อรรถก : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 36 / 47

…เป็นปริยัติแห่งธรรม ด้วยอารมณ์อย่างนี้." [๕๕๗] ส่วนถกว่าโดยนิพพานมาก มาภาวนาอรุณ-วิ่งค้า โดยพิศดาร. อรรถกถาอารรหัตสูตรว่า " พระอรหัต ย่อมเกิดขึ้นในที่สุดแห่งระวกะ โทษะ และโมหะสิ้นไป, นั่น พระสารีบุตรเถระ จ…

บทนี้กล่าวถึงความสำคัญของนิพพานซึ่งเป็นที่สุดแห่งสภาวะ โดยอรรถกถาได้อธิบายว่า พระอรหัตนั้นย่อมเกิดขึ้นเมื่อโทษะและโมหะสิ้นไป ธรรมถือเป็นที่สิ้นสุดของทุกสิ่ง และนิพ…

…ามดีดเป็นธรรมชาติ ดงาม ด้วยความคิดอันอาจารย์ได้อยู่ แต่สติปาทิกด มีชนะอย่างอื่นเป็น คติแท้ [๒๕๒] ในอรรถกถามงคลสุดธรนี้ พระอรรถกถารักษ์กล่าวว่า "มโน (ใจ) มานะ (ในทม มโนใจ) ชื่อว่า จิต." อรรถกถามูลปริยายสู…

ข้อความนี้สำรวจความหมายของจิตและธรรมชาติในบริบททางธรรม โดยอธิบายถึงจิตในแง่มุมที่มีความสัมพันธ์กับอารมณ์และปัญญา การสำรวจนี้รวมถึงการศึกษาเรื่องความคิด การรับรู้ และภาวะจิต โดยมีการอ้างอิงถึงแหล่งที่ม

… มานะสะ เพราะเกิดขี้ว่าในนั้นนั้น. บาวว่า ขนสุภา ได้แก่ ผู้ปราถา คือยมค แบ่งไป ในสัตว์โลก." [๕๒๗] ในอรรถกถามงคลสูตรนี้ พระอรรถกถารยกว่่าว่า บทว่า สุต ควา มา แห่งกินกุ ไมตรีติ ผู้ในกลางกดี ผู้เถรดี อรรถกาถา…

…งการอธิบายมรรคอันเลิศและความหมายของคำว่ามานะสะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับอารมณ์และการตัดขาดจากความยึดมั่น พระอรรถกถาได้ยกตัวอย่างถึงภิกษุที่มีพรรษาต่างๆ โดยแบ่งเป็นกลุ่มตามจำนวนพรรษา เช่น ผู้ที่มีพรรษาไม่ครบ ๕ จะถื…

… "บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมไม่หวั่นไหวในเพราะนิบทและสรรเสริญ เหมือนภูเขาศิลาทำทีบไม่หวั่นไหวเพราะละมัน" อรรถกถาพระธรรมบทนั้นว่่า "บรรดาบทเหล่านั้น บงกล่าวว่านินทาปลาสุข มีวิตฉันว่า ในพระอภิธรรมนี้ พระผู้พระภาค…

เนื้อหาอธิบายถึงความรู้ในการไม่หวั่นไหวจากโลกธรรมต่างๆ โดยยกตัวอย่างบัณฑิตซึ่งมีความมั่นคงเหมือนภูเขาศิลาทำทีบที่ไม่หวั่นไหวต่อสิ่งภายนอก เช่น รูป เสียง กลิ่น รส และผัสสะ นอกจากนี้ ยังกล่าวถึงการรักษา

…ย่อมรู้ว่าถิงโดยชอบ บาลีในโลกธรรมสูตรที่ ๒ ในปฐมวรรค ปฐมปิณนา สาใน อัญญถินาบติ องคุตตรนิวาย. [๒๕๕] อรรถกถา ทุติย โลกธรรมสูตรนั้นว่า "บทว่า โก วิสิโล คืออะไรเป็นเหตุแลกกัน โดยว่า อภิปลายโล ได้แก่ เป็นความ …

