หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
501
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…นุตรชวนาน ๆ เอวสทฺโท อาวชฺชนานนุตร์ ชวน นิวตเตติ ฯ อา....วาติ สฤณี ฯ ปัจจ...นิ นามาติ สัญญา ฯ [๓๔๖] วิตก...ยาติ ฐปน ฯ ทุติย...หีติ โอฬาริกาติ อุปาทาน ฯ วิ...นนฺติ อนุปปาทายาติ สมพนฺโธ ฯ โอฬาริกานิ จ ตานิ …
เนื้อหาในอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยาเกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์และการทำความเข้าใจในด้านอภิธรรม ซึ่งมีการอ้างถึงเนื้อหาที่สำคัญในหน้าที่ 499 และ 500 โดยมีการกล่าวถึงว่าสภาวะจิตและการปฏิบัติในทัศนะที่แตกต่างนั้น
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
49
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
…แห่งรูปาวจรจิต นั้น โดยประการ ๕ อย่าง ด้วยความต่างแห่งการประกอบด้วยองค์ฌาน ท่านอาจารย์จึงกล่าวคำว่า วิตกก ฯลฯ สหิต เป็นต้นฯ [ปัญจกฌานจิต] ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยธรรมเหล่านี้ คือ วิตก ๑ วิจาร ๑ ปีติ ๑ สุข…
…อกุศลวิบากและกุศลวิบาก เช่น อกุศลจิตและกุศลจิต พร้อมรายละเอียดของปฐมฌานกุศลจิตที่ประกอบด้วยธรรมเช่น วิตก, วิจาร, ปีติ, สุข และเอกัคคตา บรรยายการประกอบด้วยองค์ฌาน และบรรยายอรรถต่างๆ ของวิตกและการตรึกในอารม…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
84
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
…ละนายช่างไม้ใหญ่เป็นต้น ยังกิจของตนและกิจ ของคนอื่นให้สำเร็จฉะนั้นฯ ร็จฉะนั้น ฯ การแดสงสรุปเอกัคคตา วิตก วิจาร และปีติ อย่างแจ่มแจ้ง มาแล้วในหนหลังนั่นแล้วๆ ชื่อว่าชีวิต เพราะ อรรถว่า เป็นเครื่องดำรงอยู่แ…
…ายถึงการปรุงแต่งสิ่งที่เป็นสังขตะ พร้อมด้วยคำอธิบายทางอภิธรรมเกี่ยวกับสัมปยุตธรรม พูดถึงความสำคัญของวิตก เจตนา และมนสิการ รวมถึงการประคับประคองสัมปยุตธรรมเหล่านั้นเพื่อติดตามเป้าหมายในอารมณ์ โดยนำเสนอความ…
วิสุทธิมรรค: ปฐมฌานและอารมณ์
137
วิสุทธิมรรค: ปฐมฌานและอารมณ์
…ี่ 135 ปาฐะเพียงเท่านี้แล้ว บัดนี้จะทรงแสดงองค์ที่พึงประกอบเข้า ( แห่ง ปฐมฌานนั้น ) จึงตรัสคำว่า " สวิตกุกิ สวิจาร์ " เป็นต้น ในคำเหล่านั้น ความตรึกชื่อว่า วิตก มีคำอธิบายไว้ว่า ความ จรด (จิต) ลงไป วิตกนี…
การศึกษาในวิสุทธิมรรคนี้นำเสนอการเข้าใจองค์ประกอบของปฐมฌาน โดยเฉพาะความสำคัญของวิตกและวิจารที่มีบทบาทในการนำจิตเข้ามาในอารมณ์ต่าง ๆ วิตกหมายถึงความจรดจิตลงไปในอารมณ์ ขณะที่วิจารคือการ…
ปฐมฌานและองค์ประกอบหลัก
147
ปฐมฌานและองค์ประกอบหลัก
…ัตตารมณ์ เพราะเหตุนั้น ความที่ปฐมฌานประกอบองค์ ๕ บัณฑิตพึงทราบโดยเป็นความเกิดขึ้นแห่งองค์ ๕ นี้ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข จิตเตกัคคตา ด้วยเมื่อองค์ ๕ นี้เกิดขึ้นแล้ว ฌานจึงได้ชื่อว่า เกิดขึ้นแล้ว ด้วยเหตุนั…
ในฉบับนี้กล่าวถึงความสำคัญขององค์ ๕ ที่ประกอบขึ้นในปฐมฌาน ได้แก่ วิตก วิจาร ปีติ สุข และจิตเตกัคคตา โดยชี้ให้เห็นว่าทุกองค์นี้มีบทบาทสำคัญในการเข้าถึงฌาน พร้อมทั้งอธิบาย…
