หน้าหนังสือทั้งหมด

ความเข้าใจเกี่ยวกับมิทธะในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
90
ความเข้าใจเกี่ยวกับมิทธะในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 90 [มิทธะไม่ใช่รูป] บุคคลบางพวกกล่าวว่า แม้มิทธะก็เป็นรูป คำนั้นไม่ถูก เพราะพระผู้มีพระภา…
ในหน้าที่ 90 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา มีข้อถกเถียงเกี่ยวกับมิทธะว่ามิทธะเป็นรูปหรือไม่ แสดงให้เห็นว่าพระพุทธเจ้าตรัสมิทธะในหมวดอกุศลธรรมท…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา (หน้า 89)
89
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา (หน้า 89)
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 89 [ถนะและมิทธะ ความท้อแท้ ชื่อว่าถีนะ ฯ ภาวะแห่งจิตที่ดิ่งลงด้วยอำนาจความ ไม่ขะมักเขม้นแ…
ในบทนี้ได้กล่าวถึงความเข้าใจในถนะและมิทธะ โดยอธิบายถึงสภาวะจิตที่ท้อแท้หรือไม่ขะมักเขม้นในรูปแบบต่าง ๆ และการมีอุปกรณ์ที่ไม่พร้อมสำหรับการทำงาน ความแตกต่างระหว่างถีนะและมิทธะถูกชี้แจงอย่างละเอียด โดยใ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ความหมายและอาการของมานะและโทสะ
88
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ความหมายและอาการของมานะและโทสะ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 88 ญาณและทิฏฐินี้ มีความต่างกันอย่างนี้ คือ ญาณรู้อารมณ์ได้ตามสภาพ ที่เป็นจริง ทิฏฐิละสภา…
ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงความแตกต่างระหว่างญาณและทิฏฐิ โดยญาณรู้อารมณ์ตามความเป็นจริง ในขณะที่ทิฏฐิละสภาพที่ไม่มีจริง การมีมานะนั้นแสดงถึงการสำคัญตัวเอง ในขณะที่โทสะก็มีลักษณะของการประทุษร้าย ส่ว
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
86
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 86 เป็นไปด้วยอำนาจการสละทานวัตถุ (สิ่งของที่จะให้) มีความต้องการ ด้วยมานวัตถุที่จะพึงสละน…
บทความนี้กล่าวถึงรูปแบบต่างๆ ของเจตสิกในอภิธัมมาซึ่งรวมไปถึงเจตสิกที่เป็นโสภณและอโสภณ โดยแสดงให้เห็นถึงอำนาจในการสร้างสิ่งที่ดีและการแสดงออกของเจตสิกที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังอธิบายถึงอาการของโมหะที่ส
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
84
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 84 ภาคเมื่อทรงจำแนกสังขารขันธ์ ตรัสว่า" ชื่อว่าสังขาร เพราะอรรถว่า ปรุงแต่งสิ่งที่เป็นสัง…
บทความนี้เสนอการจำแนกสังขารขันธ์ โดยวิเคราะห์คำว่า "สังขาร" ในที่นี้หมายถึงการปรุงแต่งสิ่งที่เป็นสังขตะ พร้อมด้วยคำอธิบายทางอภิธรรมเกี่ยวกับสัมปยุตธรรม พูดถึงความสำคัญของวิตก เจตนา และมนสิการ รวมถึงกา
ธรรมชาติของเวทนา สัญญา และเจตนาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
83
ธรรมชาติของเวทนา สัญญา และเจตนาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 83 ของเปรี้ยวเป็นต้น เกิดน้ำลายสอขึ้นเป็นต้นฯ l ธรรมชาติที่ชื่อว่าเวทนา เพราะอรรถว่า รับร…
เนื้อหาในอภิธัมมัตถสังคหบาลีกล่าวถึงธรรมชาติที่ชื่อว่าเวทนา ซึ่งหมายถึงการรับรู้และเสวยรสแห่งอารมณ์ มีการพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างเวทนากับการเสวยรสของอารมณ์ เช่น สุขเวทนา, สัญญาที่เป็นการรู้จำอารมณ์ แ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - ความปริเฉทที่ ๒
81
