อรรถ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 251

…ลจับต้องไม่ได้ ย่อมคราไปนรก เหมือนหญิงคาผู้บุคลจับไม่แน่นแล้วดึงมา ย่อมบาดมือมันแผลฉะนั้น อัง.ทุก. (อรรถ) มค. ๓๓/๒๐๒ ๗.๗ ดูมคถที่๒๑ ไม่ประมาณในธรรม ข้อ ๗.๑๙ - ๗.๓๒ ๑๐. อานิสงส์ของการละทาม ออกบวช ๑๐.๑ ภิ…

พระไตรปิฎกจัดทำอุปมาอุปไมยเกี่ยวกับการดำเนินชีวิตในเส้นทางพระธรรม โดยเปรียบเทียบลักษณะต่างๆ เช่น พระเจ้าเถรทรงสละราชสมบัติ เปรียบเสมือนเครื่องชั่งที่ถูกทำลาย และความเพียรของภิกษุที่ควรประพฤติพรหมจรรย์

… ท่านเหล่านี้ขาดสมาธิ เป็นเหตุที่จะจะได้โอกาส เปรียบเหมือนลิงในป่ากระโดดตามงูไม่ในป่า ฉะนั้น. ม.ม. (อรรถ) มค. ๑๐/๒๓๓ ๑.๒ การได้อารมณ์เหมือนการจับไม้ ลิงนั้นเทียวไปโน้บ ปล่อยถึงไม้นั้น แล้วไปจับถึงไม้อื่นๆ…

บทความนี้นำเสนออุปมาอุปมัยเกี่ยวกับการทำงานของจิตในทางธรรมจากพระไตรปิฎก โดยอธิบายถึงธรรมชาติของจิตที่ขาดสมาธิ เปรียบเทียบกับลิงในป่า การจับไม้ และร่างกระดูกที่เป็นที่อยู่ของจิต พร้อมกับการอธิบายถึงควา

…ระองค์ผู้สูงศักดิ์ เหมือนสนุ้งจอกผู้ขาต้อย จะพึงมีอาสนะเสมอด้วยพระยาไกรสรสิหรือได้พระเย็นข้า. ช.ช. (อรรถ) มก. ๑๕/๕๕ ๒.๒ กุลูตรบางพวกเป็นผู้ปรกฏชื่อเสียงมีย์ โดยประการใดๆ โน้มลงด้วยดีดข้าวสาลี ที่เติมด้วย…

เนื้อหานี้พูดถึงการอุปมาอุปมัยจากพระไตรปิฎกที่ชี้ให้เห็นถึงคุณค่าของความอ่อนตนและการพิจารณาในชีวิตประจำวันของมนุษย์ การทำความดีที่มาจากการคิดพิจารณาตนเอง เช่น การตรวจสอบกาย วาจา ใจ ว่ามีความบริสุทธิ์เ

…นไปได้ด้วยกำลังลม ลูกเรือแสนไปได้ด้วยกำลังสายธาร ฉันใด กายอันนี้ฉับลำไป จึงดิ้นไปได้ ฉันนั้น ที่ม. (อรรถ) มก. ๑๔/๐๐ ๑๐.๗ กระดูกเหล่านี้ อันเขาทั้งเลื่อนลาลาด ดูดน้ำเท่าในสารกกล มีสีเหมือนนกพิราบ ความยินด…

บทอุปมาที่นำเสนอในพระไตรปิฎกแสดงให้เห็นถึงลักษณะและความเป็นจริงของชีวิตมนุษย์ การเปรียบเทียบที่ใช้ทำให้สิ่งที่ซับซ้อนกลายเป็นที่เข้าใจได้ เช่น การเปรียบเทียบกายมนุษย์กับเรือที่ต้องพึ่งพากำลังลมและสายธ

…มดโลกาธุก็ไหวด้วยอนุภาพพระสัพ พัญญูญาณ นั้น พึงทราบเหมือนการกำจัดธุลีในตัวของราชสีห์. อัง.อจฺจก. (อรรถ) มก. ๓๔/๒๕ ๒.๕.๕ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงทำลายกิเลสที่เกิดแต่เดิม เหมือนนักรบผู้ยิ่งใหญ่ในสงคราม ทำล…

เนื้อหานี้เสนอการวิเคราะห์คุณสมบัติและความเป็นเลิศของพระพุทธเจ้า เช่น การทำลายกิเลส ความไม่โกรธ และพุทธลักษณะที่แสดงถึงความบริสุทธิ์และความรักในธรรมชาติ การบรรลุพระสัพพัญญูญาณของพระองค์ทำให้เกิดการเปล

