อรรถ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 119

…ิตธรรมเหนี่ยงกรรม (กรรมให้ผลในชาติปัจจุบัน) เหมือนกับลูกครอบของนายพรานที่ยิงดุคเนโดยไม่ผิด อัง.ติ. อรรถ) มก. ๓๔/๑๒๒ ๘.๕ ปรียยเวนียกรรม (กรรมให้ผลในชาติทต่อไป) ได้โอกาสเมื่อใดในอนาคต เมื่ออันจะให้ผล เปรี…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงแนวคิดเกี่ยวกับกุศโลมุทธรรม ซึ่งย้ำถึงความสำคัญของกรรมที่มนุษย์ทำว่า กุศลกรรมให้ผลดีในอนาคต ขณะที่อกุศลกรรมจะทำให้เกิดผลในทางลบ โดยการยกตัวอย่างเปรียบเทียบระหว่างพืชและการทำกรรมของคน

…ระไตรปิฎก ๑.๕ บุคคลมีมาดุจด่านปติด้วยชีวก จุดตอบปติด้วยน้ำ และจุดศีรษตรปติด้วยเอาห่าถ่านพ้น ขุ.ม. (อรรถ) มก. ๖๕/๑๕๒ ๑.๖ ผู้ดูแล มัวรักษาขอรึว่า นี่เป็นของเราของเรา ทำให้เห็นห่างจากความดี เสพของรักทั้งหล…

บทความนี้นำเสนอสอนจากพระไตรปิฎกเกี่ยวกับการงดเว้นจากบาปและการทำความดี โดยกล่าวถึงการมีสติและการใช้ชีวิตอย่างมีคุณธรรม ปลีกตัวจากกรรมชั่วและการเสพติดในสิ่งที่ไม่ดี ทั้งนี้รวมถึงหลักการใช้ชีวิตอยู่กับธร

…คนพลายอ่อนสำคัญบทประดูดน้ำฝั่ง ตราบเท่าที่บาปยังไม่ผล ก็เมื่อใดบาปนั้นคนพลายอ่อนประสบทุกข์. ช.ธ. (อรรถ) มก. ๔๕/๒๕ ๓.๒ คนนี้จะเป็นผู้เปื้อนไปด้วยบาป เหมือนกับผ้าที่มุ่งของพี่เลี้ยงที่เปื้อนน้ำลายมุกร แ…

เนื้อหานี้นำเสนอการเปรียบเทียบและสอนเกี่ยวกับบาปในพระพุทธศาสนา โดยใช้ภาพเปรียบเทียบแตกต่างๆ เช่น น้ำในขัน ช้าง และผลของบาปที่ส่งผลต่อชีวิตบุคคล นอกจากนี้ยังมีที่สนทนาเกี่ยวกับกรรมและการประพฤติธรรม พร้

…กฏ เพราะหั๋ว และต้นไม้ไหม้ โคนล้ม หรือเพราะถูกไฟไหม้ ฉันใด ทางไปของรายย่อมปรากฏโดยที่พินิจ สัง.นี. (อรรถ) มก. ๒/๒๕ ๖.6 บนนี้ ท่านเป็นดูใบไม้เหลือง อันง บรูษแหนพระยายม คือ ความตายปรากฏแก่ท่านแล้ว ท่านต้องอ…

อุปมาอุปไมยในพระไตรปิฎกนำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับความไม่เที่ยงและการเปลี่ยนแปลงของชีวิต เช่น การเสื่อมสลายของธรรมชาติ เช่น ฝนไม่ตกทำให้ใบไม้แห้ง และความชราในชีวิตสัตว์ที่ต้องเผชิญการตาย ชั่วโมงแห่งความตายท

…ของตนให้มั่นในอารมณ์ ให้มันด้วยสติ เหมือนคนเลี้ยงโค เมื่อจะฝึกโค ก็ผูกมันไว้ที่หลัก ฉะนั้น. ที.ม. (อรรถ) มก. ๑๙/๒๙๓ ๑๑.๒.๒ บานประตู คือ สติที่รู้ว่านภาระสำรวมทางจักขุทรีปัจเจก เป็นเหมือนคนปิดบานประตูที่ป…

เนื้อหานำเสนออุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกที่แสดงถึงความสำคัญของสติและการเจริญสติในชีวิต โดยเปรียบเทียบกับการดูแลต้นไม้และการฝึกสัตว์ เช่น การเลี้ยงโค การควบคุมประตู และน้ำมันในภาชนะ. การมีสติช่วยในการตัดส

