วาสนาวิวิจารณ์กาพระพุทธศาสนา ปีที่ 4 ฉบับที่ 2 : หน้า 23/31

ธรรมธรรม วาสนาวิวิจารณ์กาพระพุทธศาสนา ปีที่ 4 ฉบับที่ 2 (ฉบับรวมเล่มที่ 7) พ.ศ. 2561 อาจเป็นเหตุสำคัญที่ไม่ทรงตอบน่าจะเป็นเพราะปัญหาเหล่านี้เข้าสำหรับประเภทหนึ่งเรียกว่าปัญหาอุกโตภิกษ์ (ปัญหาสองเรื่อง) เป็นปัญหาที่มีให้ผู้ตอบต้องเลือกคำตอบข้างหรือมุมใดมุมหนึ่งจากสองมุมปัญหาลักษณะดังกล่าวจัดเป็นปัญหาาที่ตอบได้ยากเนื่องจากหากผู้ตอบเลือกตอบมุมใดมุมหนึ่ง ก็จะได้แต่แง่กับอีกมุมหนึ่งทันที28 ดังนั้นหากผูถามและผู้ตอบไม่กำหนดนิยามให้ชัดเจนเสียก่อนในเบื้องต้นว่าจะกากกล่าวถึงเรื่องอะไร ก็จะนำไปสู่ความเข้าใจผิดได้ เนื่องจากผูถามและผู้ตอบอาจกำลังสนทนากันคนละประเด็น เพราะเนื้อหาประเด็นเดียวกันแต่จะแย่งมีนัยยะและเงื่อนไขของความจริงที่แตกต่างกันและโดยเฉพาะเนื้อหาของแนวคิดที่เป็นนามธรรมหรือเป็นผลจากประสบการณ์เฉพาะบุคคล เนื้อหาเหล่านี้เป็นเรื่องยากที่จะร่วมกันกำหนดนิยามได้ ดังนั้น ความเป็นไปได้ที่เนื้อหาในลักษณะนี้จะปรากฏขึ้นได้คือไม่เกินไปจากขอบเขตของคำฤทธิ์ในคราวนี้เอง สังจะ 2 ในพระไตรปิฎกเถรวาท ประเด็นที่ควรทำความเข้าใจเพิ่มเติม คือ เรื่องสังจะ 2 ที่พระนาคารชู่อังค่านว่ามคำสอนของพระพุทธเจ้าล้น มืองอิงไว้ในพระพุทธศาสนานิกายอื่นหรือไม่ เท่าที่ผู้เขียนได้ค้นคว้าจากพระไตรปิฎกเพิ่มเติมไม่พบว่ามีข้อความอธิบายเรื่องสังจะ 2 จากพระไตรปิฎกในส่วนที่เป็นพุทธวจนหรือพระดำรัสของพระพุทธเจ้าโดยตรง แต่มาการอธิบายในชั้นอรรถกถาของบทนาดาจารย์เป็นจำนวนมาก ตัวอย่างเช่น "ในภัทระพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงสมมติเทคนิคา และปรมัตตันเทคนิคนี พระไตรปิฎกได้กล่าวไว้ว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า