สังคหะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 6

…ระราชบำรุงกสิกรรมเป็นการสงเคราะห์ประชาราษฎร์ประการหนึ่ง เรียกชื่อ ว่า สสสเมธ์ แม้คนทั้งหลายจะหวังราชสังคหะนี้ จนที่สุดถือเอาพระราชาให้เป็นผู้รับชอบรับผิดใน การทำนาของตน เมื่อฝนดีทำนาได้ผลงามก็มีความนิยมชมชื…

การบำรุงกสิกรรมเป็นภารกิจสำคัญของพระราชาที่แสดงถึงพระราชอำนาจและความรับผิดชอบต่อประชาราษฎร์ ซึ่งท่านได้ทรงทำกิจกรรมต่างๆ เช่น เทศกาลวัปปมงคล การจัดตั้งคลังออมสิน และการตั้งสหกรณ์กสิกรรม เพื่อพัฒนาภาคเ

…มภพ มีวิถีจิตได้ ๘๐ ในรูปภพ มีวิถีจิต ได้ ๖๔ อนึ่ง ในอรูปภพ มีวิถีจิตได้ ๔๒ ฯ นี้เป็นภูมิวิภาคในวิถีสังคหะนี้ ฯ ความเป็นไปแห่งจิตที่เป็นไปในทวารทั้ง ๖ มีภวังค์คั่นระหว่าง ย่อมเป็นไปไม่ขาดสายตลอดอายุ ฉะนี้แล…

…ถึงการดำเนินการของจิตที่มีการเชื่อมโยงตลอดอายุของจิตในทวารทั้ง 6 นอกจากนี้ยังได้สรุปการปฏิบัติในวิถีสังคหะแบ่งให้ชัดเจนในปริเฉทที่ 4

…้น จึงเห็นการ ประกอบความมีอวธารณะ โดยนัยมีอาทิว่า จิต ๖ ดวงมีในมหัคคตะ เท่านั้น ดังนี้ฯ [อธิบายวัตถุสังคหะ] การสงเคราะห์โดยการจำแนกวัตถุ และโดยอำนาจแห่งการ กำหนดจิต ที่มีจักษุเป็นต้นนั้นเป็นที่อาศัย ชื่อว่า…

ในบทนี้กล่าวถึงกามาวจรวิบากที่มีในอารมณ์เล็กน้อยและการสำรวจวัตถุสังคหะ ที่บ่งบอกว่า วัตถุเป็นที่อยู่อาศัยของจิตและเจตสิน องค์ประกอบของจิต ๖ ดวงในมหัคคตะถูกแสดงให้เห็นว่าม…

…ีสุขเวทนาเป็นต้น และจิตตุปบาทที่ สหรคตด้วยเวทนามีสุขเป็นต้นนั้น ด้วยสามารถแห่งการจำแนก ชื่อว่า เวทนาสังคหะฯ เวทนาอื่นจากสุขและทุกข์ ชื่อว่าอทุกขมสุข ด้วย สามารถสนธิกิริโยปกรณ์ ลงม อาคมฯ ถามว่า ก็เวทนามี ๒ เ…

บทความนี้วิเคราะห์การสงเคราะห์เวทนาภายใต้แนวคิดของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยการจำแนกเวทนาออกเป็น 3 ประเภทคือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา นำเสนอคำสอนของพระผู้มีพระภาคเกี่ยวกับธรรมชาติของเวทนา และการเข้าถึงความเข

…ลือแม้ทั้งหมด มีบัญญัติเป็นอารมณ์ ฯ โลกุตตรจิต มีพระนิพพานเป็นอารมณ์ ฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] ในอาลัมพนสังคหะนั้น มีการสงเคราะห์โดย อาการ ๓ อย่าง คือ ในอารมณ์ที่เป็นกามวจร ได้จิต ๒๕ ในอารมณ์ที่เป็นมหัคคตะ ได้จ…

ในเนื้อหาของอภิธัมมัตถสังคหะบาลีกล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ โดยเฉพาะความหมายของจิตในประเภทต่าง ๆ เช่น กามาวจรวิบากจิ…