…ีบเหมือนปล่อยอยู่ในอลวนในใส เหมือนบรุษทีตกเข้าไปในป่าดงร้าย เหมือนยักทำผิดต่อท้วงวสวัตนั้น ข.แคร (อรรถ) มก. ๕/๓๓ 2.2 เมื่อด่ารวมอยู่ในวสสาแห่งปัญญาเครื่องแตกนากแก้ปัญหาอยู่ เหมือนรับของที่เขาใส่เหมือ…

เนื้อหานี้พูดถึงอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกที่ช่วยให้สาวกเข้าใจคำสอนของพระพุทธเจ้า และการตอบคำถามที่มีรูปแบบเปรียบเทียบต่างๆ โดยมีการยกตัวอย่างที่แสดงถึงการแยกแยะและการฟังเพื่อความรู้ที่ถูกต้อง และเมื่อบ

…เอง ฉันนั้น ธรรมนั่นหลายต่อแสตนหาเบื้องนี้แล้ว เป็นผู้หมดห่วงใย และวันทุกข์ทั้งปวงไป. ข.ธ. (อรรถ) มก. ๓๕/๒๖ ๒.๒๗ พระผู้พระภาคเจ้าว่าเจ้ารสสุขุมว่าเปรียบเหมือสนุข ซึ่งอ่อนเพลี เพราะความหิวเมี้ยน เข…

บทความนี้นำเสนอการอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกที่อธิบายถึงความรุนแรงของราคะและโทษของการครองเรือน โดยใช้การเปรียบเทียบกับสัตว์และธรรมชาติ บรรยายถึงความยากลำบากในการละทิ้งความผูกพันอย่างการมีบุตรหรือภริยา แ

…็มงูครูดูไปจนห่างไกล จะนั่น ข.เณร (เณร) มค. ๓๕/๕๓ ๔.3 ข้อคอปลาดลาม นี้เป็นชื่อของมาดาคาม อัง.ตุกก. (อรรถ) มค. ๓๕/๓๔ ๔.4 บุคคลพึงพูดกับบุคคลผู้มีดาบในมือ กับบาคา นั่งชิดกับอรพิษ ผู้ที่ถูกคนมีดาบปีศาจ อรพิษ…

เนื้อหาเกี่ยวกับโทษของหญิงในพระไตรปิฎก โดยใช้การเปรียบเทียบที่มีความหมายเพื่อแสดงถึงสถานะและบทบาทของหญิง เรื่องราวนี้ได้อธิบายถึงการมองเห็นหญิงว่าเป็นเหมือนกับแม่น้ำที่มีการเปลี่ยนแปลงและไม่สามารถจำกั

…ัญญาแล้วละทิ้งส่วนแบ่งามเสีย ย่อมถึงความสุข ถ้างั้นเราะนความสุขทั้งปวง ก็พึงละความทุกข์เสีย ขุ.อ. (อรรถ) มก. ๑๐/๑๔๕ ๕.๕ บุคคลมีเลาสงออกจากวัฏฏาม เหมือนไม้แห่งสนิท ไม่เปียกชุ่มด้วยเลาสงเหมือนในทีมเขาวางใ…

เอกสารนี้นำเสนออุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกที่ชี้ให้เห็นถึงการมีปัญญาในการละทิ้งความทุกข์และแสวงหาความสุขในชีวิต โดยผ่านตัวอย่างเช่น การเปรียบเทียบชีวิตกับรองเท้าและความสามารถในการทำให้เราห่างจากทุกข์ นอก

…าย ที่เป็น ที่ท่องเที่ยวไปในป่าที่มีลิ้นเหิมน่าเกลียดอย่างยิ่ง เหมือนหนอนที่เกิดในปลาเน่า สัง.สขา. (อรรถ) มก. ๒๘/๕๔๕ 6.2 กายอันเน่าเหม็นหนอ ไม่สะอาด กลิ่นเหม็นคลุ้งไป น่าสะพรึงกลัว ดูจงหนับบรรจุ ซากศพ เติ…

บทวิเคราะห์เกี่ยวกับร่างกายที่ไม่เที่ยงและไม่สะอาด ตามที่ได้มีการกล่าวไว้ในพระไตรปิฎก เสนอแนะให้พิจารณาร่างกายว่าเป็นสิ่งไม่ถาวรและระลึกถึงซากศพ เพื่อสร้างความเข้าใจในความเปราะบางของชีวิตและลดความยึดม