ปฐมฌานและองค์ฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
52
ปฐมฌานและองค์ฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ำดับเทศนา และตามลำดับการเกิด จัดเป็นฌาน เพราะเพ่งอารมณ์ และเพราะเผาธรรมที่เป็นข้าศึก ได้แก่องค์ ๕ มีวิตก เป็นต้น ฯ จริงอยู่ เพราะความประชุมแห่งองค์ฌานเท่านั้น เรียกว่าฌาน ดุจการเรียกว่ารถ เพราะความประชุมแ…
…ตถสังคหบาลีกล่าวถึงปฐมฌานซึ่งเป็นฌานเบื้องต้นที่เกิดจากการเพ่งอารมณ์และการเผาธรรมที่เป็นข้าศึก เช่น วิตก วิจาร ปีติ และสุข รวมถึงการตั้งจิตเป็นเอกัคคตา โดยองค์ฌานทั้ง 5 มีบทบาทสำคัญในการสร้างสมดุลและความส…
ปฐมสมันตปาฐกถาแปล: การศึกษาและการเข้าใจลักษณะ
272
ปฐมสมันตปาฐกถาแปล: การศึกษาและการเข้าใจลักษณะ
… ในอธิการว่าวด้วยอนามนี้ พระอาจารผู้โจทก์ท้วงว่า " ชื่ออานาม ที่ควรจะพึงอึงอย่างนี้ว่า เป็นไปกับด้วยวิตก เป็นไปกับด้วยจิตรา ฯลฯ มีดีเท่า andสุข ดังนี้ นั้นเป็นในแล? ข้าแจ้ จะกล่าวเจตสฏต่อไป :- " เปรียบเห…
บทนี้เสนอการศึกษาเกี่ยวกับลักษณะในปรัชญา โดยเฉพาะการเข้าไปพิจารณาองค์ 5 ได้แก่ วิตก ความตรึก วิจาร ความตรอง ปีติ และสข เพื่อทำความเข้าใจลักษณะที่แท้จริงแห่งนิโรธ การประสงค์ในกรณีนี้ทำ…
อภิธานความหมายแห่งอสุภภาวนา
486
อภิธานความหมายแห่งอสุภภาวนา
…นา หน้า 485 ณิโก ฯ [๓๓๐] ปฐมชุฌานิกาติ วจเน เหตุ ญาเป็นโต อาห อสุภตยาท ฯ อสุภ... เลน ปวดตา นาวา วิย วิตก...เนว ตตฺถ อสุภ จิตต์ ปวตฺตติ อิติ ตสุมา...นิกาติ วจน์ อาจริเยน วุตต์ ฯ อสุเภ ปวตฺตา ภาวนา อสุภภาวน…
บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายแนวทางและแนวคิดเกี่ยวกับอสุภภาวนา และการบรรลุฌานในทางจิตใจ โดยให้ความสำคัญกับการปฏิบัติทางจิตว่าเป็นสิ่งที่มีความสำคัญต่อผู้ที่สนใจศึกษา และนำไปใช้ในการเจริญภาวนาในการพัฒนาจิ
บทวิเคราะห์อภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
324
บทวิเคราะห์อภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ฯ [อธิบายองค์ฌานและองค์มรรค คำที่ควรกล่าวในจำพวกเหตุ ข้าพเจ้าได้กล่าวแล้วในหนหลัง นั่นแล ฯ ธรรมชาตมีวิตกเป็นต้นเหล่านั้น ชื่อว่าฌาน เพราะอรรถว่า เข้าไปเพ่ง กล่าวคือเข้าไปคิดคำนึกอารมณ์ และเพราะอรรถว่า เผา…
บทความนี้นำเสนอการสงเคราะห์บาปในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการแบ่งหมวดธรรม 14 อย่าง รวมถึงการอธิบายองค์ฌานและองค์มรรคอย่างละเอียด ข้าพเจ้าได้กล่าวถึงประเภทของบาป ตั้งแต่โลภะ อวิชชา และปฏิฆะ ซึ่งมีการจัด
การรวมจิตเป็นเอกัคคตาและฌานในสมาธิ
43
การรวมจิตเป็นเอกัคคตาและฌานในสมาธิ
… เหมือนคนประคองน้ำเต็มขันเดินไปไม่ให้หก เมื่อนั้นจิตก็จะรวมเองโดยอัตโนมัติ และองค์ฌานอีก 4 องค์ คือ วิตก วิจาร ปีติ และสุข ก็จะเกิดขึ้น อย่างเต็มที่ เพราะฉะนั้นเอกัคคตาจึงมีความสำคัญมากในการทำสมาธิ เพราะเ…
อาการที่เกิดจากการรวมจิตเป็นเอกัคคตาจะทำให้ผู้ปฏิบัติตกใจได้เนื่องจากไม่เคยประสบมาก่อน แต่หากสามารถประคองจิตให้เป็นกลางจะทำให้จิตรวมเป็นหนึ่งได้ โดยมีองค์ฌานต่างๆ เกิดขึ้นตามมา ความสำคัญของเอกัคคตาคือ
