การบริโภคของภิกษุในพระพุทธศาสนา : หน้า 92/184

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 89 การบริโภคของภิกษุผู้บริโภคปัจจัยทั้งหลายมีจีวรเป็นต้น ที่พิจารณา โดยเป็นธาตุ หรือโดยเป็นปฏิกูล แม้ในเวลาได้มาแล้วเก็บไว้ ต่อ จากเวลาได้นั้นไป ก็หาโทษมิได้เลย แม้ในเวลาบริโภค (ต่อไป) นี้เป็นวินิจฉัยที่ทำความตกลง (ไม่มีสงสัย) ในการ พิจารณาเวลาบริโภคปัจจัยนั้น ก็การบริโภค มี ๔ คือ ไถยบริโภค (บริโภคอย่างขโมย) อิณบริโภค (บริโภคอย่างเป็นหนี้) ทายัชชบนิโภค สามีบริโภค (บริโภคอย่างเป็นผู้รับมรดก) (บริโภคอย่างเป็นเจ้าของ) ในบริโภค ๔ อย่างนั้น การบริโภคของภิกษุทุศีล ผู้นั่งบริโภค อยู่แม้ในท่ามกลางสงฆ์ ชื่อว่าไถยบริโภค การบริโภคปัจจัยอันตน มิได้พิจาณา ของภิกษุผู้มีศีล ชื่อว่าอิณบริโภค” เพราะเหตุนั้น 0. ในมหาฎีกาแสดงอุปมาว่า อธิฏฐหิตวา ปิตปตฺตจีวราน วิย (เหมือนการบริโภคบาตรและ จีวรที่อธิษฐานแล้วเก็บไว้ฉะนั้น) ๒. มหาฎีกาขยายความ ไถยบริโภค และ อิณบริโภค ไว้ว่า อันปัจจัยทั้งหลายนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตไว้ เพื่อภิกษุผู้ศีลในศาสนาของพระองค์หาใช่ทรงอนุญาตเพื่อ คนทุศีลไม่ ฝ่ายทายกเล่า เขาบริจาคปัจจัย ก็เพื่อท่านผู้มีศีลเหมือนกัน หาใช่บริจาคเพื่อคน ทุศีลด้วยไม่ ทั้งนี้ เพราะเขาหวังให้การกุศลของเขามีผลมาก ก็เพราะพะศาสดามิได้ทรงอนุญาต ทายกก็มิได้บริจาคให้ ดังนี้ การบริโภคของภิกษุทุศีล จึงเป็นบริโภคโดยกิริยาแห่งขโมย คือ บริโภคของที่เขาไม่ให้ เรียกว่า ไถยบริโภค ส่วนภิกษุมีศีล แต่บริโภคปัจจัยมิได้พิจารณานั้น ทำให้ทักขิณาขาดความถึงพร้อมไป ไม่เป็นอุภโตวิสุทธิ์ เพราะไม่วิสุทธิฝ่ายปฏิคาหก กรบริโภคของเธอจึงเป็นเหมือนหนี้เขา บริโภค หมายความว่า เป็นหนี้ทักขิณาวิสุทธินั่นเอง เรียกว่า อิณบริโภค