อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ : หน้า 104/118

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 102 ส่วนคำว่า นีวรณ์ ซึ่งแปลว่า ธรรมชาติอันกั้น (จิตไม่ให้บรรลุความ ดี) นั้น แม้จะแยกเป็น นิวรณ (สสกฤต เป็น นิส+วฦ ธาตุใน ความปิดความกั้น) นิ ตัวนั้นคงแปลรวมกับธาตุว่าปิดหรือกั้นเท่านั้น อุปสัคเบียนธาตุ บรรดาอุปสัคตามที่ว่ามานี้ บางตัวหาได้แปลตามที่ยกมาเป็น ตัวอย่างไม่ บางตัวเมื่อนำหน้าศัพท์อื่น จะเป็นศัพท์นามหรือกิริยา ก็ตาม ทำให้เนื้อความผิดรูปไปต่าง ๆ ความเดิม ทั้งนี้เป็นเพราะ อุปสัคเข้าไปตัดความเสีย อาการเช่นนี้ท่านเรียกว่า "อุปสัคเบียนธาตุ" เช่น ขมติ อดทน เอา นิ นำหน้า เป็น นิกขมติ แปลว่า สวรติ ปิด โรเธติ ยินดี กมติ ก้าวไป ออก " วิ 11 " วิวรติ " เปิด " " วิโรเธติ " ยินร้าย " " ว ปฏิ " " ปฏิกฺกมติ ถอยกลับ ดังนี้เป็นต้น เพราะฉะนั้น ผู้ศึกษาเมื่อเห็นศัพท์ที่มีอุปสัคเหล่านั้น นำหน้าอยู่ ควรพิจารณารูปศัพท์ให้ดีเสียก่อนแล้วแปลศัพท์นั้น จึง จะได้เนื้อความตามต้องการ ทั้งนี้ เป็นเพราะความพลิกแพลงของ อุปสัค บอกอรรถไปต่าง ๆ ตามภาษานิยม เป็นของไม่แน่นอน อาจ แปลได้หลาย ๆ ทาง ถึงจะพลิกแพลงไปอย่างไร ๆ ก็ตาม ขอให้ ผู้แรกศึกษาจงยึดหลักตามที่ได้แปลไว้ในแบบให้แม่นยำ ก็จะเป็นการ สะดวกในการแปลหนังสือได้ดี