วิสุทธิมรรค: ความรู้เกี่ยวกับพรหมวิหาร : หน้า 209/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 208 ปกิณณกกถา บัณฑิตได้รู้พรหมวิหาร อันพระพรหมอุตตมา จารย์ตรัสไว้เหล่านี้ดังนี้แล้ว พึงทราบ ปกิณณกกถาในพรหมวิหารทั้งหลายนั่นอีกบ้าง ต่อไปนี้ [วินิจฉัยโดยอรรถ] ก็ในเมตตากรุณามุทิตาอุเบกขานี้ บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยโดย อรรถก่อน (ดังต่อไปนี้) ธรรมชาติใดย่อมรัก หมายความว่ามีเยื่อใย เหตุนั้น ธรรมชาติ นั้นจึงชื่อว่าเมตตา (แปลว่าธรรมชาติผู้รัก) นัยหนึ่ง ธรรมชาตินั่น มีอยู่ในมิตร หรือว่าย่อมเป็นไปแก่มิตร เหตุนั้น ธรรมชาตินั้นจึงชื่อว่า เมตตา (แปลว่าธรรมชาติที่มีอยู่ในมิตร) ธรรมชาติใด เมื่อความทุกข์ของผู้อื่นมีอยู่ ย่อมทำความหวั่นใจ แก่สาธุชนทั้งหลาย เหตุนั้น ธรรมชาตินั้นจึงชื่อว่า กรุณา (แปลว่า ธรรมชาติผู้ทำความหวั่นใจ) นัยหนึ่ง ธรรมชาติใดย่อมซื้อเอาเสีย คือเบียนเอาเสียซึ่งความทุกข์ของผู้อื่น หมายความว่า ทำทุกข์ของ ผู้อื่นให้หายไปเสีย เหตุนั้น ธรรมชาตินั้นจึงชื่อว่า กรุณา (แปลว่า ธรรมชาติผู้ซื้อเอาทุกข์ของผู้อื่น) อีกนัยหนึ่ง ธรรมชาติใด อันสาธุชน ย่อมทำไป คือเหยียดออกโดยการแผ่ไปในสัตว์ทั้งหลายผู้ได้รับทุกข์ * หมายความว่า ผู้ที่รู้จักหวั่นใจ เมื่อคนอื่นได้ทุกข์ ก็มีแต่สาธุชนเท่านั้น