พิจารณา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 26 / 45

…- หน้าที่ 200 ฉันใด ปฏิสนธิจิต และภวังคจิต เป็นต้น ย่อมหมุนเวียนไปในภพอื่นอีก ฉันนั้น ๆ ก็พวกผู้รู้ พิจารณาปฏิสนธิจิตเป็นต้นนี้ (ว่า) ไม่ยั่งยืนถาวรแล้ว ได้บรรลุบทอัน ไม่มีจุติแปรผัน เป็นผู้ตัดเครื่องผูกมัด …

บทความนี้กล่าวถึงแนวทางในการพิจารณาปฏิสนธิจิตและภวังคจิตในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีความสำคัญต่อการบรรลุถึงธรรมอันสงบและการหลุดพ้นจากความผ…

… ?" แก้ว่า "เพราะไม่มีการให้ปฏิสนธิเป็น สภาพ" ฯ ก็เฉพาะในกรรมมีการให้ปฏิสนธิเป็นสภาพ มีถ้อยคำที่ควร พิจารณานี้ว่า "กรรมมีกำลัง ย่อมชักปฏิสนธิมา ที่ทุรพลไม่ชักปฏิสนธิ มา" ฯ แต่กรรมใดไม่มีการให้ปฏิสนธิเป็นสภาพ…

…มองว่ากรรมที่สหรคตด้วยอุทธัจจะไม่มีการให้ปฏิสนธิเป็นสภาพ ยิ่งไปกว่านั้น ประเด็นนี้ยังเชื่อมโยงกับการพิจารณาถึงการละธรรมที่ต้องทัสสนะและธรรมที่ต้องภาวนา โดยสรุปแล้วผู้ศึกษาจะพบว่ากรรมที่สหรคตและการเข้าใจในบริ…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 401 พิจารณาไตรลักษณ์ ด้วยสัมมสนญาณว่า นามรูปไม่เที่ยง เพราะ อรรถว่า สิ้นไป เป็นทุกข์ เพราะอรรถว่า น่ากลัว เป็นอ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาไตรลักษณ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการอธิบายถึงแนวทางในการปฏิบัติวิปัสสนา การเห็นความไม่เที่ยงและคว…

…จจเวกขณ ญาณทั้งหลาย ทั้งหลาย ตัดภวังค์ขาดแล้ว ย่อมเป็นไปอีก ฯ [สังคหคาถา] บัณฑิต (พระอริยบุคคล) ย่อมพิจารณา มรรคผลและนิพพาน กิเลสที่ละได้แล้วและ กิเลสที่ยังเหลือ พิจารณาก็มี ไม่พิจารณา ก็มี ฯ มรรคทั้ง ๔ ที่พ…

ในเนื้อหานี้พูดถึงการพิจารณาจิตและวิโมกข์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยยกตัวอย่างการละสมุทยสัจและการเข้าใจในภาวะจิตเพื่อไปสู่นิพพาน พ…

…ันสูงสุด หรือเพราะเป็นธรรมที่อยู่ของ ผู้สูงสุดฯ สัญญาที่เป็นไปว่าปฏิกูล ในกวฬิงการาหาร ด้วยอำนาจการ พิจารณาโดยกิจมีการไป การแสวงหา และการบริโภคเป็นต้น ชื่อว่า อาหารเรปฏิกูลสัญญา ฯ กำหนดธาตุทั้ง ๔ มีปฐวีธาตุเ…

ในบทนี้พูดถึงความสำคัญของการระลึกถึงคุณและธรรมต่าง ๆ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งรวมถึงเทวตานุสสติ อุปสมานุสสติ และมรณานุสสติ เพื่อเสริมสร้างจิตใจให้มีสมาธิและสติ การมีเมตตาและความปรารถนาดีต่อผู้อื่นเป็

…ว้ ชื่อว่าอนัตตา ฯ ลักษณะคืออนัตตา (ความไม่ใช่ตัวตน) นั้นแหละ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าอนัตตลัษณะ ฯ การพิจารณาเห็นลักษณะทั้ง ๓ ชื่อว่าอนิจจานุปัสสนาฬิกา (การ พิจารณาเห็นความไม่เที่ยงเป็นต้น) ) [อธิบายวิปัสสนาญา…

…อธิบายความสัมพันธ์ของกรรมฐานกับความไม่เที่ยง ทุกข์ และอนัตตาในหลักธรรมของพระพุทธศาสนา โดยเสนอวิธีการพิจารณาไตรลักษณ์และการพัฒนาญาณในกรรมฐาน นอกจากนี้ยังอธิบายแต่ละชนิดของญาณ อาทิ สัมมสนญาณ, อุทยัพพยญาณ, ภยญา…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 426 พิจารณา โดยความที่ปัจจัยเหล่านั้นมีประโยชน์เช่นนี้ ๆ ชื่อว่าปัจจยสันนิส "สิตศีลฯ ชื่อว่าจตุปาริสุทธิศีล เพร…

