หน้าหนังสือทั้งหมด

อธิบายบาลีไว: นามกิตติ และกริยากิตติ
82
อธิบายบาลีไว: นามกิตติ และกริยากิตติ
…าแห่งธีรษาด้วย ดัง วี. ว่า กาฐพุฒ-ดี กริยา. (ธรรมชาติใด) (เตน อันเนา) พึงทำ เหตุนั้น (ธรรมชาตินั้น) ชื่อว่า อันเขาพิงทำ. เป็นกลุ่มรูป คัมภีร์สาระ. หรือฉบับเป็นรูป ภาวะสาระก็ได้ ว่า กรณี กริย. ความทำ ชื่อว่า
บทความนี้ให้รายละเอียดเกี่ยวกับนามกิตติและกริยากิตติในภาษาบาลี รวมถึงการอธิบายธรรมชาติของกริยาที่สำคัญ โดยมีการยกตัวอย่างการใช้และหลักการต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ในบทนี้ยังกล่าวถึงการใช้ปัจจัย ราติ และความ
ปฐมสมันต์กานนกแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 228
233
ปฐมสมันต์กานนกแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 228
…ถึงตลอดกาลแม้นานด้วยดี คือเพื่อให้เป็นไปการณ์วังได้ เหตุเป็นคำอ่อนหวานด้วยอรรถ และพยัญชนะ. อันนี้ ชื่อว่า สัมโมหนียะ เพราะฟังดูเป็นสุข ชื่อว่า สาราณียะ เพราะตามระลึกถึงดูเป็นสุข อีอย่างหนึ่ง ชื่อว่า สัมโ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของคำที่ทำให้เกิดความสัมพันธ์และความละลึกถึงกัน โดยใช้ศัพท์ต่าง ๆ ที่มีความหมายลึกซึ้ง เช่น สัมโมหนียะ ซึ่่งแสดงถึงความสุขและความบริสุทธิ์ของภาษา เพื่อให้ผู้เรียนได้เข้าใจอร
การบรรลุสมบูรณะและการสงบวิจิตวิจาร
280
การบรรลุสมบูรณะและการสงบวิจิตวิจาร
… การบรรลุสม บูรณะเป็นต้นอันจาก ปฐมวน ย่อมมีได้ เพราะกว่าว่องค์ที่หยาบ ๆ ได้, อีกอย่างหนึ่ง ติยามนี้ ชื่อว่า สัมปลานะ เพราะสงบวิจิตและวิจารเสียได้ หาใช่ เพราะเข้าไปสมบงความฟุ้งสิงแห่งโทษกว่าคือกิเลสไม่, และทุ…
เนื้อหาเป็นการศึกษาความสำคัญของการสงบวิจิตและวิจารในการบรรลุสมบูรณะ โดยวิเคราะห์คำสอนของพระผู้พระภาคเจ้า ที่แสดงให้เห็นถึงความจำเป็นในการไม่ฟุ้งซ่านจากกิเลส เพื่อเข้าถึงสภาวะที่สูงกว่าและการมีสมาธิที่
ความหมายและการตีความของสุคติ-สุตติ-โลก
327
ความหมายและการตีความของสุคติ-สุตติ-โลก
…่านั้นท่านกล่าวจะเข้าถึงด้วยอัสสัมพัทธ์. ใน ๓ บทว่า " สุคติ สุตติ โลก " นั้น มีความเฉพาะคำดังนี้:- ชื่อว่า สุคติ เพราะอรรถว่าเป็นกติตี. ชื่อว่า สุตติ เพราะอรรถว่า เลิศด้วยดี ด้วยอารมณ์ทั้งหลายมีปรัปเป็นยอด.…
