อรรถ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 251

…มีญาณก็ทั้งหลายย่อมไปในอากาศด้วยฤทธิ์ วิธีชนะแมวพร้อมทั้งพานะแล้ว ย่อมออกไปจากโลกได้. ข.ช. (อรรถ) มก. ๒/๒๘ 2.๑.๒ ท่านผู้มีญาณดังแผ่นดิน เหาะไปในเวลาทาง ไปได้ตลอด เหมือนดวงจันทร์วันเพ็ญ. …

เนื้อหาในเอกสารนี้สำรวจอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกเกี่ยวกับภัยและความกลัว พร้อมกับการพูดถึงอภิญญาและการแสดงฤทธิ์ที่ผู้มีญาณแสดงออกมา เช่น ความสามารถในการเหาะและการเดินทางผ่านอากาศได้ สะท้อนให้เห็นถึงความ

…างคราวไปผิดทาง แม่ฉันใด คนพาลทอดทิ้งอยู่ในสังสารวัฏ เป็นผู้นำไม่ได้ บางคราวทำบาป บางคราวทำบาป ขุม. (อรรถ) มก. ๕๕/๓๙ 2.6 สัตบูรณ์เป็นเหมือนคนบอด สัตบูรณ์เป็นเหมือนคนตายดี คนอดอยมองไม่เห็น ทั้งคนบอด ทั้งคน…

บทความนี้นำเสนออุปมาจากพระไตรปิฎกซึ่งอธิบายถึงลักษณะของความเพียรและความเสื่อมของคนพาล โดยยกตัวอย่างเปรียบเทียบกับสิ่งต่างๆ เพื่อสร้างความเข้าใจที่ดีขึ้น การศึกษาเนื้อหานี้จะช่วยให้ผู้คนสามารถประเมินคุ

…ระไตรปิฎก ๑.๕ บุคคลมีมาดุจด่านปติด้วยชีวก จุดตอบปติด้วยน้ำ และจุดศีรษตรปติด้วยเอาห่าถ่านพ้น ขุ.ม. (อรรถ) มก. ๖๕/๑๕๒ ๑.๖ ผู้ดูแล มัวรักษาขอรึว่า นี่เป็นของเราของเรา ทำให้เห็นห่างจากความดี เสพของรักทั้งหล…

บทความนี้นำเสนอสอนจากพระไตรปิฎกเกี่ยวกับการงดเว้นจากบาปและการทำความดี โดยกล่าวถึงการมีสติและการใช้ชีวิตอย่างมีคุณธรรม ปลีกตัวจากกรรมชั่วและการเสพติดในสิ่งที่ไม่ดี ทั้งนี้รวมถึงหลักการใช้ชีวิตอยู่กับธร

ประโยค - วิวัฒนาการแปล ภาค 3 ตอน 1 - หน้าที่ 13 [อัคคปฏิปัสมิภิกะ] ในวัฏฏะ นั้น คำว่า "อรรถ" นั้น โดยสังเขปเป็นคำเรียกผลที่ เผิดมานแต่เหตุ จริงอยู่ ผลที่เผิดมานแต่เหตุ ท่านเรียกว่า "อรรถ" เพร…

บทความนี้กล่าวถึงคำว่า 'อรรถ' และ 'ธรรม' ในบริบทของพระพุทธศาสนา โดยชี้ให้เห็นถึงความรู้ที่เกิดจากการศึกษาพุทธธรรม ความแตกต่างและ…

…ทางที่คนพาลไปแล้ว ย่อมเป็นเหมือนทางไฟของไฟป่า ซึ่งลามไปเผาไหม้ต้นไม้ ก่อไมคามินคะ ฉะนั้น. อังคิต.(อรรถ) มก. ๓๔/๖ ๓.๒ ถ้าคนพาลเข้าไปนิ่งใกล้บันไดแง่แง่ตลอดชีวิต เขาย่อมไม่รู้ธรรม เหมือนทัพพีไม่รู้รสแกง…

บทความนี้พูดถึงคุณลักษณะและโทษของคนพาล รวมถึงการเปรียบเทียบทางจิตวิทยาในการกระทำที่อาจนำไปสู่อันตรายให้กับผู้อื่น โดยใช้ข้อความทางศาสนามาอธิบายความเข้าใจในแนวคิดนี้ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับคนพาลสามารถ

…วรรณะ ๑ แต่พระสิริระงพระบรมศาสดาทำให้งดงาม และใบแห่งต้น นิคโครได้เป็นวาวว่าวสำเร็จด้วยทองคำ. ชู.ช. (อรรถ) มก. ๑/๑๓๐๙ ๒.๘ การแสดงธรรม การฝึกคน ๒.๘.๑ ภาษิตของพระองค์แจ่มแจ้ง เปรียบเสมือนบุคคลหลายของที่ว่า …

เนื้อหานี้หยิบยกอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกที่ช่วยให้เห็นความสำคัญของการแสดงธรรมและการฝึกคนให้ออกจากความหลงผิด เปรียบเทียบการดำเนินชีวิตของบุคคลกับการเห็นแสงสว่างในที่มืด และการมีพระรัศมีของพระพุทธเจ้าที

…ื่อมไป เดียราว์ล่านั่งเสื่อมจากลา และลักษณะแล้ว ดึงพังห้องทั้งหลายในเวลาพระอาทิตย์ขึ้น ฉะนั้น ม.ม. (อรรถ) มก. ๑๘/๑๓ ๒.๔.๑๘ อึ่ง การบัญญัติสาหวะ ย่อมมีแกะพรากทั้งหลายเท่านั้น ชื่อว่าเขตแดนแห่งสิขาเขาย่อมไ…

บทความนี้สำรวจถึงคำสอนจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าผ่านการเปรียบเทียบที่ลึกซึ้งในพระธรรม โดยนำเสนอความเปลี่ยนแปลงและความไม่เที่ยงของสิ่งต่าง ๆ ที่มีอยู่ในชีวิต พร้อมกับการบรรยายถึงคุณค่าของธรรมที่ไม่สามารถทำ

… เมื่อปฏิสนธ์เป็นดั่งงพยเยิดเกิดแล้ว ย่อมไพรโรงล่างซึ่งปฐชนูมีผู้อย่างหลายด้วยปัญญา ฉันนั้น. ซ.อ. (อรรถ) มก. ๔/๓ ๔.๑๐ พระนาคเสนและเป็นผู้ไม่หวั่นไหวเหมือนญเขาสิเนรุ องอาจจรัสสี มีโรคดังลคลื่นในมหาสมุทร เ…

เนื้อหาครอบคลุมการอุปมาอุปไมยที่พบในพระไตรปิฎก เช่น ดอกบัวที่งามแม้อยู่ในกองหยากเยื่อ สะท้อนถึงคุณธรรมของสาวกพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้มีปัญญาสามารถเจริญในสัจธรรม แม้มีอุปสรรค นอกจากนี้ยังเชื่อมโยงถึงประ

…า เปรียบเหมือนการที่คนมีศีลตัวทอง นุ่งผ้าทอด้วยกลิ่นหอมแล้วท่องเที่ยวไปตามถนนในวันมีมุราคผล สง.ข. (อรรถ) มก. ๒๗/๒๘๙ ๓.๗ ศิลในบุคคลใด ปัญญาก็มิในบุคคลนั้น ปัญญามิในบุคคลใด ศิลก็ในบุคคลนั้น ปัญญาเป็นของบุ…

เนื้อหาที่กล่าวถึงกลิ่นหอมในพระไตรปิฎกซึ่งแบ่งประเภทของกลิ่นจากดอกไม้และบุคคลที่มีศีล ทั้งยังกล่าวถึงความเชื่อมโยงระหว่างศีลและปัญญา ว่าผู้ที่มีศีลก็ย่อมมีปัญญา ข้อความดังกล่าวส่งเสริมให้เห็นถึงคุณค่า

…นเอากำปั้นทำลายภูเขา เสียวคนเล่นอยู่เถวชีพในเลื้อย และเหมือนคนเอามือจับช้างจับมันที่ดูร้าย. ที.สี. (อรรถ) มค. ๑๑/๑๓๓ ๗.๒ ผู้ใดบริภาษผู้ นึ้งชื่อว่า ฉุดคุณด้วยเล็บ ชื่อว่า เคี้ยวกินกัดก่อนเหลี่ยม ด้วยชื่อ…

บทความนี้กล่าวถึงการใช้วาจาหยาบคายว่ามีผลเสียต่อบุคคลและสังคม รวมถึงการรักษาความลับที่เสมือนหนึ่งเป็นทรัพย์สมบัติที่มีค่า โดยเน้นถึงความสำคัญของการใช้คำพูดที่ดีและการไม่เปิดเผยความลับของผู้อื่น ซึ่งสา

