การระลึกถึงความตาย : หน้า 81/156

อื่น ๆ ที่ปรากฏว่า เป็นผู้มีบุญมากในโลก ยังถึงซึ่งความตายจนหมดสิ้น กล่าวอะไรกับคนทั้งหลาย เช่นเราเล่า 3. ถามมหตุตโต ระลึกโดยความมีเรี่ยวแรงมาก พึงระลึกอย่างนี้ว่า พระวาสุเทพ พระพลเทพ พระภีมเสน พระยุทธฏฐิละ แม้หนูระ นักมวยปล้ำใหญ่ก็ตกไปสู่อำนาจของความตายทั้งสิ้น แม้แต่บุคคลเหล่านั้นผู้เลื่องชื่อในโลกว่า เป็นคนมีกำลังเรี่ยวแรงอย่างนี้ ก็ยังถึงซึ่งความตายกล่าวจะอะไรในคนทั้งหลายเช่นเราเล่า 4. อิทธิมหตุตโต ระลึกโดยความมีฤทธิ์มาก พึงระลึกอย่างนี้ว่า พระมหาโมคคัลลานะ พระอัครสาวกที่ 2 ผู้ได้ชื่อว่ามีฤทธิ์ ประเสริฐ สุดแห่งผู้มีฤทธิ์ทั้งหลาย สามารถทำเวชยันต์ประสาทของพระอินทร์ ให้ไหวได้ ด้วยอวัยวะเพียง นิ้วหัวแม่เท้า แม้พระอัครสาวกที่ 2 นั้นก็ยังตกเข้าสู่ปากของมฤตยูอันน่าสะพึงกลัวไปพร้อมกับ ฤทธิ์ทั้งหลายของท่าน ดั่งกวางเข้าสู่ปากราชสีห์ กล่าวอะไรในคนทั้งหลายเช่นเราเล่า 5. ปญฺญามหตุตโต ระลึกโดยความมีปัญญามาก พึงระลึกอย่างนี้ว่า ยกเว้นพระโลกนาถเจ้าแล้ว สัตว์ทั้งหลายอื่นใดที่มีอยู่ สัตว์เหล่านั้น เมื่อว่าโดยปัญญาแล้วย่อมมีค่าไม่ถึงเสี้ยวที่ 16 แห่งพระสารีบุตร พระอัครสาวกที่ 1 แม้ผู้ได้ชื่อ ว่ามีปัญญามากอย่างนี้ ยังถึงซึ่งอำนาจของความตาย กล่าวอะไรในคนทั้งหลายเช่นเราเล่า 6. ปจฺเจกพุทฺธโต ระลึกโดยความเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า พึงระลึกอย่างนี้ว่า แม้พุทธบุคคลทั้งหลายเหล่าใด ทำความย่ำยีเสียซึ่งศัตรูคือสรรพกิเลส ด้วยพละคือญาณและวิริยะ” ของตนๆ จนได้บรรลุปัจเจกสัมโพธิญาณเป็นพระสยัมภู (รู้ได้ด้วย ตัวเอง) มีจริยาเยี่ยงนอแรด แม้พุทธบุคคลเหล่านั้น ก็มิได้พ้นความตาย ก็ที่ไหน ตัวเราจักพ้นเล่า พระมหาฤษี เหล่าใดอาศัยนิมิตนั้นๆ มาพิจารณาสอบสวนไป ได้บรรลุอาสวักขย ด้วยญาณอันกล้า เป็นพระสยัมภูเปรียบเสมอด้วยนอแรด เพราะเที่ยวไปและพักอยู่ผู้เดียว แม้ พระมหาฤษีเหล่านั้น ก็หาล่วงความตายไปได้ไม่ กล่าวอะไรในคนทั้งหลายเช่นเราเล่า 1 ญาณ ได้แก่สัมมาทิฏฐิ วิริยะ ได้แก่สัมมาวายามะ ท่านว่าเมื่อองค์ทั้งสองนี้สำเร็จแล้ว อริยมรรคย่อมเป็นอัน สําเร็จพร้อมทั้ง 8 องค์ * หมายความว่า พระปัจเจกพุทธะนั้น เกิดนอกพุทธกาล ไม่ได้ฟังธรรมพุทธโอวาทและคำสอนใครอื่นเลยแต่ เพราะมีบารมีญาณแก่กล้าควรจะตรัสรู้ได้ ได้เห็นอะไรก็เก็บเอามาเป็นนิมิต พิจารณาสอบสวนทบทวนไปจนเกิดยถาภูต- ญาณทัสสนะประหารกิเลสได้ บ ท ที่ 3 ม ร ณ า นุ สติ DOU 71