…ำลังของทวย เหมือนพระยะครูอยู่ท่ามกลางฝูงวิน เหมือนราชสีห์ผู้ยิ่งอยู่ท่ามกลางฝูงมด จ นั้น. ข. พุทธ. (อรรถ) มค. ๓๒๗/๓๒๓ ๒.๓.๑๖ พระอาทิตย์ย้อมส่องแสงในเวลากลางวัน พระจันทร์อ้อมรุ่งเรืองในเวลากลางคืน กษัตริย…

บทความนี้สรุปถึงพระสัมมาสัมพุทธเจ้าผู้เลิศเหนือทุกสิ่ง โดยเทียบกับอำนาจและความงดงามของธรรมชาติ เช่น พระอาทิตย์และพระจันทร์ รวมถึงการมีอยู่อันยิ่งใหญ่ของพระองค์ เปรียบเทียบกับสิ่งอื่นในจักรวาลซึ่งแสดงถ

…ัจจัย เมื่อ ลงแล้ว ต้อง ลบ และ ธาตุ ที่ ลง กิจ ปัจจัย นี้ ต้อง มี อื่น นำ หน้า เสมอ แต่ไม่ ยอมลงในอรรถ แห่ง ศิลป์. ค. ปัจจัย เมื่อลงแล้ว ต้อง ลบ ณ เสีย แต่อย่าไว้แต่สระ ที่ ณ อา ค่ย ถ้าต้น ธาตุ เป็น…

เนื้อหาเกี่ยวกับการใช้ปัจจัยและการวิเคราะห์พยัญชนะในภาษาศาสตร์ มีรายละเอียดเกี่ยวกับกฎการลบและการใช้พยัญชนะในตำแหน่งต่างๆ โดยพิจารณาข้อกำหนดและแนวทางที่เหมาะสมในการใช้ปัจจัยในการประยุกต์ใช้ในรูปแบบต่า

…อนที่ 158 แท้ไม่เป็นเท็จไม่เป็นอื่น ซึ่งพระโมคคัลลานะผู้ตรัสรู้สงบม ทุกข์เป็นต้นพึงรู้ได้ ดังกล่าว "อรรถแห่งทุกข์คือความบีบคั้น (1) --- ความเป็นสงฆ์ (1) ---ความร้อน (1) --- ความเปรอะปรน (1) อรรถ 4 ประการน…

บทความนี้นำเสนอการตีความอรรถแห่งทุกข์ สมุทัย นิรโทษ และมรรคตามแนวทางของพระโมคคัลลานะ ซึ่งกล่าวถึงลักษณะของความทุกข์ ความสงบ ความ…

…แล้วเปรียบเหมือนมหาปรีชิ และมหาสุทธาราห์ที่สุดโมลี หาประมาณมิได้ กว้างขวางประตูอากาศฉะนั้นแล. ม.มุ (อรรถ) มก. ๒๑/๒๘๐ ๑.๕ บุคคลหนึ่งพึงเอาบ่วงผืดตาเอาน้ำจากแม่น้ำใหญ่ชื่อจันทราภาค ซึ่งกำลังไหลท่วมสถานที่อึ…

เนื้อหานี้เกี่ยวข้องกับการอุปมาอุปไมยที่นำเสนอในพระไตรปิฎก เช่น เปรียบเทียบพระคุณของพระโคดมและการเคารพในพระธรรม โดยมีการใช้ภาพลักษณ์ฝนตกเพื่อสื่อถึงความอุดมสมบูรณ์ของธรรม และการยึดมั่นในพระธรรมซึ่งไม่

…วรรณะ ๑ แต่พระสิริระงพระบรมศาสดาทำให้งดงาม และใบแห่งต้น นิคโครได้เป็นวาวว่าวสำเร็จด้วยทองคำ. ชู.ช. (อรรถ) มก. ๑/๑๓๐๙ ๒.๘ การแสดงธรรม การฝึกคน ๒.๘.๑ ภาษิตของพระองค์แจ่มแจ้ง เปรียบเสมือนบุคคลหลายของที่ว่า …

เนื้อหานี้หยิบยกอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกที่ช่วยให้เห็นความสำคัญของการแสดงธรรมและการฝึกคนให้ออกจากความหลงผิด เปรียบเทียบการดำเนินชีวิตของบุคคลกับการเห็นแสงสว่างในที่มืด และการมีพระรัศมีของพระพุทธเจ้าที

