พระผู้มีพระภาคเจ้า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 37 / 58

…มาจารศีล อาทิพรหมจริยกศีลย่อมถึงความพร้อมเพราะความถึงพร้อม แห่งอภิสมาจารศีลนั้น เพราะเหตุนั้นนั่นแล พระผู้มีพระภาคเจ้า จึงตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย ข้อที่ภิกษุนั้นหนอไม่ทำธรรมที่เป็น อภิสมาจาริกะให้บริบูรณ์ก่อนแล้ว จักยัง…

ในบทนี้ได้นำเสนอเกี่ยวกับศีลในพระพุทธศาสนาแบ่งออกเป็น ๒ ประเภทคืออภิสมาจารศีลและอาทิพรหมจริยกศีล โดยแสดงให้เห็นความสำคัญของการทำธรรมที่เป็นอภิสมาจาริกะก่อนที่จะทำธรรมที่เป็นอาทิพรหมจริยกะ ทั้งนี้ยังมี

…ก็ถือศีลทั้งปวงนั้นด้วยดี ศึกษาอยู่ ก็ในอธิการแห่งปาฏิโมกข์สังวรศีลนี้ พึงทราบว่า ปาฏิโมกข์สังวรศีล พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงโดยปุคคลาธิษฐาน- เทศนาด้วยบทว่า ปาฏิโมกขสวรสวโต เพียงบทเดียวนี้ ส่วนคำว่า อาจารโคจรสมฺปนฺโน เ…

บทความนี้กล่าวถึงอาจาระและโคจรในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการเข้าถึงและการประกอบพร้อมด้วยอาจาระและโคจร บทนี้อธิบายถึงแนวทางการปฏิบัติและความสำคัญของศีลในสิกขาบท รวมทั้งการรักษาฝ่ายปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับการ

…่อดทนก็ดี ความเกียจคร้านก็ดี เกิดขึ้นไซร้ ความไม่สำรวม ก็มีขึ้น ก็ความไม่สำรวมที่มีขึ้นอย่างนี้นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ความไม่สำรวมในจักขุนทรีย์ เพราะเหตุไร ? เพราะเหตุว่าเมื่อความ ไม่สำรวมนั้นมีอยู่ แม้ทวารก็เป…

บทความนี้กล่าวถึงปรัชญาในวิสุทธิมรรคที่เกี่ยวข้องกับจิตและการควบคุมอารมณ์ โดยเฉพาะในเรื่องของการเกิดและดับของรูปารมณ์ผ่านกระบวนการของจักษุและมโนธาตุ พร้อมยกตัวอย่างการควบคุมการไม่สำรวมในจิต ตัวอย่างกา

…ึงวิถีจิตมีอาวัชชนะเป็นต้น ก็เป็นอันคุ้มครองแล้ว เพราะฉะนั้น ความสำรวมแม้เกิดขึ้นอยู่ใน ขณะแห่งชวนะ พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า ความสำรวมในจักขุนทรีย์ นัยแม้ในข้อว่า ฟังเสียงด้วยหูเป็นต้น ก็ดุจนัยนี้เหมือนกัน ศีลที่ บ…

ในบทนี้อธิบายถึงความสำคัญของการรักษาศีลและการสำรวมใจในชวนจิต โดยยกตัวอย่างการปิดประตูพระนครเพื่อป้องกันโจร ซึ่งเปรียบได้กับการคุ้มครองจิตใจจากสิ่งไม่ดี และเมื่อมีการสำรวมก็จะสามารถป้องกันไม่ให้สิ่งชั่

…กความหนาวเบียนเอาแล้ว ภิกษุมีจิตกระสับกระส่าย ย่อมไม่อาจ จะตั้งความเพียร โดยแยบคายได้ เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึง ได้ทรงอนุญาตว่า จึงใช้จีวรเพื่อบำบัดความหนาวได้ นัยนี้พึงทราบ ในประโยชน์ที่เหลือทั้งปวง เพราะในอ…

เนื้อหาได้แสดงการใช้จีวรเพื่อบำบัดความหนาวและคุณประโยชน์ในการใช้จีวรของพระโยคี เพื่อไม่ให้เกิดอาพาธและตั้งใจทำความเพียร โดยความหนาวและความร้อนเป็นปัจจัยที่ต้องพิจารณา และต้องการคำแปลและการอธิบายที่ถูก

