หน้าหนังสือทั้งหมด

พิธีกรรมในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
141
พิธีกรรมในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
…ิธีเข้าพรรษา และพิธีออกพรรษา ปฐมเหตุที่จะมีประเพณีเข้าพรรษาในพระพุทธศาสนานั้น ปรารภเหตุจาก สมัยหนึ่งพระพุทธองค์ ประทับอยู่ ณ กรุงราชคฤห์ ในขณะนั้นยังไม่มีการอนุญาตเรื่องจำพรรษา พระภิกษุสงฆ์จึงเที่ยวจาริกไป ตลอดท…
ในพระพุทธศาสนามีพิธีกรรมที่สำคัญในวันวิสาขบูชาซึ่งตรงกับวันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพานของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยประชาชนจะทำบุญและฟังพระธรรมเทศนา ส่วนพิธีเข้าพรรษาเป็นประเพณีที่พระภิกษุสงฆ์จะตั้งใจอยู
หลักการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข
150
หลักการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข
…ลักในการยึดเหนี่ยวน้ำใจซึ่งกัน และกัน หลักธรรมในพระพุทธศาสนาที่เป็นคุณเครื่องยึดเหนี่ยวน้ำใจกันนั้น พระพุทธองค์ทรงให้ หลักไว้ดังที่ปรากฏในหัวข้อธรรมเรื่อง สังคหวัตถุ 4 อันประกอบด้วย ทาน ปิยวาจา อัตถจริยา สมานัตต…
การอยู่ร่วมกันในสังคมและองค์กรอย่างมีความสุขต้องการหลักการที่ดี ซึ่งในพระพุทธศาสนาได้มีการสอนหลักสังคหวัตถุ 4 ได้แก่ ทาน ปิยวาจา อัตถจริยา และสมานัตตตตา ที่ช่วยยึดเหนี่ยวความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในสัง
การปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์และอปริหานิยธรรม 7
163
การปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์และอปริหานิยธรรม 7
… มาเฝ้ากราบทูลขอหลักการที่ทำให้การปกครองแบบสภากษัตริย์อำนวยความเจริญให้แก่บ้านเมืองได้อย่าง เต็มที่ พระพุทธองค์จึงทรงแสดงอปริหานิยธรรม 7 ประการขึ้น เพื่อให้กษัตริย์เหล่านั้นนำไปเป็นหลักใน การปกครอง 7.2.2 สาระสำค…
บทความนี้พูดถึงการปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ของพระเจ้าปเสนทิโกศล รวมถึงการปกครองของแคว้นวัชชีที่ใช้ระบบสภากษัตริย์ โดยเมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จผ่านไป กษัตริย์ลิจฉวีได้ขอหลักการอปริหานิยธรรม 7 ปร
การคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย
41
การคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย
…ในอินทรีย์ทั้งหลาย” เมื่อพระภิกษุสามารถฝึกฝนอบรมตนเองจนเป็นผู้มีศีล สำรวมด้วยปาฏิโมกขสังวรได้ดีแล้ว พระพุทธองค์จะทรงแนะนำให้ยิ่งขึ้นไปว่า “ดูก่อนภิกษุ มาเถิด เธอจงเป็นผู้คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย เธอ เห็นรู…
