อุปาทา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 19 / 28

…ิต และอรูปาวจรจิต ตามควรเช่น เดียวกัน ฯ จิตที่ชื่อว่า โลกุตตระ เพราะอรรถว่า ข้ามขึ้นจากโลก กล่าวคือ อุปาทานขันธ์ โดยที่ไม่มีอาสวะ ได้แก่มรรคจิต ฯ ส่วนผลจิต ชื่อว่า โลกุตตระ เพราะอรรถว่า ข้ามขึ้นแล้วจากโลกนั…

…ลต่อการเกิดผล จิตที่ถูกจำแนกออกเป็นกามาวจรจิตและโลกุตตระ โดยจิตต่างๆ จะมีการอธิบายถึงความสัมพันธ์กับอุปาทานขันธ์และว่าจิตประเภทไหนที่สามารถข้ามความลำบากในโลกไปได้ ในนี้ยังมีการอธิบายถึงโสภณจิตที่พ้นจากบาปจิ…

…บวัตถุ เป็นธรรมชาติมีกำลังทรามฯ จริงอยู่ จักขุเป็นต้น ที่เป็นวัตถุแห่งวิญญาณแม้ทั้ง ๔ อย่างนั้น เป็นอุปาทายรูป แท้ฯ รูปเป็นต้นแม้ที่เป็นอารมณ์ก็เช่นนั้น ฯ การที่อุปทายรูปกับ อุปาทายรูปกระทบกันมีกำลังน้อยยิ่…

ในบทความนี้เราจะสำรวจความแตกต่างของเวทนาในพวกสันตีรณะฝ่ายอกุศลวิบาก และการเกิดโทมนัสในอนิฏฐารมณ์ ที่มีการจำกัดไว้ว่าโทมนัสไม่สามารถเกิดขึ้นได้ในสภาวะอกุศลวิบากโดยปราศจากปฏิฆะ ส่วนคนที่มีกำลังอ่อนแอก็ต

…ต้น ฯ ภูตรูปชื่อว่าเหมือนพวกนักแสดงกล เป็นต้นเหล่านั้น เพราะตนเองเป็นสภาพไม่เขียวเป็นต้นเลย แต่แสดง อุปาทายรูปมีสีเขียวเป็นต้น เพราะฉะนั้น ภูตรูปจึงชื่อว่ามหาภูตฯ อีก อย่างหนึ่ง ธรรมคือภูตรูป ชื่อว่ามหาภูต …

บทความนี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับมหาภูตรูป สามารถแบ่งแยกและอธิบายคุณสมบัติของธาตุที่มีมากมาย โดยเฉพาะปฐวีธาตุ ซึ่งจะมีการเปรียบเทียบกับลักษณะต่างๆ เช่น การแสดงสิ่งที่ไม่เคยมี สูตรกำกึ่งที่ใช้แสดงผล โ

…กอย่างหนึ่ง ภูตรูป ชื่อว่าเป็นรูปใหญ่ เพราะมีความปรากฏ ใหญ่ และชื่อว่าเป็นภูต เพราะอรรถว่า เป็นที่มีอุปาทายรูปอาศัย เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่ามหาภูตฯ รูปที่อาศัยมหาภูตเป็นไป ชื่อว่า อุปาทายรูปฯ มีคำท้วงว่า "ถ้า…

เนื้อหานี้กล่าวถึงภูตรูปที่มีลักษณะเป็นที่อาศัยของอุปาทายรูป และการอธิบายความหมายที่เกี่ยวกับมหาภูตที่สำคัญในบาลี รวมถึงการแยกประเภทของภูตรูปที่อาศัย และการ…

…ีก็เป็นไปได้ เพราะฉะนั้น หทัยวัตถุนั้น เป็นวัตถุอื่นจากประสาท- รูปเป็นต้นนั้น บัณฑิตพึงทราบว่า เป็น อุปาทายรูป อาศัยมหาภูตรู) ก็หทัยวัตถุ นี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสวงหาคุณ อันยิ่งใหญ่ มิได้ตรัสไว้ในพระบาลี…