…่ยง สุขสัญญา ความสำคัญว่าสุข อัตตสัญญา ความสำคัญว่าเป็นตัวตน สุภสัญญา ความสำคัญว่าดีงาม - อภิธัมมัตถสังคหะ และปรมัตถทีปนี พระคันธสาราภิวงศ์ แปล, สำนักพิมพ์ตาลกุด, 2546 หน้า 760 36 DOU สมาธิ 5 ห ลั ก ส ม ก ว…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับทิพพญาณที่ช่วยในการรับรู้สภาวะต่าง ๆ เช่น ทิพพโสตญาณ ที่ทำให้ได้ยินสิ่งที่คนทั่วไปไม่ได้ยิน, เจโตปริยญาณ ที่รู้ความคิดของผู้อื่น, และปุพเพนิวาสานุสติญาณ ที่ระลึกชาติได้ นอกจากน

…มิตนั้นก็ไปได้ และร่างเนรมิตนี้ย่อมบริบูรณ์ด้วยองค์ประกอบทั้งมวล ความสามารถไม่มีขาด หายไป อภิธัมมัตถสังคหะ และปรมัตถทีปนี พระคันธสาราภิวงศ์ แปล, สำนักพิมพ์ตาลกุด, 2546 หน้า 784 บทที่ 2 สมถะและวิปัสสนากัมมัฏ…

การศึกษานี้เสนอความรู้เกี่ยวกับฌานในพระพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งเป็น 4 ฌานที่มีองค์ฌานต่างกัน โดยฌานแรกมีองค์ 5 องค์ และนำไปสู่อภิญญาที่เป็นผลพิเศษจากการบรรลุฌาน 4 ที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถทำกิจพิเศษได้ อภิ

…ต้องศึกษาให้เข้าใจอารมณ์ของกัมมัฏฐานเสียก่อน จึงลงมือปฏิบัติได้ถูกต้องและได้ผลดี ในคัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะและคัมภีร์วิสุทธิมรรคได้แสดงอารมณ์ของสมถกัมมัฏฐานไว้ว่า มี 40 วิธี แบ่งเป็น 7 หมวด คือ กสิณ 10 อสุภะ…

การเจริญสมถกัมมัฏฐานต้องรักษาจิตให้มีอารมณ์เดียว อารมณ์ของสมถะทำให้จิตสงบ มี 40 วิธีแบ่งเป็น 7 หมวด โดยการปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จะทำให้จิตเกิดสมาธิ ส่งผลให้กิเลสสงบ โดยมีองค์ฌาน 5 ที่ช่วยข่มนิวรณ์ 5 จ

…ี่สุด หรือ ตลอดที่สุดภวังคจิต ที่เป็นไปก่อนแต่จุติจิตนั้น ๆ พรรณนาความปริเฉทที่ ๔ แห่งฎีกาอภิธัมมัตถสังคหะ ชื่ออภิธัมมัตถวิภาวินี จบด้วยประการฉะนี้ ฯ ન

ในบทนี้อธิบายถึงการเกิดขึ้นของวิญญาณในทวารต่าง ๆ และการจำแนกจิตตามภูมิความเป็นไปของมัน รวมถึงการดำเนินไปของจิตในแต่ละภพที่ไม่มีการหยุดพัก ซึ่งอาจารย์ได้ชี้ให้เห็นถึงการทำงานของจิตที่อยู่ใกล้เคียงกับคว

ประโยค(ตอน) - ปฐมสมันปะสาทิกาเละ 2 - หน้า 61 แล้วก็เที่ยวไป เพราะเหตุนี้ พระธรรมสังคหะจะทั้งหลายจิงกล่าวว่า สนานจาริยา อานิจจุตตา [ดังตัวอย่างแสดงของลัษณภิรัษฎา อนันตุภิตา] หลายวกว่า เย…

…รเรียนรู้จากสิ่งรอบตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการคุ้นเคยและประสบการณ์ร่วมกันที่สามารถเกิดขึ้นได้ พระธรรมสังคหะชี้ให้เห็นถึงธรรมชาติและภูมิปัญญาในจักรวาล เมื่อภิกษุได้สร้างความสัมพันธ์กับสัตว์ในสภาพแวดล้อมของตนเ…