ในบทนี้มีการอภิปรายถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการพิจารณาคุณสมบัติของจิตตวิสุทธิและทิฏฐิวิสุทธิ ซึ่งจัดประเภทเป็นจตุปาริสุทธิศีลที่มีประโยชน์ในการแสดง การสำร…

…าวีนีฎีกา - หน้าที่ 429 วิญญาณ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ดังนี้ แต่เมื่อสัมมสนญาณ เกิดขึ้นแล้ว พิจารณาอยู่ซึ่งความเกิดและความดับในสังขารเหล่านั้น นั่นแหละ ด้วยอุทยัพพยญาณ โดยอาการ ๕๐ ทัศ ด้วยสามารถเห็น …

ในเนื้อหานี้พูดถึงความไม่เที่ยงของวิญญาณและตัวตน โดยวิญญาณมีลักษณะเป็นอนัตตา ต้องพิจารณาความเกิดและดับในสังขาร ด้วยอุทยัพพยญาณ และสามารถเห็นความเกิดและดับในรูปขันธ์ต่าง ๆ เช่น เวทนา สัญญา …

…ห่งปัจจเวกขณญาณ ท่านอาจารย์จึงกล่าว คำเป็นต้นว่า มคฺคิ ผลญฺจ ฯ บรรดามรรคเป็นต้นเหล่านั้น บัณฑิต ย่อมพิจารณามรรคว่า เรามาแล้วด้วยมรรคนี้ ฯ ในลำดับแห่งการ พิจารณามรรคนั้น ย่อมพิจารณาผลของมรรคนั้นว่า อานิสงส์ชื…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาปัจจเวกขณญาณซึ่งเป็นองค์ความรู้ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพูดถึงความสำคัญของมรรคและผลที่นำไปสู่การหลุด…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 434 ที่พิจารณานิพพานนั้น ก็พิจารณากิเลสที่ละได้แล้วว่า กิเลสเหล่านี้ เราละได้แล้ว ฯ พิจารณากิเลสที่ยังเหลือว่า กิเ…

การพิจารณานิพพานนั้นต้องพิจารณากิเลสที่ละได้แล้วและที่ยังเหลือ พระเสขะบางท่านพิจารณา แต่พระอรหันต์ไม่มีการพิจา…

…่นเป็นสระ (ที่พึ่ง) อยู่ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย อย่างไรเล่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ พิจารณาเห็นกายในกายอยู่ พิจารณา เห็นเทวนาในเวทนาทั้งหลาอยู่ พิจารณาเห็นจิตในจิตอยู่ พิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั…

เนื้อหาอธิบายถึงพระราชปณิธานและบทบาทของสมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ในการประดับพระปัญญาบารมี พร้อมกับการปฏิบัติตนตามหลักธรรมและการมีธรรมเป็นที่พึ่ง อ้างอิงถึง การเจริญอายุด้วยธรร

…ป์ ๑ หรือเกินกัปป์ นั้น พระอาจารย์แสดงว่า หมายถึงอายุกัปปะ คือกำหนด อายุ ๑๐๐ ปี กัปป์ ก็คือ ๑๐๐ ปี. พิจารณาตามหลักอิทธิบาท ผู้มุ่งเจริญอายุ เมื่อปฏิบัติมีฉันทะ พอใจรักใคร่ในอายุมี เพียงรักษาอายามวิธีที่ถูกต้…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอายุวัฑฒนธรรมและวรรณวัฑฒนธรรม ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติตนในชีวิตประจำวัน ทั้งสำหรับบุคคลทั่วไปและภิกษุ ซึ่งมีพื้นฐานอยู่บนศีลธรรมและการทำความดี นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงการปกครองที่มี

คือ พิจารณาในบุคคลนั้นหรือทั้งหมวว่ามีกรรมเป็นของตนเป็น หัดคิดถึงกรรมและผลของกรรมหัดคิดวางลงไปให้แก่กรรม เหมือน…

การฝึกอบรมจิตใจให้เข้าใจกรรมและผลของกรรมสามารถสร้างอุเบกขาในชีวิตได้ โดยการระวังใจไม่ให้เกิดความยินดีหรือยินร้ายต่อสิ่งที่เกิดขึ้น พยายามทำใจให้สงบและเป็นกลางแม้เผชิญกับสภาพที่ไม่ดี นอกจากนี้ยังเป็นกา

…รรมเป็น ที่ตั้ง ดังที่กล่าวไว้ข้างต้นว่า “แยกตนออกมาเป็นคนกลาง ที่เรียกว่า มีอาการมัธยัสถ์เป็น กลาง พิจารณาถึงกรรมเป็นหลัง หมายถึงพิจารณาหาความจริง ว่าอะไรผิดอะไรถูก ใครผิด ใครถูกอย่างไร” ดังที่เรียกว่าโดยยุ…

…งการมีใจกลางในความยุติธรรมและการแบ่งอุเบกขาบารมีออกเป็นสามระดับ ทั้งยังได้กล่าวถึงพระราชกรณียกิจซึ่งพิจารณาในแง่ของเมตตาและอุเบกขา และยกตัวอย่างพระราชดำริที่มีจริยธรรมสูงตามแนวทางของพระพุทธศาสนา

