หน้าหนังสือทั้งหมด

การเผชิญกับถีนมิทธะและวิธีแก้ไข
61
การเผชิญกับถีนมิทธะและวิธีแก้ไข
…ท้อแท้ ขี้เกียจ แต่ไม่ยอมท้อถอย ใช้วิริยะ ความเพียร อย่างเด็ดเดี่ยว บากบั่นก้าวไปข้างหน้า ไม่ยอมท้อ กิเลสเหล่านี้ก็แพ้ได้ ดังที่พระพุทธเจ้าได้ตั้งปณิธาน ไว้ในวันที่ตรัสรู้ในเมื่อพระองค์ทรงปูหญ้าคาภายใต้ต้น…
คนที่ไม่เคยทำอะไรสำเร็จมักจะมีความเชื่อมั่นในตนเองต่ำ ส่งผลให้ความล้มเหลวเกิดขึ้นบ่อย ๆ ทำให้เกิดนิสัยเบื่อหน่าย และถีนมิทธะซึ่งมีสาเหตุมาจากสิ่งต่าง ๆ เช่น การพักผ่อนไม่เพียงพอ ความอ่อนล้า และความเคร
การฟังพระสัทธรรมเพื่อเข้าถึงพระนิพพาน
55
การฟังพระสัทธรรมเพื่อเข้าถึงพระนิพพาน
การฟังพระสัทธรรมในข้อนี้ เป็นธรรมที่สามารถทำให้ผู้ฟังสามารถปฏิบัติจนหมดกิเลส เข้าสู่ พระนิพพานได้ ซึ่งการฟังธรรมเช่นนี้จะเกิดในยุคที่มีผู้รู้อย่างพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบังเกิดขึ้น…
การฟังพระสัทธรรมเป็นธรรมที่สำคัญต่อการปฏิบัติธรรม เพื่อยกระดับจิตใจและนำไปสู่การหมดกิเลสและการเข้าถึงพระนิพพาน การมีผู้แสดงธรรมที่เหมาะสมช่วยให้การฟังธรรมประสบความสำเร็จ โดยเฉพาะพระสัมมาสั…
ประสบการณ์การเข้าถึงธรรม
95
ประสบการณ์การเข้าถึงธรรม
…้อไปเรื่อยๆ แต่ก็นั่ง บ่นไปด้วยนั่งไปด้วย วันหนึ่งมาวัดปากน้ำ เห็นกระโถนของพระ เยอะแยะไปหมด คิดว่า “กิเลสเรามันคงหนาเหมือนกับไอ้ คราบในกระโถนนี้ เราไปขัดกระโถนดีกว่า” เลยหอบกระโถนไปเป็นร้อยใบ เอาไปท่าน้ำ ข…
บทเรียนนี้นำเสนอประสบการณ์การเข้าถึงธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยยกเล่าประวัติบุคคลที่ผ่านการฝึกสมาธิ อุบาสิกาทองสุก แม่ค้าที่พบความยากลำบากในการปฏิบัติธรรม แต่ได้ใช้ความเพียรและวิธีคิดสร้างแรงบ
การพิจารณาอายตนะในธรรมวินัย
32
การพิจารณาอายตนะในธรรมวินัย
…้ง 2 นั้นเกิดขึ้น” 1 มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์, มก. เล่มที่ 17 ข้อ 142 หน้า 617 * สังโยชน์ หมายถึง กิเลสที่ผูกใจสัตว์ไว้กับทุกข์ มีด้วยกัน 10 อย่าง คือ สักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉา สีลัพพตปรามาส กามราคะ ปฏิฆะ รู…
ภิกษุในธรรมวินัยที่ให้ความสำคัญต่อการพิจารณาอายตนะทั้งภายในและภายนอก โดยวิเคราะห์ความเกิดขึ้นและดับของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เพื่อให้เข้าถึงความรู้ที่ตั้งอยู่บนสติ การรู้จักต่ออายตนะและสังโยชน์
อารมณ์และผลของสมถกัมมัฏฐาน
40
อารมณ์และผลของสมถกัมมัฏฐาน
…ธิในระดับนี้ถือเป็นผลที่พึงหวังของการเจริญสมถกัมมัฏฐาน และเมื่ออัปปนาสมาธิเกิดขึ้นย่อมทำให้จิตสงบจากกิเลส กิเลสในที่นี้ หมายถึง ปริฏฐานกิเลส เป็นกิเลส ระดับกลาง ที่เรียกว่า นิวรณ์ 5 ดังได้กล่าวไปแล้วในสมาธ…