…สดใส เช่นดังตัวละครและตัวระบำเป็นต้น หามิได้. อนึ่ง บัณฑิตพึงทราบว่าใน 4 บทนั้น บทว่า เนว ทวาย นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเพื่อละความเป็นอุปนิสัยแห่งโมหะ บทว่า น มทาย นั้น ตรัสเพื่อละความเป็นอุปนิสัยแห่งโทสะ สองบทว่า น…

เนื้อหานี้พูดถึงการอธิบายและแปลวลีในวิสุทธิมรรค โดยเฉพาะการมุ่งหมายของการกระทำทั้งในแง่ของโทสะ ราคา และโมหะ เมื่อลงรายละเอียดแต่ละบท จะเห็นว่าทั้งสองบทที่เกี่ยวกับความมุ่งมั่นของบุคคลในแต่ละด้านได้อธิ

…ำ เป็นสัปปายะแก่คนไข้ อย่างใดอย่างหนึ่ง เช่นน้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อยเป็นต้น ก็บริวาร (เครื่องแวดล้อม) พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าบริขาร ในบาลีว่า "พระนครเป็นสถานอันเขาล้อมดีแล้ว ด้วยนครบริขาร " เป็นต้น อลังการ (เครื่องประด…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของเภสัชในกระบวนการรักษาที่มีต่อคนไข้ โดยเภสัชถูกมองว่าเป็นปัจจัยที่สร้างความสะดวกสบายและช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงบริขาร ซึ่งทำหน้าที่ห้อมล้

…ว ไม่ควร ในเรื่องเภสัช (ที่เกิดขึ้นอย่างนั้น) นั้น พระวินัยธรทั้งหลายกล่าวว่า "ช่อง (ที่จะฉันยาได้) พระผู้มีพระภาคเจ้าโปรดประทานไว้ให้แล้ว เพราะเหตุนั้น จึงควร" ส่วนอาจารย์ฝ่ายพระสูตรกล่าวอย่างนี้ว่า "ไม่เป็นอาบัติก็จร…

บทความนี้วิเคราะห์การใช้เภสัชในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในแง่ของการปฏิบัติที่เหมาะสมและข้อบังคับของพระวินัย ในการใช้เภสัชที่เกิดจากอาการและนิมิต รวมถึงความประพฤติของผู้มีความมักน้อย โดยยกตัวอย่างเรื่องราว

…ี่อธิษฐานแล้วเก็บไว้ฉะนั้น) ๒. มหาฎีกาขยายความ ไถยบริโภค และ อิณบริโภค ไว้ว่า อันปัจจัยทั้งหลายนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตไว้ เพื่อภิกษุผู้ศีลในศาสนาของพระองค์หาใช่ทรงอนุญาตเพื่อ คนทุศีลไม่ ฝ่ายทายกเล่า เขาบริจาคป…

การบริโภคของภิกษุในพระพุทธศาสนามีหลายประเภท ได้แก่ ไถยบริโภค, อิณบริโภค, ทายัชชบนิโภค, และสามีบริโภค การบริโภคแต่ละประเภทมีผลต่อศีลและความบริสุทธิ์ทางจิตใจ ข้อความอธิบายว่า ไถยบริโภคคือการบริโภคโดยไม่

…ื่อว่าเป็นคนมีทุกข์อยู่นั่นเอง เพราะความเป็นผู้มีส่วนแห่งทุกข์ที่ตรัส ไว้ในอัคคิขันธปริยาย จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้ทรงเห็นกรรมและวิบากชัด โดย อาการทั้งปวง เมื่อจะทรงแสดงทุกข์อันเผ็ดร้อน มีความยินดีในสุข ดังจะกล่า…

เนื้อหานี้กล่าวถึงภาวะของมนุษย์ที่ไม่สามารถหลุดพ้นจากทุกข์ได้ แม้จะมีความรู้ในธรรมะ แต่ก็ต้องเผชิญกับกรรมและวิบากที่ตามมา ผู้ที่อยู่ในสภาพเช่นนี้ไม่ได้รับเกียรติจากเพื่อนมนุษย์และมีชีวิตที่โศกเศร้า หล

