พิจารณา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 14 / 45

…เมื่อพบนิมิตจริงๆ ก็ไม่รู้จัก อยู่ภายใน ที่ว่าเป็นนิมิตเลื่อนลอยไปหมด พวกนี้เมื่อ จิตถอนขึ้นมาแล้วก็พิจารณา ปลดปล่อยวางสังขารทั้งหลายทั้งปวงในโลกนี้ ด้วยการยกใจขึ้นสู่ไตรลักษณ์ พิจารณาว่า ทุกสิ่งทุกอย่างเกิด…

บทความนี้สำรวจวิธีการเห็นและปล่อยวางนิมิตในจิตใจ โดยเน้นไปที่ความสำคัญของการอยู่กับความสว่างภายในและการไม่ยึดติดกับนิมิตที่เกิดขึ้นทั้งภายในและภายนอก การไม่เกิดอารมณ์ตอบสนองต่อภาพนิมิต และการปล่อยวางค

…ั้งหลาย จากข้างต้น ท่านพระโสณะเป็นตัวอย่างที่ดีที่เราควรยึดถือเป็นแบบอย่าง เราจึงควรมีวิมังสา หมั่น พิจารณาในการที่จะปรับการปฏิบัติของเราให้พอเหมาะพอสม และให้มีผลการปฏิบัติธรรมที่ก้าวหน้าขึ้น พระเดชพระคุณพระ…

…ดยใช้สายพิณเป็นอุป比ในความสม่ำเสมอของความเพียร ทำให้ท่านพระโสณะสามารถเข้าถึงธรรมและเป็นพระอรหันต์ การพิจารณาความจำเป็นของความพยายามในทางที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญเพื่อไม่ให้ใช้เวลานานในการเข้าถึงธรรมและควรทำการฝ…

…ุกขมสุขเวทนาไม่มีอามิส ก็รู้ชัดว่า เราเสวยอทุกขมสุขเวทนา ไม่มีอามิส ด้วยเหตุดังพรรณนามานี้ ภิกษุย่อมพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนา ภายในบ้าง พิจารณาเห็นเวทนาในเวทนาภายนอกบ้าง พิจารณาเห็นเวทนา ในเวทนาทั้งภายในทั้งภา…

…วทนา พร้อมทั้งคำอธิบายเกี่ยวกับอามิสหรือเหยื่อล่อที่เกี่ยวข้องกับความรู้สึกต่างๆ นอกจากนี้ยังเน้นการพิจารณาเวทนาในภายในและภายนอก รวมถึงความเกิดขึ้นและความเสื่อมของเวทนา ทั้งนี้ยังเน้นว่า สติสามารถช่วยให้ผู้ป…

“ภิกษุในธรรมวินัยนี้พิจารณาเห็นดังนี้ว่า อย่างนี้รูป อย่างนี้ความเกิดขึ้น แห่งรูป อย่างนี้ความดับแห่งรูป อย่างนี้เวทนา อย่างนี้…

ภิกษุในธรรมวินัยที่ให้ความสำคัญต่อการพิจารณาอายตนะทั้งภายในและภายนอก โดยวิเคราะห์ความเกิดขึ้นและดับของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เพื่อให้เข้า…

…ำให้เกิดอุปาทานว่า เป็นตัวตน เมื่อประสงค์จะเห็นความไม่เป็นตัวตน ต้องแยกก้อนออกเป็นชิ้นเล็ก ชิ้นน้อย พิจารณาดู เช่น ร่ายกายคนเราประกอบด้วย หู ตา เป็นต้น การเห็นความเป็นจริงของชีวิตว่าตกอยู่ในสภาพไม่เที่ยง เป็…

อนิจจังหมายถึงการที่ทุกอย่างมีการเปลี่ยนแปลงและไม่มีสิ่งใดถาวร โดยมนุษย์ต้องเรียนรู้เพื่อไม่ติดยึดกับอวัยวะหรือความรู้สึกที่เปลี่ยนแปลงได้ สังโยชน์คือกิเลสที่ผูกใจซึ่งมีอยู่ 10 อย่าง และการปฏิบัติวิปั