ขั้นตอนที่ 2 ในการปฏิบัติธรรมตามคำสอนของพระพุทธเจ้า คือการคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหก ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เพื่อป้องกันการเกิดอกุศลบาปธรรมอย่างอภิชฌาและโทมนัส การรักษาความสำรวมในอินทรีย์ไม่ใ
การสำรวมใจและผลกระทบจากอนุพยัญชนะ
42
การสำรวมใจและผลกระทบจากอนุพยัญชนะ
…วย หรือไม่สวย หรือสวยน้อย สวยมาก แต่ถ้าสำรวมไม่ได้ คือหยุดความคิดไม่ได้ ใจก็จะเศร้าหมองตามมา ดังที่ พระพุทธองค์ตรัสไว้ว่า อกุศลกรรมอันลามก คือ อภิชฌาและโทมนัส จะเข้าครอบงำได้ ของตัวเอง “อภิชฌา” แปลว่า โลภอยากได้…
เนื้อหาเน้นการสำรวมใจไม่ให้ถูกอนุพยัญชนะและกิเลสเข้าครอบงำ โดยยกกล่าวถึงข้อสอนจากพระพุทธองค์เรื่องอภิชฌาและโทมนัสซึ่งส่งผลต่อความทุกข์ใจ ใจที่ไม่สำรวมย่อมมีโอกาสเผชิญกับความทุกข์หลายรูปแบบ การ…
ลักษณะการบริโภคในพระพุทธศาสนา
46
ลักษณะการบริโภคในพระพุทธศาสนา
…เหมือนเรื่องของพระภิกษุผู้ไม่รู้จักประมาณในการบริโภคอาหารรูปหนึ่ง ซึ่ง มรณภาพเพราะฉันอาหารมากเกินไป พระพุทธองค์ทรงระลึกชาติมาเล่าให้พระภิกษุฟังไว้ ดังต่อไปนี้ บทที่ 2 คณกโมคคัลลานสูตร DOU 35
บทความนี้กล่าวถึงลักษณะการบริโภคที่ควรหลีกเลี่ยงตามหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า เช่น การบริโภคเพื่อเล่นสนุก, มัวเมาในรสชาติ, การตกแต่งให้สวยงาม รวมถึงวัตถุประสงค์ที่ถูกต้องของการบริโภคอาหาร เพื่อสนับสนุนสุ
การฝึกฝนความเป็นผู้รู้จักประมาณในโภชนะและการตื่นอยู่
48
การฝึกฝนความเป็นผู้รู้จักประมาณในโภชนะและการตื่นอยู่
…เนืองๆ ซึ่งความเป็นผู้ตื่นอยู่” เมื่อพระภิกษุสามารถฝึกฝนอบรมตนเองจนเป็นผู้รู้จักประมาณในโภชนะดีแล้ว พระพุทธองค์จะทรง แนะนำให้ยิ่งขึ้นไปว่า ดูก่อนภิกษุ มาเถิด เธอจงเป็นผู้ประกอบเนืองๆ ซึ่งความเป็นผู้ตื่นอยู่ คือจ…
…ับการตื่นรู้และการจัดสรรเวลาสำหรับการทำสมาธิ เทคนิคในการแบ่งเวลาเพื่อการบำเพ็ญภาวนาได้รับการแนะนำจากพระพุทธองค์ โดยมีให้แบ่งเป็น 4 ช่วง ได้แก่ ช่วงกลางวัน ช่วงปฐมยามแห่งราตรี ช่วงมัชฌิมยามแห่งราตรี และช่วงปัจฉิม…
การฝึกสติสัมปชัญญะในพระพุทธศาสนา
50
การฝึกสติสัมปชัญญะในพระพุทธศาสนา
…ิสัมปชัญญะ” เมื่อพระภิกษุสามารถฝึกฝนอบรมตนเองจนเป็นผู้ประกอบเนืองๆ ซึ่งความเป็นผู้ตื่นอยู่ได้ดีแล้ว พระพุทธองค์จะทรงแนะนำให้ยิ่งขึ้นไปว่า “ดูก่อนภิกษุ มาเถิด เธอจงเป็นผู้ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ คือ ทำความรู้สึกตั…
