เมือง : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 42 / 74

…ลาสิกขา เพราะเหตุผู้หญิง จึงตรัสเล่าเรื่องในอดีตว่า ในอดีตกาล เมื่อพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในเมือง พาราณสี พระโอรสของพระองค์ทรงพระนามว่าพรหมทัตกุมาร และบุตรของเศรษฐีเมืองพาราณสี มีชื่อว่า มหาธนกุมาร…

เริ่มต้นจากการที่พระเจ้าพรหมทัตปี ศรีรามาฏ เมื่อพระโอรสของพระราชาครองราชสมบัติ เขาได้มิตรภาพกับมหาธนกุมาร ทั้งสองได้ศึกษาในสำนักเดียวกัน แต่มีความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนกับนางวรรณทาสี เรื่องนี้สะท้อนถึงการ

…นก็ได้ทําเช่นกัน” เมื่อพระอานนท์ทูลวิงวอนจึงได้ทรงเล่าว่า ในอดีตกาลมีพระราชาพระนามว่าพรหมทัต ปกครอง เมืองพาราณสี ในสมัยนั้น พระโพธิสัตว์เป็นพนักงานตีราคา สิ่งของด้วยความเที่ยงธรรม ได้ตีราคาอย่างเหมาะสมกับส…

…รุษที่ไม่เหมาะสม การที่ผู้ไม่รู้ราคานำไปสู่ความเสียหายให้แก่บุคคลและสังคม ผ่านเรื่องราวที่เกิดขึ้นในเมืองพาราณสี ทำให้เห็นความสำคัญของความมีจริยธรรมในหน้าที่การงานในทุกยุคสมัย...

…ทุกๆ คน ไม่เป็นคนตระหนี่และไร้น้ำใจแต่ อย่างใด วันหนึ่ง เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จจาริก ผ่านไปยัง เมืองที่กุลบุตรท่านนี้อาศัยอยู่ กุลบุตรผู้ใจบุญเมื่อเห็นพระผู้มี พระภาคเจ้าผู้งดงามด้วยมหาปุริสลักษณะ ๓๒ …

บทความนี้เสนอเกี่ยวกับอานิสงส์ของการถวายภัตตาหาร โดยยกตัวอย่างพระเถระที่มีบุญเก่าสั่งสมและจิตใจเมตตาที่เกิดจากการทำบุญในอดีต ทำให้ท่านมีโอกาสสร้างบุญในทุกภพชาติ พร้อมบทเรียนจากชีวิตของท่านเมื่อได้พบพร

…์ มีอยู่ชาติหนึ่ง ในสมัยของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระนามว่า ปทุมุตตระ ท่านบังเกิดในตระกูลใหญ่แห่งหนึ่งในเมืองหงสาวดี เมืองหลวงที่เป็นศูนย์กลางของพระพุทธศาสนาในยุคนั้น ครั้น เติบโตจนบรรลุนิติภาวะแล้ว ท่านได้เดิ…

ในอดีตชาติ ผู้ที่ถวายผ้าเนื้อดีเคยเป็นผู้ที่บำเพ็ญบุญเพื่อสร้างบารมีต่อพระพุทธเจ้า ผ่านการฟังธรรมในสมัยของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าปทุมุตตระ ท่านตั้งใจสร้างบารมีโดยการถวายสินค้าที่มีคุณค่า เช่น ผ้าที่ทอจากเ

…ป็นอสงไขยอัปปมาณัง เหมือนเรื่องที่เคยเกิด ขึ้นในสมัยพุทธกาล ตอนนั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับอยู่ที่ เมืองสาวัตถี มีภิกษุจํานวน ๑๖ รูป หลังจากที่ได้รับโอวาทจาก พระบรมศาสดาแล้ว ท่านได้รวมกลุ่มกันแสวงหาที่หลี…

บุญเป็นบ่อเกิดแห่งความสุขและความสำเร็จในชีวิต ผู้ที่มีบุญมากจะพบสิ่งดีงาม การสั่งสมบุญต้องทำเป็นประจำ มิฉะนั้น ชีวิตจะเป็นโมฆะ เพราะความโชคร้ายจากการทำบาปอาจเกิดขึ้นได้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า การส