บทความนี้วิเคราะห์ความหมายของคำว่า 'สุคติ', 'สุตติ', และ 'โลก' ในบริบทของการแสดงธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้า พร้อมกับอธิบายถึงคุณสมบัติของวิชชาและการเข้าถึงอริยาบถ พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงแสดงความจริงเกี
พระราชาและโจรผู้เป็นข้าศึก
161
พระราชาและโจรผู้เป็นข้าศึก
…นเหล่านี้นำ มาบ้าง (ซึ่งมุ่งอยู่ผู้หญิงเป็นต้น) พึงทราบว่า "ทรงนำมาทั้งนั้น." ข้าศึกทั้งหลาย คือโจร ชื่อว่า โจรปัจฉิกฤดู (โจรผู้เป็นข้าศึก). บูรณ์ผู้ทำการหลอกลวงอยู่ในเมือง ซึ่งของขวัญในการเล่นเนื่อง ด้วยมุข…
บทความนี้เน้นการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างพระราชากับโจร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทของความเป็นข้าศึก การอภิปรายเช่นนี้เปิดเผยถึงผลกระทบและผลของการกระทำของพระราชาและโจรที่มีต่อสังคม และบทสนทนาระหว่างพวก
ปฏิสัมภิทา สถานที่กาลา ภาค ๓ - หน้า 18
18
ปฏิสัมภิทา สถานที่กาลา ภาค ๓ - หน้า 18
…ในคำว่า " อานาปนาสุทธิสมาธิ " เป็นต้นนี้ มีอรรถวรรณนังต่อไปนี้ :- สติทนัมคามายใจเข้าและลมมายใจออก ชื่อว่า อานาปนัสสติ. สมจริงดังคำพระธรรมเสนาบดีสรารุภรณ์กล่าวไว้ในปฏิสัมภิทว่า " ลมหายใจเข้า ชื่อว่า อานะ ไม…
บทบาทของพระผู้พระภาคเจ้าในการแสดงพระธรรมฐานเกี่ยวกับคุณงามความดีและการเจริญสมาธิผ่านการฝึกกำหนดลมหายใจเข้าออกตามแนวทางที่ถูกต้อง ก่อให้เกิดความสงบและเยือกเย็นแก่จิตใจ เพื่อทำให้ผู้ปฏิบัติได้เข้าถึงอรร
การพิจารณาเห็นในใจขั้นธ
70
การพิจารณาเห็นในใจขั้นธ
ประโยค (คง) - ปฐมสมันต์ปลาสำหรับแปลง คำ ค - หน้า 69 ที่ชื่อว่า อนิจจานุปัสสนา ได้แก่ การพิจารณาเห็นในใจขั้นธ ทั้งหลาย มีรูปเป็นต้นว่า "ไม่เที่ยง" ด้วยอำนาจแห่งควา…
อนิจจานุปัสสนา คือ การพิจารณาเห็นในใจเกี่ยวกับความไม่เที่ยง และวิราคานุปัสสนา คือ การคลายความกำหนดในการหายใจเข้าและออก เพื่อให้เกิดความเข้าใจในสัจธรรมและการเข้าถึงพระอริยะ ด้วยการพิจารณาว่าสิ่งทั้งหลา
ทัศสนัณนปาสาทิกาเปกก
79
ทัศสนัณนปาสาทิกาเปกก
…ะฉะนั้น ท่านจึงกล่าวว่าภายในชนะแห่งบทเหล่านี้โดยยืนเป็นตั... สโคตตา รุจบุตร. หญิงที่เป็นไปกบอารักษา ชื่อว่า หญิงมืออารักษา. หญิงเป็นไปกบอภัยโดยรอบ ชื่อว่า หญิงมืออาจารอบ นิคเทศ แห่งหญิงเหล่านี้ปรากฏชัดแล้ว.l…