…า มีพระราชจรรยานั้นเป็นมูล รัฏฐาภิบาลโนบายนั้น คือวิธีปกคองพระราชอาราจักร จะชักมาถวายวิสัชชนา เพียง สังคหะหรือสงเคราะห์ คือการรู้จักยึดเหนี่ยวน้ำใจคน, คุณข้อนี้เป็นกำลังสำคัญ

ในสงครามระหว่างเทวดาและอสูร ท้าวเวปจิตติชวนให้แข่งกันโดยใช้ภาษิต และในที่สุดได้ข้อสรุปว่าโสรัจจะจะนำมาซึ่งความสงบ แม้ในความพิพาทของบุคคลหรือประเทศก็เป็นสิ่งสำคัญที่ต้องค้นหาทางปรองดองเพื่อให้เกิดความส

…อปัจจัย) ไหน ๆ เลย เพราะเป็นสภาพแห่งรูปที่เกิด อยู่เป็นต้นอย่างเดียว ฯ นี้เป็นนัยแห่งรู)สมุฏฐานในรูปสังคหะนี้ ฯ [กลาปโยชนา] กลาป ๒๑ ประการ มีความเป็นไปร่วมกัน เกิดที่เดียวกัน ดับที่เดียวกัน และมีที่อาศัยอัน…

เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักวิญญัติที่เกี่ยวข้องกับจิตและฤดู รวมถึงการระบุประเภทของรูปและสมุฏฐาน และการอธิบายเกี่ยวกับกลาปที่เกิดขึ้นร่วมกันจากชีวิตรูปและอวินิพโภค ผ่านการศึกษาอภิธัมมัตถ จะแสดงให้เห็นถึงกลไ

…็นต้นดวงใดดวงหนึ่ง ซึ่งเป็นไปในอดีต ๗ วัน และในอนาคต ๓ วัน เป็นอารมณ์ ฯ แต่พระอาจารย์ผู้รจนาอรรถ กถาสังคหะกล่าวว่า ขันธ์ ๕ เป็นอารมณ์ของปรจิตตวิชชา ดังนี้บ้าง ฯ ถามว่า ก็ความที่ปรจิตตวิชชานั้น มีจิตปัจจุบัน…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ในอภิธัมมาฯ โดยเฉพาะในเรื่องของปรจิตตวิชชาที่ประกอบด้วยจิตในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต การวิเคราะห์และการตีความจากพระอาจารย์หลายท่านเกี่ยวกับความหมายของจ

…นได้ เรียนมูลกัจจายน์ (คัมภีร์ไวยากรณ์บาลี) ถึง ๓ จบ พระธรรม บท 4 ภาค พระคัมภีร์มังคลัตถทีปนี และสารสังคหะ จน สามารถแปลได้ เมื่อท่านสามารถแปลภาษาบาลีได้จนเป็นที่ พอใจแล้ว ท่านจึงมุ่งไปทางปฏิบัติอย่างเต็มที่…

ท่านได้ทำการศึกษาพระปริยัติธรรมที่วัดพระเชตุพนฯ ตัวอย่างเช่น มูลกัจจายน์ พระคัมภีร์หลายฉบับ และสามารถแปลภาษาบาลีได้ แม้ว่าท่านจะศึกษาอยู่ ท่านยังมุ่งมั่นในการปฏิบัติธรรมอยู่เสมอ เช่น การศึกษาและปฏิบัต

…พระธรรม บทไป ท่านเรียนพระธรรมบทจบทั้ง ๒ ชั้น เมื่อจบ ๒ บั้นแล้วกลับขึ้นต้นใหม่ เรียนมงคลทีปนีและ สารสังคหะตามความนิยมของสมัย จนชำนาญและเข้าใจและ สอนผู้อื่นได้

พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) อุปสมบทเมื่อเดือนกรกฎาคม ๒๕๕๙ อายุ ๒๒ ปี ณ วัดสองพี่น้อง สุพรรณบุรี โดยพระอาจารย์ดีเป็นพระอุปัชฌายะ หลังจากนั้นได้ไปจำพรรษาที่วัดพระเชตุพน กรุงเทพฯ เพื่อเรียนพระธรรมวินัย ก

…ั้นแล้ว ก็ตรงมาอยู่จำพรรษาในวัดพระเชตุพนทีเดียว เรียนมูลกัจจายน์ถึงสามจบ แล้วเรียนธรรมบททีปนี และสารสังคหะ แต่พอเป็นว่าแปล ออกพอสมควรแล้ว ก็หยุดการเรียนคันถธุระ เรียนวิปัสสนาธุระต่อไป

เนื้อหาเล่าถึงความรู้สึกต่อการเสียชีวิตและความต้องการที่จะบวชเป็นพระ เน้นการบวชเป็นประเด็นสำคัญในชีวิต เมื่อเข้าสู่วงการพระสงฆ์ เรียนรู้กฎระเบียบและการปฏิบัติตนในพระพุทธศาสนา รวมถึงการศึกษาในวัดต่างๆ

…้งหลายกล่าวว่า ก็การปฏิเสธวิบากที่ประกอบ ด้วยญาณ โดยไม่มีผิดมติของอาจารย์เหล่านั้น ในปกรณ์อภิธัมมัตถสังคหะ แม้นี้ ท่านพระอนุรุทธาจารย์กระทำไว้แล้วหมายเอกเฉพาะพวกอเหตุก สัตว์เท่านั้น ๆ แต่บัณฑิตต้อง ต้องพิจา…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา เรียบเรียงการอภิปรายของอาจารย์เสนอบุคคล 8 ประเภทและคำอธิบายเกี่ยวกับวิบากท…

…ล่าว ไว้ ๕ อย่าง อธิบดีกล่าวไว้ ๔ อย่าง อาหารก็ อย่างนั้น (กล่าวไว้ ๔ อย่างเหมือนกัน) ฯ ในโพธิปักขิยสังคหะ พึงทราบสติปัฏฐาน ๔ คือ กายานุปัสสนา- สติปัฏฐาน ๑ เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๑ จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๑ …

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งได้กล่าวถึงองค์ฌาน ๕ อย่าง องค์มรรค ๕ อย่าง อินทรียธรรม ๑๖ ประการ และพลธรรม ๕ อย่าง รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับสติปัฏฐาน ๔ ประการ อาหารทางธรรม ๔

…ิปติ ๑ อาหาร ๔ คือ กวฬิงการาหารที่ ๑ ผัสสาหารที่ ๒ มโนสัญ เจตนาหารที่ ๓ , วิญญาณหารที่ ๔ ฯ ก็ในมิสสกสังคหะนี้ บรรดาอินทรีย์ทั้งหลาย โสดาปัตติมรรคญาณ ท่านเรียกว่า อนัญญูตัญญัสสามีตินทรีย์ อรหัตตผลญาณ เท่าเรี…

บทความนี้กล่าวถึงโทมนัสสิทรีย์และพละ ๕ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยระบุถึงอิทธิพลของอินทรีย์ต่าง ๆ ที่มีต่อการเกิดญาณและชีวิต แต่ละองค์ของอินทรีย์มีบทบาทสำคัญต่อการฝึกจิตและการเข้าถึงอรหัตผล และสามารถแยก

…ิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 265 นี้เป็นกลาปโยชนา (การประกอบความกลาง) ในรูปสังคหะนี้ [รูปปวัติกมะ] ๆ ก็รูปเหล่านี้แม้ทั้งหมด ย่อมมีได้ในกามโลก ตามสมควร ไม่ บกพร่องในปวัติกาล ฯ แต่ใน…

เนื้อหาชี้ให้เห็นการประกอบความกลางในอภิธัมมัตถที่มีทสกะหลากหลายเป็นตัวกำหนด และความสำคัญของการเข้าใจลำดับและการลดลงของกลาปในกระบวนการเกิดและดับของชีวิต โดยมีกฎแห่งกรรมและจิตเป็นสมุฏฐานที่สำคัญในทุกช่ว