สังคหะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 6

บิล ธิรา จา ธรรมบททีปนีและสารสังคหะ แต่พอเป็นว่าแปลออกพอสมควร แล้วก็หยุดการเรียนคันถธุระอยู่ ก็เรียนวิปัสสนาไปด้วยเหมือน กัน เวลาวัดแปด…

บทความนี้กล่าวถึงการศึกษาคันถธุระและวิปัสสนา โดยเริ่มจากการเรียนกับครูต่าง ๆ รวมทั้งหลวงพ่อเนียม และพระอาจารย์สิงห์ จนถึงความสำเร็จในการเรียนรู้และการค้นคว้าธรรมในมคธภาษา โดยเฉพาะการแปลหนังสือแหล่งอ้า

…ั้นแล้ว ก็ตรงมาอยู่จำพรรษาในวัดพระเชตุพนทีเดียว เรียนมูลกัจจายน์ถึงสามจบ แล้วเรียนธรรมบททีปนี และสารสังคหะ แต่พอเป็นว่าแปล ออกพอสมควรแล้ว ก็หยุดการเรียนคันถธุระ เรียนวิปัสสนาธุระต่อไป

เนื้อหาเล่าถึงความรู้สึกต่อการเสียชีวิตและความต้องการที่จะบวชเป็นพระ เน้นการบวชเป็นประเด็นสำคัญในชีวิต เมื่อเข้าสู่วงการพระสงฆ์ เรียนรู้กฎระเบียบและการปฏิบัติตนในพระพุทธศาสนา รวมถึงการศึกษาในวัดต่างๆ

…พระธรรม บทไป ท่านเรียนพระธรรมบทจบทั้ง ๒ ชั้น เมื่อจบ ๒ บั้นแล้วกลับขึ้นต้นใหม่ เรียนมงคลทีปนีและ สารสังคหะตามความนิยมของสมัย จนชำนาญและเข้าใจและ สอนผู้อื่นได้

พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) อุปสมบทเมื่อเดือนกรกฎาคม ๒๕๕๙ อายุ ๒๒ ปี ณ วัดสองพี่น้อง สุพรรณบุรี โดยพระอาจารย์ดีเป็นพระอุปัชฌายะ หลังจากนั้นได้ไปจำพรรษาที่วัดพระเชตุพน กรุงเทพฯ เพื่อเรียนพระธรรมวินัย ก

ประโยค(ตอน) - ปฐมสมันปะสาทิกาเละ 2 - หน้า 61 แล้วก็เที่ยวไป เพราะเหตุนี้ พระธรรมสังคหะจะทั้งหลายจิงกล่าวว่า สนานจาริยา อานิจจุตตา [ดังตัวอย่างแสดงของลัษณภิรัษฎา อนันตุภิตา] หลายวกว่า เย…

…รเรียนรู้จากสิ่งรอบตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการคุ้นเคยและประสบการณ์ร่วมกันที่สามารถเกิดขึ้นได้ พระธรรมสังคหะชี้ให้เห็นถึงธรรมชาติและภูมิปัญญาในจักรวาล เมื่อภิกษุได้สร้างความสัมพันธ์กับสัตว์ในสภาพแวดล้อมของตนเ…

…ตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 406 อิติ อนุรุทธาจริเยน รจิต อภิธมฺมตฺถสังคห์ นาม ปกรณ์ ปกรณ์ชื่ออภิธัมมัตถสังคหะที่ท่านพระอนุรุทธาจารย์รจนาไว้ คนฺถโต ปญฺญาสาธิากานิ อฏฺฐสตานิ สมตตานิ โดยข้อความที่เรียบเรียงเป็นข้…

อภิธัมมัตถสังคหะ เป็นผลงานที่พระอนุรุทธาจารย์ได้รจนาไว้เพื่อเป็นแหล่งอ้างอิงในด้านอภิธัมมบท โดยเนื้อหามีการจัดเรียงใ…

…ล่าว ไว้ ๕ อย่าง อธิบดีกล่าวไว้ ๔ อย่าง อาหารก็ อย่างนั้น (กล่าวไว้ ๔ อย่างเหมือนกัน) ฯ ในโพธิปักขิยสังคหะ พึงทราบสติปัฏฐาน ๔ คือ กายานุปัสสนา- สติปัฏฐาน ๑ เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๑ จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๑ …

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งได้กล่าวถึงองค์ฌาน ๕ อย่าง องค์มรรค ๕ อย่าง อินทรียธรรม ๑๖ ประการ และพลธรรม ๕ อย่าง รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับสติปัฏฐาน ๔ ประการ อาหารทางธรรม ๔

…๒ อย่าง โดยความต่างแห่งรูป มี อัชฌัตติกรูปเป็นต้น ตามสมควร ด้วย ประการฉะนี้แล ฯ นี้เป็นรูปวิภาคในรูปสังคหะ [รูปสมุฏฐานนัย] เหตุ ๔ ประการ คือ กรรม ๑ จิต ๑ ฤดู ๑ อาหาร 9 ชื่อว่า สมุฏฐานแห่งรูป (เหตุเกิดแห่งรู…