…ุลีก มีพระพุทธเจ้า เป็นตุง ซึ่งมีอยู่ในโลกนี้ ย่อมมี ผลมา เหมือนพิพิธที่วางลงในนาต ฉะนั้น. ขุ.ชา. (อรรถ) มก. ๙/๕๒ ๑.๖ ธรรมดานที่เป็นดี ย่อมก่อให้เกิดความมืดใดผู้เป็นเจ้าของ เพราะแม้หว่านข้าวลง ไปน้อย ยิ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของการเลือกทักษิณาทานและพระทักษิณาในพุทธศาสนา โดยแสดงถึงผลที่เกิดจากการให้ทาน ซึ่งมีความหมายว่าแม้ว่าจะให้ทานน้อย แต่ถ้าให้ด้วยความตั้งใจ ย่อมส่งผลดีมากเหมือนการหว่านเมล็ดพื

อุปมาอุปมัยจากพระไตรปิฎก ๔.๓ เราจักเชือดเนื้อในร่างกาย จุดริดยี่อ้อมขอบตาด้วยการขดออก ขุ.จริยา. (อรรถ) มก. ๔๕/๒๑ ๔.๔ หากใครพึงขอรับยืนยันดา เราจักให้ควรยืนยันดา เหมือนคนคว้าวิวาดาออกแล้วให้แกเขา ขุ.จร…

เนื้อหานี้สะท้อนถึงหลักธรรมของพระไตรปิฎกที่ใช้เปรียบเทียบการให้ทานและความเคารพในศีลธรรม ในหลายๆ ตัวอย่างอุปมา เช่น การให้สว่างส่องในโลกมนุษย์ การบริจาคเพื่อสร้างความสุขในโลกหน้า และการย้ำถึงความสำคัญข

…พราะความรัก ความชัง ความกลัว ความหลง ยศของผู้นั้นย่อมเสื่อมเหมือนดวงจันทร์ในข้างแรม นะนั้น. ที่ปา. (อรรถ) มก. ๑๖/๑๙ ๓.๒ ผู้ใดไม่ประพฤติส่วนธรรมเพราะความชอบ ความชัง ความกลัว ความหลง ยศของผู้น้อยเติมเต็มเห…

เนื้อหาต่อไปนี้กล่าวถึงอุปมาอุปไมยในพระไตรปิฎกเพื่อนำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับความดีและความเลวในชีวิต ในที่นี้ยกตัวอย่างภูมิธรรมที่มีความสำคัญในการบรรลุพระสัมโพธิญาณ พร้อมยกอุปมาอุปไมยต่างๆ เพื่อให้เห็น

…ิตธรรมเหนี่ยงกรรม (กรรมให้ผลในชาติปัจจุบัน) เหมือนกับลูกครอบของนายพรานที่ยิงดุคเนโดยไม่ผิด อัง.ติ. อรรถ) มก. ๓๔/๑๒๒ ๘.๕ ปรียยเวนียกรรม (กรรมให้ผลในชาติทต่อไป) ได้โอกาสเมื่อใดในอนาคต เมื่ออันจะให้ผล เปรี…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงแนวคิดเกี่ยวกับกุศโลมุทธรรม ซึ่งย้ำถึงความสำคัญของกรรมที่มนุษย์ทำว่า กุศลกรรมให้ผลดีในอนาคต ขณะที่อกุศลกรรมจะทำให้เกิดผลในทางลบ โดยการยกตัวอย่างเปรียบเทียบระหว่างพืชและการทำกรรมของคน

…คนพลายอ่อนสำคัญบทประดูดน้ำฝั่ง ตราบเท่าที่บาปยังไม่ผล ก็เมื่อใดบาปนั้นคนพลายอ่อนประสบทุกข์. ช.ธ. (อรรถ) มก. ๔๕/๒๕ ๓.๒ คนนี้จะเป็นผู้เปื้อนไปด้วยบาป เหมือนกับผ้าที่มุ่งของพี่เลี้ยงที่เปื้อนน้ำลายมุกร แ…

เนื้อหานี้นำเสนอการเปรียบเทียบและสอนเกี่ยวกับบาปในพระพุทธศาสนา โดยใช้ภาพเปรียบเทียบแตกต่างๆ เช่น น้ำในขัน ช้าง และผลของบาปที่ส่งผลต่อชีวิตบุคคล นอกจากนี้ยังมีที่สนทนาเกี่ยวกับกรรมและการประพฤติธรรม พร้