…ะประเสริฐกว่า ข้อที่บุคคล พึงเข้าไปนั่งกอดหรือเข้าไปนอนกอดกองไฟใหญ่ ฯลฯ โน่น เป็น ทุกข์ พระเจ้าข้า" พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราจะบอกท่านทั้งหลายให้ทราบ โดยข้อที่บุคคลพึงเข้าไปนั่งกอดหรือ เข้าไปนอนก…

ในพระธรรมเทศนานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงความนับถือโดยการเปรียบเทียบระหว่างกองไฟและความสุข ท่านนำเสนอให้เห็นว่าการที่บุคคลจะเข้าไปนั่ง…

…่ประโยชน์ เพื่อทุกข์แก่เขาตลอดกาลนาน เพราะ กายแตกตายไป เขาย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก" ดังนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้า ครั้นทรงแสดงทุกข์มีการบริโภคกามคุณ ๕ อันเนื่องด้วยสตรีเป็นปัจจัย ด้วยอุปมากองเพลิงอย่างนี้แล้ว จึง …

ในพระธรรมบทนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าได้แสดงถึงทุกข์และความเศร้าหมองที่เกิดจากการดำเนินชีวิตที่ไม่บริสุทธิ์ เป็นการชี้ให้เห็นถึงอันตรายขอ…

…สองคำนี้ คำใด คำหนึ่งว่า ฉนุนญฺจ รุกขมูลญจ์ ปฏิกขิปามิ ข้าพเจ้างดที่มุงบังด้วย * มหาฎีกาขยายความว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าประสูติ ตรัสรู้ ทรงแสดงธรรมจักร และเสด็จ ดับขันธปรินิพพาน ที่โคนไม้ทั้งนั้น เพราะฉะนั้น จึงไว้ว่า โค…

บทความนี้กล่าวถึงที่อยู่ของภิกษุผู้สงัดที่ได้รับการสรรเสริญจากพระพุทธเจ้า โดยเฉพาะความสำคัญของโคนไม้ที่เป็นสถานที่สงบสุขสำหรับการปฏิบัติธรรม ภิกษุผู้มีปัญญาควรเห็นคุณค่าของสถานที่สงบสุขนี้ เนื่องจากเป

…( ทราบความ จริงเช่นนั้น )เกิดความเลื่อมใส หันหน้าไปทางทิศที่พระลูกชายไป ก้มลงนมัสการ พลางกล่าวว่า " พระผู้มีพระภาคเจ้า คงทรงทำ ภิกษุผู้เช่นดังบุตรเรา ( นี่แหละ ) หนอ ให้เป็นกายสักขี ( ผู้ถูกชี้เป็น ตัวพยาน ) ตรัส รถวิน…

ในบทนี้กล่าวถึงเหตุการณ์ที่พระเถระไปหานางอุบาสิกา และการให้ผ้าสาฎกเป็นสัญลักษณ์ของความเลื่อมใส ในขณะที่นางกังวลเกี่ยวกับพระลูกชายที่ไม่ปรากฏตัว พระเถระได้ปลอบนางและอธิบายถึงความหมายของการปฏิบัติตามหลั

…ราคะเป็นต้นก็ดี ที่ไม่เป็นอุปการะแก่คุณทั้งหลาย มีศรัทธา เป็นอาทิก็ดี หามีไม่ จริงอยู่แม้ในเมฆยสูตร พระผู้มีพระภาคเจ้า ก็ได้ตรัสคำนี้ ( แก่พระเมฆิยะ ) ว่า ธรรม ๔ ประการ เธอพึงเจริญ ให้ยิ่งขึ้นไป คือ อสุภทั้งหลาย เธอพึง…

บทนี้แสดงถึงการบำเพ็ญกรรมฐาน ๔ ประการที่สำคัญในวิสุทธิมรรค โดยเน้นถึงการพัฒนาธรรมที่เกี่ยวข้องกับศรัทธา การละราคะ การเจริญเมตตา และการเข้าใจอัสมิมานะ นอกจากนี้ ยังมีการเน้นย้ำว่าฝ่ายทรงภูมิทุกคนควรทำค