เนื้อหาเกี่ยวกับการจำแนกรูปในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีการแบ่งรูปออกเป็น ๒ อย่างตามสมควรทั้งภายในและภายนอก โดยการพิจารณาจากเหตุที่สำคัญ ๔ ประการคือ …

…งอยู่ การไม่ตรัสธรรมชาติ แม้ที่หาได้อยู่ ไว้ในที่บางแห่ง ด้วยพระ ประสงค์บางอย่างย่อมปรากฏ เช่นในธรรมสังคหะ หทัยวัตถุ แม้หาได้ อยู่ พระผู้มีพระภาคก็มิได้ตรัสไว้ เพื่อจะเลี่ยงความแตกต่างแห่งเทศนา ด้วยประการฉะ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการตีความในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาเกี่ยวกับจิตวิปัลลาสและตทาลัมพนะ ซึ่งไม่มีแก่พระขีณาสพ ท่านอาจารย์ได้อธิบายถึงความแตกต่างระหว่างโสมนัสและโทมนัส และเหตุผลที่พระ

…รมชื่อนี้ เรากระทำให้แจ้งแล้วโดยเป็นอารมณ์ ฯ ในลำดับ ๑. ส. มหาวาร. ๑๕/๕๔๗ ๒. โดยอนุโลมปาฐะอภิธัมมัตถสังคหะฉบับพม่าและสีหล จึงแปลอีกนัยหนึ่งว่า "เพราะผลจิต ๒ หรือ ๓ ดวงเป็นไป... โดยเป็นธรรมชาต..." ให้สมกับคำ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาปัจจเวกขณญาณซึ่งเป็นองค์ความรู้ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพูดถึงความสำคัญของมรรคและผลที่นำไปสู่การหลุดพ้น รวมถึงการวิเคราะห์ว่าผลจิตมีการเกิดขึ้นตามสภาวะธรรมชาติ พร้อมทั้งให้คว

…ต้องศึกษาให้เข้าใจอารมณ์ของกัมมัฏฐานเสียก่อน จึงลงมือปฏิบัติได้ถูกต้องและได้ผลดี ในคัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะและคัมภีร์วิสุทธิมรรคได้แสดงอารมณ์ของสมถกัมมัฏฐานไว้ว่า มี 40 วิธี แบ่งเป็น 7 หมวด คือ กสิณ 10 อสุภะ…

การเจริญสมถกัมมัฏฐานต้องรักษาจิตให้มีอารมณ์เดียว อารมณ์ของสมถะทำให้จิตสงบ มี 40 วิธีแบ่งเป็น 7 หมวด โดยการปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จะทำให้จิตเกิดสมาธิ ส่งผลให้กิเลสสงบ โดยมีองค์ฌาน 5 ที่ช่วยข่มนิวรณ์ 5 จ

…มิตนั้นก็ไปได้ และร่างเนรมิตนี้ย่อมบริบูรณ์ด้วยองค์ประกอบทั้งมวล ความสามารถไม่มีขาด หายไป อภิธัมมัตถสังคหะ และปรมัตถทีปนี พระคันธสาราภิวงศ์ แปล, สำนักพิมพ์ตาลกุด, 2546 หน้า 784 บทที่ 2 สมถะและวิปัสสนากัมมัฏ…

การศึกษานี้เสนอความรู้เกี่ยวกับฌานในพระพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งเป็น 4 ฌานที่มีองค์ฌานต่างกัน โดยฌานแรกมีองค์ 5 องค์ และนำไปสู่อภิญญาที่เป็นผลพิเศษจากการบรรลุฌาน 4 ที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถทำกิจพิเศษได้ อภิ

…ให้ดำรงมั่น, เหตุดังนั้น พระโบราณจารย์จึงได้แสดงไว้โดยความ เป็นกรณียะของพระเจ้าแผ่นดินประการหนึ่ง ในสังคหะวัตถุกถาและจักรพรรดิวัตร. ในสังคหะ วัตถุกถานั้น ท่านแสดง สังคหวัตถุ ๔ ประการ คือ สสสเมธ์ ทรงพระปรีชา…

เนื้อหานี้กล่าวถึงบทบาทของพระเจ้าแผ่นดินในการดูแลประชาชน และการพัฒนาประเทศ โดยเฉพาะการบำรุงกสิกรรมและพาณิชกรรม รวมถึงการสื่อสารด้วยพระวาจาอ่อนหวานที่จะสร้างความสัมพันธ์ที่ดีให้เกิดขึ้นในสังคม พระเจ้าแ

…ย่าง อัน ยอดเยี่ยม ดังพรรณนาฉะนี้ ฯ ન ปริเฉทที่ ๕ ชื่อว่ากัมมัฏฐานสังคหาวิภาค ในปกรณ์ชื่ออภิธัม มัตถสังคหะ จบด้วยประการฉะนี้แล ฯ [คาถาท้ายปกรณ์] ปกรณ์ที่อุบาสกชื่อว่านัมพะ ผู้เกิดในตระกูล ไพศาลงดงามด้วยจารี…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา อธิบายความแตกต่างระหว่างสมาบัติและวิปัสสนา และนำเสนอวิธีการภาวนา ๒ อย่างที…