ไม่ผิดทั้งนั้น คือเป็น จากปกติเดิมก็ดี ดังนี้จัดเป็นอวิโรธนะไม่ผิดเมื่อพิจารณาดูแล้วก็จะเป็นว่า เป็นข้อรวมของทุก ๆ ข้อได้ ด้วยพระธรรมทุก ๆ ข้อที่เป็นราชธรรมนั้นล้วนเป็นข้อปฏิบัติ…

เนื้อหานี้พูดถึงความสำคัญของความไม่ผิดในทศพิธราชธรรม ซึ่งรวมถึงการปฏิบัติอุเบกขา เพื่อให้ผู้ปฏิบัติสามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้องตามหลักธรรม. โดยยกตัวอย่างสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าที่ทรงแสดงพระราชปณ

…าน ในการตั้งความเพียรดังกล่าว ให้มี ฉันทะ พอใจ วิริยะ เพียร พยายาม จิตตะ เอาใจใส่ไม่ทอดธุระ วิมังสา พิจารณาใคร่ครวญให้รู้จักผิดชอบ ควรละควรทำ เป็นต้น ทั้ง ๔ นี้เรียกว่า อิทธิบาท ธรรมที่ให้บรรลุถึงความสำเร็จต…

บทความนี้กล่าวถึงการตั้งความเพียรในพุทธศาสนา โดยเฉพาะจากคำสอนของสมเด็จพระญาณสังวร ซึ่งรวมถึงการระวังบาป การละบาป การทำบุญ และการรักษาบุญ นอกจากนี้ยังนำเสนอพระมหาชนกเป็นตัวอย่างของความเพียรพยายาม ที่ไม

…ยบกับความเสียหาย อัน จะเกิดเพราะความทำไม่สมควรนั้นแล้ว ก็เป็นการมีประมาณน้อย พระอานนทเถรเจ้าชะรอยจะ พิจารณาเห็นอำนาจแห่งเหตุดังนี้ จึงหาได้หลีกหลับไปตามอำเภอใจตนเป็นอัตตาธิปไตย พลอยไปตามหมู่มากเป็นโลกธิปไตยเ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการที่พระบรมศาสดาทรงตั้งอยู่ในความเป็นกลางและวิธีการที่พระองค์ใช้เพื่อสร้างความสนิทสนมในหมู่ภิกษุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการที่พระเจ้าปเสนทิโกศลได้ทรงขอนางวาสภขัตติยามาเป็นพระมเหสี การรักษาค

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 3 ปญฺหาพยากรณวณฺณนา วิสุทฺธิมคฺคิ ภาสิสส์ ตมฺเม สกุกกุจ ภาสโต วิสุทฺธิกามา สพฺเพปิ นิสามยถ สาธโวติ ฯ ตตฺถ วิสุทธีติ สพฺพมลวิรหิต อจฺจนฺต

…การเข้าสู่นิพพานผ่านมรรคซึ่งนำไปสู่การเข้าใจท่านที่มีความบริสุทธิ์ด้วยการฝึกฝนจิตใจและการพัฒนาปัญญา พิจารณาจากสังขารที่ไม่เที่ยง มีสติและการปฏิบัติเพื่อให้ถึงมรรคแห่งการหลุดพ้นจากทุกข์ ดูที่การสอนจากพระพุทธเ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 240 วิสุทธิมคฺเค วตฺถุกายภาวทสกสงฺขาตาน ตีส รูปาน นิพฺพตฺตนฺติ ฯ ตานิ จ โข ปฏิสนธิจิตฺตสฺส อุปปาทกฺขเณเยว ฯ ยถา จ อุปปาทกฺขเณเยว ตถา ฐิ

บทนี้มีการกล่าวถึงการเจาะลึกถึงวิสุทธิมคฺค โดยพิจารณาถึงรูปแบบและกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการเกิดและการดับของจิต พิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างเหตุการณ์ที่เก…

…ัตถุที่ ๓ เป็นปฐมาวิภัติ ถ้าจับไม่มั่นก็ชวนให้ แปลเขวไป ได้ยึดกหนวัตถุ ๓ เป็นหลัก แปลไว้ตามนั้น โปรดพิจารณาให้ดีเถิด က อนึ่ง กุหนวัตถุที่ ๑ ตามคัมภีร์ของเรา (ฉบับพิมพ์ พ.ศ. ๒๔๘๒) เป็น ปจฺจยปฏิเสวน ทั้งนั้น แ…

บทที่นี้กล่าวถึงความงดงามของท่าอิริยาบถของภิกษุที่ถูกความอยากลามกครอบงำ โดยอธิบายถึงการป้อยอและการหลอกลวงที่เกิดขึ้นจากการแสดงออกทางกายและการพูด โดยมีการอ้างถึงกุหนวัตถุซึ่งมี ๓ วิธีในการล่อใจ ทั้งการ