เจตนา วิญญาณ และอื่น ๆ โดยเฉพาะอุเบกขาที่เด่นชัดในจตุตถฌาน โดยไม่มีข้อจำกัดที่อารมณ์เหล่านี้จะเกิดแค่ในฌานระดับใดระดับหนึ่งเท
การเข้าฌานและระดับฌานในพุทธศาสนา
224
การเข้าฌานและระดับฌานในพุทธศาสนา
จึงเข้าฌาน เมื่อเข้าฌานแล้วจะไปไหนก็คล่องแคล่วจึงเกิด “วิตก” (คิด) ขึ้นว่า นี่อะไร รูปพรรณสัณฐานเป็นอย่างนี้ ไม่เคยพบ เห็นมาก่อน จึงตรึกดู (ปักจิตลงสู่อารมณ์ฌา…
การเข้าฌานนั้นเริ่มต้นเมื่อจิตเข้าสู่ภาวะสงบจนเกิดการสงบของใจและความสุข ความรู้สึกปีติเกิดขึ้นเมื่อพิจารณาตรวจตรารอบกายมนุษย์ละเอียดจนเข้าสู่ภาวะเอกัคคตา การเข้าสู่ปฐมฌานทำให้กายมนุษย์ละเอียดมีความสุข
การเข้าถึงดวงและกายทิพย์ในมนุษย์
202
การเข้าถึงดวงและกายทิพย์ในมนุษย์
…อทุกขนิโรธอริยสัจ รู้แจ้งว่า มรรคทั้ง 8 นั้น ชื่อทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ ส่วนสัมมาสังกัปปะ คือ วิตก หรือดำริ ก็สามารถละเสียได้เด็ดขาด ซึ่งมิจฉาวิตก 3 ประการ อันได้แก่ กามวิตก พยาบาทวิตก วิหิงสาวิตก บ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงขั้นตอนการส่งใจและการเข้าถึงดวงและกายทิพย์ รวมถึงความสำคัญของศูนย์กลางกายฐานที่ 7 โดยการดำเนินใจในลักษณะเดียวกันที่ถูกต้องนั้นนำไปสู่การเข้าถึงกายละเอียด ไปจนถึงธรรมกาย และการเกิดของ
อารมณ์และผลของสมถกัมมัฏฐาน
40
อารมณ์และผลของสมถกัมมัฏฐาน
…ธรรม ปรากฏเกิดขึ้นเป็นลำดับ และองค์ธรรมนี้เองที่ไปข่มกิเลสดังกล่าวไว้ องค์ธรรมที่เกิดขึ้นนี้ คือ 1) วิตก คือ การยกจิตขึ้นสู่อารมณ์ จดจ่ออยู่กับอารมณ์ใดอารมณ์หนึ่งโดยเฉพาะ เมื่อวิตก เกิดขึ้นแล้ว ย่อมข่มถีน…
การเจริญสมถกัมมัฏฐานต้องรักษาจิตให้มีอารมณ์เดียว อารมณ์ของสมถะทำให้จิตสงบ มี 40 วิธีแบ่งเป็น 7 หมวด โดยการปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จะทำให้จิตเกิดสมาธิ ส่งผลให้กิเลสสงบ โดยมีองค์ฌาน 5 ที่ช่วยข่มนิวรณ์ 5 จ
การรวมจิตเป็นเอกัคคตาและฌานในสมาธิ
43
การรวมจิตเป็นเอกัคคตาและฌานในสมาธิ
… เหมือนคนประคองน้ำเต็มขันเดินไปไม่ให้หก เมื่อนั้นจิตก็จะรวมเองโดยอัตโนมัติ และองค์ฌานอีก 4 องค์ คือ วิตก วิจาร ปีติ และสุข ก็จะเกิดขึ้น อย่างเต็มที่ เพราะฉะนั้นเอกัคคตาจึงมีความสำคัญมากในการทำสมาธิ เพราะเ…
อาการที่เกิดจากการรวมจิตเป็นเอกัคคตาจะทำให้ผู้ปฏิบัติตกใจได้เนื่องจากไม่เคยประสบมาก่อน แต่หากสามารถประคองจิตให้เป็นกลางจะทำให้จิตรวมเป็นหนึ่งได้ โดยมีองค์ฌานต่างๆ เกิดขึ้นตามมา ความสำคัญของเอกัคคตาคือ
ฌานและอภิญญาในพระพุทธศาสนา
44
ฌานและอภิญญาในพระพุทธศาสนา
1. ปฐมฌาน ประกอบด้วยองค์ฌาน 5 คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา 2. ทุติยฌาน จิตประกอบด้วยองค์ฌาน 3 คือ ปีติ สุข เอกัคคตา 3. ตติยฌาน ประก…
การศึกษานี้เสนอความรู้เกี่ยวกับฌานในพระพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งเป็น 4 ฌานที่มีองค์ฌานต่างกัน โดยฌานแรกมีองค์ 5 องค์ และนำไปสู่อภิญญาที่เป็นผลพิเศษจากการบรรลุฌาน 4 ที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถทำกิจพิเศษได้ อภิ
ระดับของสมาธิในพระธรรมเทศนา
63
ระดับของสมาธิในพระธรรมเทศนา
…ดำเนินใจผ่านเข้าไปถึงพระนิพพานได้ สมาธิที่เกิดขึ้นเป็นสมาธิระดับอัปปนาสมาธิ คือ ปฐมฌาน มีองค์ 5 คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา ปฐมมรรคนี้เป็นจุดเริ่มของสมาธิในปริยาย เบื้องสูง 54 DOU สมาธิ 5 ห ลั ก ส ม …
บทความนี้สำรวจถึงการปฏิบัติสมถะของพระมงคลเทพมุนีที่แบ่งออกเป็นสองระดับคือ สมาธิโดยปริยายเบื้องต่ำ และเบื้องสูง ทั้งสองระดับเน้นการเข้าถึงสภาวะจิตที่สงบและละเอียดที่เริ่มจากการกำหนดบริกรรมนิมิตจนถึงการ