…ฌาน เพื่อเป็นบาทแห่งวิปัสสนา สมถะจึงถือเป็นหลักปฏิบัติพื้นฐานเบื้องต้น เพื่อนำไปสู่วิปัสสนา ส่วนการ พิจารณาด้วยการใช้ความนึกคิดตรึกตรองเพื่อให้เห็นไม่เที่ยง ความทุกข์ และความไม่มีตัวตนของสรรพสิ่ง ต่างๆ นั้น …

บทความนี้นำเสนอถึงจุดมุ่งหมายของการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐานที่มุ่งมั่นสู่การหลุดพ้นจากทุกข์ เพื่อการบรรลุนิพพานและพระอรหันต์ โดยมีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างสมถะและวิปัสสนาที่ต้องทำควบคู่กันเพื่อการรู้

…็น กายมนุษย์ กายทิพย์ กายรูปพรหม กายอรูปพรหมเป็นชั้นๆ ซ้อนกันอยู่ภายใน ตามลำาดับ จากกายมนุษย์เข้าไป พิจารณาประกอบธาตุธรรมถูกส่วนรูปจะกะเทาะล่อนออกจากกัน เห็นตาม ลำดับเข้าไป คือ กายมนุษย์กะเทาะออกเห็นกายทิพย์…

…ึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาสมาธิและเรียนรู้วิปัสสนา การบำเพ็ญสมถะนั้นต้องส่งจิตเพ่งไปที่กึ่งกลางกาย ซึ่งการพิจารณาแบบนี้จะช่วยให้สามารถเห็นกายทิพย์ และกายรูปพรหมอย่างชัดเจนในที่สุด

(1) การพิจารณาไตรลักษณ์ การพิจารณาเห็นไตรลักษณ์ของพระมงคลเทพมุนี เป็นการเห็นด้วยธรรมจักขุ หรือตาของ พระธรรมกาย รู้…

การพิจารณาไตรลักษณ์เป็นการเห็นด้วยธรรมจักขุ เพื่อเข้าใจขันธ์ 5 และความไม่เที่ยงของชีวิต โดยพระมงคลเทพมุนีเสนอว…

จ. จาคานุสติ ระลึกถึงทานที่ตนได้บริจาค พิจารณาคุณธรรมคือ ความเผื่อแผ่เสียสละที่มีในตน เป็นอารมณ์ 5.5.5. พุทธิจริต คนมีปัญญาเฉลียวฉลาด คิดอะไรเป็นเ…

…มัฏฐาน 4 อย่าง ได้แก่ มรณานุสติ อุปสมานุสติ อาหาเรปฏิกูลสัญญา และจตุธาตุววัฏฐาน ซึ่งสนับสนุนให้มีการพิจารณาถึงคุณธรรมในการตอบแทนสังคม นอกจากนี้ยังแบ่งประเภทของกัมมัฏฐานที่เหมาะกับจริตทั้ง 6 โดยรวมอยู่ในหมวดต…

…แห่งแผ่นดินในที่ๆ ขยายไปๆ ผู้ได้ปฐมฌานเป็นครั้งแรกเพราะนิมิตนั้นแล้ว จึงเป็นผู้เข้าฌานให้มาก ไม่พึง พิจารณามาก เพราะเมื่อพิจารณามากไป องค์ฌานทั้งหลายจะปรากฏเป็นหยาบและมีกำลังเพลา ทีนี้เพราะปรากฏเสียอย่างนั้น…

การขยายปฏิภาคนิมิตในสมาธิช่วยเพิ่มพูนพลังจิตใจอย่างต่อเนื่องไปจนถึงขอบจักรวาล ควรขยายอย่างระมัดระวัง ด้วยการเริ่มจากขนาดเล็กและค่อยๆ เพิ่มขนาดไปเรื่อยๆ เพื่อไม่ให้สมาธิเสื่อมถอย และเป็นการเสริมความแข็

