พระสัมมาสัมพุทธ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 49 / 173

แม้ระยะเวลาการสร้างบารมีเพื่อเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ดี เพื่อเป็นพระอริยสาวก ก็ดีจะต้องใช้เวลานานมาก แต่ไม่สามารถเทียบกันได้กับระยะเวลาที่สูญเสียไป…

การสร้างบารมีเพื่อเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพระอริยสาวกนั้นต้องใช้เวลานาน แต่ระยะเวลาในการดำเนินชีวิตโดยไร้เป้าหมายมักจะนานกว่าเมื่อดำนเน…

สิ่งมีชีวิตที่กล่าวมาข้างต้นนี้คืออดีตมนุษย์ทั้งสิ้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่าสิ่งมี ชีวิตเหล่านี้คือ “อมนุษย์” หมายถึง ไม่ใช่มนุษย์ อมนุษย์ที่อยู่ในสุคติภูมิคือ เทวโล…

บทความนี้กล่าวถึงแนวความคิดเกี่ยวกับอมนุษย์ในพระพุทธศาสนา โดยระบุว่าอมนุษย์ที่อยู่ในสุคติภูมิ ได้แก่ เทวดาและพรหม ส่วนในทุคติภูมิต่างๆ เช่น เปรต สัตว์นรก และสัตว์ดิรัจฉานคือผลจากการทำอกุศลกรรมในชีวิตม

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็เหมือนกัน ทรงดำรงอยู่ในธรรม เป็นพระธรรมราชา... ทรง สักการะ เคารพ นอบน้อมธรรม... มีธรรมเป็นใหญ่…

ธรรมาธิปไตยในพระไตรปิฎกแสดงให้เห็นว่าการมีธรรมเป็นเจ้าของหลักการในการปกครองไม่ว่าจะในระบอบใด โดยเฉพาะการปกครองโดยกษัตริย์และคณะบุคคล ที่สำคัญคือการดำรงอยู่ตามธรรมเพื่อความสุขและความถูกต้องในสังคม. การ

อปริหานิยธรรม ทศพิธราชธรรม และจักรวรรดิวัตร ฯลฯ ก็สามารถประยุกต์ใช้ในการปกครองได้ ทุกระบอบ นอกจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะสอนหลักธรรมสำหรับการปกครองแล้ว พระองค์ยัง ทรงสอนให้กษัตริย์และผู้ปกครองแคว้นต่างๆ บรรลุธรรมด้ว…

…ี้สำรวจการนำหลักธรรมคือตัวอย่างอปริหานิยธรรมและทศพิธราชธรรมมาใช้ในการปกครองและการบริหารคณะสงฆ์ตามที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนไว้ การบริหารจัดการคณะสงฆ์เกิดขึ้นใหม่ในพระพุทธศาสนาแต่ต้องมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย โดยพ…

…์ และ ระบอบที่ปกครองโดยคณะบุคคล 6.6.1 หลักธรรมในการปกครองตน ลำดับขั้นของการปกครองในพระพุทธศาสนานั้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสสอนให้ ปกครองตนก่อนเมื่อปกครองตนเองได้แล้วจึงค่อยปกครองคนอื่น ปกครองหมู่คณะ หรือ ปกครอง ประเ…

ในพระพุทธศาสนา การปกครองมีความสำคัญสูง โดยแบ่งออกเป็นหลักธรรมในการปกครองตนและการปกครองคน หลักธรรมในการปกครองตนคือการปฏิบัติเพื่อสร้างแบบอย่างที่ดี ส่วนการปกครองคนคือการใช้หลักธรรมเพื่อความเรียบร้อยและ

… ต่างกันเพียงบางข้อ ตามภาวะของเพศคฤหัสถ์และบรรพชิต ในที่นี้จะกล่าวถึงเฉพาะธรรมสำหรับคฤหัสถ์เท่านั้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสอปริหานิยธรรมสำหรับคฤหัสถ์แก่เจ้าลิจฉวี ผู้ปกครอง แคว้นวัชชี ณ สารินททเจดีย์ ใกล้กรุงเวสาลี …