…ิปติ ๑ อาหาร ๔ คือ กวฬิงการาหารที่ ๑ ผัสสาหารที่ ๒ มโนสัญ เจตนาหารที่ ๓ , วิญญาณหารที่ ๔ ฯ ก็ในมิสสกสังคหะนี้ บรรดาอินทรีย์ทั้งหลาย โสดาปัตติมรรคญาณ ท่านเรียกว่า อนัญญูตัญญัสสามีตินทรีย์ อรหัตตผลญาณ เท่าเรี…

บทความนี้กล่าวถึงโทมนัสสิทรีย์และพละ ๕ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยระบุถึงอิทธิพลของอินทรีย์ต่าง ๆ ที่มีต่อการเกิดญาณและชีวิต แต่ละองค์ของอินทรีย์มีบทบาทสำคัญต่อการฝึกจิตและการเข้าถึงอรหัตผล และสามารถแยก

…ิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 265 นี้เป็นกลาปโยชนา (การประกอบความกลาง) ในรูปสังคหะนี้ [รูปปวัติกมะ] ๆ ก็รูปเหล่านี้แม้ทั้งหมด ย่อมมีได้ในกามโลก ตามสมควร ไม่ บกพร่องในปวัติกาล ฯ แต่ใน…

เนื้อหาชี้ให้เห็นการประกอบความกลางในอภิธัมมัตถที่มีทสกะหลากหลายเป็นตัวกำหนด และความสำคัญของการเข้าใจลำดับและการลดลงของกลาปในกระบวนการเกิดและดับของชีวิต โดยมีกฎแห่งกรรมและจิตเป็นสมุฏฐานที่สำคัญในทุกช่ว

…ี่สุด หรือ ตลอดที่สุดภวังคจิต ที่เป็นไปก่อนแต่จุติจิตนั้น ๆ พรรณนาความปริเฉทที่ ๔ แห่งฎีกาอภิธัมมัตถสังคหะ ชื่ออภิธัมมัตถวิภาวินี จบด้วยประการฉะนี้ ฯ ન

ในบทนี้อธิบายถึงการเกิดขึ้นของวิญญาณในทวารต่าง ๆ และการจำแนกจิตตามภูมิความเป็นไปของมัน รวมถึงการดำเนินไปของจิตในแต่ละภพที่ไม่มีการหยุดพัก ซึ่งอาจารย์ได้ชี้ให้เห็นถึงการทำงานของจิตที่อยู่ใกล้เคียงกับคว

…าผู้มีพระคุณอันชั่งไม่ได้ พร้อมทั้งพระสัทธรรมและหมู่แห่ง พระอริยสงฆ์อันสูงสุด จักกล่าวปกรณ์อภิธัมมัตสังคหะ ๆ บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยในคาถานั้น ดังต่อไปนี้ พระผู้มีพระ ภาคเจ้า ทรงพระนามว่าสัมมสัมพุทธะ เพราะอรร…

เนื้อหานี้นำเสนอความสำคัญของอภิธัมมัตถสังคหะซึ่งเกี่ยวกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและการตรัสรู้ของพระองค์ โดยนำเสนอการอธิบายทั้งในด้านวินิจฉัยและความห…

…จริง อรรถที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสแล้วในพระอภิ ธรรมนั้น ชื่อว่าอภิธัมมัตถะ ปกรณ์ที่ชื่อว่าอภิธัมมัตถสังคหะ เพราะ อรรถว่า เป็นที่รวบรวมอรรถ ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสในพระอภิธรรม นั้นไว้ หรือเป็นเครื่องรวบรวม…

ในหน้าที่ 18 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงความสำคัญของหมู่แห่งพระอริยสงฆ์และพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยเน้นถึงความสัมพันธ์ระหว่างพระธรรมและอริยสงฆ์ รวมถึงการถวายบังคมด้วยความเคารพอย่างถูกต้อง อธิบายถึงก

…หบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 80 ปริเฉทที่ ๒ ชื่อว่า เจตสิกสังคหวิภาค ในปกรณ์ อภิธัมมัตถสังคหะ จบด้วยประการฉะนี้ ฯ

…มขึ้นแสดงโดนราสี ๓ ด้วย อำนาจอัญญสมานราสี อกุศลราศี และโสภณราศี แล้วจึงแสดง สัมประโยคโดยอาการ ๒๖ และสังคหะ (ประมวล) โดยวิธี ๓๓ ประการ แห่งเจตสิกเหล่านั้นก่อน จึงปรารภคำขึ้นต้นว่า เอกุปปาท นิโรธา จ ดังนี้ฯ […

…ตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวกันกับจิต ซึ่งเรียกว่า เอกุปปาทนิโรธ ไปจนถึงการแสดงสัมประโยคและสังคหะที่เกี่ยวข้องด้วยอาการต่าง ๆ เพื่อสร้างความเข้าใจในธรรมชาติเชิงพุทธศาสตร์ ซึ่งเป็นฐานสำคัญในการพิจาร…