…องสมถะทำให้จิตสงบ มี 40 วิธีแบ่งเป็น 7 หมวด โดยการปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จะทำให้จิตเกิดสมาธิ ส่งผลให้กิเลสสงบ โดยมีองค์ฌาน 5 ที่ช่วยข่มนิวรณ์ 5 จุดประสงค์เพื่อให้เข้าถึงอัปปนาสมาธิ ซึ่งเป็นผลที่สำคัญของการป…
ฌานและอภิญญาในพระพุทธศาสนา
44
ฌานและอภิญญาในพระพุทธศาสนา
…็นความหลุดพ้นที่เรียกว่า วิกขัมภนวิมุตติ เป็นความหลุดพ้น ด้วยอำนาจของสมาธิที่ข่มไว้ คือ จะหลุดพ้นจากกิเลสตลอดเวลาที่ยังอยู่ในฌาน แต่ถ้าออกจากฌานแล้ว กิเลสก็จะกลับมีได้อย่างเดิม 2.3.3 อภิญญา นอกเหนือจากฌานท…
การศึกษานี้เสนอความรู้เกี่ยวกับฌานในพระพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งเป็น 4 ฌานที่มีองค์ฌานต่างกัน โดยฌานแรกมีองค์ 5 องค์ และนำไปสู่อภิญญาที่เป็นผลพิเศษจากการบรรลุฌาน 4 ที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถทำกิจพิเศษได้ อภิ
การเข้าใจอนิจจังและการละสังโยชน์
47
การเข้าใจอนิจจังและการละสังโยชน์
…) ละสังโยชน์ นอกจากผลแห่งการเห็นทุกสิ่งทุกอย่างตามความเป็นจริงแล้ว ภาวนามยปัญญาย่อมทำให้ สามารถกำจัดกิเลสที่เป็นอนุสัยกิเลส หรือสังโยชน์ที่อยู่ภายในจิตใจไปตามลำดับด้วย สังโยชน์ คือ กิเลสที่ผูกใจสัตว์ไว้ มี…
…มีสิ่งใดถาวร โดยมนุษย์ต้องเรียนรู้เพื่อไม่ติดยึดกับอวัยวะหรือความรู้สึกที่เปลี่ยนแปลงได้ สังโยชน์คือกิเลสที่ผูกใจซึ่งมีอยู่ 10 อย่าง และการปฏิบัติวิปัสสนาช่วยให้มองเห็นความจริงและละสังโยชน์ได้ ควรกำจัดอุปา…
การละกิเลสและพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา
48
การละกิเลสและพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา
…่าน ซัดส่ายไปในอารมณ์ต่างๆ ไม่สงบตั้งมั่นลงได้ 10. อวิชชา คือ ความไม่รู้ในอริยสัจ 4 และผลจากการที่ละกิเลสสังโยชน์ย่อมทำให้ผู้นั้นเปลี่ยนจากปุถุชนเป็นพระอริยบุคคลดังต่อไปนี้คือ 1. พระโสดาบัน ผู้ถึงกระแสคือเ…
ในพระพุทธศาสนา การละกิเลสมีลำดับขั้น โดยแบ่งออกเป็นการละแบบสมุจเฉทปหาน ปฏิปัสสัทธิปหาน และนิสสรณปหาน ซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาตนจา…
โมหจริตและธรรมปฏิบัติ
104
โมหจริตและธรรมปฏิบัติ
…ฤติ ธรรม ในที่นี้ไม่ได้หมายเอาเฉพาะธรรมที่เป็นฝ่ายกุศลเพียงอย่างเดียว แต่หมายรวมทั้งธรรม ที่เป็นฝ่ายกิเลสด้วย รวมความว่า ความเป็นไปแห่งธรรม หมายถึง กิเลสและคุณธรรมที่ประจำอยู่ใน ขันธสันดานของบุคคลนั้นๆ ราค…
…พูดถึงความเฉยชาของมนุษย์ที่ไม่สนใจสิ่งรอบข้างและอิงความคิดเห็นจากผู้อื่น ขยายความถึงจิตที่ประกอบด้วยกิเลสและคุณธรรมที่มีอยู่ในกระบวนการคิด การรับรู้ และปฏิบัติของบุคคล รวมถึงอธิบายลักษณะต่างๆ ของจิตที่เป็น…
การฝึกสมาธิด้วยกสิณในพระพุทธศาสนา
16
การฝึกสมาธิด้วยกสิณในพระพุทธศาสนา
