ลักษณะการบริโภคในพระพุทธศาสนา : หน้า 46/252

ลักษณะที่ 1 ต้องไม่บริโภคเพื่อจะเล่น หมายความว่าไม่มุ่งการบริโภคให้มีเรี่ยวแรงไปเล่นคะนอง เหมือนเด็กๆ รวมทั้งไม่มุ่งเอากำลังมากอย่างลูกผู้ชาย ดังเช่นพวกนักมวย ทั้งนี้เพื่อมุ่งหวังให้ละอุปนิสัย แห่งโมหะ และโทสะ คือ ความงมงาย และความขึ้งเคียดโกรธเคืองเสีย ลักษณะที่ 2 ต้องไม่บริโภคเพื่อมัวเมา หรือติดในรสอาหาร เพื่อให้ละอุปนิสัยแห่งโลภะ หรือ ความติดใจในกามคุณ จุดมุ่งหมายของ 2 ลักษณะแรกนี้ เพื่อป้องกันอาสวะ อันจะเกิดขึ้นในใจตนเอง ลักษณะที่ 3 ต้องไม่บริโภคเพื่อจะประดับ หมายความว่า ไม่มุ่งความอวบอัดอ้วนพี่ของอวัยวะ ต่างๆ เช่น หญิงโสเภณี หญิงนักฟ้อน เป็นต้น ทั้งนี้ก็เพื่อละอุปนิสัยแห่งความกำหนัดยินดี ลักษณะที่ 4 ต้องไม่บริโภคเพื่อจะตกแต่ง หมายความว่า ไม่มุ่งจะให้ผิวพรรณงามเช่นกับนักแสดง หรือตัวละครต่างๆ เพื่อละอุปนิสัยแห่งความกำหนัดยินดีเช่นกัน จุดมุ่งหมายของ 2 ลักษณะหลังนี้ ก็เพื่อป้องกันอาสวะ อันจะเกิดขึ้นในใจตนเอง รวมทั้งที่จะเกิด ขึ้นในใจผู้อื่นด้วย เมื่อตรัสสอนในเชิงให้ละและป้องกันกิเลสแล้วก็ยังทรงสอนถึงวัตถุประสงค์ที่ถูกต้องของการบริโภค ต่อไป แบ่งออกเป็น 4 วัตถุประสงค์ คือ วัตถุประสงค์ที่ 1 เพื่อให้ร่างกายนี้ดำรงอยู่ได้ ไม่แตกสลายตายไป วัตถุประสงค์ที่ 2 เพื่อให้ชีวิตดำเนินต่อไปได้ วัตถุประสงค์ที่ 3 เพื่อบรรเทาความลำบาก ที่เกิดจากความหิว วัตถุประสงค์ที่ 4 เพื่ออนุเคราะห์พรหมจรรย์ คือเพื่อจะได้มีเรี่ยวแรงไปสร้างความดี การที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้หลักการฝึกฝนพระภิกษุผ่านทางการบริโภคอาหาร โดยให้รู้จักหลัก การพิจารณาในการบริโภคอย่างแยบคาย ก็เพราะมีส่วนสำคัญในการละอุปนิสัยที่ไม่ดีภายใน ทั้งช่วยไม่ให้ กิเลสในใจพอกพูนขึ้นในทุกๆ คำกลืน ซึ่งจะส่งผลให้มีสุขภาพกายแข็งแรง เพราะไม่มีความลำบากอันเกิด จากเวทนาเก่า คือ ความหิว หรือเวทนาใหม่ คือความอิ่มเกินพอดี รวมทั้งส่งเสริมการบำเพ็ญสมณธรรม และประพฤติพรหมจรรย์ให้ดำเนินไปได้อย่างปกติสุขซึ่งหากพระภิกษุไม่ระมัดระวังตัวเองในเรื่องนี้ย่อมจะเกิด ผลเสียอย่างใหญ่หลวงตามมา เหมือนเรื่องของพระภิกษุผู้ไม่รู้จักประมาณในการบริโภคอาหารรูปหนึ่ง ซึ่ง มรณภาพเพราะฉันอาหารมากเกินไป พระพุทธองค์ทรงระลึกชาติมาเล่าให้พระภิกษุฟังไว้ ดังต่อไปนี้ บทที่ 2 คณกโมคคัลลานสูตร DOU 35