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - ความปริเฉทที่ ๒
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 81 พรรณนาความปริเฉทที่ ๒ [ข้อความเบื้องต้น] ท่านพระอนุรุทธาจารย์ ครั้นจำแนกจิตโดยประเภทแห…
เนื้อหาในหน้าที่ 81 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที…
หน้า8
80
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 80 ปริเฉทที่ ๒ ชื่อว่า เจตสิกสังคหวิภาค ในปกรณ์ อภิธัมมัตถสังคหะ จบด้วยประการฉะนี้ ฯ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - การสงเคราะห์จิต
76
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - การสงเคราะห์จิต
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 76 มหัคคจิต ๒๗ มีการสงเคราะห์โดยอาการเพียง ๕ อย่าง ด้วยอำนาจ แห่งฌานหมวด ๕ แม้โดยประการทั…
ในบทนี้กล่าวถึงการสงเคราะห์ของมหัคคจิตที่ประกอบด้วยอาการต่าง ๆ ทั้งหมด 5 และ 12 อย่าง โดยอิงจากหลักการอภิธัมมาที่ชัดเจน รวมถึงกลไกของจิตที่ประกอบด้วยญาณต่าง ๆ ซึ่งส่งผลต่อการเข้าใจสภาพจิตและกรรมฐานในก
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 73
73
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 73
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 73 [สังคหคาถา] อกุศลเจตสิก ๑๔ ประกอบลงได้ใน อกุศลจิต ๑๒ เท่านั้น โดยอาการ ๕ อย่าง คือ ในอ…
ในหน้าที่ 73 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายเกี่ยวกับอกุศลเจตสิก 14 ประกอบลงในอกุศลจิต 12 ผ่านอาการ 5 อย่าง รวมทั้งการกระทำของเจตสิกในโลภมูลและโทสมูล อีกทั้งยังชี้ให้เห็นถึงโสภณเจตสิกที่ประกอบกับโสภณจิต
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
69
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 69 รูปาวจรจิตและโลกุตตรจิต เพราะฉะนั้น ฌานอย่างหนึ่ง ๆ มีปฐมฌาน เป็นต้น ท่านจึงได้กล่าวไว…
เนื้อหานี้พูดถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา โดยมีการอธิบายเกี่ยวกับการแบ่งประเภทของฌานและความสำคัญของอำนาจแห่งฌานในการคำนวณกุศลและวิบาก พร้อมทั…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - ความเข้าใจในฌานและจิต
68
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - ความเข้าใจในฌานและจิต
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 68 ฉันใด แม้อนุตตรจิต (โลกุตตรจิต) ท่านก็ถือเอาโดยชื่อว่า "ปฐม- ฌานโสดาปัตติมรรคจิต" ฉันน…
ข้อความนี้กล่าวถึงการตีความฌานทั้งรูปและอรูปในเชิงอภิธัมม โดยเน้นถึงความหมายของอนุตตรจิตและการแบ่งแยกในความต่างของฌานต่างๆ โดยเฉพาะฌานที่ ๕ ซึ่งมีการกล่าวถึงว่าบัณฑิตได้แบ่งและถือเอาอย่างไรในทางปฏิบัต
วิปัสสนาและฌานในอภิธรรม
66
วิปัสสนาและฌานในอภิธรรม
จารณาฯ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 66 วิปัสสนาที่เป็นวุฏฐานคามินีฯ วิปัสสนาที่เป็นวุฏฐานคามินีนั้นแลเป็น ไปแก่บุคคลผู้พิจารณ…
บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิปัสสนาและฌานภายในอภิธรรม โดยกล่าวถึงองค์ประกอบของมรรคที่แตกต่างกัน ทั้งปฐมฌานและทุติฌาน รวมถึงการพิจารณาธรรมขั้นสูงและขั้นต่ำ ผลของการเข้าฌานที่มีอัธยาศัยต่อมรรคที่เกิดขึ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: อรูปจิตและฌานในพุทธศาสนา
65