เนื้อหาเกี่ยวกับการฝึกสติสัมปชัญญะในพระพุทธศาสนา อธิบายความสำคัญของสติที่ช่วยไม่ให้เราหลงลืมและมีความเพียรในชีวิต รวมถึงความรู้สึกตัวในขณะที่ทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อการบรรลุพระนิพพานที่แจ่มชัด โดยเน้นการป
เจริญวิปัสสนาและการเสพเสนาสนะอันสงัด
52
เจริญวิปัสสนาและการเสพเสนาสนะอันสงัด
… ขั้นตอนที่ 6 “เสพเสนาสนะอันสงัด” เมื่อพระภิกษุสามารถฝึกฝนอบรมตนเองจนเป็นผู้มีสติสัมปชัญญะได้ดีแล้ว พระพุทธองค์จะทรง แนะนำให้ยิ่งขึ้นไปว่า เป็นต้น “ดูก่อนภิกษุ มาเถิด เธอจงเสพเสนาสนะอันสงัด คือ ป่า โคนไม้ ภูเขา …
เนื้อหาเกี่ยวกับการเจริญวิปัสสนาและการรักษาสติสัมปชัญญะเป็นเวลานาน อธิบายขั้นตอนการเสพเสนาสนะอันสงัดสำหรับพระภิกษุ เพื่อการฝึกฝนเพิ่มความสงบสุขและการทำสมาธิอย่างมีประสิทธิภาพ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสรร
เรื่องพระมหากัสสปเถระในสมัยพุทธกาล
53
เรื่องพระมหากัสสปเถระในสมัยพุทธกาล
…ไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถวายอภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง เมื่อพระมหากัสสปนั่งเรียบร้อย แล้ว พระพุทธองค์ตรัสถามว่า “กัสสปะ บัดนี้เธอชราแล้ว ผ้าบังสุกุลเหล่านี้ของเธอหนัก ไม่น่านุ่งห่ม เธอจงนุ่งห่มจีวรที่ค…
ในสมัยพุทธกาล พระมหากัสสปเถระได้เข้าเฝ้าพระพุทธองค์และได้รับการชวนให้นุ่งห่มจีวรและบริโภคโภชนะที่คฤหบดีถวาย แต่ท่านเลือกที่จะยังคงอยู่ในป่าเนื่องจากเห็…
นวังคสัตถุศาสน์และการรู้ธรรม
70
นวังคสัตถุศาสน์และการรู้ธรรม
ธรรมชาติอันบริสุทธิ์นี้ พระพุทธองค์ทรงเรียกว่า “สัจธรรม” เป็นธรรมที่พระองค์ไปตรัสรู้มา แล้ว จึงนำธรรมนั้นมาเทศนาสั่งสอนต่อไป เรียกว่า “…
ธรรมชาติอันบริสุทธิ์ที่เรียกว่า "สัจธรรม" พระพุทธองค์ที่ทรงสอนเกี่ยวกับ "เทศนาธรรม" ให้ผู้ฟังนำไปปฏิบัติตามเพื่อขัดเกลากาย วาจา ใจ จนเก็บเป็นนิสัยรักความ…
การปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม
76
การปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม
…มเลื่อมใส เชื่อมั่นใน ปัญญาตรัสรู้ธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามากขึ้น เมื่อพระภิกษุฝึกได้อย่างนี้แล้ว พระพุทธองค์จึงจะทรงรับรองว่า “เราจึงเรียกว่าเป็นธัมมัญญู ด้วยประการฉะนี้” 3.7 ธัมมัญญูกับคณกโมคคัลลานสูตร ขั้นต…
การปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม หมายถึงการทำตามคำครูซึ่งต้องมีความรู้และความเข้าใจในการนำความรู้ไปปฏิบัติในชีวิตจริง หลักธรรม 4 ประการชี้แนวทางการศึกษาหลักธรรม พร้อมความสำคัญของครูบาอาจารย์ในกระบวนการเรียน
เรื่องราวของพระองคุลิมาลและพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
86
เรื่องราวของพระองคุลิมาลและพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…่หยุดวิ่งไล่แล้ว สมณะกลับบอกว่า เรายังไม่หยุด องคุลิมาลจึงถามกลับไปว่า พระองค์หมายความว่าอย่างไรกัน พระพุทธองค์ตรัสว่า ที่ทรงตอบว่าพระองค์หยุดแล้วนั้น เป็นเพราะพระองค์เป็นผู้หยุดจากการ เบียดเบียนและฆ่าสัตว์ ในขณ…
เรื่องราวนี้เล่าว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงโปรดโจรองคุลิมาล ซึ่งเป็นโจรที่ฆ่าคนจำนวนมาก โดยมีการสนทนาที่สำคัญเกี่ยวกับคำว่า "หยุด" ซึ่งมีความหมายแตกต่างกันระหว่างองคุลิมาลและพระองค์ องคุลิมาลเกิดการสำนึ
ความสำคัญของการรับและดูแลปัจจัย 4 ในพระพุทธศาสนา
141
ความสำคัญของการรับและดูแลปัจจัย 4 ในพระพุทธศาสนา
…โดยตรงต่อ ความเจริญรุ่งเรืองของพระพุทธศาสนา เพราะพระภิกษุต้องอาศัยปัจจัย 4 ที่ได้มาจากสาธุชน ดังที่ พระพุทธองค์ตรัสถึงความเสื่อมจากการไม่ดูแลข้าวของ ไว้ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ตระกูลใดตระกูลหนึ่งถึงความเป็นใหญ่…
บทความนี้เผยให้เห็นถึงความสำคัญของขั้นตอนการ “รับ” ปัจจัย 4 ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเน้นย้ำ โดยการบริโภคใช้สอยและการดูแลรักษานั้นมีวัตถุประสงค์เพื่อให้พระภิกษุสามารถฝึกอบรมได้อย่างเหมาะสม ซึ่งการใช้ป
เรื่องของพระนางเขมาเทวี
211
เรื่องของพระนางเขมาเทวี
…ะอรหัตตผล ณ ที่ตรง นั้นเอง 9.3.2 เลือกธรรมะตามภูมิหลังเดิม หมายความว่า ผู้ฟังมีความคุ้นเคยกับสิ่งใด พระพุทธองค์ก็จะทรงแนะนำ เทศนาสั่งสอนในสิ่งนั้น เนื่องจากผู้ฟังสามารถจะตรองตามธรรมะได้ทัน เกิดความเข้าใจได้ง่าย …
พระนางเขมาเทวีเป็นพระอัครมเหสีของพระเจ้าพิมพิสาร ผู้มีพระรูปงดงามน่าเลื่อมใส เมื่อได้รับฟังธรรมจากพระศาสดา จึงเกิดความตระหนักถึงความไม่จีรังของความงาม เมื่อตระหนักถึงธรรมนี้ พระนางจึงบรรลุเป็นพระโสดาบ
อาทิตตปริยายสูตร และการเลือกธรรมะ
212
อาทิตตปริยายสูตร และการเลือกธรรมะ
…าหุล มีอายุเพียง 7 พรรษา แม้บวชแล้วก็ตาม แต่ด้วยธรรมชาติวัยเด็กย่อมเล่น ซุกซน คะนองมือ คะนองปากบ้าง พระพุทธองค์จึงตรัสสอนให้รู้จักระมัดระวังคำพูด ไม่ให้พูดเท็จ ดังปรากฏใน จูฬราหุโลวาทสูตรว่า “ดูก่อนราหุล เรากล่า…