…ให้ไม่เสื่อม 7 ประการ ซึ่งมีความสำคัญในชีวิตของคฤหัสถ์ เพื่อส่งเสริมความเจริญรุ่งเรืองและสามัคคี โดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสในที่ประชุมสัมมนาของคณะผู้ปกครองแคว้นวัชชี โดยการปฏิบัติดังนี้คือ การประชุมบ่อย ๆ เพื่อกา…

…เครื่องยึดเหนี่ยวน้ำใจกัน ซึ่งเป็น หลักปฏิบัติที่ผู้ปกครองต้องมีเพื่อใช้ในการยึดเหนี่ยวน้ำใจประชาชน พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า ในกาลเมื่อเราเป็นพระราชาพระนามว่าเอกราช เรา อธิษฐานศีลอันบริสุทธิ์ยิ่ง ปกครองแผ่นดินใหญ่…

หลักธรรมในการปกครองคนมี 2 ประเภท: ประเภทแรก คือ หลักในการยึดเหนี่ยวซึ่งประกอบด้วย สังคหวัตถุ 4 และ อคติ 4 เพื่อสร้างความสมัครสมานสามัคคี ซึ่งผู้ปกครองควรทำการให้ทาน เจรจาถ้อยคำที่น่ารัก ประพฤติตนให้เป

…ลว่า ลำเอียงเพราะหลง หรือ เพราะความไม่รู้ (4) ภยาคติ แปลว่า ลำเอียงเพราะกลัว ได้แก่ กลัวอิทธิพล ฯลฯ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า “ภิกษุทั้งหลาย บุคคลใดละเมิดความชอบธรรม เพราะ ฉันทาคติ โทสาคติ โมหาคติ ภยาคติ ยศของบุคคล…

… ได้แก่ ฉันทาคติ, โทสาคติ, โมหาคติ, และภยาคติ ซึ่งสามารถสร้างความแตกแยกและขัดขวางความสามัคคีในสังคม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่าผู้ปกครองที่ใช้หลักการเหล่านี้จะรักษายศและเกียรติยศไว้ได้ โดยอ้างอิงตัวอย่างจาก “จันทกุมา…

…งหลายยังสบายดีหรือ ยังพอเป็นอยู่ได้หรือ ไม่ลำบากด้วย บิณฑบาตหรือ”1 มีอีกตัวอย่างหนึ่งคือ ครั้งหนึ่ง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จไปโปรดมนุษย์เข็ญใจคนหนึ่ง ในเมืองอาฬวี วันนั้นเขาเที่ยวหาโคที่หายไปตลอดวันเมื่อพบแล้วจึงรีบ…

การใช้หลักธรรมาธิปไตยในการปกครองของพระเจ้ามหาวิชิตราชเน้นพัฒนาเศรษฐกิจคู่ไปกับศีลธรรม เพื่อให้สังคมสงบสุข การจัดการเศรษฐกิจต้องควบคู่กับการพัฒนาจิตใจเพื่อให้เกิดความเจริญเติบโตอย่างยั่งยืน โดยใช้ตัวอย

…จะบูชายัญด้วยการฆ่าสัตว์ เป็นต้น แต่มีความสงสัยในเรื่องพิธีกรรมอยู่หลายประการ จึงได้เข้าไปกราบทูลถามพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถึงวิธีการบูชายัญที่ถูกต้อง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงตรัสเล่าถึงตัวอย่างการบูชายัญที่ถูกต้องดังนี้…

เนื้อหานี้อ้างอิงจาก “กูฏทันตสูตร” สะท้อนถึงการปกครองที่มีคุณธรรม โดยมีการแนะนำจากพราหมณ์ปุโรหิตให้พระราชาช่วยเหลือคนยากจน เพื่อแก้ปัญหาโจรในอาณาจักร เพื่อที่จะสามารถบูชายัญได้อย่างถูกต้องและมีประโยชน

