ธรรมชาติ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 17 / 26

… อี เป็น เอ แล้ว เอาเป็น อย แล้วซ้อน สุ เป็นกัตตุรูป กัมมสาธนะ สิกขิยตี - ติ สิกขา, สักขน วา สิกขา, ธรรมชาติใด

ศึกษาละเอียดเกี่ยวกับโครงสร้างและการใช้ศัพท์ในภาษาบาลี โดยเฉพาะในหัวข้ออาขยาตและกิตก์ โดยจะวิเคราะห์การใช้ภาษาจากประโยคต่างๆ ที่แสดงให้เห็นถึงความหมายและการเปลี่ยนแปลงของคำในบริบทต่างๆ เช่น การให้ การ

ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 198 อันเขาศึกษา, เหตุนั้น (ธรรมชาตินั้น] ชื่อว่าอันเขาศึกษา อีก อย่างหนึ่ง ความศึกษา ชื่อว่าสิกขา, ภิกขุ ธาตุ ในความ ศึกษา, สำเหนียก, ว…

เนื้อหาภายในหน้านี้กล่าวถึงการศึกษาในด้านบาลีไวยากรณ์และวจีวิภาค โดยพูดถึงคำต่าง ๆ เช่น 'อันเขาศึกษา', 'ความศึกษา', และ 'สมบัติใดอันเขาฝังไว้' พร้อมอธิบายถึงความหมายและการวิเคราะห์ในบริบทต่าง ๆ ของคำ

…กัตตุสาธนะ, วิเคราะห์กลาง เป็นกัตตุรูป กรณสาธนะ, วิเคราะห์หลัง เป็น ภาวรูป ภาวสาธนะ. สรตี - ติ สติ, ธรรมชาติใด ย่อมระลึก, เหตุนั้น [ธรรมชาตินั้น] ชื่อว่าผู้ระลึก, สรติ เอตายา - ติ วา สติ อีก อย่างหนึ่ง [ชน] ย…

บทนี้ได้กล่าวถึงการทำความเข้าใจในด้านบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะในช่วงของอาขยาตและกิตก์ การวิเคราะห์คำและการประยุกต์ใช้ธาตุเกี่ยวข้องกับปัญญาและการระลึกถึง อรรถประโยชน์ในการศึกษาและการทำความเข้าใจทางภาษาบาล

… เพื่อจะทำ กรุ ธาตุ คน เพื่อจะไป คม ธาตุ ปัจจัยนี้ลงในปฐมาและจตุตถีวิภัตตินาม 8. เจตยตี - ติ เจตนา, ธรรมชาติใด ย่อมคิด, เหตุนั้น [ธรรมชาตินั้น] ชื่อว่าผู้คิด, จิต ธาตุ ในความ คิด, พฤทธิ์ อิ เป็น เอ, เอา ยุ เป…

…กรณ์ในภาคที่ ๒ ของวจีวิภาค โดยกล่าวถึงการใช้ธาตุและกัมมรูปในความหมายต่างๆ รวมถึงการอธิบายถึงเจตนาและธรรมชาติของความคิดและความรู้สึกในบริบทของภาษา พร้อมชี้แจงแนวทางการทำความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับคำและประโยค…

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 236 วิสุทธิมคเค ย หิ อนิจจิ ต ทุกข์ อตฺตโนปิ อนิจฺจติ วา อุทยพพยปฏิปีฬน์ วา วาเรต น สกฺโกติ กุโต ตสฺส การกาทิภาโว ฯ เตนาห รูปญฺจ ที่ท์

…่ยงที่อยู่ในขันธ์ทั้งห้า การเรียนรู้เกี่ยวกับอนิจจธรรมนี้มีผลทำให้เรามีความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับธรรมชาติของชีวิต และสามารถลดความทุกข์ที่เกิดจากการยึดติดได้ การศึกษานี้ยังเน้นถึงวิธีการที่จะเผชิญหน้ากับปัจ…