…งทอง เขาก็เรียกว่ากายเน่า ฉันใด แม้พุทธตรีใหม่เอี่ยม เขาก็เรียกว่า น่ามตราเน่า ฉันนั้น อัง.ฉกุกก. (อรรถ) มก. ๑๕/๖๔ ๒.๙ กระดูกเหล่านี้ อันเขาทิ้งเกลื่อนกลาดดูดข้าในสารกาล มีสิเหมือนนกพิราบ ความยินดีอะไรล…

เนื้อหาพูดถึงความซับซ้อนของกายมนุษย์ ซึ่งถูกเปรียบเทียบกับสิ่งต่างๆ ในธรรมชาติ โดยมีการอภิปรายเกี่ยวกับความไม่เที่ยงและการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย และความเป็นไปของชีวิต การอ้างอิงถึงบทคัดจากพระไตรปิฎก ชี

…๕ ๖.๑๔ ท่านทั้งหลายจงดูโลกนี้อันตราการ ดูจารชนทีพวกเขาเหลาหมอกอยู่ แต่พวกผู้หา ช่องอยู่ไม่. บ.ช. (อรรถ) มก. ๒๗/๒๒๗ ๖.๑๕ คนบางจำพวกยังจมอยู่ในร่างกายอันนี้ เหมือนกับโคเดือนอยู่ในเต ม ฉะนั้น. ข.เณร (ทั่…

บทความนี้กล่าวถึงการสะท้อนถึงอัตภาพที่วิจิตรและไม่แน่นอน คำสอนชี้ให้เห็นถึงความหลอกลวงของกายที่สวยงามและการมองโลกในแง่ที่ลึกซึ้งกว่า เน้นถึงอันตรายของการยึดติดกับร่างกายและการปล่อยวางเพื่อเข้าถึงพระนิ

…จร๊ร้านนั้น ย่อมไม่ได้รับทรัพย์มรดก คือ อริยทรัพย์นี้ ผู้ปรารถนาความเพียรเท่านั้นย่อมได้รับ ทิ.ม. (อรรถ) มก. ๑๘๒๕๐ ๒.๒๓ ประชาชน ๔ วรรค เห็นเจตจุบจามในกระจกสำหรับของดูได้ทั่วตัว ซึ่งติดตั้งไว้ที่ประตูเมื…

ในบทนี้กล่าวถึงหลักการพิจารณาและความเพียรที่พระพุทธเจ้าได้สอนไว้ โดยมีการเชื่อมโยงกับการไม่สามารถรับมรดกทางธรรมได้หากไม่มีความเพียร เจตจุบจามและความตั้งใจที่ถูกต้องในการพัฒนาตนเอง นอกจากนี้ยังมีการอธิ

…ปิฎก ๑. ความโศก ความอาลัย ความคร่ำครวญ ๑.๑ ความโศก พึ่งเป็นเหมือนการหุงต้มหาถ้วยไฟเผื่อแผ่. ข. ม. (อรรถ) มก. ๕๕/๕๘ ๑.๒ ต้นที่ล่วงรามช่นไปในโลก ย่อมครอบบังบุคคลใดไว้ได้ ความโศกย่อมเจริญแก่บุคคลนั้น เหมือน…

บทความนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับความโศกและความอาลัยในพระไตรปิฎก โดยใช้การอุปมาเพื่อให้เข้าใจถึงความรู้สึกต่างๆ ที่เกิดขึ้นเมื่อมีการสูญเสีย เช่น ความโศกที่เหมือนการหุงต้มหาถ้วยและความคับแค้นใจที่เหมือนกา

…มีญาณก็ทั้งหลายย่อมไปในอากาศด้วยฤทธิ์ วิธีชนะแมวพร้อมทั้งพานะแล้ว ย่อมออกไปจากโลกได้. ข.ช. (อรรถ) มก. ๒/๒๘ 2.๑.๒ ท่านผู้มีญาณดังแผ่นดิน เหาะไปในเวลาทาง ไปได้ตลอด เหมือนดวงจันทร์วันเพ็ญ. …

เนื้อหาในเอกสารนี้สำรวจอุปมาอุปไมยจากพระไตรปิฎกเกี่ยวกับภัยและความกลัว พร้อมกับการพูดถึงอภิญญาและการแสดงฤทธิ์ที่ผู้มีญาณแสดงออกมา เช่น ความสามารถในการเหาะและการเดินทางผ่านอากาศได้ สะท้อนให้เห็นถึงความ