…หมายแก่ประชาชนอย่างทั่วถึงและต่อเนื่องเช่นนี้ 3. พระวินัยทุกสิกขาบทเป็นพุทธบัญญัติทั้งสิ้น กล่าวคือ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์ เดียวเท่านั้นที่บัญญัติขึ้น ส่วนพระสาวกเป็นผู้ศึกษาและปฏิบัติตามเท่านั้น ด้วยเหตุนี้พระว…

เนื้อหานี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับนิติศาสตร์ในพระไตรปิฎก โดยเน้นที่พระวินัย ซึ่งเป็นกฎเกณฑ์ที่ควบคุมความประพฤติของพระภิกษุอย่างละเอียด ทั้งนี้พระวินัยจะมีการทบทวนทุก 15 วัน เพื่อให้ภิกษุทุกคนสามารถเข้าใจแ

…อื่น ๆ นั้นเป็นพุทธบัญญัติทั้งสิ้น กล่าว คือ เมื่อมีเหตุที่ไม่เหมาะสมจากการกระทำของพระภิกษุเกิดขึ้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็จะทรง เรียกประชุมสงฆ์ สอบถามเรื่องราว ตำหนิผู้กระทำความผิด แจกแจงให้ทราบว่าการกระทำนั้น ไม่เหม…

…ำให้พระภิกษุสามารถปฏิบัติตามได้อย่างถูกต้อง แม้ต่างจากกฎหมายทางโลกที่ไม่ได้มีระบบการเรียนรู้เช่นนี้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบัญญัติพระวินัยตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเพื่อกำหนดพฤติกรรมที่เหมาะสมของพระภิกษุ และไม่มีการปรับ…

…่มีอยู่ตามธรรมดาของมัน เราอาจจะแปลได้หลายอย่าง เช่น แปลว่า ธรรมชาติ กฎธรรมชาติ ความเป็นจริง เป็นต้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ธรรมด้วย การเข้าถึงพระธรรมกายภายใน จึงได้รู้แจ้งความจริงต่าง ๆ ในธรรมชาติด้วยพระธรรมกายนั…

บทความนี้สำรวจความหมายของธรรมในพระพุทธศาสนา โดยเข้าใจว่า ธรรมคือความจริงตามธรรมชาติที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้และเผยแพร่ให้แก่สังคม ผ่านการจัดตั้ง “สังฆะ” หรือชุมชนที่มีวินัยเป็นกรอบการประพฤติ เพื่อใ…

…ต่ถ้าพูดถึง วินัย จะใช้คำว่า บัญญัติ เพราะเป็นเรื่องที่ จัดตั้งหรือทำขึ้นมา เพราะฉะนั้นเราจึงพูดว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า “ทรงแสดงธรรม” และพูด ว่า “ทรงบัญญัติวินัย” พระวินัยที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบัญญัตินี้หมายเอาศี…

…ินัยในพระพุทธศาสนา โดยเน้นว่า ธรรมเป็นจริงแท้ที่สูงสุดในโลก และวินัยถูกบัญญัติขึ้นเพื่อสนับสนุนธรรม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้แสดงธรรมและบัญญัติวินัย 227 ข้อสำหรับพระภิกษุ โดยหลักของวินัยไม่ได้มีแค่ข้อบังคับ แต่เป็นข้อศ…

…ัมพุทธเจ้าเหล่านั้น คนมีอายุยืน มีกิเลสเบาบาง แค่ได้ฟังอริยสัจ 4 เพียงพระคาถาเดียว ย่อมบรรลุธรรมได้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเหล่านั้นจึงไม่ทรงแสดงธรรมโดยพิสดาร จึงทำให้ พระธรรมคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งสามพระองค์นั้น…

…บายถึงความสุขของการได้ยินธรรมคำสอน แม้ว่าจะมีความต่างในด้านสติปัญญา พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงการที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งสามพระองค์ ไม่ได้แสดงธรรมโดยละเอียด เนื่องจากสาวกในยุคนั้นมีปัญญาได้น้อย และกิเลสเบาบาง นักศ…