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ธรรมในโลกธรรมสูตรที่ ๒ ผ่านการตีความหมายและคำศัพท์สำคัญ เช่น 'อภิปลายโล' และ 'ปริทยาย' พร้อมการอธิบายเกี่ยวกับการปฏิบัติหลักโดยผิดเหตุต่างๆ ในทางธรรมเพื่อให้เกิดความเข้าใจที

…) ผู้ค้นทุกขธรรม อันใดอันหนึ่งก็ต้องแล้ว อันใดเล่า ? ภิกษุทั้งหลาย เนรี่อเรียกวว่า ความโศก.” [๓๕๐] อรรถกถามหาสตัปุฎฐานสูตรว่า “ว่า พุทธะน คว่าว่า ด้วยอรรถคฤคลื่นมิคความเลื่อมมือความเลื่อมจาก อฏิเป็นต้นอย่…

ในพระพุทธศาสนา การโศกหรือโทมนัสถูกกล่าวถึงว่าเป็นผลจากความเจ็บปวดภายในจิตใจ ซึ่งพระปัจเจกพุทธเจ้าทรงสอนว่าความเศร้าใจเกิดจากเหตุที่มาจากการมีความอธิษฐานหรือการค้นหาทุกขธรรม ความเศร้าโศกภายในสามารถส่งผ

ประโยค - มั่งอัดทีนี้เป็นแปล เล่ม ๕ หน้า 112 อนิจจะ ถิมมะศัพท์มีเหตุเป็นบรรยาย เหตุอันนั้น พระอรรถกถาจารย์จึงกล่าวว่า “อันเหตุแห่งทุกข์” ภาวะแห่งบุคคลหรือแห่งจิต ผู้ถึงความโศก คือผู้เศร้า ชื่อนี้มีคว…

บทความนี้กล่าวถึงความเศร้าและอาการที่เกี่ยวข้องในจิตใจตามพระธรรม โดยพระอรรถกถาจารย์ได้เผยถึงสภาพความโศกที่เกิดขึ้นในชีวิตและสภาพอันเป็นตัวแทนของบุคคลซึ่งมีความเศร้าใจ ภาวะแห่งบ…

…ง. หนึ่งใน 2 นั้นบวชแล้ว อยู่ในวัดนั้น บรรลุพระอรหันต์แล้ว. เรื่องหญิงผู รับประพฤตินอกใจ จบ. [๒๕๔๗] อรรถกถาติด ยอดสูตรนั้นว่า " ทว่า มหาสาวูโช ความว่า ชื่อว่า มโหษมมาก ด้วยเหตุแม้ 2. มีโทษมากอย่างไร ? จริง…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเกิดในท้องของหญิง การตัดสินใจของเด็กที่เกิดจากหญิงนั้น และการหล่อเลี้ยงโดยปู่ เรื่องราวเกี่ยวกับความรักของมารดาและการเสียสละ รวมถึงความเข้าใจในธรรมชาติของการดำรงชีวิต ฯลฯ สามารถศึกษ

ประโยค - มงคลถาดนี้เป็นเปล เล่ม ๕ หน้า 135 เหตุนี้คนโลก จึงไม่อรรถรส, คนโลก จึงไม่เห็นธรรม. [๕๕๐] อรรถกถาทูตีปนาสก์ ในสตนกนิบาต อังคุตตร นิทานว่า "สองนาว่า อนุตตา ชาต" แลว่า เกิดขึ้นแล้ว ณ ภาย ใน สองนาว่…

ในบทนี้กล่าวถึงความรู้ของคนโลกที่ไม่เห็นธรรมและไม่รู้รสความเจริญ โดยอ้างอิงถึงอรรถกถาทูตีปนาสก์ ซึ่งพูดถึงสองนาว่าความมืดในชีวิตและการไม่รู้จักธรรม คนไม่รู้จักอรรถมีความมืดอยู่ในจิตใจ…

อรรถกาถีเป็น ดุงส จิตตูโต ไปทะ--- โกสะย่อมเสื่อมสลายไปจากจิตของผู้นั้น.