…กาล - หน้าที่ 36 บัดนี้ ควรทราบถึงภาพทัศ 4 ประการ ในปฏิทัศนี้ แต่ละ ปฏิทัศ เพราะเหตุที่ธรรมชาตหรืออรรถาธิบายใด ๆ ก็ดี อรรถที่พระผู้ พระภาคเจ้าพึงให้ทราบ ย่อมเป็นอรรถมิิหน้าเฉพาะต่อกษัตริย์ของนัก ศึกษาทั…

ในบทความนี้จะมีการศึกษาเกี่ยวกับภาพทัศน์ 4 ประการในปฏิทัศน์ โดยเน้นการเข้าใจถึงความแตกต่างในธรรมและอรรถาธิบายที่พระผู้ถึงทรงสอนให้แก่กษัตริย์และนักศึกษา ศึกษาเรื่องการเทศนาและความหมายทางปัญญา ที่สะท้อนคว…

…ในที่ใกล้เหมือนเขาหิมพานต์ ส่วนสตุบรบูรณ์ไม่ปรากฏในที่นี้ เหมือนลูกครันเขาที่ไปบริเวณ จนั่น. ชู.ร. (อรรถ) มก. ๓๓/๑๔๔ 2.3 ทางที่ขาดติตไปเหมือนทางที่มุ่งไปสมดังคำตั้งค้องทั้งสิ ค และตกลงมาเต็มหลุม และบ่อ นำ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอานิสงส์ของการเป็นบัณฑิต และการเข้าสู่วงการของพระอริยะ และความสำคัญของการมีสหายดีในการทำความเพียร ผลของความตั้งใจที่เข้มแข็งเชื่อมโยงกับการเป็นบัณฑิตและการค้นพบอริยมรรค 8 โดยการมีอาจาร

…ะมหาบุรุษทรงบำเพ็ญจากเครื่องผงผิวตั้งบ่วง มีพระสนฺดานเบิยบน จุดดอกบัว ต้องแสงอาทิตย์ ฉะนั้น. ที่ม. (อรรถ) มก. 13/140 2.1.2 ใครๆ ไม่อาจทำความมัวหมองให้เกิดขึ้นแก่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เช่นเดียวกับไม่อาจทำควา…

…ธองค์ ในพระไตรปิฎก กล่าวถึงคุณสมบัติที่แสดงถึงพระมหาปรีชาลักษณะและการบำบัดโรคของพระองค์ สืบเนื่องจากอรรถต่าง ๆ เช่น การมีกายที่งดงามและอ่อนโยนเหมือนดั่งเพชรซึ่งไม่สามารถมัวหมองหรือเศร้าหมองได้ นี่เป็นการแ…

…มาเหมือนต้นไม้ใหญ่มิได้ผลเนื่องนัยนี้ อนุฝนภเข้าไปบังด้วยประสงค์จะจิตกินผลที่มีรสอร่อย ฉะนั้น ม.ม. (อรรถ) มก. ๑๗/๒๕ ๒.๒.๕ นากะป่าเล็กแล้ว พืชอภัยป่าใหญ่มีผลไม้ ฉันใด ชาวองค์ก็พันนั้น ละแล้วซึ่งพวกพรานนนี้…

อุปมาอุปไมยในพระไตรปิฎกแสดงถึงประโยชน์ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่มีต่อโลกและมนุษย์ เช่น การเปรียบเทียบกับพระอาทิตย์และพระจันทร์ที่ให้แสงสว่าง, พระองค์เป็นที่พักอาศัยสำหรับสัตว์น้อยในสังสารวัฏและถูกเปรีย

…ครงทิศให้สว่างไสวมีประมาณเท่าใด โลกตั้งพื้นก็ เท่านั้น อำนาจของพระองค์ย่อมเป็นไปในทันโลกนั้น ที.ม. (อรรถ) มค. ๑๔/๓๓ ๒.๓.๒ นับตั้งแต่พระสมณโคดมบัณฑิตขึ้นมา พวกเรานับชะแลย กลายสภาพเป็นเหมือน ฟูงที่ห้อยในงาม…

ในบทสนทนาระหว่างพระเจ้ามิลินทร์และพระนาคเสน แสดงให้เห็นถึงความ เข้าใจในธรรมเกี่ยวกับพระพุทธเจ้าและการปริพพาน ซึ่งหมายถึงการหลุดพ้นจากโลกและกิเลส พูดถึงภิกษุสงฆ์ในปัจจุบันที่ยังเป็นผู้ใหม่ และความยิ่งใ