…ม ๑. นามที่ทั่วไป แก่คน, สัตว์, ที่, อื่นได้ เหมือนคำว่า มนุสฺโส มนุษย์ ติรัจฉาโน สัตว์ดิรัจฉาน นคร เมือง เป็นต้น เป็นสาธารณนาม. นามที่ไม่ทั่วไป แก่สิ่งอื่น เหมือนคำว่า ทีฆาวุ กุมารชื่อทีฆาวุ เอราวโณ ช้างช…

บทนี้กล่าวถึงการจำแนกนามในภาษาบาลีเป็นสามกลุ่ม ได้แก่ นามนาม คุณนาม และสัพพนาม โดยนามนามแบ่งออกเป็นสาธารณนามและอาสาธารณนาม นอกจากนี้ยังมีการแสดงลักษณะของนามที่บอกถึงคุณค่าและลักษณะของนามนั้นๆ เช่น นาม

…เหมือน นารี กุมารี เด็กหญิง ปฐวี แผ่นดิน ฆรณี หญิงแม่เรือน มาตุลานี ป้า, น้า ถี หญิง วีชนี พัด ธานี เมือง สิมพลี ไม้งิ้ว [๕๕] อุ การันต์ ในอิตถีลิงค์ แจกอย่าง รชชู (เชือก) ดังนี้ :- เอก. พหุ. ป. รชฺชุ รชฺช…

บทนี้นำเสนอการใช้ศัพท์บาลีที่เกี่ยวข้องกับเพศหญิง เช่น นาริยา และคำที่มีการการันต์ อธิบายถึงการใช้ในประโยค เช่น กุมารีที่แปลว่าเด็กหญิง รวมถึงการแจกแจงการเปลี่ยนแปลงของอักษรในรูปแบบต่าง ๆ ในบริบทของกา

…ท่านผู้รจนา พระเถระรูปใด อยู่ในวิหารมีชื่อว่าเชตวัน อันน่ารื่นรมย์ ด้วยทิมแถวที่น่ายินดี และป่า ใกล้เมืองที่สวยงาม ที่พระราชา ทรงพระนามว่า ปรักกมภุชะ (ปรักกม- ซึ่งมีพระพาหนะทรงกำลังมาก รับ สั่งให้สร้างไว้ใ…

เนื้อหาเน้นถึงความสำคัญของพระเถระในวิหารเชตวัน ที่รวมตัวกันเพื่อการศึกษาศาสตร์และคำสอนของพระพุทธสามา สามารถนำเสนออานุภาพและความรู้อันสืบเนื่องจากพระวินัยและเทศนาในคัมภีร์ งานชิ้นนี้ไม่เพียงแต่สร้างการ

…ทานนั้น ๆ ว่า พระมหากษัตริย์และพราหมณ์คฤหบดีมหาศาลผู้สาสารถ ต่างส่งโอรสนัดดาให้ไปเรียนศิลปะศาสตร์ ณ เมืองตักกสิลา อันมีทิศาปาโมกข์เป็นคณาจารย์ ตั้งสำนักสั่งสอนอยู่หลายตำบล เป็นที่นิยมกันในครั้งนั้น แม้ข้อน…

พระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ได้ทรงแสดงความสำคัญแก่พระพุทธศาสนา และได้โปรดให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าอัษฎารค์ เดชาวุธ ทรงบรรพชาเป็นสามเณร เพื่อสะท้อนความนิยมในพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ ทรงพระก

…าชนให้อยู่เย็น เป็นสุข และป้องกันให้ปราศจากตามวิสัย ทำพระนครให้สมบูรณ์ด้วยสารพัดสินค้า ต้องด้วยคำชม เมืองท่าของโบราณว่า ปูฏเภทน์ เป็นที่แก้ห่อพัสดุ จัดเป็นองค์คุณของบ้านเมืองประการหนึ่งใน ครั้งนั้น พระเกีย…