…๕๑ ความยินดีและยินร้าย พระอรหันต์ เป็นคู่กัน ในอภิธรรมมนต์และอนิญาธรรม์ ด้วยอาการอย่างนี้." [๒๐๙] อรรถกถาปมัติสูตรนี้ว่า " สองนางว่า อภิญญานุสราต์ ความว่า เป็นผู้คู่ที่ในอรรถน์ อย่าง เพราะเป็นผู้ปล่อย ซึ…

บทความนี้กล่าวถึงความยินดีและความยินร้ายในพระอรหันต์ซึ่งเป็นคู่กันในอภิธรรมและอนิญาธรรม. ประเด็นสำคัญที่นำเสนอ ได้แก่ การปล่อยวางอารมณ์ โดยไม่ยึดติดกับลาภและอลาภ ทั้งนี้ยังกำหนดกรอบความสัมพันธ์ที่มีต่

…งอยู่. บทว่า อนุโรธโรสมฺมฤฺติญฺโญ ความว่า ท่านก้าวล่วงได้ โดยชอบ ซึ่งความยินดีและความยินร้าย."[๖๐] อรรถกถาฑุปริณามสํ ภาษาํ ตินินฺทํ องฺคุตรนิกายว่า "บทว่า อานนุโย ความว่า ผู้ควรเอื้ออำนับบันดล กล่าวคือ ขอ…

…เฉพาะอย่างยิ่งเรียนรู้ว่าผู้ที่เข้าใจธรรมะย่อมมีความอ่อนโยนและสามารถกระทำสิ่งที่ดีได้อย่างชัดเจน. ในอรรถกถามีการแจกแจงคำที่เกี่ยวข้องซึ่งอธิบายความดีและสิ่งที่ควรใส่ใจในการบูชาด้วย.

…ัสว่า "เทพบหลายๆ ย่อมไม่สามารถ เพื่อจะเห็นพระอินทร์นั้นนั้น ผู้มีภัยไปปราศ มีสุข ไม่เศร้าโศก" [๒๐๖] อรรถกถากัณฑ์สูตรนั้นว่า "บรรดาทเทพบหลายๆ บาท ว่า ตำ วิจิตรยิ้ม คำว่า "มีอภัย" เพราะ ปราศจากเหตุแห่งภัย ชื…

เนื้อหานี้กล่าวถึงคำสอนที่พระผู้มีพระภาคตรัสเกี่ยวกับการเห็นพระอินทร์และความหมายของสุขที่เกิดจากการมีอภัย ซึ่งส่อให้เห็นถึงสภาวะที่ไม่เศร้าโศก ได้มีการอธิบายถึงธรรมชาติของจิตพร้อมกับการเข้าใจในมรรคเบื

…ค ได้ตรัสคำนี้ตามท่านพระราชว่า) “มาร มารคือรูป มารคือทาน มารคือสัญญา มารคือสงสาร มารคือวิญญาณ." อรรถกถา-ขันทธรรมว่านว่า “มาระ ท่านเรียกวามาร ในพระนามนี้นั้น ก็เพราะเหตุที่ชื่อว่ามาระ อันพื้นฐานเป็นต้น …

บทความนี้นำเสนอคำอธิบายเกี่ยวกับคำว่า 'มาร' ซึ่งมีความหมายหลายอย่างตามพระธรรมเทศนา พระผู้พระภาคได้อธิบายว่า มารคือรูปร่าง ร่างกาย ความรู้สึกและสิ่งที่ยึดถือซึ่งทำให้มนุษย์ประสบความลำบากและทุกข์ยาก การ

…้น, ทวยเทพและมนุษย์จึงเป็นผู้สุขสวัสดี คือไม่มีอุปะหา? ไม่มีอุปสรรค เกม ไม่มีภัยเฉพาะหน้า." (๒๑) อรรถกถาสัพพสาวสูตร และอรรถกถาอาวุโสน้อยสูตร ในฉกนิบาต อังคุตตรนิกายว่า "อาสวะ ๕ และความเร่าร้อนเพราะ กิ…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์อพยศัพท์ในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในอังคัจฉงและอรรถกถาต่างๆ ซึ่งชี้ให้เห็นถึงสัมพันธ์ระหว่างอาจารย์ต่างๆ ที่ได้บรรยายไว้เกี่ยวกับอาสวะและความเร่าร้อนที่…