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: อรูปจิตและฌานในพุทธศาสนา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 65 ในอรูปภพ ๑๒ จึงกล่าวจิตยอดเยี่ยม คือโลกุตตรจิต ๘ ด้วยอำนาจ ทุติยาวิภัตติพหุวจนะว่า จิต…
ในบทนี้กล่าวถึงการศึกษาจิตยอดเยี่ยมในอรูปภพ โดยระบุถึงอรูปจิตและวิเคราะห์ประเภทของจิตที่มีความแตกต่างกันออกไปตามภูมิและความแตกต่างแห่งชาติ ซึ่งนักปราชญ์หรือบัณฑิตสามารถแจกจิตออกไปได้หลากหลายประเภทและม
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 62
62
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 62
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 62 ๑๐๐๐ นัย มีประเภท ๖๐๐๐๐ นัยที่มาในสัจจวิภังค์บ้าง ความที่โสดา ปัตติมรรคมีนัยมากมายหลาย…
ในหน้าที่ 62 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกาได้กล่าวถึงการแจกแจงนัยที่เกี่ยวข้องกับโสดาปัตติมรรค โดยมีการแสดงออกถึงประเภทนัยที่เป็นจำนวนมาก ตัวอ…
การวิเคราะห์เนวสัญญานาสัญญายตนฌาน
58
การวิเคราะห์เนวสัญญานาสัญญายตนฌาน
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 58 [วิเคราะห์เนวสัญญานาสัญญายตนฌาน] อรูปฌานที่ ๔ ชื่อว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ เพราะอรรถว่า…
เนวสัญญานาสัญญายตนฌานหมายถึงอรูปฌานที่ ๔ ซึ่งไม่มีสัญญาหยาบ แต่ยังมีสัญญาละเอียดอยู่ โดยสัญญาในฌานนี้มีบทบาทในการกำหนดอารมณ์แห่งวิปัสสนา ผู้ที่ปฏิบัติฌานนี้จะไม่พบกิจแห่งสัญญาที่เด่นชัด แต่ยังมีกิจที่
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
49
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 49 จึงได้กล่าวคำว่า กาเม เตวีส ดังนี้เป็นต้น อธิบายความว่า จิตใน กามภพแม้โดยประการทั้งปวง…
เนื้อหานี้อธิบายถึงจิตในกามภพและประเภทต่างๆ ของจิต โดยแบ่งเป็นจำนวน ๕๔ รวมทั้งอธิบายถึงธรรมที่เกี่ยวข้องกับอกุศลวิบากและกุศลวิบาก เช่น อกุศลจิตและกุศลจิต พร้อมรายละเอียดของปฐมฌานกุศลจิตที่ประกอบด้วยธร
อภิธานศัพท์จิตวิญญาณ
48
อภิธานศัพท์จิตวิญญาณ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 48 พึงทราบแม้ความที่กิริยาจิตเป็นจิตสหรคตด้วยโสมนัสตามสมควร โดย นัยที่กล่าวแล้วในกุศลจิตน…
ในเนื้อหานี้อธิบายถึงความสำคัญของกิริยาจิตในเรื่องของจิตสหรคตและกุศลจิต โดยอิงจากคำสอนในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งแบ่งแยกความแตกต่างของจิตและวิญญาณ การพูดถึงความแตกต่างระหว่างเวทนา ญาณ และสังขาร รวมถึงก
การศึกษาเกี่ยวกับจิตและอภิธรรมในพระพุทธศาสนา
45
การศึกษาเกี่ยวกับจิตและอภิธรรมในพระพุทธศาสนา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 45 นั้น ๆ อนึ่ง เมื่อใด เด็กเล็ก ๆ พวกนั้นถูกพวกญาติชักนำว่า พวกเจ้า จงให้ จงไหว้ ย่อมปฏิ…
บทความนี้นำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับการพัฒนาจิตและอภิธรรมตามศาสตร์ทางพระพุทธศาสนา โดยมีการอธิบายถึงแนวทางในการนับจิตตามบุญกิริยาวัตถุ รวมถึงวิธีการจำแนกจิตในระดับต่างๆ และแนวคิดเกี่ยวกับอำนาจอธิบดี โดยสรุป
วิบากทั้ง 4 และกายวิญญาณ
39
วิบากทั้ง 4 และกายวิญญาณ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 39 กันฉะนั้น เพราะฉะนั้น วิบากทั้ง 4 มีจักขุวิญญาณเป็นต้นเหล่านั้น จึงสหรคตด้วยอุเบกขาเท่…
เนื้อหาเกี่ยวกับวิบากทั้ง 4 ที่เกี่ยวข้องกับกายวิญญาณและอารมณ์อย่างละเอียด รวมถึงปรากฏการณ์ของการกระทบระหว่างอารมณ์กับกายวิญญาณในกิจกรรมประจำวัน การเชื่อมต่อระหว่างอารมณ์และการปฏิบัติธรรมที่แตกต่างกัน