ในบทนี้พูดถึงหญิงหลายประเภทที่มีความสำคัญในการรักษาศีลและธรรม ในขณะที่การคบหากันระหว่างชายหญิงยังมีลักษณะต่างๆ แตกต่างกันไป โดยเฉพาะการมีความพอใจในคู่ครองว่ามีผลต่อความสุขและการเป็นภรรยา. เนื้อหายังกล
ชื่อและบทบาทของสตรีในสังคม
80
ชื่อและบทบาทของสตรีในสังคม
ประโยค (ฉบับนี้) หญิงใด ย่อมอยู่ด้วย โภคะ; เหตุฉนั้น หญิงนั้น ชื่อว่า โภค-วาสินี. คำว่า โภคาวาสินี นั้น เป็นชื่อแห่งหญิงในชวนหญิง ผู้ได้อุปกรณ์ แห่งเรือน มีครกสากเป็นต้น…
เนื้อหานี้สำรวจชื่อและบทบาทของผู้หญิงในสังคม โดยเน้นไปที่ชื่อที่แสดงถึงบทบาทและหน้าที่ต่างๆ ของหญิง เช่น โภคาวาสินี ที่หมายถึงผู้หญิงที่มีอุปกรณ์ตามความจำเป็นในเรือน, ปฏวาสินี ที่หมายถึงผู้หญิงที่มีแผ
ทุ่งส่วนปลาสากแมวแปลง ภาค ๑ - ความหมายและมาตรของบาตร
385
ทุ่งส่วนปลาสากแมวแปลง ภาค ๑ - ความหมายและมาตรของบาตร
…งส่วนปลาสากแมวแปลง ภาค ๑ - หน้าที่ 384 ในมาตรนั้นพูนเป็นจอมเลยแนว (ขอบปากมาตร) นั้นขึ้นมา, บาตรนี้ ชื่อว่ามาตรขนาดใหญ่อย่างเล็ก. ถ้าของในมาตรนั้นไม่ถึงแนวขอบ (ปากมาตร) พร้อมอยู่ถ่างในเท่านั้น, บาตรนี้ ชื่อว…
บทความนี้อธิบายประเภทบาตรที่ใช้ในการจัดการข้าว โดยอธิบายมาตรต่างๆ รวมทั้งมาตรขนาดใหญ่ มาตรขนาดกลาง และมาตรขนาดเล็ก รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับการใช้คำและถ้อยคำที่สัมพันธ์กับการวัดและการให้บริการข้าว ข้อ
การศึกษาคติสนับสนิปฏิฏิภาคอรรถาธรณี
230
การศึกษาคติสนับสนิปฏิฏิภาคอรรถาธรณี
…ิฏิภาคอรรถาธรณี พระเวสันวิมวรด ตอน ๑ หน้า ที่ 223 "ภิกษุเหล่านี้ เป็นผู้จังพร้อมด้วยวัตรหรือไม่ ?" ชื่อว่า อากร. ธรรมชาติเข้าสู่ภิกษุเจ้านั้นเหล่านัน ผู้เรือนอยู่ในนั้น ๆ อธิบาย ว่า ซึ่งให้รู้ได้ แม้มองไม่เ…
ในบทเรียนนี้มีการพูดถึงภิกษุที่มีวัตรเป็นอย่างไร โดยได้อธิบายลักษณะของอากรและธรรมชาติซึ่งมีผลต่อการรับรู้และการมองเห็นของผู้คนที่อยู่รอบตัว รวมถึงการนิเทศถึงสถานที่ที่ภิกษุใช้ในการปฏิบัติธรรม ซึ่งมีผล
การวิเคราะห์กรรมในพระวินัย
74
การวิเคราะห์กรรมในพระวินัย
…้ตั้งอยู่ในสมุทให้ หมดดด นั่นนทะของภิญฉะร้าจฉทะมา สวดประกาศ 3 ครั้งทำตาม อนุมัติองสังหับพร้อมเพรียง ชื่อว่า อปโลกกรรม. กรรมที่ต้องทำด้วยญัตติอย่างเดียว ตามอนุมัติองสังผู้พร้อมเพรียง ตามนี้กล่าวแล้วนั่นแล ชื่…
บทความนี้เน้นการวิเคราะห์บทแห่งกรรมในพระวินัย โดยเฉพาะการอธิบายถึงการแบ่งแยกประเภทของกรรม ว่ามีการกระทำอย่างไร และข้อกำหนดแตกต่างกันภายในสังคมสงฆ์ การทำกรรมอย่างอปโลกกรรมและฌฏีกรรมจะถูกอธิบายอย่างละเอ