…ะภาคเจ้า เมื่อ ประทับอยู่ ณ กรุงสาวัตถี ในเวลาตอนกลางคืน ทูลถามปัญหานี้ เพื่อ ถอนความสงสัยของตนว่า "ธรรมชาติอันหนึ่ง เป็นชัฏทั้งภายใน ชัฏทั้งภาย นอก ประชาชนถูกชัฏ (นั้น) เกี่ยวสอดไว้แล้ว ข้าแต่พระโคดม เพราะเห…

…ภาค ๑ ตอน ๑ ที่เริ่มต้นด้วยการให้นอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พร้อมกับการพรรณนาถึงปัญหาที่เกิดขึ้นในธรรมชาติ และการตอบปัญหาของพระพุทธองค์เกี่ยวกับการถางชัฏที่เป็นอุปสรรคในการฝึกจิตและพัฒนาปัญญา ในเนื้อหามีการ…

…กษ์ ต่อกามราคะ ดังพระสารีบุตรกล่าวไว้ (ในปฏิสัมภิทา ) ว่า " ธรรม ชาตินั่นเป็นนิสสรณะแห่งกามทั้งหลาย ธรรมชาตินี้คืออะไร ? ธรรม ชาตินี้คือเนกขัมมะ " " ดังนี้ แต่ทว่า เอวศัพท์ในปาฐะนี้ ควร (นำมา) กล่าวแม้ในบทหลั…

บทนี้พูดถึงการที่ฌานเป็นเหตุให้หลุดพ้นจากกามทั้งหลาย โดยอธิบายถึงธรรมชาติของเนกขัมมะ ซึ่งเป็นปฏิปักษ์ต่อกามราคะ ตามคำสอนของพระสารีบุตร นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงวิเวกที่เกี่ย…

… 138 แต่วิเวกนั้น หรือเกิดในวิเวกนั้น [แก้อรรถบท ปีติสุข] พึงทราบอรรถในบทว่า ปีติสุข (ดังต่อไป) นี้ ธรรมชาติใดทำ ให้อิ่ม เหตุนั้น ธรรมชาตินั้นจึงชื่อว่า ปิติ ปีตินั้นมีความปรีย์เปรม เป็นลักษณะ มีอันยังกายและจ…

ในบทนี้ว่าด้วยธรรมชาติของปีติสุขที่มีรสชาติแห่งการอิ่มเอิบ ทั้งนี้ปีติสามารถแบ่งออกเป็น 5 ประเภท ได้แก่ ขุททกาปีติ, ขณิกาป…

…ติที่ท่าน ประสงค์เอาในอรรถนี้ ส่วนบทนอกนี้ ( คือสุข ) มีอรรถดังนี้ ความสำราญชื่อว่า สุข อีกนัยหนึ่ง ธรรมชาติใดกัดเสีย ( หรือ ) ขุดเสีย ( คือ ) กำจัดเสียด้วยดี ซึ่งอาพาธในกายและใจ เหตุนั้น ธรรมชาตินั้นจึงชื่อว…

…ณ์และสุขที่มีอยู่ตลอดเวลาซึ่งช่วยให้เกิดสมาธิได้อย่างเต็มที่ โดยเฉพาะในช่วงการตั้งครรภ์และการแก่ชรา ธรรมชาติของสุขและวิธีการที่ช่วยให้เกิดสุขเป็นการสำคัญที่ผู้ปฏิบัติธรรมควรเข้าใจ เพื่อให้สามารถปฏิบัติตนในทาง…

…ในวาระนั้นจิตย่อมหมดจดจากหมู่กิเลสกล่าวคือ นิวรณ์อันเป็นอันตรายแห่งฌานนั้น เพราะหมดจดแล้ว จิตก็เป็น ธรรมชาติปราศจากเครื่องกั้น ดำเนินไปสู่สมถนิมิตอันเป็นสายกลาง อัปปนาสมาธิอันเป็นไปสม่ำเสมอนั่นเอง ชื่อว่าสมถน…

เนื้อหานี้ว่าด้วยการอัปปนาในวิสุทธิมรรค แสดงให้เห็นถึงบทบาทของจิตที่หมดจดจากกิเลสและนิวรณ์เพื่อนำไปสู่สมถนิมิตสายกลาง โดยอธิบายว่าจิตต้องเผชิญกับปัจจัยที่ทำให้เข้าถึงสถานะมั่นคงและทำให้เกิดความปราศจาก