…กาล - หน้าที่ 36 บัดนี้ ควรทราบถึงภาพทัศ 4 ประการ ในปฏิทัศนี้ แต่ละ ปฏิทัศ เพราะเหตุที่ธรรมชาตหรืออรรถาธิบายใด ๆ ก็ดี อรรถที่พระผู้ พระภาคเจ้าพึงให้ทราบ ย่อมเป็นอรรถมิิหน้าเฉพาะต่อกษัตริย์ของนัก ศึกษาทั…

ในบทความนี้จะมีการศึกษาเกี่ยวกับภาพทัศน์ 4 ประการในปฏิทัศน์ โดยเน้นการเข้าใจถึงความแตกต่างในธรรมและอรรถาธิบายที่พระผู้ถึงทรงสอนให้แก่กษัตริย์และนักศึกษา ศึกษาเรื่องการเทศนาและความหมายทางปัญญา ที่สะท้อนคว…

…ในที่ใกล้เหมือนเขาหิมพานต์ ส่วนสตุบรบูรณ์ไม่ปรากฏในที่นี้ เหมือนลูกครันเขาที่ไปบริเวณ จนั่น. ชู.ร. (อรรถ) มก. ๓๓/๑๔๔ 2.3 ทางที่ขาดติตไปเหมือนทางที่มุ่งไปสมดังคำตั้งค้องทั้งสิ ค และตกลงมาเต็มหลุม และบ่อ นำ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอานิสงส์ของการเป็นบัณฑิต และการเข้าสู่วงการของพระอริยะ และความสำคัญของการมีสหายดีในการทำความเพียร ผลของความตั้งใจที่เข้มแข็งเชื่อมโยงกับการเป็นบัณฑิตและการค้นพบอริยมรรค 8 โดยการมีอาจาร

…ะมหาบุรุษทรงบำเพ็ญจากเครื่องผงผิวตั้งบ่วง มีพระสนฺดานเบิยบน จุดดอกบัว ต้องแสงอาทิตย์ ฉะนั้น. ที่ม. (อรรถ) มก. 13/140 2.1.2 ใครๆ ไม่อาจทำความมัวหมองให้เกิดขึ้นแก่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เช่นเดียวกับไม่อาจทำควา…

…ธองค์ ในพระไตรปิฎก กล่าวถึงคุณสมบัติที่แสดงถึงพระมหาปรีชาลักษณะและการบำบัดโรคของพระองค์ สืบเนื่องจากอรรถต่าง ๆ เช่น การมีกายที่งดงามและอ่อนโยนเหมือนดั่งเพชรซึ่งไม่สามารถมัวหมองหรือเศร้าหมองได้ นี่เป็นการแ…

…มาเหมือนต้นไม้ใหญ่มิได้ผลเนื่องนัยนี้ อนุฝนภเข้าไปบังด้วยประสงค์จะจิตกินผลที่มีรสอร่อย ฉะนั้น ม.ม. (อรรถ) มก. ๑๗/๒๕ ๒.๒.๕ นากะป่าเล็กแล้ว พืชอภัยป่าใหญ่มีผลไม้ ฉันใด ชาวองค์ก็พันนั้น ละแล้วซึ่งพวกพรานนนี้…

อุปมาอุปไมยในพระไตรปิฎกแสดงถึงประโยชน์ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่มีต่อโลกและมนุษย์ เช่น การเปรียบเทียบกับพระอาทิตย์และพระจันทร์ที่ให้แสงสว่าง, พระองค์เป็นที่พักอาศัยสำหรับสัตว์น้อยในสังสารวัฏและถูกเปรีย

…ครงทิศให้สว่างไสวมีประมาณเท่าใด โลกตั้งพื้นก็ เท่านั้น อำนาจของพระองค์ย่อมเป็นไปในทันโลกนั้น ที.ม. (อรรถ) มค. ๑๔/๓๓ ๒.๓.๒ นับตั้งแต่พระสมณโคดมบัณฑิตขึ้นมา พวกเรานับชะแลย กลายสภาพเป็นเหมือน ฟูงที่ห้อยในงาม…

ในบทสนทนาระหว่างพระเจ้ามิลินทร์และพระนาคเสน แสดงให้เห็นถึงความ เข้าใจในธรรมเกี่ยวกับพระพุทธเจ้าและการปริพพาน ซึ่งหมายถึงการหลุดพ้นจากโลกและกิเลส พูดถึงภิกษุสงฆ์ในปัจจุบันที่ยังเป็นผู้ใหม่ และความยิ่งใ