…ราชดำรัสจากพระองค์, นอกจากนี้ยังมีการรักษาความมั่นคง โดยการป้องกันภัยทั้งภายในและภายนอก และทำให้บ้านเมืองมีความเจริญ โดยการสร้างสรรค์สินค้าและการค้าขายที่ขยายตัว นักท่องเที่ยวและผู้นำต่างประเทศต่างก็มีความ…

…าย และความ ฉิบหายทรัพย์ของราษฎร และผ่อนเลิกให้มีน้อยลงโดยลำดับปี ในศกนี้ ตรัสให้เลิกบ่อนเบี้ยให้หัว เมือง มณฑลนั้น ๆ รวมกันถึง ๘๔ ตำบล, อนึ่ง ทรงตั้งพระราชกมลจะทรงยกย่องพระราชวงศานุ วงศ์และข้าราชการเก่า เม…

บทความนี้พรรณนาเกี่ยวกับการพัฒนาและการปฏิรูปในพระราชอาณาจักรไทยในสมัยสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส โดยเน้นการเลิกทาส, การบำรุงพระนคร, การสร้างทางรถไฟ และการดูแลทรัพยากรราษฎร การสร้างเหรียญร

…นวัดพระศรีรัตนศาสดารามและมณฑปพระพุทธบาล, ในฝ่ายราชการ ได้ทรงสร้างทางรถไฟสายเหนือขยายจากบ้านดารา แขวงเมืองพิชัย สายใหญ่ต่อไปโดยทางเมือง อุตรดิตถ์ถึงตำบลบางต้นผึ้งตอนหนึ่งสายสาขาแยกไปเมืองสวรรคโลกตอนหนึ่งแล้…

สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรสทรงมีวิจารณญาณในการเลือกสรรบุคคลเข้ารับราชการเพื่อพัฒนาหมายถึงการสร้างคนที่มีความสามารถ ทั้งนี้ยังคงเน้นการบำรุงรักษาศาสนาและพัฒนาสรรค์สร้างต่าง ๆ เช่น การปฏิสัง

…ี่ พร้อมด้วยเครื่องส่งเสริมในทางดีทุกประการ สยามประเทศเป็นปฏิรูปเทสวาสะอย่างเป็นที่ ยอมรับได้จริงใจ เมืองไทยมีพระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติ ธรรมะที่สมเด็จพระบรม ศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงค้นพบ และทรงแสดงประ…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรพชาและพระราชธรรมที่เกี่ยวข้องกับความเจริญของสยามประเทศ โดยการยกตัวอย่างจักร ๔ และการปฏิบัติธรรมอันส่งเสริมให้พระพุทธศาสนามีบทบาทสำคัญในสังคมไทย พร้อมกับการมีพระมหากษัตริย์ที่ทรง

…มตัว เมื่อศึกกาสี มาติดไม่อาจต่อสู้ ต้องเสียกาสี สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงยกความตระเตรียมพร้อมของเมืองที่ไม่ประมาท ประทานบรมพุทโธวาทโดยอุปมาไว้ว่า แปลว่า นคร ยถา ปจจนต์ เอว์ โคเปถ อตฺตานํ ขณาตีตา หิ โสจ…

…รย์ การจัดการป้องกันศัตรูและยุทธวิธีที่ใช้ การพัฒนาและการบำรุงกองทัพในระยะต่าง การสร้างจิตสำนึกของพลเมืองให้มีนิสัยเป็นนักรบ ตามคำสอนของพระพุทธเจ้าและพระบรมราชาช่วยในการสร้างความมั่นคง

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ๓๓๙ จึงเป็นกิจสำคัญของบ้านเมือง โบราณบัณฑิตย่อมสำคัญเห็นข้าวว่าเป็นทรัพย์อันประเสริฐของบ้าง เมือง ดังภาษิตว่า นตฺถิ ธัญญสมิก ธน์ ทร…

การบำรุงกสิกรรมเป็นภารกิจสำคัญของพระราชาที่แสดงถึงพระราชอำนาจและความรับผิดชอบต่อประชาราษฎร์ ซึ่งท่านได้ทรงทำกิจกรรมต่างๆ เช่น เทศกาลวัปปมงคล การจัดตั้งคลังออมสิน และการตั้งสหกรณ์กสิกรรม เพื่อพัฒนาภาคเ