อารมณ์และผลของสมถกัมมัฏฐาน
40
อารมณ์และผลของสมถกัมมัฏฐาน
…ธรรม ปรากฏเกิดขึ้นเป็นลำดับ และองค์ธรรมนี้เองที่ไปข่มกิเลสดังกล่าวไว้ องค์ธรรมที่เกิดขึ้นนี้ คือ 1) วิตก คือ การยกจิตขึ้นสู่อารมณ์ จดจ่ออยู่กับอารมณ์ใดอารมณ์หนึ่งโดยเฉพาะ เมื่อวิตก เกิดขึ้นแล้ว ย่อมข่มถีน…
การเจริญสมถกัมมัฏฐานต้องรักษาจิตให้มีอารมณ์เดียว อารมณ์ของสมถะทำให้จิตสงบ มี 40 วิธีแบ่งเป็น 7 หมวด โดยการปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จะทำให้จิตเกิดสมาธิ ส่งผลให้กิเลสสงบ โดยมีองค์ฌาน 5 ที่ช่วยข่มนิวรณ์ 5 จ
การบรรลุธรรมและองค์ฌานในวิสุทธิมรรค
233
การบรรลุธรรมและองค์ฌานในวิสุทธิมรรค
…ิบัติก็ดี ในผลแห่งการปฏิบัติก็ดี ก็ละได้นิวรณ์ทั้ง ๕ พระโยคาวจรละได้ดังนี้ อนึ่ง องค์ฌานทั้งหลายคือ วิตก อันมีการปักจิตลงจำเพาะในนิมิตนั้นแล เป็นลักษณะ วิจาร อันยังกิจคือการตามเฟ้นนิมิตให้สำเร็จ ปีติ อันม…
บทนี้กล่าวถึงการบรรลุธรรมวิเสสที่ผู้ปฏิบัติได้รับ รวมถึงองค์ฌานทั้งหลายและการละนิวรณ์ทั้ง 5 ที่พระโยคาวจรสามารถทำได้ผ่านการยึดมั่นในสมาธิและความสุข โดยจัดการวิเคราะห์ความสำคัญระหว่างการปฏิบัติกับผลลัพ
สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ในพระพุทธศาสนา
104
สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ในพระพุทธศาสนา
…คนเป็นไปได้ต่างๆ จิตของคนจะดีจะชั่วก็เพราะสังขารเป็นตัวปรุงแต่ง สังขารขันธ์มีดังนี้ คือ ผัสสะ เจตนา วิตก วิจาร ปีติ ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา ชีวิตินทรีย์ การละนิวรณ์ อโลภะ อโทสะ หิริ โอตตัปปะ ปัสสัทธ…
สังขารขันธ์หมายถึงความคิดปรุงแต่ง โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ กุศลสังขาร (ความคิดดี), อกุศลสังขาร (ความคิดชั่ว), และอัพยากตสังขาร (เป็นกลาง) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างความรู้สึกนึกคิดของมนุษย์ ในขณะที่
วิจารและปีติในทุติยฌาน
165
วิจารและปีติในทุติยฌาน
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 163 วิจาร ไม่มีวิตก เพราะวิตกวิจารระงับไป มีแต่ปีติและสุขอันเกิดแต่ สมาธิอยู่ ด้วยประการฉะนี้ ทุติยฌานปฐวีกสิณอันละองค์…
บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุทุติยฌานซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากปฐมฌาน โดยพิสูจน์ให้เห็นว่าเมื่อวิตกและวิจารระงับไป จะเกิดปีติและสุขจากสมาธิแทน โดยอธิบายว่าธรรมทั้งหลายในปฐมฌานและทุติยฌานมีความแตกต่าง…
อภิธมฺมตฺถสงฺคห - หน้าที่ 6
6
อภิธมฺมตฺถสงฺคห - หน้าที่ 6
… อภิธมฺมตฺถสงฺคหฎีกา - หน้าที่ 6 อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาล หน้าที่ 6 กฎเมนนวุฒิวิธ์ จิตต์ เอกวีสสต์ โหติ ฯ วิตก วิจาร ปีติ สุเขกคฺคตาสหิต ปฐมชฺฌานโสตาปัตติมคฺคจิตต์ วิจาร ปีติ สุเข กคฺคตาสหิต ทุติยฌานโสตาปัตติมค…
เนื้อหานี้นำเสนอเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลิยา โดยมีการอธิบายเกี่ยวกับการฝึกจิตในฌานต่างๆ การพัฒนาจิตในรูปแบบต่างๆ เช่น ปฐมชฌาน, ทุติยฌาน, ตติยฌาน และจตุตถฌาน ทั้งนี้ยังอธิบายลักษณะของจิตที่เกิดจากการ