…เนื่องจากมีแต่ความเกรงกลัว กังวลใจ ทุกข์ใจ หรือ เห็นความตายแล้ววางเฉย ไม่ปลงธรรมสังเวช จึงไม่ควรนำมาพิจารณา วิธีการเจริญมรณานุสติ ไม่ใช่เพียงบริกรรมภาวนาว่า “ตาย ๆ ๆ ๆ” โดยไม่ได้กำหนด พิจารณา แต่ต้องพิจารณาว…

…่ยวข้องกับปัญญา โดยอธิบายถึงความสำคัญของการตระหนักถึงความตายและวิธีการเจริญมรณานุสติ ไม่ว่าจะเป็นการพิจารณาว่าความตายเป็นธรรมชาติที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ รวมถึงการระลึกถึงความตายโดยอาการต่าง ๆ ที่ช่วยให้จิตมีสมาธ…

…ม้พุทธบุคคลเหล่านั้น ก็มิได้พ้นความตาย ก็ที่ไหน ตัวเราจักพ้นเล่า พระมหาฤษี เหล่าใดอาศัยนิมิตนั้นๆ มาพิจารณาสอบสวนไป ได้บรรลุอาสวักขย ด้วยญาณอันกล้า เป็นพระสยัมภูเปรียบเสมอด้วยนอแรด เพราะเที่ยวไปและพักอยู่ผู้…

บทความนี้นำเสนอการระลึกถึงความตายว่าเป็นสิ่งที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้แม้แต่ผู้มีบุญหรือผู้มีเรี่ยวแรงมาก เช่น พระมหาโมคคัลลานะและพระสารีบุตร ซึ่งแม้จะมีความสามารถเช่นไร ก็ยังคงต้องเผชิญกับความตาย และป

พิจารณาความตายจนกระทั่งบรรลุอรหัตผลได้นั้น แสดงว่าเป็นการพิจารณาในศูนย์กลางกาย ดังจะกล่าวในหัวข้อต่อไป 3.6 …

การเจริญมรณานุสติเป็นวิธีการหนึ่งในการเข้าถึงพระธรรมกาย โดยการพิจารณาความตายที่ศูนย์กลางกาย ซึ่งแตกต่างจากการพิจารณาทั่วไป เมื่อระลึกถึงความตายจะช่วยให้ใจคลายจากความยึดม…

…ะความเดือดร้อน นานัปการ ดังนั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงได้วางหลักเรื่องกายคตาสติ เพื่อเป็นแนวทางในการ พิจารณาในตนเองให้เห็นถึงความเป็นจริง และจะได้ถ่ายถอนความยึดมั่นถือมั่น อันจะเป็นเหตุ ให้ใจปลอดโปร่ง เป็นใจท…

ในธรรมะกล่าวถึงว่าอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดนั้นไม่สามารถเกิดขึ้นได้ และการเปิดเผยความจริงเกี่ยวกับร่างกายมีความสำคัญต่อการปฏิบัติเพื่อให้จิตเป็นอิสระจากการยึดมั่นในร่างกาย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงเสนอแนวทา

…ุ่งหมาย แต่เฉพาะ 32 โกฏฐาสะอย่างเดียว แม้อสุภะ 10 ก็ดี อานาปานสติก็ดี การกำหนดอิริยาบถ ใหญ่น้อยก็ดี พิจารณาธาตุทั้ง 4 ก็ดี เหล่านี้ล้วนแต่จัดเป็นกายคตาสติด้วยกันทั้งสิ้น ดังที่มีใน กายานุปัสสนาแห่งมหาสติปัฏฐ…

…าพ เพื่อให้เนื้อหาของกายคตาสติลึกซึ้งยิ่งขึ้น และสามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม พร้อมทั้งการพิจารณาธาตุทั้ง 4 และการกำหนดอิริยาบถอย่างถูกต้องเพื่อการพัฒนาจิตใจ.