…พราะความรัก ความชัง ความกลัว ความหลง ยศของผู้นั้นย่อมเสื่อมเหมือนดวงจันทร์ในข้างแรม นะนั้น. ที่ปา. (อรรถ) มก. ๑๖/๑๙ ๓.๒ ผู้ใดไม่ประพฤติส่วนธรรมเพราะความชอบ ความชัง ความกลัว ความหลง ยศของผู้น้อยเติมเต็มเห…

เนื้อหาต่อไปนี้กล่าวถึงอุปมาอุปไมยในพระไตรปิฎกเพื่อนำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับความดีและความเลวในชีวิต ในที่นี้ยกตัวอย่างภูมิธรรมที่มีความสำคัญในการบรรลุพระสัมโพธิญาณ พร้อมยกอุปมาอุปไมยต่างๆ เพื่อให้เห็น

อุปมาอุปมัยจากพระไตรปิฎก ๔.๓ เราจักเชือดเนื้อในร่างกาย จุดริดยี่อ้อมขอบตาด้วยการขดออก ขุ.จริยา. (อรรถ) มก. ๔๕/๒๑ ๔.๔ หากใครพึงขอรับยืนยันดา เราจักให้ควรยืนยันดา เหมือนคนคว้าวิวาดาออกแล้วให้แกเขา ขุ.จร…

เนื้อหานี้สะท้อนถึงหลักธรรมของพระไตรปิฎกที่ใช้เปรียบเทียบการให้ทานและความเคารพในศีลธรรม ในหลายๆ ตัวอย่างอุปมา เช่น การให้สว่างส่องในโลกมนุษย์ การบริจาคเพื่อสร้างความสุขในโลกหน้า และการย้ำถึงความสำคัญข

…ุลีก มีพระพุทธเจ้า เป็นตุง ซึ่งมีอยู่ในโลกนี้ ย่อมมี ผลมา เหมือนพิพิธที่วางลงในนาต ฉะนั้น. ขุ.ชา. (อรรถ) มก. ๙/๕๒ ๑.๖ ธรรมดานที่เป็นดี ย่อมก่อให้เกิดความมืดใดผู้เป็นเจ้าของ เพราะแม้หว่านข้าวลง ไปน้อย ยิ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของการเลือกทักษิณาทานและพระทักษิณาในพุทธศาสนา โดยแสดงถึงผลที่เกิดจากการให้ทาน ซึ่งมีความหมายว่าแม้ว่าจะให้ทานน้อย แต่ถ้าให้ด้วยความตั้งใจ ย่อมส่งผลดีมากเหมือนการหว่านเมล็ดพื

…นเอากำปั้นทำลายภูเขา เสียวคนเล่นอยู่เถวชีพในเลื้อย และเหมือนคนเอามือจับช้างจับมันที่ดูร้าย. ที.สี. (อรรถ) มค. ๑๑/๑๓๓ ๗.๒ ผู้ใดบริภาษผู้ นึ้งชื่อว่า ฉุดคุณด้วยเล็บ ชื่อว่า เคี้ยวกินกัดก่อนเหลี่ยม ด้วยชื่อ…

บทความนี้กล่าวถึงการใช้วาจาหยาบคายว่ามีผลเสียต่อบุคคลและสังคม รวมถึงการรักษาความลับที่เสมือนหนึ่งเป็นทรัพย์สมบัติที่มีค่า โดยเน้นถึงความสำคัญของการใช้คำพูดที่ดีและการไม่เปิดเผยความลับของผู้อื่น ซึ่งสา

…า เปรียบเหมือนการที่คนมีศีลตัวทอง นุ่งผ้าทอด้วยกลิ่นหอมแล้วท่องเที่ยวไปตามถนนในวันมีมุราคผล สง.ข. (อรรถ) มก. ๒๗/๒๘๙ ๓.๗ ศิลในบุคคลใด ปัญญาก็มิในบุคคลนั้น ปัญญามิในบุคคลใด ศิลก็ในบุคคลนั้น ปัญญาเป็นของบุ…

เนื้อหาที่กล่าวถึงกลิ่นหอมในพระไตรปิฎกซึ่งแบ่งประเภทของกลิ่นจากดอกไม้และบุคคลที่มีศีล ทั้งยังกล่าวถึงความเชื่อมโยงระหว่างศีลและปัญญา ว่าผู้ที่มีศีลก็ย่อมมีปัญญา ข้อความดังกล่าวส่งเสริมให้เห็นถึงคุณค่า