เอกสารนี้อธิบายเกี่ยวกับชีวิตรูปและความสำคัญของสหชาตธรรม ซึ่งประกอบด้วยการใช้ชีวิตในรูปแบบต่าง ๆ พร้อมกับอธิบายถึงการแสดงวัตถุทุกข์และการมีอยู่ของชีวิตนทรีย์ การเลี้ยงดูกัมมชรูปและความสัมพันธ์กับกรรมท

…ทังสัจจาภินิเวส กายคันถะ กิเลสเครื่องร้อยรัดกายคือความถือมั่นว่า นี้เท่านั้นจริง อย่างอื่นเปล่า ๑ ฯ อุปาทาน (ความยึดมั่น) ๔ คือ กามูปาทาน ความยึดมั่นกาม ๑ ทิฏฐปาทาน ความยึดมั่นทิฏฐิ ๑ สีลัพพตปาทาน ความยึดมั…

…ยวกับกิเลสต่าง ๆ ที่มีผลต่อจิตใจ เช่น โอฆะที่แบ่งออกเป็น 4 ประเภท, โยคะ 4 ประเภท, คันถะ 4 ประเภท และอุปาทาน 4 ประเภท รวมถึงนิวรณ์ 5 ประเภทที่ขัดขวางการรบกวนจิตใจ ทำให้เกิดความไม่สบายใจต่อการแสวงหาความรู้และ…

…สังคหะ (อกุศลสังคหะ) นี้ ท่านกล่าวไว้ ๕ อย่าง คือ อาสวะ โอฆะ โยคะ และคันถะ มีอย่างละ ๓ โดยวัตถุธรรม อุปาทานท่านกล่าว ไว้ ๒ อย่าง นีวรณ์ ควรมี ๘ อย่าง อนุสัยมี เพียง 5 อย่าง สัญโญชน์กล่าวไว้ 8 อย่าง กิเลสกล่…

ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม

…วทนา สัญญา เจตสิกที่เหลือ และวิญญาณ ตรัสเรียกว่า ขันธ์ ๕ ฯ อนึ่ง ธรรมที่เป็นไปในภูมิ ๓ ตรัสเรียกว่า อุปาทานขันธ์ ๕ พระนิพพานพ้น จากการสงเคราะห์เข้าในขันธ์ เพราะไม่มีการ จำแนก ฯ โดยความต่างแห่งทวารและอารมณ์ …

เนื้อหานี้เสนอความเข้าใจเกี่ยวกับธรรม ๖๕ ที่สัมพันธ์กับเจตสิกและนิพพาน ในการศึกษาอุปาทานขันธ์ ๕ ร่วมกับการพิจารณาความสัมพันธ์ของทวารอารมณ์และธาตุที่มีอยู่ให้กว้างขวาง โดยชี้ให้เห็นถึงความ…

…วามถือมั่น คือความยึดมั่นว่า นี้เท่านั้นจริง ન ન อย่างอื่นเปล่า ชื่อว่า อิทังสัจจาภินิเวส ฯ ชื่อว่า อุปาทาน เพราะ อรรถว่า ยึดอารมณ์หนักแน่น คือมั่งคง เหมือนงูรัดกบฉะนั้น ๆ ความยึดมั่นคือกาม ชื่อว่า กามุปาทา…

ในบทนี้ มีการอธิบายเกี่ยวกับการยึดมั่นและการถือศีลวัตรในทางพระพุทธศาสนา ซึ่งการยึดถือเหล่านี้ส่งผลต่อกรรมและวัฏฏะของสัตว์. คำว่า กามุปาทาน และ สีลัพพตุปาทาน ถูกกล่าวถึงเพื่อชี้ให้เห็นถึงการมีอยู่ของคว

…ย่างอื่น ๆ อาสวะ โอฆะ โยคะ และคันถะ มีอย่างละ ๓ โดยวัตถุ คือ โดยธรรม ตามนัยที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ อุปาทานก็ตรัสไว้ ๒ อย่าง เช่นนั้น (คือโดยวัตถุ) ด้วยอำนาจแห่งตัณหาและทิฏฐิ นีวรณ์มี 4 เพราะแยกถนะและมิทธะ …