…ตกวิจารระงับไปด้วย" (แก้ อุเปกฺขโก จ วิหรติ) พึงทราบวินิจฉัยในปาฐะว่า อุเปกขโก จ วิหรติ นี้ (ต่อไป) ธรรมชาติอันหนึ่งชื่อว่าอุเบกขา เพราะอรรถว่าเพ่งโดยอุปบัติ หมาย

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และอธิบายธรรมะในวิสุทธิมรรคเกี่ยวกับการลดความวิตกวิจารและปีติในการปฏิบัติฌาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตติยฌาน การบรรยายถึงความสำคัญของการละสังโยชน์ที่ทำให้เกิดความสงบและการมุ่งเน้

…้อย่างอื่น ๆ เป็นต้นก็ดี เป็นเครื่อง บริโภคต่างโดยข้าวน้ำเป็นต้นก็ดี รวมเรียกว่า "สิ่งของ" สภาพหรือ ธรรมชาติต่าง ๆ ต่างโดยฌานและสมาบัติเป็นต้น รวมเรียกว่า "สภาพ" ชื่อของคนเป็นต้นเหล่านี้ เรียกว่า "นามนาม" แปล…

บทนี้กล่าวถึงการอธิบายบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะในส่วนของนามและอัพยยศัพท์ โดยมีการแยกประเภทนามออกเป็นสองประเภทหลัก คือ สาธารณนามที่เป็นชื่อทั่วไป เช่น มนุษย์ และอสาธารณนามที่เป็นชื่อเฉพาะ เช่น ประเทศไทย กา

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 102 ส่วนคำว่า นีวรณ์ ซึ่งแปลว่า ธรรมชาติอันกั้น (จิตไม่ให้บรรลุความ ดี) นั้น แม้จะแยกเป็น นิวรณ (สสกฤต เป็น นิส+วฦ ธาตุใน ความปิดความกั้น) น…

ในบทนี้ได้อธิบายเกี่ยวกับคำว่า 'นีวรณ์' ซึ่งหมายถึงธรรมชาติอันกั้นที่ทำให้จิตไม่สามารถบรรลุความดี รวมถึงการเรียนรู้เกี่ยวกับอุปสัคที่นำหน้าศัพท์ซึ่งสามารถเปลี่…

…ี้ [วินิจฉัยโดยอรรถ] ก็ในเมตตากรุณามุทิตาอุเบกขานี้ บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยโดย อรรถก่อน (ดังต่อไปนี้) ธรรมชาติใดย่อมรัก หมายความว่ามีเยื่อใย เหตุนั้น ธรรมชาติ นั้นจึงชื่อว่าเมตตา (แปลว่าธรรมชาติผู้รัก) นัยหนึ่ง…

เนื้อหานี้สำรวจแนวคิดในวิสุทธิมรรคเกี่ยวกับพรหมวิหาร โดยเฉพาะเมตตาและกรุณา ซึ่งบรรยายถึงธรรมชาติแห่งความรักและความเห็นใจที่มีต่อผู้อื่น ในการทำความเข้าใจธรรมชาติของเมตตา ไม่ว่าจะเป็นความรักของบุคค…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 209 เหตุนั้นธรรมชาตินั้น จึงชื่อกรุณา (แปลว่าธรรมชาติที่เขาทำออกไป) สาธุชนทั้งหลาย ย่อมบันเทิงต่อบุคคลผู้เพียบพร้อมไปด้ว…

เนื้อหานี้พูดถึงธรรมชาติที่เรียกว่า กรุณา และ มุทิตา โดยสาธุชนจะบันเทิงต่อบุคคลที่มีสมบัติทางธรรม รวมถึงการวิเคราะห์ธรรมชาติ…

…านาสัญญายตนะ หรือ (เห็นโทษ) ว่าสัญญาเป็นดุจโรค สัญญาเป็นดุจผี สัญญาเป็นดุจลูกศร ธรรมชาต นั่นละเอียด ธรรมชาตินั่นประณีต ธรรมชาตินั่นคืออะไร ธรรมชาต นั่นก็คือเนวสัญญานาสัญญายตนะ" และ (เห็น) อานิสงส์ในคุณที่สูง …

