พระราชปณิธานและคุณธรรมของสมเด็จพระญาณสังวร : หน้า 154/390

สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก เทวาปี น ปสนฺติ พรหมุนาปิ ปสํสิโต ติ ติ วิเสสมงคล อย่าว่าแต่มนุษย์เลย แม้เทวดาและพรหมก็ย่อมสรรเสริญบุคคลนั้น ด้วยประการฉะนี้ อิโต ปร์ ปวกขาม วัจจมาน หิ สุตวาน มหาราชาธิราชสุส ตโต สมฺปาทนตฺถาย สมมา วา ปกหนฺตสฺส ตปปจฺจยา ชนินทสฺส โยนิโส ปจจเวกฺขโต กตฺตุกามตา ภิยโยภาวาย สพฺพถา เวยย ธมฺเมน ปฏิปชฺชโต สิยา สุวตถุมงคล ។ ๑๕๘ ลำดับนี้ จักรับพระราชทานเลือกสรรคุณสมบัติที่ตั้งแห่งสวัสดิมงคลอันเป็นพิเศษยิ่ง ซึ่ง ได้ชื่อว่ามงคลวิเสส มารับพระราชทานถวายวิสัชนา เพื่อประดับพระปัญญาบารมีได้ทรงสดับแล้ว ทรงพระปัจจเวกขณ์ด้วยพระกำลังพระปรีชาญาณอันสูงส่ง พระราชปณิธาน เพื่อทรงบำเพ็ญ ปฏิบัติพระคุณสมบัติเหล่านี้ จะพึงเกิดมีบริบูรณ์มีขาดในสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าผู้ ทรงพระคุณอันประเสริฐ เมื่อพระราชปณิธานบังเกิดเช่นนั้น ก็จะทรงมีพระราชอุตสาหะโดยพระ อาการอันชอบ เพื่อจะทรงยงพระคุณสมบัตินั้น ๆ อันแม้ยังไม่สมบูรณ์ ให้พร้อมสมบูรณ์ เพื่อทรง เพิ่มพูนส่วนที่ได้ทรงบำเพ็ญแล้วให้ภัยโยยิ่ง ทรงปฏิบัติทุกสิ่งโดยราชธรรม พระราชสิริสวัสดิ์ พิพัฒนมงคลเลิศล้ำย่อมสำเร็จสัมฤทธิ์แต่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าผู้ทรงพระคุณอัน ประเสริฐ. ในศกนี้ (พ.ศ. ๒๕๓๔) พระคุณสมบัติส่วนอัตตสมบัติ จะของรับพระราชทานถวาย วิสัชนาด้วย อายุวัฑฒนธรรม กับ วรรณวัฑฒนธรรม ส่วนปรหิตสมบัติ จะขอรับพระราชทาน ด้วยรัฏฐาภิบาลโนบาย สาธกด้วยปัญญา พอเป็นนิทัสสนนัย อายุวัฑฒนธรรม ธรรมเป็นเครื่องเจริญอายุ พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสไว้ในจักกวัตติ สูตรว่า อตฺตที่ป่า ภิกฺขเว วิหรถ เป็นต้น แปลความว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงมีตนเป็นเกาะ มีตนเป็นที่พึ่ง อย่ามีสิ่งอื่น เป็นที่พึ่ง จงมรธรรมเป็นเกาะ มีธรรมเป็นที่พึ่ง อย่ามีสิ่งอื่นเป็นสระ (ที่พึ่ง) อยู่ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย อย่างไรเล่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ พิจารณาเห็นกายในกายอยู่ พิจารณา เห็นเทวนาในเวทนาทั้งหลาอยู่ พิจารณาเห็นจิตในจิตอยู่ พิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลายอยู่ มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌา (ความยินดี) โทมนัส (ความยินร้าย) ในโลก เสียได้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุมีตนเป็นเกาะมีตนเป็นที่พึ่ง มีธรรมเป็นเกาะ มีธรรมเป็นที่พึ่ง ไม่มีสิ่งอื่นเป็นสรณะ (ที่พึ่ง อยู่อย่างนี้แล