การเข้าใจกรรมฐานในวิสุทธิมรรค : หน้า 73/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 71 ตามที่เหมาะกันอย่างยิ่งประการ ๑ แต่ขึ้นชื่อว่ากุศลภาวนาที่ไม่ข่มโทษ ทั้งหลายมีราคะเป็นต้นก็ดี ที่ไม่เป็นอุปการะแก่คุณทั้งหลาย มีศรัทธา เป็นอาทิก็ดี หามีไม่ จริงอยู่แม้ในเมฆยสูตร พระผู้มีพระภาคเจ้า ก็ได้ตรัสคำนี้ ( แก่พระเมฆิยะ ) ว่า ธรรม ๔ ประการ เธอพึงเจริญ ให้ยิ่งขึ้นไป คือ อสุภทั้งหลาย เธอพึงบำเพ็ญเพื่อละราคะ เมตตา เธอพึงบำเพ็ญเพื่อละพยาบาท อานาปานสติเธอพึงบำเพ็ญเพื่อตัดวิตก อนิจจสัญญาเธอพึงบำเพ็ญเพื่อถอนอัสมิมานะ ดังนี้ แม้ในราหุลสูตร ก็ตรัสกรรมฐาน ๗ ข้อแก่พระราหุลผู้เดียว โดยนัยว่า " ดูกรราหุล เธอจงบำเพ็ญเมตตาภาวนา " ดังนี้เป็นอาทิ" เพราะเหตุนั้น บัณฑิต อย่าปักใจเชื่อในคำ ( ที่กล่าวไว้ ) เท่านั้น ควรค้นหาอธิบายในอนาคต สถานทั้งปวงเทอญ [การถือกรรมฐาน] (ต่อไป) นี้เป็นวินิจฉัยในกัมมัฏฐานกถาในข้อว่า " ถือเอา กรรมฐาน " นั้น ก็คําแสดงความแห่งบทว่า " ถือเอา " า" นี้ มีดังต่อไปนี้ อัน พระโยคีนั้นจึงเข้าไปหากัลยาณมิตรผู้มีประการอันกล่าวแล้วตามนัยที่ว่า * มหาฎีกาว่า การที่ตรัสธรรม ๔ ประการอันควรบำเพ็ญแก่ พระเมฆิยะผู้เดียว หาใช่ว่าเพราะพระเมฆิยะผู้เดียวท่านมีจริต ๔ อย่างไม่ และที่ตรัส กรรมฐาน ๓ ข้อแก่พระราหุลผู้เดียว ก็ใช่ว่าพระราหุลท่านมีจริตไปทุกอย่างหามิได้เพราะ ฉะนั้นจึงเข้าใจได้ว่า กรรมฐานทุกข้อเป็นเครื่องข่มอกุศลทั้งปวง และเป็นเครื่องก่อเกิด กุศลทั้งสิ้น