บทความนี้มีการเจาะลึกเรื่องอนุสัยและกิเลสตามหลักอภิธรรมของพุทธศาสนา โดยอธิบายความหมาย และความสัมพันธ์ของอนุสัยกับกิเลส รวมถึงลักษณะต่าง ๆ ของอาสวะและนีวรณ์ เห็นถึงความสำคัญของการเข้าใจธรรมชาติของจิตแล

…ดผัสสะ เพราะผัสสะเป็นปัจจัยจึงเกิดเวทนา เพราะเวทนาเป็นปัจจัยจึงเกิดตัณหา เพราะตัณหาเป็นปัจจัยจึงเกิดอุปาทาน เพราะอุปาทานเป็นปัจจัยจึงเกิด ภพ เพราะภพเป็นปัจจัยจึงเกิดชาติ เพราะชาติเป็นปัจจัยจึงเกิดมีชรา มรณะ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงปฏิจจสมุปบาทนัยซึ่งอธิบายการเกิดขึ้นของทุกข์ โดยเริ่มต้นจากสฬายตนะซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดผัสสะและเวทนาจนถึงชาติและมรณะ ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นตามลำดับของปัจจัยที่เครือข่ายและเกี

…นาคตกาล มีผลอยู่ ๕ อย่าง ดังนี้ ฯ อาการมี ๒๐ สนธิมี ๓ และสังเขปมี ๔ ฯ พึงทราบวัฏฏะ คือ อวิชชา ตัณหา อุปาทาย เป็นกิเลสวัฏ ๑ เอกเทศแห่งภพ กล่าวคือกัมมภพและสังขาร เป็นภัมมวัฏ ๑ เอกเทศแห่งภพกล่าวคือ อุปบัติภพ แ…

บทความนี้วิเคราะห์เกี่ยวกับวัฏฏะที่มีอยู่ในภูมิทั้งสาม อธิบายถึงอวิชชาและตัณหาที่เป็นสาเหตุหลักในการเกิดกิเลส และวัฏฏะที่หมุนเวียนไม่สิ้นสุด ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบัญญัติเรื่องนี้ไว้ในความเข้าใจเพ

…อจิตและเจตสิกเป็นปัจจัยแก่กันและกัน และแก่รูปที่เกิดร่วม ๑ ๑ มหาภูตรูปเป็นปัจจัยแก่กันและกัน และแก่ อุปาทายรูป ๑ ในขณะปฏิสนธิ วัตถุและวิบากเป็นปัจจัยแก่กันและกัน ๑ ฯ อัญญมัญญปัจจัยมี ๓ อย่าง คือ ธรรมทั้งหลา…

ในเนื้อหานี้จะกล่าวถึงปัจจัยแก่นามรูปซึ่งมีความสำคัญในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยแบ่งเป็นประเภทต่างๆ ตามอาการ 8 อย่าง รวมถึงอธิปติปัจจัย สหชาตปัจจัย อัญญมัญญปัจจัย และอื่น ๆ ที่เป็นส่วนสำคัญในการเกิดนามรู

…่าง คือกามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา ๆ แต่โดยอำนาจแห่งอารมณ์ ๖ เป็นต้น แยก ประเภทออกเป็นต้นตัณหา ๑๐๘ ๆ อุปาทานมี ๔ ด้วยอำนาจแห่งกามุ ปาทานเป็นต้น ๆ ก็บรรดาตัณหาและอุปาทานทั้ง ๒ นั้น ตัณหาและ อุปทานเหล่านี้ มีค…

…า กล่าวถึงอายตนะ ๖ และการรับรู้ผ่านสัมผัส การแบ่งประเภทเวทนาเป็น ๓ ประเภท รวมถึงการจัดประเภทตัณหาและอุปาทาน โดยอธิบายเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างตัณหาและอุปาทาน ตลอดจนภพ ๒ ประเภทที่สำคัญในการเกิดผลจากกรรม นอ…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 361 ก็ในบทว่า อุปาทานปจฺจยา ภโว นี้ แม้อุปปัตติภพท่านก็ประสงค์ เอา ฯ ในคำว่า ภวปจฺจยา ชาติ นี้ ท่านประสงค์เอากรมภพเท่านั…