… เมื่อปฏิสนธ์เป็นดั่งงพยเยิดเกิดแล้ว ย่อมไพรโรงล่างซึ่งปฐชนูมีผู้อย่างหลายด้วยปัญญา ฉันนั้น. ซ.อ. (อรรถ) มก. ๔/๓ ๔.๑๐ พระนาคเสนและเป็นผู้ไม่หวั่นไหวเหมือนญเขาสิเนรุ องอาจจรัสสี มีโรคดังลคลื่นในมหาสมุทร เ…

เนื้อหาครอบคลุมการอุปมาอุปไมยที่พบในพระไตรปิฎก เช่น ดอกบัวที่งามแม้อยู่ในกองหยากเยื่อ สะท้อนถึงคุณธรรมของสาวกพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้มีปัญญาสามารถเจริญในสัจธรรม แม้มีอุปสรรค นอกจากนี้ยังเชื่อมโยงถึงประ

…ื่อมไป เดียราว์ล่านั่งเสื่อมจากลา และลักษณะแล้ว ดึงพังห้องทั้งหลายในเวลาพระอาทิตย์ขึ้น ฉะนั้น ม.ม. (อรรถ) มก. ๑๘/๑๓ ๒.๔.๑๘ อึ่ง การบัญญัติสาหวะ ย่อมมีแกะพรากทั้งหลายเท่านั้น ชื่อว่าเขตแดนแห่งสิขาเขาย่อมไ…

บทความนี้สำรวจถึงคำสอนจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าผ่านการเปรียบเทียบที่ลึกซึ้งในพระธรรม โดยนำเสนอความเปลี่ยนแปลงและความไม่เที่ยงของสิ่งต่าง ๆ ที่มีอยู่ในชีวิต พร้อมกับการบรรยายถึงคุณค่าของธรรมที่ไม่สามารถทำ

…ทางที่คนพาลไปแล้ว ย่อมเป็นเหมือนทางไฟของไฟป่า ซึ่งลามไปเผาไหม้ต้นไม้ ก่อไมคามินคะ ฉะนั้น. อังคิต.(อรรถ) มก. ๓๔/๖ ๓.๒ ถ้าคนพาลเข้าไปนิ่งใกล้บันไดแง่แง่ตลอดชีวิต เขาย่อมไม่รู้ธรรม เหมือนทัพพีไม่รู้รสแกง…

บทความนี้พูดถึงคุณลักษณะและโทษของคนพาล รวมถึงการเปรียบเทียบทางจิตวิทยาในการกระทำที่อาจนำไปสู่อันตรายให้กับผู้อื่น โดยใช้ข้อความทางศาสนามาอธิบายความเข้าใจในแนวคิดนี้ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับคนพาลสามารถ

…างคราวไปผิดทาง แม่ฉันใด คนพาลทอดทิ้งอยู่ในสังสารวัฏ เป็นผู้นำไม่ได้ บางคราวทำบาป บางคราวทำบาป ขุม. (อรรถ) มก. ๕๕/๓๙ 2.6 สัตบูรณ์เป็นเหมือนคนบอด สัตบูรณ์เป็นเหมือนคนตายดี คนอดอยมองไม่เห็น ทั้งคนบอด ทั้งคน…

บทความนี้นำเสนออุปมาจากพระไตรปิฎกซึ่งอธิบายถึงลักษณะของความเพียรและความเสื่อมของคนพาล โดยยกตัวอย่างเปรียบเทียบกับสิ่งต่างๆ เพื่อสร้างความเข้าใจที่ดีขึ้น การศึกษาเนื้อหานี้จะช่วยให้ผู้คนสามารถประเมินคุ

ประโยค - วิวัฒนาการแปล ภาค 3 ตอน 1 - หน้าที่ 13 [อัคคปฏิปัสมิภิกะ] ในวัฏฏะ นั้น คำว่า "อรรถ" นั้น โดยสังเขปเป็นคำเรียกผลที่ เผิดมานแต่เหตุ จริงอยู่ ผลที่เผิดมานแต่เหตุ ท่านเรียกว่า "อรรถ" เพร…

บทความนี้กล่าวถึงคำว่า 'อรรถ' และ 'ธรรม' ในบริบทของพระพุทธศาสนา โดยชี้ให้เห็นถึงความรู้ที่เกิดจากการศึกษาพุทธธรรม ความแตกต่างและ…