…รงไว้ซึ่งพระไตรปิฎก ก็ตาม เพราะว่าการท่องด้วยวาจานั้น เป็นเหตุสำคัญที่จะให้ได้รับความสะดวกสบายในการ พิจารณาด้วยใจ พระพุทธโฆษาจารย์ได้แสดงไว้ในสติปัฏฐานวิภังค์แห่งสัมโมหวิโนทนีอรรถกถาว่า วิธีการเจริญกายคตาสติ…

การเจริญกายคตาสติกัมมัฏฐานนี้แนะนำให้ท่องด้วยวาจาทุกๆ คน เพื่อเพิ่มความสะดวกสบายในการพิจารณา โดยมีวิธีการในการบริกรรมแบ่งเป็นหลายหมวด ทั้ง อนุโลมและปฏิโลม เป็นการช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถพิจารณา…

… วัณณนิมิตจึงปรากฏ เป็นอันได้ชื่อว่า วัณณกัมมัฏฐาน เป็นกัมมัฏฐานที่เหมาะสม สำหรับผู้นั้น ดังนั้น ควรพิจารณาท่องบ่นโดยความเป็นสีต่อไป ถ้าปฏิกูลนิมิตปรากฏ ก็บอกว่า ผู้เจริญเคยพิจารณาความเป็นปฏิกูลมาแต่ภพก่อน ฉ…

บทความนี้นำเสนอการพิจารณาอาการทางกายเพื่อการปฏิบัติกัมมัฏฐาน โดยกล่าวถึงทั้งวัณณนิมิต ปฏิกูลนิมิต และธาตุนิมิต ซึ่งอาจารย์จะใ…

…คตาสติ ควรท่องจำอาการ 31 - 32 นี้ ทั้งตามลำดับ (อนุโลม) และย้อนลำดับ (ปฏิโลม) โดยไม่ข้ามขั้นตอน แล้วพิจารณาดูให้ชัดในอาการเหล่านั้น โดยดูสี ดูสัณฐาน ที่ตั้ง ที่เกิด และกลิ่น พิจารณาให้เห็นเป็นสิ่งที่ปฏิกูล เ…

เนื้อหาเกี่ยวกับมูตรหรือปัสสาวะ ในรูปแบบและสัณฐานที่เกิดขึ้นในร่างกายมนุษย์ การพิจารณาเห็นถึงความเป็นปฏิกูลแห่งกาย และการฝึกจิตให้สงบผ่านการมองเห็นความไม่งดงามของร่างกาย เพื่อลดการยึดติด…

มรรค ผล ก็จะบังเกิดต่อไป แล้วแต่การพิจารณานั้นๆ อนึ่ง พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวว่า ผู้ที่ได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์จากการเจริญกายคตา สติกัมมัฏฐาน เ…

เอกสารนี้เสนอการพิจารณาในมนสิการโกสัลละ 10 อย่างซึ่งต้องการให้ผู้ปฏิบัติระลึกถึงหลักการอย่างหนักแน่น ข้อปฏิบัติทั้งหมดต้องด…

…หงา ท้อถอย หดหู่ ต้องปลอบโยน 3. ย่อมปลอบจิตในคราวที่ควรปลอบ คือ จิตไม่ยินดีในการงาน ต้องปลอบด้วยการ พิจารณาธรรมสังเวช เกิด แก่ เจ็บ ตาย ที่จะต้องประสบ เป็นต้น 4. ย่อมพักผ่อนจิตในคราวที่ควรพักผ่อน คือ จิตดำเน…

บทความนี้กล่าวถึงการดูแลจิตในช่วงเวลาที่เหมาะสม รวมถึงการอบรมจิตใจและพัฒนากัมมัฏฐาน โดยเฉพาะกายคตาสติกัมมัฏฐานที่มีความยากลำบากในการปฏิบัติ รวมถึงความจำเป็นในการศึกษาและเข้าใจธรรมก่อนการปฏิบัติ เพื่อใ