…่ต่อไปได้ตราบเท่าที่พุทธบริษัทยังรัก การศึกษาและปฏิบัติธรรม 7.3.2 กาลเวลาแห่งการบัญญัติสิกขาบท เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสความสำคัญของสิกขาบทในฐานะที่จะทำให้พระพุทธ ศาสนามีอายุยืนนานแล้ว พระสารีบุตรได้กราบทูลพระผู้…

บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับอายุการดำรงอยู่ของพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างอายุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งสามองค์และการบัญญัติคำสอนและวินัยที่ช่วยรักษาศาสนาให้ยั่งยืน ตัวอย่างที่นำเสนอ ได้แก่ ความสำ…

…ิกขา บทแก่ภิกษุทั้งหลาย โดยมีวัตถุประสงค์ 10 ประการ คือ (1) เพื่อความรับว่าดีแห่งสงฆ์ หมายถึง การที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงชี้แจงให้คณะ สงฆ์มองเห็นโทษแห่งความประพฤตินั้น ๆ ให้เห็นความจำเป็นและยอมรับสิกขาบทที่พระองค์ …

…วามนี้ชี้แจงถึงโทษของความเป็นคนเลี้ยงยากและเกียจคร้าน รวมถึงคุณประโยชน์ของการมีความเป็นคนเลี้ยงง่าย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบัญญัติสิกขาบทขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์ 10 ประการ เช่น เพื่อความรับว่าดีแห่งสงฆ์และเพื่อความอยู…

…รณฐ์แตกกันหลังจากนิคัณฐนาฏบุตรผู้เป็นเจ้าลัทธิถึงแก่กรรม ในครั้งนั้นพระอานนท์ได้ กราบทูลเรื่องนี้แด่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าว่า นิคัณฐนาฏบุตรถึงแก่กรรมแล้ว..... พวกนิครณฐ์ก็แตกกัน เกิดแยกเป็นสองพวก ฯลฯ โดยเหตุที่ธรรมวินั…

…มแตกแยกหลังการสอนของเจ้าลัทธิ ซึ่งเป็นตัวอย่างที่ชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นในการมีธรรมวินัยที่ชัดเจนจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์เป็นผู้ประกาศธรรมวินัยที่สมบูรณ์ การเข้าถึงความจริงภายในจึงต้องอิงกับคำสอนที่ถูกต้อง การ…

7.9 การประชุมทบทวนสิกขาบททุกกึ่งเดือน พระสัมมาสัมพุทธเจ้าบัญญัติสิกขาบทหลัก ๆ สำหรับพระภิกษุไว้ 227 ข้อ ซึ่งถือว่ามาก อยู่พอสมควร จำเป็นที่พระภิกษุทุกรูป…

การประชุมทบทวนสิกขาบทถูกกำหนดโดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ให้มีการฟังสวดพระปาฏิโมกข์ทุกกึ่งเดือน เพื่อตรวจสอบศีลและสร้างความสามัคคีในสงฆ์ การฟังสวดถูกกำห…

…และการแก้ไขอาบัติ และกิจจาธิกรณ์ : กิจที่สงฆ์พึงทำ 7.10.1 วิวาทาธิกรณ์ : วิวาทกันเรื่องพระธรรมวินัย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงวิวาทาธิกรณ์ว่า เป็นเรื่องที่ภิกษุทั้งหลายวิวาทกันด้วย เรื่องธรรมวินัย 9 ประการนี้คือ (1)…

บทความนี้กล่าวถึงความจำเป็นที่ประชาชนควรต้องรู้กฎหมาย แม้จะมีการศึกษา แต่ยังมีความรู้ที่จำกัดในเรื่องนี้ รัฐบาลไม่ค่อยให้การศึกษาในด้านกฎหมายแก่ประชาชน และประชาชนต้องรับผิดชอบในการหาความรู้เอง การเปรี