ประโยค - มังคลัตถทีนี้แปล เล่ม ๔ หน้า 6 [๒๖๕] อรรถกถาอภิวาณสูตร ในจัตุกฺกภารวค ปฐมปัณณาสก์ ในฉัฏกนิบาต อังคุตตรนิกายว่า " บรรดาความทั้ง ๓ นั้น การทำควา…

บทความนี้กล่าวถึงการเคารพในความเป็นพระศาสดา ธรรม และสงฆ์ โดยเน้นถึงการปฏิบัติตนในการเคารพตามหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ซึ่งได้กล่าวถึงความเป็นอยู่ของภิกขุที่มีความเคารพในพระธรรมและการทำความเคารพในปฏิ

…มที่ภิกขุทำข้างหน้าพระ เดีย ก็เป็นเช่นเดียวกับที่ทำข้างหน้าพระศาดันนั้นเหมือนกัน\ เพราะ\ เหตุนี้ พระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวว่า "ปริจิตรฉ ว ปน" เป็นนั่น สองงว่าว สุกกจี น กฎจติ คือ ยกความไม่เคารพให้คิดนี้เข้…

…พณีพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงตัวอย่างการไม่เคารพภิกษุและพระธรรม พร้อมกับการอธิบายแนวคิดจากพระอรรถกถาจารย์ที่ยกความไม่เคารพให้เข้าไปช่วยให้เราเข้าใจถึงความสำคัญของการเคารพนั้นว่าไม่เพียงแค่เป็นหน้าที…

…ายปฏิสันถาร ๒ ประการเหล่านี้ ๒ ประการ อะไรบ้าง คือ อามิสปฏิสันถาร ๑ ทั่มปฏิสนธิ ๑. [๒๗] อรรถกถาสูตรนี้ ๒ นั้นว่า " การปกปิด ด้วยสามารถ ปกปิดโทษของตนและของบุคคลอื่นด้วยปัจจัย ๔ ชื่อว่า อา…

บทความนี้อธิบายแนวคิดเกี่ยวกับการสังเกตุดูและความไม่ประมาทในธรรม มีการระบุถึงสันถาร ๒ ประการ คือ อามิสสันถาร และ ธัมมสันถาร ที่พระผู้ประภาคตรัสไว้ในปฐมสูตร นอกจากนี้ยังพูดถึงการปกปิดโทษของตนและของผู้อ

ประโยค - มังคลติดตามนี้แปล เล่ม ๔ หน้า 12 [วิธีสงเคราะห์ด้วยอามิสและธรรม] [๒๒๒] อรรถกถานิทานกว่ากว่า "สองบทว่า ปฏิญาณธาราโก โหติ ความี่ ก็ดีของโลกสันนิบาวมีอยู่ ๒ ช่องท่านนั้น บุคคลเป็น…

เนื้อหานี้นำเสนอวิธีสงเคราะห์ที่ใช้หลักการของอามิสและธรรม โดยการปฏิญาณการเป็นหลักสำคัญที่ช่วยในการดำเนินชีวิตอย่างมีความหมาย อธิบายการปฏิญาณการที่มีธรรมชาติและวิธีการต้อนรับสายสัมพันธ์ โดยมีมุมมองที่เ

…็. นอกจากเป็นแค่กรณียะ: การออกรถอุบัติอีกนอกจาก เป็นวุปฐาน." [ อนามญญุติปทบาตรใหแก่ มาราคาปิ ] [๒๔] อรรถกถา๚สังหารวัดในตรียปราชาวิหาว่า " อนาท- มญญุติปานาคต ภิกษุพึ่งให้ แม้แก่มาราคาปิและบิดาก่อน. แม้ทาว่า…

เนื้อหาพูดถึงพระเดชที่ได้ทำภัตกิจและล้างบาตร รวมถึงการพูดถึงความสำคัญของการปฏิสันทํในพระพุทธศาสนา พร้อมคำสอนเกี่ยวกับการสงเคราะห์ของภิกษุในการทำหน้าที่ตามที่ควร ทำกิจเพื่อบรรเทาความรำคาญใจและเสริมสร้า