บทความนี้เป็นการวิเคราะห์เนื้อหาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งพูดถึงปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลให้เกิดชาติและสภาวะต่างๆ เช่น อุปปัตติภพ ชรา มรณะและโสกะ ซึ่งสัมพันธ์กันในทางปรัชญาของพุทธศาสนา โดยมีคำอธิบายที่ชัดเ

…ป็นตน และเป็นของแห่งตน ในขันธ์ทั้งหลาย เพราะฉะนั้น ตัณหาจึงเป็น ปัจจัยแม้แก่ทิฏฐปาทานเป็นต้น ฉะนั้น อุปาทานจึงชื่อว่าเกิดจากปัจจัย คือตัณหาฯ สัตว์ทั้งหลายเฉพาะผู้ตั้งอยู่ในอุปาทาน ด้วยอำนาจแห่ง สัมประโยคและ…

เนื้อหาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างตัณหาและอุปาทาน โดยอธิบายว่าตัณหาคือปัจจัยที่นำไปสู่อุปาทานและสามารถส่งผลต่อการเกิดและการดับของชีวิต ซึ่งมีส่วนเชื…

…จจัยแก่นาม ในปวัติกาล เพราะฉะนั้น ท่าน อาจารย์จึงได้กล่าวไว้ว่า จิตตเจตสิกา อญฺญมญญ์ ดังนี้ ฯ อนึ่ง อุปาทายรูป ก็ไม่เป็นอัญญมัญญปัจจัยแก่นาม ในปวัติกาล เพราะฉะนั้น ท่านจึงกล่าวว่า มหาภูตา อญฺญมญฺญ์ ดังนี้ ฯ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอารมณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์สหชาตาธิบดี ซึ่งประกอบด้วยฉันทาธิบดี วิริยาธิบดี จิตตาธิบดี และวีมังสาธิบดี ที่มีอำนาจร่วมกันในการเกิดนามร

…อภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 389 ด้วยคำอันเป็นกัมมสาธนะนี้ ท่านอาจารย์กล่าวอรรถบัญญัติ กล่าวคือ อุปาทาบัญญัติ อันเป็นสมมติสัจจะ ซึ่งต่างโดยเป็นความประชุมและ ความสืบต่อเป็นต้น แห่งธรรมทั้งหลายมีรูปเป็นต้…

ในเนื้อหาท่านอาจารย์ได้กล่าวถึงความสำคัญของอรรถบัญญัติและสมมติสัจจะในทางอภิธรรม โดยนำเสนอความรู้เกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงและความสืบต่อของธรรม ด้วยการใช้ตัวอย่างจากธรรมชาติ เช่น แผ่นดินและภูเขา อีกทั้งย

…ชนนั้น] ชื่อทักขิเณยยะ [ผู้ควรซึ่งทักขิณา] ในสัททนีติว่า อีย ปัจจัย ลงในอรรถอันอื่นได้บ้าง อย่างนี้ อุปาทานาน หิต อุปาทานีย์ เกื้อกูล แก่อุปาทาน ท. ชื่อ

เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาไวยกรณ์บาลีที่เน้นการใช้คำและวลี เช่น ชนตาประชุมแห่งชน, สหายตาประชุมแห่งสหาย และการสร้างคำด้วยปัจจัยตัทธิต เช่น มานียะ คือที่ตั้งแห่งความเมา เป็นต้น โดยมีการอธิบายถึงความหมายขอ

ประโยค - บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 144 อุปาทานียะ [ เกื้อกูลแก่อุปาทาน ]. อุทเร ภวํ อุทรีย์ [ โภชนะ] มีในท้อง ชื่อ อุทรียะ [ โภชนะ มีในท้อง ]. ใน…

ในหนังสือเล่มนี้ กล่าวถึงอุปาทานียะและพหุลตัทธิต รวมถึงการใช้คำว่า อภิชฌา สีติ และ ทยา ในการแสดงความปกติและความมากในแต่ละชนหรือประเ…