มังคลัตถิเปนี แปล เล่ม ๓ หน้า ๑๒
12
มังคลัตถิเปนี แปล เล่ม ๓ หน้า ๑๒
…าไทยธรรม สองขวา อิติ อูฏฺฐิตา ความว่า เกิดขึ้นจากนี้ ราอันธ์ปลุกหดหย่อมคำกัดด้วยธรรมมั่น เหตุนี้นั้นชื่อว่าราคินะ (เป็นเครื่องกำจัดรณะ) คือปฏิปทาเป็นเหตุุำ่กัดระยะ ด้วยเหตุนี้ พระอรรถากถาจึงกล่าวว่า ราคา วิน…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการสร้างบุญจากการบริจาคและไทยธรรมที่มีความสำคัญต่อการเป็นเครื่องเจริญแห่งสมบัติ โดยใช้คำว่า ทุกขิน เพื่ออธิบายถึงความทะลุเข้าในธรรมแน่นอนและการลดระยะเวลาของรณะ ซึ่งมีการอ้างถึงพระอรร
การอธิบายเรื่องทรัพย์และเทพในมังคลตัณหิน
97
การอธิบายเรื่องทรัพย์และเทพในมังคลตัณหิน
…้แก่อึ มึทรัพย์ประมาณ ๑๐๐ โกลี. อีกอย่างหนึ่ง ปรวฏฺโฐงนี้ เหมือนกัน. อาจารย์บางพวกว่ากว่า ๖ อัมพะนะ ชื่อว่า "ดุมพะ." [๘๔๕] พระอาจารย์ชื่อโมคลาลนะ กล่าวไว้ในวาสสรรว่าว่า "๑๐ อัมพะ เป็น ๑ กุมภะ." นัยจึงแห่งวาส…
บทนี้กล่าวถึงการเก็บรักษาทรัพย์ที่เป็นแก่นสารในพระพุทธศาสนา โดยใช้ตัวอย่างจากคำอธิบายของอาจารย์เกี่ยวกับมูลค่าของอัมพะนะ และให้รายละเอียดเกี่ยวกับการจัดกลุ่มของทรัพย์สมบัติ ซึ่งแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับ
ความหมายและความสำคัญของญาติในพระพุทธศาสนา
109
ความหมายและความสำคัญของญาติในพระพุทธศาสนา
…นี้ ท่านมีได้จันแสดงไว้แผนหนึ่ง. ถึงศัพท์ในบทว่าปีตามหยก นั้น บันฑิตพึงเห็นโดยเอกเสสว่า "คู่และคู่" ชื่อว่า ยุกา : โดยอธิบายอย่างนี้แฉ... พระผู้มีพระภาคทรงถืออัฐิสมุติในตา หศศัพท์นี้แฉ องค์ ฯลฯุ สำเร็จเนื้…
เนื้อหาในบทความนี้พูดถึงความหมายของ 'ญาติ' ในบริบทพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างจากอรรถกถาต่างๆ ที่ชี้ให้เห็นถึงความเป็นญาติระหว่างชนกลุ่มต่างๆ รวมทั้งคำอธิบายเกี่ยวกับความสัมพันธ์ในครอบครัว เช่น ปญญาผู้เ
ปรอทคดี- มังคลัตถปีนี้แปล
4
ปรอทคดี- มังคลัตถปีนี้แปล
…ป นี้ เพราะอรรถว่า ยังอฤกษกรรม ทั้งหลายให้ร้อน แต่ในมรรคคลาอ้า ตป นี้ กุลคลิกมิการสำรวมนิทธ์เป็นต้น ชื่อว่า ตบ. ค่อยเหตุนัน ในอรรถกวา ท่านจึงกล่าวว่า "การ สำรวมนิทธ์ ชื่อว่า ตบ. เพราะเผลาผลอฏอญกุฏิธรรมมิ อิท…