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณืวิเสสสฺว
233
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณืวิเสสสฺว
…ปปวตฺตา ธมฺมา ปญฺจกฺขนฺธา ฉ ทวารานิ ฉ อารมณานิ ฉ วิญญาณานิ ฉ ผสสา ฉ เวทนา 2 สัญญา 2 เจตนา 2 ตัณหา 2 วิตกกา 2 วิจารา 2 ธาตุโย ทส กสิณานิ ทวาส โกฏฐาสา ทวาทสายตนานิ อฏฐารส ธาตุโย พาวีสตินทริยานิ ติสโส ธาตุโย…
…งขารา และความเข้าใจในญาณต่างๆ อธิบายถึงกระบวนการทางจิตใจและการรับรู้บนฐานของพุทธศาสตร์ เช่น ความคิด วิตก และวิจารณ์ โดยใช้แนวคิดที่ต้องการเข้าใจธรรมชาติของจิตเป็นหลัก ซึ่งเชื่อมโยงกับประสบการณ์ในชีวิตประจ…
องค์ 5 และการบรรลุฌานในพระพุทธศาสนา
121
องค์ 5 และการบรรลุฌานในพระพุทธศาสนา
องค์ 5 คือวิตก (ความตรึกหรือคิด) วิจาร (ความตรองหรือพิจารณา) ปีติ (ความอิ่มใจ) สุข (ความสบายใจ) และเอกัคคตา (ความม…
บทความนี้ครอบคลุมการศึกษาองค์ 5 ในการปฏิบัติฌาน ซึ่งประกอบด้วยวิตก, วิจาร, ปีติ, สุข และเอกัคคตา. องค์เหล่านี้ช่วยสร้างสมาธิและความตั้งมั่นในการปฏิบัติจนสามารถบรรลุถึ…
Understanding Meditation in Buddhism
171
Understanding Meditation in Buddhism
…ิ หมายถึงสมาธิระดับฌาน (หมายถึงข้อที่ 3) ซึ่งมีอยู่ 4 ขั้น ดังต่อไปนี้ 1. ปฐมฌาน มีองค์ประกอบ 5 คือ วิตก ความตรึกแต่ลมหายใจเข้าและออก วิจาร ความตรองหรือพิจารณาลมหายใจเข้าและออก ปีติ ความอิ่มเอิบใจ สุข เสว…
บทความนี้อธิบายถึงระดับต่าง ๆ ของสมาธิในพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งได้เป็น ขณิกสมาธิ, อุปจารสมาธิ, และอัปปนาสมาธิ พร้อมทั้งแสดงถึงประโยชน์ของสมาธิในการเข้าถึงนิพพาน ซึ่งหมายถึงการดับทุกข์และกิเลส การบรรลุถึงนิ
สาระสำคัญพระธรรมเทศนา
23
สาระสำคัญพระธรรมเทศนา
…นาคืบหนึ่ง กายมนุษย์ละเอียด เข้าฌานแล้วจะไปไหนก็คล่องแคล่ว เมื่อเข้าฌานเช่นนั้นแล้วก็คล่องแคล่ว เกิดวิตกว่านี่อะไร ไม่เคยเห็น ตรึกตรอง วิจาร เกิด วิตก คือ ตรวจตรา ดูสีสันวรรณะ รอบเนื้อรอบตัวซ้ายขวา หน้าหล…
บทความนี้กล่าวถึงสาระสำคัญของพระธรรมเทศนาเกี่ยวกับสมาธิในพุทธศาสนา โดยชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการสละอารมณ์และการเข้าถึงฌาน ซึ่งทำให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าใจธรรมชาติที่แท้จริงของจิตได้อย่างชัดเจน นอกจาก
นรกและสวรรค์ในพระพุทธศาสนา
84
นรกและสวรรค์ในพระพุทธศาสนา
… คือ ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน และจตุตถฌานก็แยกออกไปอีกเป็นปัญจมฌาน ฌานที่ 1 มีองค์ฌาน 5 คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา ฌานที่ 2 มีองค์ฌาน 4 คือ วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา ฌานที่ 3 มีองค์ฌาน 3 คือ ป…
เนื้อหาเกี่ยวกับนรกและสวรรค์ในพระพุทธศาสนาแบ่งออกเป็น 7 ชั้นของนรก ซึ่งแต่ละชั้นเกิดจากกรรมที่แตกต่างกัน ตามจำนวนการทำบาป ที่มีตั้งแต่การทำบาปเพียงอย่างเดียวถึง 7 อย่าง ในทางกลับกันมีการอธิบายถึง 6 ชั