…ั้น จึงมอบตัวแด่พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้า ด้วย คำว่า " อิมาห์ ภควา อตฺตภาว์ ตุมหาก ปริจฺจชาม " "ข้าแต่ พระผู้มีพระภาคเจ้า ข้าพระพุทธเจ้าขอสละอัตภาพนี้แด่พระองค์ " ดังนี้ ด้วยภิกษุ เมื่อไม่มอบ(ตัว) อย่างนี้ อยู่ในเสนาสนะ ท…

ในบทนี้พูดถึงการมอบตัวแด่พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้า เพื่อให้ผู้ปฏิบัติธรรมรู้สึกมั่นใจและมีความกล้าเผชิญกับอารมณ์ที่น่ากลัว ทั้งยังช่วยให้เกิดความดีใจเมื่อพิจารณาถึงการมอบตัวนี้ การมอบตัวลดความเสี่ยงที่จะ

…ทั้งปวง ) เป็นผู้พึงปรารถนาในสรรพราชกิจ ฉะนั้น เพราะฉะนั้น พระอรรถ กถาจารย์จึงกล่าวไว้ว่า " ก็แลสติ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าเป็น คุณชาติจำปรารถนาในที่ทั้งปวง เพราะเหตุไร เพราะจิตมีสติเป็นที่ อาศัยไป และสติมีการรักษาเอ…

เนื้อหาในวิสุทธิมรรคภาคนี้กล่าวถึงความสำคัญของสติที่มีต่อการรักษาจิตและการป้องกันความตกต่ำในอุทธัจจะและโกสัชชะ สติเปรียบได้ดั่งเกลือที่ต้องมีในอาหารเพื่อรักษารสชาติ และสามารถใช้เป็นอุปกรณ์ในการรักษาสม

… ๓ มีธรรมวิจัย สัมโพชฌงค์เป็นอาทิ แล้วเจริญสัมโพชฌงค์ ๓ มีปัสสัทธิสัมโพชฌงค์ เป็นต้น จริงอยู่ ข้อนี้พระผู้มีพระภาคเจ้าก็ได้ตรัสไว้ว่า " ดูกรภิกษุทั้ง หลาย ต่างว่าบุรุษใคร่จะดับกองไฟใหญ่ (หาก) เขาใส่หญ้าแห้งๆ ลงไป ใส่มู…

…ข่ม โดยเฉพาะเมื่อจิตมีอาการฟุ้งซ่าน การเจริญสัมโพชฌงค์ในสมัยที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้จิตไม่สามารถสงบได้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเปรียบเทียบกับการดับกองไฟที่ไม่มีการใช้วิธีที่ถูกต้อง ซึ่งชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการเลือกเวลาที…

… ที่ฝาหีบชิ้นล่าง ฉะนั้น นี้เป็นความพิเศษ กว่ากามาวรจิตนอกนี้แห่ง องค์ ๕ นั้น ในองค์ ๕ นั้น เอกัคคตาพระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรงชี้ไว้ ในปาฐะว่า สวิตกก สวิจาร์...นี้ก็จริงอยู่ถึงอย่างนั้นเอกกัคคตา ก็นับเป็นองค์ได้แท้ เพร…

…ร้อมอธิบายความแตกต่างระหว่างองค์ญาณในบริบทของจิตและการปฏิบัติทางพุทธศาสนา โดยมีการอ้างอิงถึงคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า การวิเคราะห์ในเรื่องนี้จะช่วยให้เข้าใจถึงความสำคัญและความงามของฌานตามที่พระบาลีได้ตรัสไว้ และยังอภิ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 167 " ถึงกระนั้น (ก็พึงทราบว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคำว่า วิตกก วิจาราน รูปสมา ดังนี้ไว้ ก็เพื่อแสดงว่า เพราะองค์หยาบๆ ล่วง ไป ความบรรลุฌานที่ยิ่งกว…

บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า 'วิตกกวิจาราณ์ รูปสมา' ที่แสดงถึงเหตุผลที่ทำให้ทุติยฌานมีความสัมพันธ์กับการระงับวิตกวิจาร การเข้าใจถึงการมีอยู่และการไม่มีของวิตกวิจารในทุติยฌานนั้นมีความละเอียดอ่อน ซึ