…ตนะ โดยเฉพาะการทำให้ชำนาญในอากิญจัญญายตนสมาบัติ และเห็นโทษของสัญญาต่าง ๆ ทั้งหลาย และเห็นอานิสงส์ของธรรมชาติที่ละเอียดและประณีต ในกระบวนการทำเช่นนี้จะทำให้จิตเกิดความหน่วงและมีสมาธิที่มั่นคง จนในที่สุดจิตจะสา…

…ิพยวิหาร (คือฌานที่เป็นบาท) และเพราะอิงอาศัยทิพยวิหารของตน (คืออาศัยทิพยวิหารเป็นนิสสย ปัจจัย) บ้าง ธรรมชาตินั้นชื่อว่า โสตธาตุ เพราะอรรถว่าได้ยิน และเพราะ อรรถว่ามิใช่ชีวะ (เป็นแต่ธาตุ) อนึ่ง ชื่อว่า โสตธาตุ…

บทความนี้อธิบายความหมายของโสตธาตุที่เป็นทิพย์และความสามารถในการได้ยินเสียงจากทั้งมนุษย์และเทวดา รวมถึงการอธิบายว่าผู้ที่สามารถได้ยินเสียงที่เกินกว่าธาตุหูเนื้อมนุษย์ได้เป็นเพราะอำนาจของทิพยวิหารและการ

…เพราะ มหากัจจายนเถระหมายถึง กล่าวไว้ในภัทเทกรัตตสูตรว่า "ดูกรอาวุโส มนะอันใดด้วย ธรรมทั้งหลายใดด้วย ธรรมชาติทั้งสองนั้นแล ชื่อว่า ที่ว่าเห็นรูปแล้วยังไม่ได้ยินเสียงนี้ เข้าหลักทีว่า "แสงเดินเร็วกว่าเสียง" ด. …

…ีความสัมพันธ์กับสิ่งที่เราสัมผัสและการรับรู้ในขณะนั้น นอกจากนี้ ยังอธิบายถึงอัทธาปัจจุบันซึ่งหมายถึงธรรมชาติที่ถูกกำหนดชั่วภพอันหนึ่ง ตามความเห็นของมหากัจจายนเถระ ซึ่งว่าด้วยการเห็นรูปและเสียงเข้าหาหลักการว่า…

… ๓ ตอน ๑ - หน้ที่ 45 [นามขันธ์ ๔] ส่วนในนามขันธ์นี้ เวทนาขันธ์.พึ่งทราบว่า (เรียกอย่างนั้น) เพราะรวมธรรมชาติที่มีการสวย (รสอารมณ์) เป็นลักษณะ สั้นทุก อย่างเข้า ด้วยกัน สัญญาขันธ์...เพราะรวมธรรมชาติที่มีความจำ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงนามขันธ์ทั้ง ๔ โดยเฉพาะวิญญาณขันธ์ที่เกี่ยวข้องกับความรู้แจ้ง และการรวมกันของธรรมชาติที่มีบทบาทแตกต่างกัน เมื่อวิญญาณขันธ์ประสบกับขันธ์นอกนั้นจะกลายเป็นสิ่งที่เข้าใจง่ายขึ้น การศึกษาในเ…

…นสัญญาขั้นหนึ่ง [สงบระบับ] ส่วนข้อใดข้าพเจ้ากล่าวว่า "สงบระบับ" พึงทราบว่า (เรียกอย่างนั้น) เพราะรวมธรรมชาติที่มีการประสม (เจตสิก) เป็นลักษณะ สิ่งทุกอย่างเข้าด้วยกัน ดังนี้ บัญญัติพิสดารในฉันนั้น (ต่อไป) ธรรม…

บทความนี้พูดถึงทฤษฎีที่มีการประสมในธรรมชาติภายใต้แนวคิดสงบระบับ โดยอ้างอิงถึงพระธรรมคำสอนที่สอดคล้องเกี่ยวกับการประสมของสังขตะและคุณสมบัติของสง…