…จิตใจและความเครียด ในการพัฒนาจิตใจอย่างต่อเนื่อง ผ่านการฝึกฝนและความเพียรล้วนๆ และมีการอธิบายถึงความชื่อว่า สังวร ซึ่งหมายถึงเครื่องกันของธรรมะ
บทเรียนเกี่ยวกับความเพียรในพระพุทธศาสนา
31
บทเรียนเกี่ยวกับความเพียรในพระพุทธศาสนา
ประโยค (หน้า 31) เหตุูนั้น บุคคลนั้น ชื่อว่า ปฏิวาณี ผู้มีความอ่อนหวานได้ ชื่อว่า อุปปวาณี ข้อปฏิบัติเป็นส่วนเบื่องต้น กล่าวคือ สมะและวิปัสสนา ช…
บทนี้กล่าวถึงบุคคลที่ชื่อว่า ปฏิวาณี ผู้มีความอ่อนหวาน และแนวทางการปฏิบัติที่สำคัญ คือ สมะและวิปัสสนา ซึ่งเป็นพื้นฐานในการพัฒนาค…
อรรถกถาอิติวิธุตตะเกี่ยวกับนิพพาน
74
อรรถกถาอิติวิธุตตะเกี่ยวกับนิพพาน
…หมายเอานิพพานครบ ๒ อย่างเหล่านี้ ตัอหาเรียกว่ากวณะ (เครื่องเพียงแข็ง) ธรรมชาติใด ออกไปแล้วอาคันตุกะ ชื่อว่า วนะ เหตุนี้นธรรมชาตินั้นชื่อพวน อีกอย่างหนึ่ง ตัอหา ชื่อว่า วนะ ย่อมไม่มีในธรรมชาตินี้ เหตุนี้ ธรรม…
อรรถกถาอิติวิธุตตะนำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับนิพพานและธรรมชาติในภาษาบาลี โดยนิพพานแบ่งเป็นสองประเภทที่เกี่ยวข้องกับตนและลักษณะของมัน นอกจากนี้ยังชี้ให้เห็นว่า นิพพานไม่ใช่สิ่งมีชีวิตและรักษาสถานะของตนไว้ได้
การเข้าใจธรรมและลาภในพระพุทธศาสนา
98
การเข้าใจธรรมและลาภในพระพุทธศาสนา
…ว่า ยส เป็นต้น ก็ฉนี้เหมือนกัน." [๕๕๕] ภิกษาโลภธรรมสูตรเป็นต้นนั้นว่า "ธรรมอันจะเห็นแท้ แก่สัตว์โลก ชื่อว่าธรรมสำหรับโลก. ด้วยเหตุนี้ พระอรหัตดาจารย์ จึงกล่าวคำเป็นต้นว่า "ผู้ชื่อว่าพ้นจากธรรมทั้งหลายก็ย่อมไ…
เนื้อหาทางธรรมนี้ชี้ให้เห็นถึงธรรมที่เกี่ยวข้องกับลาภและความเสื่อมลาภ โดยพระอรหัตดาจารย์ได้กล่าวถึงแนวคิดที่ว่า เมื่อวัตถุมีของกินและเครื่องปิดเป็นต้นจะถูกมองว่าคือ 'ลาภ' ในขณะที่การไม่มีก็ถือว่าเป็น
มังคลัตถทีปี่นีแปล เล่ม ๔ หน้า ที่ 1
1
มังคลัตถทีปี่นีแปล เล่ม ๔ หน้า ที่ 1
…งคลัตถทีปี่นีแปล เล่ม ๔ พรรณนาความแห่งตำที ๗)* [๒๑] พึงทราบวินิจฉัยในตำที ๗ ดังนี้: ความเป็นผู้หนิก ชื่อว่า คาวร. ความเป็นผู้ประพฤติธรราม์ คิอว่า นิวต. ความ สันโดษ ชื่อว่า สมุฏฐิ. ความรู้ตอบกะที่ท่านทำแล้ว ช…
เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์คุณธรรมที่สำคัญตามที่ระบุในตำที ๗ ของมังคลัตถทีปี่นีแปล เช่น ความเป็นผู้หนิก, ความประพฤติธรรม, และความสันโดษ นอกจากนี้ยังมีการยกตัวอย่างถึงความมงคลที่สูงสุดในชีวิตและความสง