…เตรียมด้วย เมื่อศึกกาสีมาติด ไม่อาจต่อสู้ ย่อมเสียแก่กาลี สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้า ตระเตรียมพร้อมของเมืองที่ไม่ประมาทขึ้นเป็นอุปมา ประทานพรบรมพุทโธวาทไว้ว่า ทรงยกความ นคร ยถา ปจจนต์ คุตต์ สนฺตรพาหิร์ เอว์ …

…พุทธโฆษาจารย์ที่เน้นถึงการใช้สติปัญญาและการเตรียมการอย่างรอบคอบ นอกจากนี้ยังเน้นย้ำถึงความสำคัญของพลเมืองในฐานะนักรบและบทบาทของกษัตริย์ในการรักษาความสงบเรียบร้อย โดยยกตัวอย่างจากสมัยต่างๆ และให้ข้อคิดในการ…

…ีลุปุป ดอก อุบลเขียว, " ในสมาสนี้ เอามหันตศัพท์ เป็นมหา อย่างนี้ " มหา ราชา พระราชาผู้ใหญ่, มหาธานี เมืองใหญ่, มหาวน์ ป่าใหญ่ " เป็นต้น. บางสมาสท่านก็ย่อบทวิเสสนะ เหลือไว้แต่อักษรตัวหน้า อย่างนี้ " กุจนิตา…

บทนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับกัมมธารยสมาสในภาษาบาลี โดยชี้แจงการสร้างคำที่มีนามศัพท์สองบท ซึ่งสามารถประธานและวิเสสนะ มีกระบวนการย่อคำและการเปลี่ยนแปลงเพื่อสร้างความหมายที่หลากหลาย เช่น การใช้คำว่า 'มห' เพ

…พาน. ๒๗๐. ไฟ เป็น ปาก (ประธาน) ของยัญญ์ ๒๗๑. ความไม่มี แห่งโรค เป็นลาภ แห่งชน ท. ๒๓๒. กรุงเทพฯ เป็น เมือง มั่งคั่ง ๒๓๓. วัด ไกล จากบ้าน ท. เป็น ที่สบาย

เนื้อหาเกี่ยวกับคำสอนจากอุภัยพากยปริวัตน์ในบทที่ 1 ถึงบทที่ 2 โดยมีการนำเสนอคำสอนเกี่ยวกับชีวิตและทุกข์ในมุมมองของพระพุทธศาสนา รวมถึงครอบครัวและความสัมพันธ์ในสังคม เหมาะสำหรับผู้ศึกษาและเลือกใช้ในการเ

…ียงไว้หลังกิริยา ดังนี้: เตน โข ปน สมเยน เวสาลี สุภิกฺขา โหติ สุสสสา สุลภ- ปิณฺฑา. ก็ โดยสมัยนั้นแล เมืองไพศาลี เป็นเมืองมีภิกษาดี มีข้าวกล้างาม มีก้อนข้าวหาได้โดยง่าย. ประโยคเหล่านี้ ผู้เรียนจงแปลเป็นไทย …

…ระพุทธศาสนา รวมถึงบทสนทนาระหว่างพระเถระต่างๆ โดยเฉพาะในเรื่องของผู้ที่เป็นผู้อุปการะ และความสำคัญของเมืองไพศาลี ซึ่งเป็นเมืองที่มีภิกษาดีและมีทรัพยากรข้าวกล้าอุดมสมบูรณ์ นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายถึงชื่อและค…

…ตรให้สักกเทวราช ผู้นิรมิตองค์เป็นช่างทอหูกคอยขอ รับบาตรท่านอยู่ที่ประตูเรือน (นิรมิต) ในถนนช่างหูก (เมืองราชคฤห์),

เนื้อหานี้เกี่ยวกับวิธีและข้อปฏิบัติของภิกษุในการบิณฑบาต โดยมีการระบุถึงแนวปฏิบัติที่ต้องถือและการแบ่งประเภทของภิกษุที่ทำการบิณฑบาต ในการเดินทางในหมู่บ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมอบอาหารให้แก่ภิกษุ ในช่ว