…่พระองค์ตรัสไว้ในคัมภีร์กุมารปัญหา ดังต่อไปนี้ “การบรรลุประโยชน์ เป็นความสงบแห่งหทัย เราชนะเสนา คือ กิเลสอันมีรูปเป็นที่รัก เป็นที่ชื่นใจแล้ว เป็นผู้เดียวเพ่งอยู่ ได้รู้โดยลำดับซึ่งความสุข เพราะฉะนั้น เราจ…
การฝึกสมาธิด้วยการใช้กสิณยังมีปรากฏในคัมภีร์พุทธศาสนา โดยเฉพาะการพูดคุยระหว่างอุบาสิกากับพระกัจจานะเถระซึ่งชี้ให้เห็นว่าการบรรลุฌานนั้นต้องการความเข้าใจที่ถูกต้อง และการปลดเปลื้องความสุขที่ไม่สมบูรณ์
พระพุทธคุณขององค์สมเด็จพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
42
พระพุทธคุณขององค์สมเด็จพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
…ามดังต่อไปนี้ 2.3.1 อรหัง ทรงเป็นพระอรหันต์ ทรงพระนามว่า “อรหัง” คือ ทรงเป็นพระอรหันต์ เป็นผู้ไกลจากกิเลสอย่างเด็ดขาด เพราะทรงกำจัดกิเลสได้หมดอย่างสิ้นเชื้อไม่เหลือเศษ ความหมายของคำว่า อรหัง สามารถแปลได้ 7…
บทความนี้เสนอความหมายและอานุภาพของพระพุทธคุณ 9 ประการ ซึ่งเป็นชื่อที่ตั้งขึ้นตามลักษณะและคุณสมบัติของพระพุทธองค์ เมื่อทรงบรรลุพระโพธิญาณ โดยเฉพาะบทความจำแนกความหมายของคำว่า "อรหัง" และคุณสมบัติของพระอ
ความหมายของคำว่า อรหัง
43
ความหมายของคำว่า อรหัง
…้ 2 นัย คือ เป็นผู้ไกลและผู้ควร “อรห์ แปลสั้นๆ ว่าไกล ว่าควร เป็นสองนัยอยู่ “ไกล” หมายความว่า ไกลจากกิเลส หรือว่า พ้นจากกิเลส เสียแล้ว “ไกล” ตรงข้ามกับปุถุชนคนเรา ซึ่งยังอยู่ใกล้ชิดกิเลส พระองค์ บริสุทธิ์ผ…
พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้แสดงความหมายของคำว่า อรหัง ไว้ 2 นัยคือ เป็นผู้ไกลจากกิเลสหรือพ้นจากกิเลส และเป็นผู้ที่ควรบูชา ในคัมภีร์วิสุทธิมรรคได้หมายถึง 5 นัย ได้แก่ เป็นผู้ไกลจากกิเลส
ประโยชน์ของการพิจารณาโกฏฐาสะ
125
ประโยชน์ของการพิจารณาโกฏฐาสะ
…ผิดยึดถือว่าเป็น คนนั้น คนนี้ เป็นชาย เป็นหญิง งาม ไม่งาม อยู่อย่างนี้เสมอไป จิตใจก็เศร้าหมองไปด้วย กิเลสมีราคะ โทสะ โมหะ มานะ ทิฏฐิ เป็นต้น อยู่ตลอดเวลา ครั้นทำการพิจารณาโกฏฐาสะ โดยความเป็นสี โดยสัณฐานเป็…
การพิจารณาโกฏฐาสะตามความเป็นสีและสัณฐานช่วยลดความทุกข์ของจิตใจโดยการทำให้เห็นความจริงแท้ของร่างกาย ทำให้ผู้ปฏิบัติหลุดพ้นจากการยึดมั่นถือมั่นในขันธ์ทั้งหลาย และสามารถเข้าถึงอรหัตมรรค อรหัตผลได้ นอกจาก
คุณของพระนิพพาน
153
คุณของพระนิพพาน
…ิ 23. วร์ 24. นิปุณ์ 25. อสงฺขต์ 26. โมกุโข 27. เสฏฺโฐ 28. อนุตฺตโร พระนิพพานเป็นธรรมที่บริสุทธิ์จากกิเลส พระนิพพานเป็นธรรมที่สัปบุรุษพึงปรารถนา พระนิพพานเป็นธรรมที่สุขุมละเอียด พระนิพพานเป็นธรรมที่พ้นจากก…
พระนิพพานเป็นธรรมที่บริสุทธิ์จากกิเลสและเป็นความปรารถนาของสัปบุรุษ โดยมีคุณค่าที่เปรียบเทียบได้กับสิ่งต่าง ๆ เช่น ดอกปทุม, น้ำ, ยาดับพิษ,…
คุณสมบัติของพระนิพพาน
154
คุณสมบัติของพระนิพพาน
พระนิพพานอันเป็นที่อยู่ของผู้มีคุณใหญ่ คือ ผู้สิ้นกิเลสแล้วฉะนั้น 1 มหาสมุทรย่อมเจือไปด้วย ดอกไม้ คือ ลูกคลื่นหาปริมาณมิได้ เหมือนกับนิพพานอันเต็มไปด้วยดอก…
พระนิพพานเป็นที่อยู่ของผู้ที่สิ้นกิเลส ซึ่งมีคุณลักษณะเปรียบได้กับมหาสมุทรที่เจือด้วยดอกไม้, โภชนะที่ส่งเสริมชีวิต, อากาศที่ไร้การเกิดและต…
อุเบกขาและความเป็นกลางในจิตใจ
86
อุเบกขาและความเป็นกลางในจิตใจ
…มื่อพยายามปฏิบัติอยู่อย่างนี้ ความวางใจเป็นกลาง ๆ อย่างเป็นปกติใน บุคคลนั้นก็จะตั้งขึ้นอย่างแน่วแน่ กิเลสทั้งหลายก็สงบลงไปชั่วขณะ ต่อจากนั้นให้เจริญอุเบกขา ไปยังคนอื่นๆ ต่อไป มีคนที่รัก เป็นต้น 3. บุคคลที่…
…คลต่างๆ โดยมุ่งเน้นในแนวทางที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงสอน การวางใจให้เป็นกลางนั้นช่วยลดความทุกข์และกิเลสต่างๆ ได้ การภาวนาเป็นเครื่องมือสำคัญในการดำเนินการนี้ นอกจากนี้ยังแสดงการขยายอุเบกขาไปยังผู้ที่รักแ…
หลักการวิปัสสนาและกิเลส
5
หลักการวิปัสสนาและกิเลส
…า บทที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับวิปัสสนา 1.1 หลักการปฏิบัติสมถะ 1.2 หลักการเจริญวิปัสสนา บทที่ 2 กิเลส 2.1 กิเลสในใจมนุษย์ 2.2 ความหมายของกิเลส 2.3 ประเภทของกิเลส 2.4 ตระกูลของกิเลส 2.5 ระดับของกิเลส 2.…
เนื้อหาเกี่ยวกับวิปัสสนาและกิเลสที่ประกอบด้วยรายละเอียดเลขที่หลักการปฏิบัติ การเจริญวิปัสสนา กิเลสในใจมนุษย์ และกรรมต่างๆ ซึ่งช่วยให…
ภพภูมิและขันธ์ 5 ในพระพุทธศาสนา
6
ภพภูมิและขันธ์ 5 ในพระพุทธศาสนา
…ลและเอกภพ 4.3 ลักษณะของภพภูมิในทางพระพุทธศาสนา 4.4 ลักษณะของภพภูมิทางวิทยาศาสตร์กับพระพุทธศาสนา 4.5 กิเลส กรรม วิบาก นำไปสู่ภพภูมิ 63 66 67 70 78 81 บทที่ 5 ขันธ์ 5 5.1 ความหมายของขันธ์ 5 85 88 5.2 ธรรมชาต…
…ายถึงลักษณะของภพภูมิในทางพระพุทธศาสนาและความเชื่อมโยงกับวิทยาศาสตร์ พร้อมทั้งความรับผิดชอบที่เกิดจากกิเลสและกรรม ในบทที่ 5 นำเสนอขันธ์ 5 โดยอธิบายความหมาย ธรรมชาติ และองค์ประกอบที่มีในตัวขันธ์ 5 เพื่อเข้าใ…
ความหมายของวิปัสสนา
21
ความหมายของวิปัสสนา
…ักษณะทั้ง 3 ดังกล่าว วิปัสสนานี้จึงมิได้เป็นไปเพื่อ ประโยชน์อะไรอย่างอื่น ที่แท้แล้วเป็นไปเพื่อการละกิเลสเท่านั้น กล่าวคือ กิเลสทั้งหลาย มี โลภะเป็นต้น เมื่อจะเกิดขึ้น ย่อมเกิดขึ้นในวัตถุธรรมที่เห็นว่าเที่…
…า แปลว่า การเห็นวิเศษ ซึ่งเป็นปัญญาที่รู้ลักษณะทั้ง 3 คือ อนิจจา ทุกข์ และอนัตตา ปัญญานี้ทำหน้าที่ละกิเลสที่เกิดจากการเข้าใจผิดเกี่ยวกับสังขารที่ดูเหมือนเที่ยงและสุข เมื่อวิปัสสนาเกิดขึ้น จะช่วยให้สามารถละ…
หน้า20
28
2.1 กิเลสในใจมนุษย์ 2.2 ความหมายของกิเลส 2.3 ประเภทของกิเลส 2.4 ตระกูลของกิเลส 2.5 ระดับของกิเลส 2.6 กิเลสในก…