…รรมะต้องปรับเปลี่ยนตามระดับสติปัญญาของผู้ฟังซึ่งสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามอายุและความรู้ เช่นในโอวาทที่พระพุทธองค์สอนพระราหุลเกี่ยวกับการปกป้องคำพูด การศึกษาในธรรมะจึงต้องสอดคล้องกับสติปัญญาและภูมิหลังต่างๆ ของแต่ล…
การฝึกอบรมจิตใจผ่านข้อธรรมของพระราหุล
213
การฝึกอบรมจิตใจผ่านข้อธรรมของพระราหุล
…ื่อสามเณรราหุลอยู่ในวัยหนุ่ม สิ่งที่น่าระวังคือกามราคะ ขณะบิณฑบาตในยามเช้าตามพระ สัมมาสัมพุทธเจ้าไป พระพุทธองค์ก็ตรัสสอนให้รู้จักสำรวมระมัดระวังใจของตนสอนให้มองทุกสิ่งไปตามสภาพ ความเป็นจริง ดังที่ปรากฏใน มหาราหุ…
เมื่อสามเณรราหุลในวัยหนุ่มได้ศึกษาและฝึกอบรมตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ท่านเริ่มตระหนักถึงความไม่เที่ยงของรูปและขันธ์ทั้งห้า รวมถึงความเจ็บปวดจากสิ่งที่ไม่เที่ยง ท่านได้รับการสอนให้รู้จักสำรวมระมั
วิธีการแสดงธรรมตามแบบฉบับพระพุทธเจ้า
214
วิธีการแสดงธรรมตามแบบฉบับพระพุทธเจ้า
…ง่าย เพราะต้องอาศัยความพร้อมอย่างมากของผู้สอน ทั้งสภาพ ใจ ทั้งความรู้ที่ต้องถ่ายทอดไปตามลำดับ ดังที่พระพุทธองค์ตรัสไว้แก่พระอานนท์" ว่า “ดูก่อนอานนท์ การแสดงธรรมแก่ผู้อื่นไม่ใช่ทำได้ง่าย ภิกษุเมื่อจะแสดงธรรมแก่ผ…
บทเรียนเกี่ยวกับวิธีการแสดงธรรมตามพระบรมศาสดาที่เรียกร้องความพร้อมทั้งทางจิตใจและความรู้ของผู้สอน โดยเน้นความสำคัญของการเตรียมตัว การแสดงธรรมด้วยความเคารพ และไม่มองข้ามความสำคัญในการปรับเนื้อหาให้เหมา
การจูงใจและการแสดงธรรม
216
การจูงใจและการแสดงธรรม
…ลกนี้มีที่สุด หรือโลกนี้ไม่มีที่สุด เป็นต้น ซึ่งเป็นปัญหาที่ไม่มี ประโยชน์ต่อการทำอาสวกิเลสให้หมดไป พระพุทธองค์ไม่ทรงตอบโดยตรง แต่ทรงใช้วิธีอุปมา ดังปรากฏใน “จูฬมาลุงกยโอวาทสูตร” ว่า จูฬมาลุงกยโอวาทสูตร, มัชฌิมน…
เนื้อหาเกี่ยวกับการจูงใจให้ผู้ฟังรับรู้ธรรมะและเกิดแรงบันดาลใจในการนำไปปฏิบัติ โดยแบ่งเป็นสามส่วนคือ จูงใจ หาญกล้า และ ร่าเริง การแสดงธรรมควรมีเรื่องประกอบและการเปรียบเทียบเพื่อช่วยให้ผู้ฟังเข้าใจและอ
การสำรวมจิตในพระพุทธศาสนา
235
การสำรวมจิตในพระพุทธศาสนา
…เกียจคร้านครอบงำ เมื่อพระพระอาจารย์และพระอุปัชฌาย์ของท่านทราบเรื่องแล้ว จึงพาท่านไปยังสำนักพระศาสดา พระพุทธองค์ทรงทราบเรื่องแล้วจึงตรัสถามว่า “ภิกษุ ถ้าเธอรักษาเพียงสิ่งเดียวได้นั้น สิ่งอื่นๆ ก็ จะไม่ต้องรักษาอี…
…องนี้เกี่ยวกับอุกกัณฐิตภิกษุที่มีความคิดว่าจะกลับไปเป็นฆราวาสเนื่องจากความท้อแท้ในทางการบวช แต่เมื่อพระพุทธองค์ทรงสอนให้เขา 'รักษาจิตของตน' ได้ ท่านสามารถบรรลุเป็นพระโสดาบัน เรื่องนี้แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของกั…